ՍԱՐԱԶԱՆԻ ԼԵԶՈՒՆ
(հատված)
Որոշ տեսաբաններ հաստատում են կամ կարծիքն են հայտնում, որ ամենայն հավանականությամբ Հիսուսը քարոզ ել է արամեական լեզվով ,նրանք իրենց թեզը հիմնավորվում են հետևյալ փաստ արկով որ մահվանից առաջ Հիսուսը ասում է հետևյալ «Eli, Eli, lema sa bacht hani» նախադասությունը: Ըստ աստվածաբանների ձևավորած համնդանուր կարծիքի նախադասությունը արտասանվել է իսկ հետագայում նաեւ գրվել է «աստավծա շնչում» արամեական լեզվով: Շեշտենք մի շատ կարեւոր հանգամանք, Հիսուսի արտասանած այս նախադասությունը մահվանից առաջ նախատեսված չէր լսա րանի համար ,նա մահվանից առաջ դիմեց աստծոն այն լեզվով որը աստծո եւ մարդկանց մեջ փոխհաղորդակցման միջոց էր:
Հիսուսի «Eli, Eli, lema sa bacht hani» արտասա նած նախադարսության արամեական լեզվի միջոցով մեկնաբանվում է որպես «տեր, տեր ին չու դու ինձ մոռացար կամ թողեցիր»:Հիսուսի մահվանից առաջ արտասանած նախադարսության հեբրայա կան տարբերակում վերջին բառերը հնչում էն որպես «lamme azab tani» : Թե արամե ական և թե հեբրայական մեկնաբանումը սկզբունքորեն ճիշտ են:
«Eli, Eli, lema sa bacht hani» նախադասության նույնիսկ ոչ խորքային ուսումնա սիրությունը բավականին լուրջ մտորումների տեղիք են տալիս եւ հերթական սեպ են խրում պատմությանը,լեզվին,կրոնին վերաբերվող ավարտուն ակադեմիական կարծիքների տեսակետների միջեւ: Արամեական համարվող «Eli, Eli, lema sa bacht hani» նախադասությունը եւ նրա հրեական «Eli, Eli, lamme azab tani» տարբերակը սկզբունքորեն իրարից տարբերվում են ,բայց կամ մի ընդհանրական երեւույթ այս երկու մտքերը հավասարապես ընթերնելի եւ հասկանալի են հայերեն: Կատարենք մի փոքրիկ, բայց մեր կարծիքով շատ կարեւոր պարզաբանում այս երկու նախադա սությունների վերաբերյալ, դարձնենք այս երկու նախադասությունները հայատառ ավելի հստակեցնելու համար մեր եզրահանգումը :
«Eli, Eli, lema sa bacht hani» -Էլի,Էլի, լէմա սա բախտ հանի
«Eli, Eli, lamme azab tani»- Էլի,Էլի, լամմէ ացաբ տանի
Հայատառ տրասկրիպցիան բացահայտում է երկու նախադասությունների հիմքա յին քերականական նույնությունները եւ մտքային տարբերությունները: Երկու հա զարամյա հեռավորությունից նույնիսկ այսօրվա հայերենի համար այն հնչում է պարզ հասկանալի եւ օրինաչափ: Ակնհայտ իմաստային տարբերություններ կան արամեական եւ հեբրայական ներկայացվող բնագիր նախադասությունների մեջ:
Իմաստային տարբերությունները նույն ձեւով արտահայտում են հայերեն լեզվորվ նախադասությունները կարդալու ժամանակ: Երկու հազար տարի առաջ հայերե նում «Eli, Eli, lema sa bacht hani /Էլի,Էլի, լէմա սա բախտ հանի » ունեցել է հետեւյալ իմաստը «Հայր,Հայր, ինչու այսպիսի բախտ հանեցիր» իսկ նույն նախադասության հրեական համարվող տարբերակը «Eli, Eli, lamme azab tani/ Էլի,Էլի, լամմէ ացաբ տանի» ունեցել է հետեւյալ իմաստը «Հայր,Հայր,ինչու այս ազատ(այսինքն ազատա բար արարչի համար առանց դժվարության) տարար»:
Մինչեւ նախադասությունների վերլուծությանը անցնելը կատարենք պարզաբա նում: Ինչպես գիտենք տարածաշրջանի գրավոր լեզվի մեջ ընդունված էր բառերը գրել առանց ձայնավորների, ձայնավորները փոխարինված են կետերով կամ գծե րով: Ժամանակաշրջանի դոմինանտ մշակույթը հունարեն էր իսկ քրիստոնեական նոր գաղափարախոսությունը ձեւավորվում էր հունական համայքներում: Բնակա նաբար նոր ուսմունք տարածողները պետք է կրեին հունարեն լեզվա մտածողութ յան ազդեցությունը,ինչպես գրավոր այնպես էլ բանավոր խոսքի վրա: Գրաճանաչ մասը առանց որեւէ դժվարության հասկանում էր իր ժամանակի գրվածքները այն պես, որ բանավոր եւ գրավորը այսինքն գրաֆիկական եւ ձայնաին իմաստները համահունչ էին իրար: Արամեական գրավոր խոսքը նույնպես օգտվում էր այս օրեն քից: Նմանատիպ փոփոխությունները լեզվի մեջ երբեք սկզբունքային չեն համար վել, քանի որ այդ ժամանակվա համար գրավոր լեզվի խնդիրները նույնպես կանոնակարգված էին և ղեկավարվում էին որոշ կանոնների միջոցով սակայն գրելավոճի խիստ կանոնակարգված սուր անհրաժեշտություն դեռեւս չկար:
Կատարենք երկու պարզաբանում «Eli» բառը բացատրվում կամ մեկնաբանվում է որպես «տեր» սակայն ծագումնաբանորեն նա հանգում է «հայր» բառին իսկ «lema/ lamme» հանգում է խոյի բառբառում օգտագործվող «շմա/ ինչու» բառին:
Կատարենք «Eli» բառի վերլուծումը ,«E=J» տառին, վերականգնենք «Eli>Jli» ,«Jli» բառի մեջ «I=r» տառին ,կստանանք «Jli>Jri» բառը: Վերականգնելով ավելի արխայիկ շերտերը մենք կստանանք հետևյալ պատկերե «Eli» բառը բացարձակապես առա ջին հայացքից կապ չունի «Հայր» բառի հետ:Բացակայում են «ա »և «յ» տառերը և ավելնորդ է «H» տառը քանի որ այն հայերենում ավելի ուշ շրջանի արդյունք է:
«Jri» բառը հնարավոր էր արտասանել երկու ձևով «J<e>ri» կամ «J<ը>ri» նկատի ունե նալով նաև «r=l» տառային անցումը միանշանակորեն կարելի է հաստատել որ բառը գրվել է «Eli» իսկ կադացվել է «J<e>li» և վերջնականորեն այն մնացել է «Eli» ձևով: Օգտագործելով լեզվական օրինաչաթությունները մենք արդեն բավականին հեշտությամբ կարող ենք տեսնել հայկական «Հայր» բառը որը ձևավորվել է «jajr» հետագայուն «<h=j>ajr/hajr» բառը որ նշանակում է ծնող և տեր: Her(հեր,Հայր) բառը գերմաներենում ունի «տեր» իմաստը:
Նախադասության մեջ մնացած բառերը շատ պարզ են և տառա-հնչյունային վեր լուծության կարիք չունեն: Մենք համոզված ենք որ ցանկացած պատահականութ յուն բացառվում է, նախադասությունները կազմված գրված և արտասանված է հայերեն:Այս նախադասությունը Հիսուս Նազարեթցու կողմից արտասանված վերջին նախադասությունն է:
Էջանիշներ