Օտարալեզու դպրոցներ Հայաստանում

[Ձայնալար]

Այո իհարկե համաձայն եմ , դա նորմալ երևույթ չէ, ՀՀ պետական լեզուն հաերենն է և ոչ մեկը չի ասում դրան ոչ, սակայն քո ասածը ինչ կապ ունի ռուսական դպրոց փակել բացելու հետ, մեկա ռուսական դպրոցը փակես ամերիկյան կլինի, իսկ խնդիրը ավելի խորն է: Տես ովքեր են իշխանական բուրգում կանգնածները նրանք, որոնց համար ընդհանուր հաշվով մեկ է, թե որ կամ ում դիպլոմով կընդունվես բուհ, կա մի բացարձակ ճշմարտություն տղա ջան փող ու ծանոթ ունես վերջ բուհել կընդունվես, ինչ լեզվով ուզես, թեկուզ ճապոներենով կարաս ֆիզկուլտ ինստիտուտ ընդունվես: Եվ ահա այստեղ բացվում է ևս մեկ ճշմարտություն, որ Հայաստանը գտնվում է համակարգային ճգնաժամի մեջ և մեր մեջ ասած դպրոց փակել բացելը մեր երկում հայոց լեվի հարցը չի լուծում: Մի պարզ բան մարդ չգիտի հայերենի այբուբենը, որ տառովա վերջանում, ասենք աղջիկը ջ-ովա գրվում թե չ-ով ու հայերենից ստանումա 22.5 բալ, ինչ է կարող է ստեղ ռուսական դպրոցներն են մեղավոր: Եվ կգա մի ժամանակ արդեն գալիս է, որ ընդհանրապես համատարած միջակությունա լինելու և ամենահավորը նա է, որ եթե առողջ մրցակցություն չլինի էն մարդիկ, որ գոնե ռուսերեն պիտի իմանային ընդհանրապես ոչինչ չեն իմանա: Ես սենց եմ մտածում ՀՀ -ում ցանկացած մարդ որ դպրոց էլ որ ավարտումա կլինի դա ռուսական, կլինի ամերիկյան պետք է հայերենը իմանա գերազանց,: Ռուսական դպրոցը հո չի նշանակում հայերենը ընդհանրապես հանած, ուղղակի ինչպես է օրինակ ռուսաստանում ռուսերեն լեզվով անգլերեն են պարապում, կամ ռուսաստանում հայկական դպրոցում հայերեննա առաջնային բայց ռուսերենը հետ չի մնում:

Ադրիանո ջան, առաջի մասը գրառմանդ չհասկացա ինչ կապ ունի իմ գրածի հետ, դրա համար պատասխանում եմ երկրորդ՝ ընդգծածս հատվածին: Հայերեն գերազանց իմանալու համար, պետք ա հայերենը լինի առաջնային՝ հիմնական, մայրենի լեզու: Մարդը պետք ա ֆիզիկան (էդ առարկան առաջինը եկավ մտքիս, որովհետև ես հայերեն մտքերս սովորել եմ ձևակերպել ավելի շատ էդ առարկայի շնորհիվ) հայերենով անցնի հասկանո՞ւմ եք դա մտածողություն ա ձևավորում: Դպրոց բացել փակելու խնդիր չի եղել ու չկա, անկախացումից հետո ոչ մի դպրոց չի փակվել՝ ռուսական դպրոցները դարձել են հայկական: Ընդ որում ուզած չուզած այդ անցումը սահուն է եղել, քանի որ դասատուներն էլ մի օրում չսովորեցին հայերենով դաս պատմել: Էլի եմ ասում, ռուսերեն լեզուն շատ եմ սիրում ու իմ սիրած առարկաներից ա եղել դպրոցում, ռուսերեն չիմանալ նշանակում ա զրկվել ահռելի քանակությամբ գրականությունից, ինֆորմացիայից: Ռուսներն ունեն հարուստ գրականություն ու էդ հեղինակներին բնագրով կարդալու հնարավորությունը հարստություն է յուրաքանչյուրիս համար: Էլ չասած մասնագիտական գրականության մասին, որը գրեթե բացակայում է հայերենով: Բայց էդ ամենից օգտվելու համար ամենևեին պարտադիր չէ ուրանալ մայրենին ու դարձնել այն օտար լեզու՝ երկրորդ լեզու. Ձեր խոնարհ ծառան դրա վառ օրինակ

[One_Way_Ticket]

Ախր ոնց չեք տեսնում, որ էսօր մենք սովետականացման ճանապարհ ենք բռնել: Դրա դեմը պետք ա առնել ցանկացած գնով: Ի՞նչ դեմոկրատիայի մասին է խոսքը: Ցույց տվեք մի դեմոկրատական երկիր, որտեղ տվյալ պետության պետական լեզուն որպես օտար լեզու ուսումնասիրածը համարվում է դպրոց ավարտած: Է թող բացեն ուզում ա թուրքական դպրոց բացեն, հայերեն էլ թող չսովորեն առհասարակ, բայց էդ իրանց թուրքական ատեստատով իրանք չպետք ա կարողանան ԲՈւՀ ընդունվել Հայաստանում: ՀՀ-ում պետական լեզուն հայերենն է ու պետական ավարտական ատեստատ կամ դրան հավասարազոր փաստաթուղթ ունեցողը պետք է իմանա հայերեն՝ իմանա ու տիրապետի որպես մայրենի լեզվի:

Օրինակ Էստոնիայում
Կան ռուսական դպրոցներ, որտեղ էստոներենը անցնում է որպես օտար լեզու: Ճիշտ է աշխատանքի ընդունվելու համար, ըստ օրենքի, էլի անհրաժեշտ է էստոներենի իմացություն, սակայն կարծեմ ոչ քո ասածի պես կատարյալ:
Սակայն Էստոնիայում ~30% ռուս բնակչություն կա: Մեզ մոտ նրանք չնչին տոկոս են կազմում, այնպես որ պատճառ չեմ տեսնում ռուսական դպրոցների բացման: Արիադնան ճիշտ նշեց, որ բավարար չափով այս պահին կա ռուսազգի ներկայացուցիչների համար:
Ադրիանոն ինչ-որ տեղ ճիշտ է ասում, դա դեմոկրատիային հակասում է: Ինքներդ եք նշում, որ հայերը, իրենց պատառոտելով, երեխեքին ռուսական դպրոց էին ուղարկում: Իսկ ըստ դեմոկրատիայի սկզբունքների, պետք է նրանց տալ այդ հնարավորությունը: Սակայն ես երբեք չեմ խոսել դեմոկրատիայի ամենազորության մասին: Եթե ժողովուրդը սխալ է մտածում, ապա ժողովրդի կարծիքը պետք է հաշվի չառնել

[Ձայնալար]

Օրինակ Էստոնիայում
Կան ռուսական դպրոցներ, որտեղ էստոներենը անցնում է որպես օտար լեզու: Ճիշտ է աշխատանքի ընդունվելու համար, ըստ օրենքի, էլի անհրաժեշտ է էստոներենի իմացություն, սակայն կարծեմ ոչ քո ասածի պես կատարյալ:
Սակայն Էստոնիայում ~30% ռուս բնակչություն կա: Մեզ մոտ նրանք չնչին տոկոս են կազմում, այնպես որ պատճառ չեմ տեսնում ռուսական դպրոցների բացման: Արիադնան ճիշտ նշեց, որ բավարար չափով այս պահին կա ռուսազգի ներկայացուցիչների համար:
Ադրիանոն ինչ-որ տեղ ճիշտ է ասում, դա դեմոկրատիային հակասում է: Ինքներդ եք նշում, որ հայերը, իրենց պատառոտելով, երեխեքին ռուսական դպրոց էին ուղարկում: Իսկ ըստ դեմոկրատիայի սկզբունքների, պետք է նրանց տալ այդ հնարավորությունը: Սակայն ես երբեք չեմ խոսել դեմոկրատիայի ամենազորության մասին: Եթե ժողովուրդը սխալ է մտածում, ապա ժողովրդի կարծիքը պետք է հաշվի չառնել

Ես համոզված եմ, որ դա պետական քաղաքականության արդյունք էր: Ու հիմա էլ ռուսականացման միտումները գնալով խորանում են, քանի որ երկիրը կառավարվում է ԿԳԲ (չշփոթել ԿԳԴ -ի հետ)-ի գործակալների կողմից: Ճիշտ պետական քաղաքականություն վարելու դեպքում՝ քարոզչության միջոցով, կարելի է հասնել նրան, որ ոչ թե չեն ուզենա երեխային օտարալեզու դպրոց տանել, այլ նույնիսկ կամաչեն այդպես վարվել, ու դեմոկրատիայի հետ էլ հակասություն չի լինի: Դու ճիշտ նշեցիր էստոնիայի օրինակը. իրանք ստիպված են գնացել այդ քայլին ու այդպես վարվում են շատ երկրներում, որտեղ կան ազգային փոքրամասնություններ: Մենք էդ խնդիրը չունենք, մեր միակ խնդիրը էն ա, որ ազգաբնակչությանը արհեստականորեն չռուսացնեն, չթուրքացնեն, չամերիականացնեն, չչինականացնեն: Առավել հրատապը իհարկե չռուսանալու խնդիրն ա էս պահին:

Բոլորին խորհուրդ եմ տալիս վերըթերցել այս գրառումը: Մեր ոստիկաններն էլ են էսօր մեզ հալածում, բայց գոնե հետներս հայերեն են խոսում: Ես լրիվ լուրջ եմ ասում՝ սենց ավելի լավ ա:

[dvgray]

Ներկայումս ես չեմ տեսնում կարիք Հայաստանում ռուսական դպրոցներ բացելու, բայց կարծում եմ, որ դպրոցները էտ ձևով փակելը սխալից ավելի բեթար բան էր։

եթե լավ հիշենք, թե ինչ չարիք էին դարձել ռուսական "դպրոցներ" կոչվածները հայ ազգի գլխին, ապա կհասկանայինք որ կոնկրետ այս դեպքում այդպիսի ռադիկալ, միանգամյա գործողությամբ հարցը լուծելուց ավելի ճիշտ ուղի չկար:
ու այս ամենի համար մեր խորին շնորհակալությունը պետք է միշտ ասենք մեր ազգի մեծ մտածողներից մեկին ՝ Ռաֆայել Իշխանյանին

Բերեմ եղբորս օրինակը։ Նա Մոսկվայում սովորում էր Ռուսական դպրոցում, այնուհետև հայրենասիրական նկատառումներով տեղափոխվեցին Հայաստան ու մի տարի հետո դպրոցները փակվեցին։ Էտ էրեխեն, որ Մոսկվայում գերազանցիկ էր, հայերեն դպրոցում հազիվ 3-ի էր ձգում, էլ չհաշված էմոցիոնալ խնդիրները։

Իրա հետ ամեն ինչ լավ եղավ, որովհետև մենք մեր ամբողջ ժամանակը ծախսում էինք իրեն օգնելու համար (թեև սթրեսը շատ մեծ էր ու իր ազդեցությունը թողեց), բայց հենց իր դասարանից եղան շատերը, որ ուժ չգտան շարունակելու նորմալ սովորել։

Այ սա, միանշանակ վստահությամբ կարող եմ ասել, որ ոչ միայն սխալ էր, այլ նաև շատ անգրագետ։ Գոնե թողնեին էտ սերունդը ավարտեր, ոչ թե 6 տարի ամեն ինչ ռուսերեն է սովորել, հիմա փոխում ես հայերեն։

քո բերած օրինակի վրա կարող եմ որոշակի մեկնաբանություններ գրել:
նախ, որ այդ երեխան սովորևում էր Մոսկվայում՝ Ռուսական դպրոցում /մեծատառով եմ գրել, որ քո գրածից չտարբերվի / , ծնում է մի հարց: իսկ ինչու՞ ինքը Մոսկվայում չէր սովորում Հայկական դպրոցում /որտեղ իմիջայլոց, Հայաստանի ռուսական դպրոդների անալոգիայով, հիմնական սովորող կոնտինդենտը կլիներ ռուսներ /:

երկրորդ, գերազանցիկ,բան … ստից բաներ են, եթե մարդ ուսման կարիք ունի: նայիր օրինակ Էյնշտեյնի կենսագրությունը:

երրորդ: դուք բնականորեն ծախսում էիք ձեր ժամանակը, քանի որ դեպքը ձեր հետ էր պատահել: եթե դեպքը պատահեր իմ հետ, ես էլ կծախսեի իմ ժամանակը, քանի որ դեպքը իմ մոտիկին է վերաբերվում ու ես պետք է օգնեմ իրան ուղղելու սխալը /որի կարող է եղած լինի նաև դեպքերի բերուրմով/: Իսկ որ դա սխալ է. միանշանակ է: նայիր, եթե ճիշտ լիներ, ապա մարդկիկ իրենց միջոցները ու էներգիան չէին ծախսի, ասենք Տորոնտոյում Հայկական դպրոց /լիարժեք գործող- մանկապարտեզից մինչև բարձրագույն/ բացելու ու այն պահելու վրա: ու ասեմ, որ իմ վերևում ասածը Մոսկվայում հայկական դպրոց հաճախող ռուսների մասին էնքան էլ անտրամաբանական չէ, քանի որ իմ ասած Տորոնտոյի հայկական դպրոցում հաճույքով հաճախում են նաև լիքը օտարներ, իմիջայլոց նրանց համարա ուսման վարձը բավականին բարձր է, ի տարբերություն հայ երեխաների համար մուծվող բավականին սիմվոլիկ գումարի:

իսկ հինգերորդը: ամենակարևորը: Ինչպես ասացի, այդ գործողության գեներատորւը ակունքում կարգնածը ու գեներատորնը - Ռաֆայել Իշխանյանը էր: իսկ նա շատ հեռուն տեսնող ու գնահատող անհատ էր:

[Բիձա]

Արեք հայոց լեզվի դերը տիեզեքից գոնե իջացնենք ստրատոսֆերա, թե չէ լրիվ անոդ տարաժության մեջ, մեկ էլ տեսար խեղդվենք, չնայած մեր ոսկեղենիկ լեզվի իմացության:
Լեզուն ընդամենը ազգային արժեքներից մեկն է: Այն հնարավոր չի զմրսել, զակատ անել ու պահել առանձին, մնացած պարամետրերից դուրս:
Ամերիկա հասած տասնյակ ազգերից ոչ մեկն էլ իր լեզուն չի պահել- բոլորն էլ զիջել են անգլերենին: Սովետի վախտերը իհարկե ռուսական դպրոցները հայկականից մակարդակով էին ու դա վատ չէր, որովհետև հենց դրա շնորհիվ նաև ավելի լավ էինք շփվում համամարդկայինի հետ: Դրսում կրթություն ստացածներն էին, որ ետ գալով հայկականը զերոյականից վեր էին բարձրացնում: Մտքով անց կացրեք հայ բոլոր մեծերին- կտեսնեք, տեղական կրթությամբ մեկը չկա:
Հիմա գավառականությունը եկել պատել է հայաստանը ու սկցնում է, իսկ մենք խոսում ենք հայկական կրթության մասին: Հենց դա է մեր տուն քանդողը, որ թացը չորից չենք ջոկում: Դա է պատճառը, որ մանվելի պես կենդանին հավասարվել է մարդ արարածին, որ գողը- անգրագետը, 2 բառ որևէ լեզվով կապել չկարացողը ելել է ջրի երես ու դրության տեր է դառել:
Իշխանյան երևույթն էլ լեզվական գավառական ազգայնամոլության մի տեսակ էր, որը լրջության կերպար էր ստացել զուտ հայախոսների մոտ: Մեր խնդիրը հայ լեզուն չի, մեր խնդիրը հայ ինքնությունը բարձրացնելն է, հայկական պետություն ունենալը: Ու այդ պետության պահապանը ոչ թե հայ լեզուն պետք է լինի, այլ հայ կամքը, թասիբը, խելքը: Որ դրանք չեղան, կոտորվել, մեջտեղից կես լինելով լեզու պահելու իմաստը որն է՞: Որ շարունակենք անգրագետ նախագահներ ու ոստիկաններ բուծելը՞

[dvgray]

Դրսում կրթություն ստացածներն էին, որ ետ գալով հայկականը զերոյականից վեր էին բարձրացնում: Մտքով անց կացրեք հայ բոլոր մեծերին- կտեսնեք, տեղական կրթությամբ մեկը չկա:

Բիձա, էս վերջերս սկսել ես շուշուտ սխալվել
ուրեմն, դու մի հատ ուշադիր աչքի անցկացրու բոլոր /համարյա/ հայ մեծերին անխտիր, ու կիմանաս, որ բոլորն էլ իրանց կրթութույունը /նախնական, դպրոցական, վարժարանական/ ստացել են միմիայն հայկական դպրոցներում ու հայկական միջավայրում: Սկսած Ստամբուլից մինչև Շուշի:

այստեղ խոսքը գնում է միմիայն դպրոցի, որպես երեխայի որպես անհատ կազմավորման միջավայրի ու լեզվի, որպես մտածողության գործիքի մասին: իսկ հետագա համալսարանական կամ ավելի բարձր՝ մագիստրատուրա ու պիէջդի, դա արդեն ուզում էս թուրքերեն սովորի, դա չի ազդի մարդում վրա:

[dvgray]

Իշխանյան երևույթն էլ լեզվական գավառական ազգայնամոլության մի տեսակ էր, որը լրջության կերպար էր ստացել զուտ հայախոսների մոտ:

հա, իհարկե… քո լոգիկայով որ շարունակես, ապա էն մարդը որ ասում է որ մի քաքեք Երկիր մոլորակի վրա, դա էլ երկրամոլ է…

Մեր խնդիրը հայ լեզուն չի, մեր խնդիրը հայ ինքնությունը բարձրացնելն է, հայկական պետություն ունենալը:

այստեղ, այս բաժմում քննարկվում է լրիվ ուրիշ խնդիր, որն է ՝ հայ երեխային դեբիլացման մի ճանապարհից ձերբազատելն է:
հա, կան լիքը ուրիշ դեբիլացման ճանապարհներ էլ, - արվամոլություն ու արիամոլություն, խփնված շովինիստություն /օրինակ ռուս ու գերմանցի/ և այլն:
սակայն դա չի նշանակում որ երեխային դեբիլացնող օտար կրթությունը ակտուալ չէ: էն էլ ինչպես է ակտուալ, նամանավանդ մեր նմամ օտարամոլ ազգերի համար: իսկ մենք մենակ չենք, որպես օտարամոլ: լիքը այդպիսի ազգեր կան: ու տարօրինակ է, որ ազգի մեծությունը ու փոքրությունը էնքան էլ կապ չունի: կապ ունի կրթական ցենզը: օրինակ հնդիկնրը որ իրանց օտարամոլությամբ անգերազանցելի են:

[Բիձա]

Բիձա, էս վերջերս սկսել ես շուշուտ սխալվել
ուրեմն, դու մի հատ ուշադիր աչքի անցկացրու բոլոր /համարյա/ հայ մեծերին անխտիր, ու կիմանաս, որ բոլորն էլ իրանց կրթութույունը /նախնական, դպրոցական, վարժարանական/ ստացել են միմիայն հայկական դպրոցներում ու հայկական միջավայրում: Սկսած Ստամբուլից մինչև Շուշի:

այստեղ խոսքը գնում է միմիայն դպրոցի, որպես երեխայի որպես անհատ կազմավորման միջավայրի ու լեզվի, որպես մտածողության գործիքի մասին: իսկ հետագա համալսարանական կամ ավելի բարձր՝ մագիստրատուրա ու պիէջդի, դա արդեն ուզում էս թուրքերեն սովորի, դա չի ազդի մարդում վրա:

Եթե խոսում ես հայ գյուղագիրների ու ազգայնասերների մասին, դու ճիշտ ես: Բայց գնա մի քայլ վերև ու կտեսնես, որ արդեն քո ֆորմուլը չի աշխատում:
Նաև համաձայն եմ, որ եթե խոսում ենք տարրական, ծխական կրթության մասին, ապա հարց չկա, թող մայրենիով սկսվի ուսուցումը, բայց ոչ ավելի:
Բայց նաև պետք է հաշվի առնել, որ հայկական տարրական դպրոցը իր անգրագետ ուսուցիչներով ու հետամնաց նիստ ու կացով հենց առաջին դասարանից երեխայի մեջ մտցնում է հայկական ստանդարտները, որից ամբողջ մի կյանք չի հերիքում ազատվելու:
Հիմա կասես, թե լավացնենք տարրականի ստանդարտները՞ -ոնց, ինչ կադրերով, ինչ լեզվահոգեբանությամբ՞: Ընտրություն կեղծող, մի 2-3 ավել ժամ ստանալու միտումով իրար մազ փիտող ու կլյաուզաներ գրող ուսուցիչներով, գիտելիքը մերժող հասարակությամբ՞:
Լավ, ռեալ, իրականալի բաների մասին երազելը լավ բան է, բայց անհնարինի մասին երազելը լավ բան չի, դաժե լիքը անուններ ունի էդ կայֆը:
Ինչ վերաբերում է իմ սխալվելուն, կապրենք կտեսնենք:

[Վիշապ]

Ժող. եթե համարում ենք, որ լեզուն փոքր ու անկախ ժողովդրի համար ինքնորոշման ու ինքնահաստատման միջոց է, այլ ազգերին ձուլվելու այսպես ասած խոչնդոտ, ապա կարևոր է լեզվի նշանակությունն ու պարտադիր լինելը հայերի համար: իսկ եթե օրերից մի օր հնարավորություն տեսնենք ու որոշենք ինտեգրվելու քաղաքականություն վարել, ապա պարտադիր, իմա՝ պետական լեզուների ցանկում բացի հայերենից պիտի ավելացնենք երևի ռուսերենն ու անգլերենը: Առհասարակ մեր պետության հիմնական ռեսուրսը մարդն է, հետևաբար խիստ ցանկալի է, որ այդ մարդը լինի բավարար գրագետ ու տիրապետի գոնե երեք լեզվի: Վրաստանի օրը չընկնենք, որ Ռուսաստանից կտրվեցին, ռուսերենը մոռացան, անգլերենն էլ չսովորեցին: Հայերենի վատ իմացությունը մի այիբ է, դրան զուգահեռ մենակ հայերեն իմանալը ու այլ լեզու չիմանալը՝ երկու այիբ:

[One_Way_Ticket]

Բիձա ջան, եթե ռուսական դպրոցները իրոք լավն են լինելու, Ռուսաստանից մասնագետներ են հրավիրելու, կարգ ու կանոն են հաստատելու, ապա բազար անելու թեմա կա: Բայց եթե նույն զիբիլն է լինելու, պարզապես ռուսերեն (իսկ ինձ այդպես էլ թվում է, սա արդեն Սովետը չէ), ապա իմաստը ո՞րն է:

[dvgray]

Եթե խոսում ես հայ գյուղագիրների ու ազգայնասերների մասին, դու ճիշտ ես: Բայց գնա մի քայլ վերև ու կտեսնես, որ արդեն քո ֆորմուլը չի աշխատում:
Նաև համաձայն եմ, որ եթե խոսում ենք տարրական, ծխական կրթության մասին, ապա հարց չկա, թող մայրենիով սկսվի ուսուցումը, բայց ոչ ավելի:
Բայց նաև պետք է հաշվի առնել, որ հայկական տարրական դպրոցը իր անգրագետ ուսուցիչներով ու հետամնաց նիստ ու կացով հենց առաջին դասարանից երեխայի մեջ մտցնում է հայկական ստանդարտները, որից ամբողջ մի կյանք չի հերիքում ազատվելու:
Հիմա կասես, թե լավացնենք տարրականի ստանդարտները՞ -ոնց, ինչ կադրերով, ինչ լեզվահոգեբանությամբ՞: Ընտրություն կեղծող, մի 2-3 ավել ժամ ստանալու միտումով իրար մազ փիտող ու կլյաուզաներ գրող ուսուցիչներով, գիտելիքը մերժող հասարակությամբ՞:
Լավ, ռեալ, իրականալի բաների մասին երազելը լավ բան է, բայց անհնարինի մասին երազելը լավ բան չի, դաժե լիքը անուններ ունի էդ կայֆը:
Ինչ վերաբերում է իմ սխալվելուն, կապրենք կտեսնենք:

եվ ինչ՞ էտ ամենից փրկում է ՝ դպրոցները ռուսականի վերաձևումը՞
եթե ուզում ես լավ իմանալ, ապա ինչ կեղտոտ բան կա, հայկական դպրոց եկել է հենց ռուսական դպրոցներից ու ռուսաստանից: մի մոռացիր, /կամ եթե չգիտես- հիշիր/, որ հայկական դպրոցներն ու վարժապետերը մինչև ռուսական հոտած ուսումնական մեթոդների բռի ներմուծումը, եղել են հասարակության ամենահարգված մարդիկ: լրիվ սովետիկուսի հոգեռբանական անալիզներ ես հիշացնում: իմիջայլոց, Հայաստանում այժմ պարարտ հող է ստեղծված քո պես մտածողների- ռուսաֆիլների համար:

[Ambrosine]

Մեր խնդիրը հայ լեզուն չի, մեր խնդիրը հայ ինքնությունը բարձրացնելն է, հայկական պետություն ունենալը: Ու այդ պետության պահապանը ոչ թե հայ լեզուն պետք է լինի, այլ հայ կամքը, թասիբը, խելքը: Որ դրանք չեղան, կոտորվել, մեջտեղից կես լինելով լեզու պահելու իմաստը որն է՞: Որ շարունակենք անգրագետ նախագահներ ու ոստիկաններ բուծելը՞

Բիձա ջան, էդ լեզվի շնորհիվ ենք մենք պահպանվել: Մեր գերագույն արժեքներից ա մեր լեզուն՝ մեր անկախության ու ՀԱԵ-ի հետ մեկտեղ: Էդ նախագահներին ու ոստիկաններին էլ առաջին հերթին ի՞նչ կողմով ես անգրագետ համարում. խոսելու, հասարակության հետ շփվելու մշակույթից, չէ՞: Եթե լեզու չիմացավ, ո՞նց ա կարդալու մեր մեծերի գրքերը, ի՞նչ ա իմանալու Հայաստանի ու հայի մասին: Մեր դպրոցների ուսուցիչների շնորհի՞վ: Մոռացի, էդ ուսուցիչներից շատերը անգամ չեն համապատասխանում իրենց կոչմանը: Այսօրվա ուսուցիչը չի կարող դաստիարակել ՀՀ քաղաքացի: Ու առաջին հերթին հենց նրանց է պետք հայերեն սովորեցնելը: Այսօր աշակերտը, ուսանողը պարտադիր պետք է ինքնակրթությամբ զբաղվի, թե չէ էս կրթական համակարգը կարող է միայն զուբրիտ անողներ, քառակուսի ուղեղներ բուծել:

[Բիձա]

ԴՎ, դու շատ փափուկ, մարդասեր ու կարեկից երկրում ես ապրում: Էդ երկիրը շատ ավելի սոցիալիստական է, քան կապիտալիստական: Ինքն էլ հարավային ագրեսսիվ հարևան ունի, բայց չեմ կարծում, թե ժողովուրդը էդ հարևանին նորմայից ավել է ատում ու վատաբանում: Իենք կարողացել են սուվերեն հարաբերություններ ստեղծել ու համերաշխ ապրում են ամեն մեկն իր ճանապարհով: Մենք մեր փորձանքների մեջ ում ասես մեղադրում ենք, բայցի մեզանից:
Քո մոտ ատելությունը հանդեպ ռուսաստանը ու ռուսականը, սովետականն ու սոցիալիստականը շատ խիստ է դրված: Չեմ հասկանում, հայերը իրենց խեղճության, քռչության, հարևանների կողմից ճնշվելու հարցերում ոչ մի մեղք չունեին՞ /չունեն/՞:
Մեր մարդկային թուլությունները որպես աչքի գերան չենք տեսնում, ընկել ենք ուրիշների փշերի վրա՞:
Արդար չի:
Նաև արի հիշենք, որ 60 ական թվերին, երբ պոլիտբյուրոն հենա-հենա արդեն որոշում էր ընդունում ազգային լեզուները ճ կլաս սարքելու, վրացիք ելան լուրջ կռվի, ցույցերը մի քանի օր ալեկոծել էին Թիֆլիսը: Իսկ մենք էշի ականջում "միշտ պատրաստ" քնած էինք:
Հիմա հայերենն ումից ենք ուզում փրկել, մենք-մեզանից՞: Չի ստացվելու: Մենք դրա թասիբն ու ներուժը չունենք:

[Վիշապ]

Գիտե՞ք ինչի ենք սենց սուր տանում լեզվական, ազգային, կրոնական առանձնահատկությունների պահպանումը: Որովհետև դեռ մեզ մոտ ցեղական մտածելակերպ է, ոչ թե քաղաքացիական: Բայց մյուս կողմից էլ փոքր մոնոէթնիկ պետություններում երևի թե այլ կերպ հնարավոր էլ չի իսկապես, մանավանդ այնպիսի հարևանների առկայության դեպքում, որոնք սպառնում են ժամ առաջ մեզ կուլ տալ: Մեզ իսկապես պետք է ամրապնդել ազգայինը, հայերենը, հայկականը, տո քրիստոնեականն էլ հետը (ջհանդամ-գյոռ, թեպետ ես մի երևելի հավատացյալ չեմ): Բայց միևնույն ժամանաչ չնսեմացնել ռուսերենի, անգլերենի, ֆրանսերենի և այլնի նշանակությունը ու երբեք չթերագնահատել այլ ազգերին ու ազգություններին, ու հնարավորինս տիրապետել այլ լեզուների: Առհասարակ մասնավորապես անգլերենը որպես երկրորդ պետական լեզու ընդունելը և պաշտպանելը Հայաստանին բնավ չի խանգարի ու դեռ մեծ օգուտ կարող է տալ: Ռուսերենն էլ իր հերթին:

[dvgray]

Բիձա: Կանադայի համար ճիշտ ես ասում, որ չափազանց սոցիալական է: բայց մի մոռացիր, որ ինքը ունի ընդամենը մի հարևան, ագրեսիվ որը իմիջայլոց շատ է օգնել Կանադան երկիր դարձներու գործում, իսկ մենք ունեցել ենք գոնե 5 հատ ագրեսիվ հարևան, էն էլ այնպիսի մի ռեգիոնում, որտեղ մեկ քառակուսի սանտիմետր հողի համար իրար կոկորդ են կրծում:

ես ռուսականը չեմ ատում: առում եմ շովինիստ-ֆաշիստներին, ինչ ազգի էլ լինեն: իսկ դրանք ես վերջին հարյուրամյակին եղել հիմնականում թուրք-ռուս-գերևմանացի: հետևաբար, էս երեքն էլ մեեեեծ քավարանի կարիք ունեն, մինչև Թումայնաի ասած մեծ մարդակերից դառնան մեծ մարդասպան…

մենք,
իհարկե մենք ենք մեղավորև: ու միմիայն մենք: ու կարծեմ ստեղ ես քո հետ եմ վիճում ու համարում եմ որ սխալ ես, և ոչ թե իվանին կամ մուհամեդին:
մենք ենք սխալ, մեր օտարամոլությամբ ու քաղքենիությամբ:
իսկ մնացածը օգտվում են մեր սխալներից /հանցավոր սխալներից/: բայց նաև իրանք իրավունք չունեն ասելու, որ մեզ լավություն են անում, փաստացի մեզ ավելի դեբիլացնոլով:

իմիջայլոց: կուլտուրայի մասին: կարծեմ ռուսները մենակ չեմ, որ կուլտուրա ունեն չէ՞: օրինակ մեր քթի տակ ապրում, են պարսիկենրը, արաբները… ինչի՞ իրանց դպրոդցները չբերենք մեր մոտ կոպիա անենք: