Մկրտություն

[Ավետիք]

Ժառ ջան, տրամաբանական մտածողությամբ բավական հետաքրքիր եզրահանգման ես եկել: Ուրախ եմ, որ մարդիկ կան ովքեր փորձում են հասկանալ, այլ ոչ մեխանիկորեն ընդունել:
Բայց չպետք է անտեսել մի կարևոր հանգամանք, Հովհաննես Մկրտչի ու առաքյալների կողմից մկրտված մարդիկ կամ հեթանոսներ էին, կամ մովսեսական հրեաներ: Այսինքն գործ ունենք հավատափոխության հետ, ուստի մկրտողները մինչև ջրով մկրտելը Սուրբ Հոգու լույսով էին լցնում Հիսուսին հետևել ցանկացողներին: Հիմնական է համարվում հավատի սերմեր գցելը մկրտվողի մոտ:
Եվ իրոք Ավետարանում հանդիպում ենք պնդման, որ պետք է հավատալ ու նոր ապա մկրտվել (Մատթեոս ԻԸ 19, Մարկոս ԺԶ 16 ևն): Այստեղ կարող եմ համաձայնվել քո հետ, որ հիմա էլ մկրտվողը պիտի գոնե որոշակի քրիստոնեական կրթություն ստանա մինչև մկրտվելը (եթե խոսքը չափահասի մասին է): Մանկան մկրտության դեպքում կնքահայրն է ստանձնում նրա հոգևոր կրթության պատասխանատվությունը (չնայած սա էլ մեր օրերում խիի՜ստ հազվադեպ է հանդիպում):
Ուզում եմ շեշտել տարբերությունը. եթե առաքյալները մկրտում էին նախկինում այլ հավատք դավանած մարդկանց (փաստացի կրոնափոխ էին անում), ապա հիմա մկրտվողն արդեն քրիստոնեական գիտակցություն ունի (կամ գոնե պիտի որ ունենա): Այսինքն չափահաս մարդը ինքը պիտի գոնե կրոնական գիտելիքների մինիմում (թեկուզ վերջին տարիներին դպրոցական ծրագիր մտցված Հայ եկեղեցու պատմություն առարկայից) ունենա, որ գնա մկրտվելու: Բայց դե մեր մոտ մկրտվելն էլ մի ինքնանպատակ արարողության է վերածվել, մարդիկ ուղղակի գնում են կնքվելու, որ ասենք խաչ կրեն:
Իսկ արարողության մասով, կարծում եմ, առաքյալներն իրենք Հիսուսից ստացած որոշակի շնորհի հաշվին կարող էին բուժել ու մկրտել, ու այդ ժամանակ ամեն առաքյալ ուղղակի աղոթում էր Տիրոջն ու ջրով «սրբում» մկրտվողի մեղքերը: Տվյալ դեպքում կարևոր էր առաքյալի կարողությունը: Հետագայում խիստ հազվադեպ հանդիպող սրբակյաց հոգևորականներ էին ի վիճակի հրաշք գործելու, ուստի հիմնական շեշտն անցավ արարողությանը, որն էլ աստիճանաբար ճոխացավ: Բայց դե էականն այստեղ մարդու ներքին մղումն է ջրով սրբվելու ադամական մեղքից, իսկ մնացյալն ընդամենը գեղեցիկ սովորություն է:
Տաթևացին բավական դիպուկ է բնորոշել, որ անհրաժեշտ չէ կենտրոնանալ արարողության նյութական մասի վրա, էականը հոգին է.
«Իսկ լուանալն պարտ է լինիլ ի մարմինն բոլոր, իսկ եթէ հարկաւոր ժամանակ հանդիպի զպատուական մասունքն միայն եւ կամ զերեսս միայն բաւական է լուանալ»։

Հարգելի Moonwalker, շնորհակալություն այս կերպ մանրամասն բացատրությանդ համար: Բայց մի քանի մտքեր էլ ես կուզենայի արտահայտել:
Նախ, դիտարկելով Հովհաննես Մկրտչի պահը, նա հեթանոսների չէր մկրտել, իսկ հրեաներին դավանափոխ չեր անում: Հին Կտակարանից երևում է, որ հրեաներն ունեին ջրով մաքրվելու փորձառությունը (տես Ղևտացվոց գիրքը) : Դրանից ելնելով տեսնում ենք, որ հրեաներին խորթ չէր մկրտության գաղափարը, ու ժողովուրդը Հովհաննեսին որպես մարգարե էր ընդունում ( Ղուկաս 20:6) : Ավետարաններում գրված է, որ Մկրտչի գործունեության նպատակն էր՝
ա) Քրիստոսի հայտնվելն Իսրայելին ( Մատթ. 3:16-17, Մարկ. 1:7,10-11, Հովհ. 29-34՝ առանձնահատուկ տես )
բ) Քրիստոսի առջևից գալով, Տիրոջ ճանապարհը պատրաստելու (Ղուկ. 3:4-5, Հովհ. 1:23 )
գ) ընտանիքներում հաշտություն բերել (Ղուկ. 1:17 )
դ) հրեաների՝ Իսրայելի ժողովրդի, ապաշխարությունը և Աստծուն դառնալը ( Մատթ. 3:11, Մարկ. 1:4, Ղուկ.1:17)

Եթե ադամական մեղքից հնարավոր լինել մկրտությամբ մաքրվել, ապա ինչի՞ համար Քրիստոսը խաչվեց: Եվ ինչո՞ւ Սուրբ, Անմեղ և Կատարյալ Տեր Հիսուսը մկրտվեց, եթե Հովհաննեսի մկրտությունով ադամական մեղքն է մաքրվում: Մկրտությունն ընդհանրապես մեղքից չի մաքրում: Աստվածաշունչը սովորեցնում է, որ Հովհաննես Մկրտչի մկրտությունը և քրիստոնեական՝ եկեղեցու, մկրտությունը տարբերվում են իրարից ըստ էության և իրենց նպատակների: Ըստ էության տարբերությունը ժամանակն է Քրիստոսի խաչելության նկատմամբ, այսինքն Հովհաննեսը մկրտում էր նախքան խաչելությունը, իսկ եկեղեցին՝ հետո: Դա բերում է նպատակների տարբերություն՝ առաջինը կայանում էր պատրաստության մեջ, իսկ երկրորդը՝ նմանության վկայության (Հռոմ.3-5) : Հովհաննեսը չէր կարող մկրտել հրեաներին, որ նրանք նմանվեին Տիրոջ մահվանը, առավել հարությանը: Հիսուս Քրիստոսի արյունը մաքրում է մեզ ամեն մեղքից (Ա.Հովհ. 1:7) : Հավատա Տեր Հիսուս Քրիստոսին ու պիտի փրկվես (Գործք. 16:31) : Տիրոջ կողքը խաչված ավազակներից մեկը ընդունեց փրկությունն իր հավատքի դավանությամբ («Տե՛ր հիշիր իրնձ, երբ Քո Թագավորությամբ գաս»: Եվ Հիսուսը նրան ասաց. «Ճշմարիտ եմ ասում քեզ. դու այսօր ինձ հետ դրախտում կլինես» (Ղուկ.23:42-43) : Այստեղից կարելի է եզրակացնել, որ մեր օրերին մկրտությունը իրական է արդեն փրկված՝ հավատացյալ, անձի համար, ով մկրտությամբ կատարում է Աստծո կամքը՝ ամեն արդարությունը: Մկրտությամբ աշխարհին վկայում է Տեր Հիսուս Քրիստոսի իր կյանքում կատարած փրկության մասին: Մկրտվելով նվիրվում է Տիրոջ նմանությամբ ծառայելու Աստծուն:
Մաղթում եմ քեզ ամենալավն ու բարին, և թող Տերն օրհնի քեզ: