Արցախի հիմնախնդիրը

[Վիշապ]

…
«Ինչ վերաբերվում Ղարաբաղին և այլ տարածքներին, ապա դրանք քայլ առ քայլ, աստիճանաբար կվերադարձվեն Ադրբեջանին փախստականների հետ միասին: …»,- …

Ի՞նչ է ասել Մեթյու Բրայզան Эхо Москвы ռադիոկայանի եթերում

Այսօր Эхо Москвы ռադիոկայանի կայքում հրապարակվել էր ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ Մեթյու Բրայզայի հարցազրույցը, որտեղ նա նշում էր, որ Լեռնային Ղարաբաղը կունենա նոր իրավիճակ: «Կլինի նոր կոնստրուկցիա, կարելի է ասել, քաղաքական...»:

Հարցազրույցը վարող Ալեքսեյ Վենեդիկտովի հարցին, թե արդյո՞ք դա Ղարաբաղն է, Մեթյու Բրայզան պատասխանում է.

«Это Карабах, да. Но что касается Карабаха и других территорий – они вернутся к Азербайджану, шаг за шагом, поэтапно вместе с беженцами, да. Но очень-очень трудно определить, когда какая обстановка будет у Карабаха».

Այս հատվածը մենք ներկայացրել ենք Ձեր ուշադրությանը, սակայն հարցազրույցի աուդիո տարբերակում մեկ փոփոխություն կա։ Հավանաբար ելնելով համատեքստից՝ սղագրողն ավելացրել է «Но что касается Карабаха» արտահայտությունը, իսկ նույն հարցին ի պատասխան՝ Բրայզան տառացիորեն ասում է հետևյալը.

«Это Карабах, да, да, да ..., и другие территории вернутся к Азербайджану, шаг за шагом, поэтапно вместе с беженцами, да. Но очень-очень трудно определить, когда какая обстановка будет у Карабаха».

Կից ներկայացնում ենք հարցազրույցի սղագրված և աուդիոտարբերակները.

http://www.echo.msk.ru/programs/beseda/591196-echo/

Հարցազրույցը՝ 2009-05-11-beseda-1109.mp3 անձամբ լսեցի, կարծում եմ, Մեթյուն լավ կլինի հարցերին պատասխանի անգլերեն, քանզի նրա «ռուսերենով» ռուսները ինչ ասես ու ոնց ասես հասկանում են։ Ինչպիսին մեր պետությունն է, այդպիսին մեր պետության խնդիրներն են, այդպես մեր պետության իշխանություններն են լուծում, ու այդպես արտասահմանցիք վերաբերում են մեր խնդիրներին՝ խայտառակ կերպ։

[Rammer]

Հարցազրույցը՝ 2009-05-11-beseda-1109.mp3 անձամբ լսեցի, կարծում եմ, Մեթյուն լավ կլինի հարցերին պատասխանի անգլերեն, քանզի նրա «ռուսերենով» ռուսները ինչ ասես ու ոնց ասես հասկանում են։ Ինչպիսին մեր պետությունն է, այդպիսին մեր պետության խնդիրներն են, այդպես մեր պետության իշխանություններն են լուծում, ու այդպես արտասահմանցիք վերաբերում են մեր խնդիրներին՝ խայտառակ կերպ։

Սերժը ինքը բազմիցս հայտարարել է, որ տարածքներ պահելը ինքնանպատակ չի:

[ministr]

Վերջում տեսնեն դեմ են առել Արցախին կխառնեն բանակցություններին.. նրանք էլ կասեն փախաք ու լավ էլ կանեն: Հետաքրքիրա էն մարդկանց ճակատագիրը նստել որոշում են առանց իրենց...

[Rammer]

Վերջում տեսնեն դեմ են առել Արցախին կխառնեն բանակցություններին.. նրանք էլ կասեն փախաք ու լավ էլ կանեն: Հետաքրքիրա էն մարդկանց ճակատագիրը նստել որոշում են առանց իրենց...

Ով կասի փախաք`էն ծախված գեներալներն ու չինովնիկնները, որ ամեն մեկին մի խանութով, մի հատ օբյեկտով առան, որ էսքան տարվա մեջ էնքան են թաղվել կեղտի մեջ որ մի հատ ծպտուն հանեն անգամ գլուխներին կուտեն...

[Վիշապ]

Կարծում եմ Սերժին ու Իլհամին ձեռնտու չի կառուցողական մոտեցումը Ղարաբաղի հարցում։ Նկատի ունեմ կառուցողական՝ հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդների շահերի տեսանկյունից։ Ինչպիսի լուծում էլ լինի այդ կառուցողականը, ենթադրելու է երկուստեք զիջումներ, որոնք երկու բռնապետերի վրա էլ իրենց տեսանկյունից խոցելի տեղեր են ավելացնելու։ Այդ իսկ պատճառով նրանք պարզապես երկարաժամկետ խաղեր են տալիս այն հույսով, որ գերտերություններից մեկն ու մեկը, կամ մի քանիսը իրենց վրա խաղադրույքներ կկատարեն՝ փող կտան… պատերազմելու համար։ Բռնապետերի համար պատերազմը հաճախ ոչ միայն փրկություն է, այլև կատարյալ երջանկություն. Ժողովուրդը ամբողջությամբ ուշադրությունը կենտրոնանցում է պատերազմի վրա, հյուծվում, բարոյալքվում, իսկ դու անհոգ կեր խմի քեֆ արա շարունակ… այս պարագայում պատերազմը հեշտ է կառավարելը, գերհզոր զենքերի օգնությանը չես դիմում, որտեղ պետք է նահանջել՝ նահանջում ես, որտեղ պետք է գրավել՝ գրավում ես, քո խոնարհ գեներալներն էլ երբեք չեն բացահայտի պետական դավաճանություններ… էհ կներեք, գաղտնիքները, բռնապետի գեներալները նույնն է թե՝ շահի սիրեկանները։ Այնպես որ եթե ժողովուրդը հանկարծ հրաշքով սկսի նեղել Սերժին, նրա վերջին փրփուրները պատերազմն է։

[ministr]

Ով կասի փախաք`էն ծախված գեներալներն ու չինովնիկնները, որ ամեն մեկին մի խանութով, մի հատ օբյեկտով առան, որ էսքան տարվա մեջ էնքան են թաղվել կեղտի մեջ որ մի հատ ծպտուն հանեն անգամ գլուխներին կուտեն...

Ղարաբաղցին կասի ապեր... բոլորը չեն որ թափթփուկ են

[Rammer]

Կարծում եմ Սերժին ու Իլհամին ձեռնտու չի կառուցողական մոտեցումը Ղարաբաղի հարցում։ Նկատի ունեմ կառուցողական՝ հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդների շահերի տեսանկյունից։ Ինչպիսի լուծում էլ լինի այդ կառուցողականը, ենթադրելու է երկուստեք զիջումներ, որոնք երկու բռնապետերի վրա էլ իրենց տեսանկյունից խոցելի տեղեր են ավելացնելու։ Այդ իսկ պատճառով նրանք պարզապես երկարաժամկետ խաղեր են տալիս այն հույսով, որ գերտերություններից մեկն ու մեկը, կամ մի քանիսը իրենց վրա խաղադրույքներ կկատարեն՝ փող կտան… պատերազմելու համար։ Բռնապետերի համար պատերազմը հաճախ ոչ միայն փրկություն է, այլև կատարյալ երջանկություն. Ժողովուրդը ամբողջությամբ ուշադրությունը կենտրոնանցում է պատերազմի վրա, հյուծվում, բարոյալքվում, իսկ դու անհոգ կեր խմի քեֆ արա շարունակ… այս պարագայում պատերազմը հեշտ է կառավարելը, գերհզոր զենքերի օգնությանը չես դիմում, որտեղ պետք է նահանջել՝ նահանջում ես, որտեղ պետք է գրավել՝ գրավում ես, քո խոնարհ գեներալներն էլ երբեք չեն բացահայտի պետական դավաճանություններ… էհ կներեք, գաղտնիքները, բռնապետի գեներալները նույնն է թե՝ շահի սիրեկանները։ Այնպես որ եթե ժողովուրդը հանկարծ հրաշքով սկսի նեղել Սերժին, նրա վերջին փրփուրները պատերազմն է։

Իմ կարծիքով պատերազմ լինել չլինելը կախված չի ոչ Սերժից ոչ էլ Ալիևից...
Ալիևը չգիտեմ, բայց Սերժը բռնապետ լիենլու ռեսուրս չունի: Իսկ եթե նա հանկարծ որոշի ինքնգլուխ պատերազմ սկսել, դա կլինի իր վերջի սկիզբը: Հաշվի առնելով լեգիտիմության պակասը, բրաբիոնի հեղափոխությունը կտևի մի քանի օր ընդամենը...
Չնայած ցանակացած դեպքում եթե նույնիսկ Հայաստանի վրա ինչ որ գերտերություն ստավկա անի ու պատերազմ հրահրի( որը քիչ հավանական է, հաշվի առնելով Նաբուկոյի ֆակտորը և Ռուստանաին ներկայիս վիճակը) Սերժի անվտանգությունը շատ մեծ վտանգի տակ կլինի...

[Rammer]

Ղարաբաղցին կասի ապեր... բոլորը չեն որ թափթփուկ են

Շատ եմ կասկածում մինիստր ջան...Բայց եթե նույնսիկ ենթադրենք թե այդպես է, ինչ կարող է անել Ղարաբաղը? Քանի օր կդիմադրի? Չէ, քանի ժամ?

[ministr]

Շատ եմ կասկածում մինիստր ջան...Բայց եթե նույնսիկ ենթադրենք թե այդպես է, ինչ կարող է անել Ղարաբաղը? Քանի օր կդիմադրի? Չէ, քանի ժամ?

Եթե թուրքերին, ապա լավ էլ կդիմադրեն...հլա մեկ էլ տեսար ձեռի հետ մի 20%-էլ իրանցով արին: Այ եթե գրավված հողերը հետ տան, ապա էդ դիմադրելու խնդիրը շատ կբարդանա:

[Վիշապ]

Իմ կարծիքով պատերազմ լինել չլինելը կախված չի ոչ Սերժից ոչ էլ Ալիևից...
Ալիևը չգիտեմ, բայց Սերժը բռնապետ լիենլու ռեսուրս չունի: Իսկ եթե նա հանկարծ որոշի ինքնգլուխ պատերազմ սկսել, դա կլինի իր վերջի սկիզբը: Հաշվի առնելով լեգիտիմության պակասը, բրաբիոնի հեղափոխությունը կտևի մի քանի օր ընդամենը...
Չնայած ցանակացած դեպքում եթե նույնիսկ Հայաստանի վրա ինչ որ գերտերություն ստավկա անի ու պատերազմ հրահրի( որը քիչ հավանական է, հաշվի առնելով Նաբուկոյի ֆակտորը և Ռուստանաին ներկայիս վիճակը) Սերժի անվտանգությունը շատ մեծ վտանգի տակ կլինի...

Սերժը վաղուց արդեն բռնապետ է Մարտի մեկին ու՞մ ավտոմատավորներն էին կրակում ժողովրդի վրա։ Պարզ է, որ ինքնագլուխ չի սկսի, կասեն սկսի՝ կսկսի։ Սերժի անվտանգությունը ապահովում է բռնապետության բանակը, ինչի՞ մասին է խոսքը։

[Մարկիզ]

Ո՞նց վերադարձնելը հաստատ է: Էդ ո՞վ ա տենց բան որոշել:

Դե, եթե միջնորդական առաքելությունն իրականացնող դիվանագետներն են փաստում, ուրեմն՝ որոշողներըից մեկն էլ մեր իշխանություններն են, ովքեր միջազգային ատյաններում ներկայացնում են Հայաստանի Հանրապետությունը: Եթե այդ հարցում պայմանավորվածություններ չկան, թող մեր պաշտոնական աղբյուրները Բրայզայի խոսքերը հերքող հայտարարություն տարածեն:

Ո՞վ իրավունք ունի էդ տարածքները վերադարձնի:

Արցախն ազատգրվել է հայ ժողովրդի պայքարի շնորհիվ: Արցախյան կոնֆլիկտի լուծման վերջնական ու վճռական որոշման իրավունքը միայն ու միայն հայ ժողովրդինն է: Այլ է, թե որքանով են այդ իրավունքի հետ հաշվի նստում այսօր իշխանությունները…

Էդքան մարդ ա զոհվել, էդ տարածքները վերցնելու համար, իրանց ընտանիքներից ինչ որ մեկը հարցնում ա՞ որ տարածք են հետ տալիս: Կամ էդ տարածքների հետ տալը հավասար ա Ադրբեջանին հնարավորություն տալու, որ ցանկացած ժամանակ պատերազմ սկսի ու հաղթի, որովհետև դրանք սրատեգիական նշանակության տարածքներ են, էդ տարածքներից շատ հեշտ կարելի ա հրետանու մի համազարկով Արցախը գետնի տակ անցկացնել:
Այսինք , եթե հստակ, ապա կոնկրետ ո՞ր տարածքների մասին ա խոսք գնում:

Համաձայն եմ, բայց ո՞վ է այսօր հայ ժողովրդի կարծիքի հետ հաշվի նստում: Կամ, Էլմո ջան, ո՞ր քիչ թե շատ հայրենասեր հային չէ այդ ամենը վրդովեցնում:

[Rammer]

Սերժը վաղուց արդեն բռնապետ է Մարտի մեկին ու՞մ ավտոմատավորներն էին կրակում ժողովրդի վրա։ Պարզ է, որ ինքնագլուխ չի սկսի, կասեն սկսի՝ կսկսի։ Սերժի անվտանգությունը ապահովում է բռնապետության բանակը, ինչի՞ մասին է խոսքը։

Էտ մարտի մեկի մասին բան չեմ ասի...
Երկրորդ մասը դուրս շատ եկավ
1. Իսկ ուր է լինելու այդ բանակը պատերազմի ժամանակ???
2. Պատերազմի ժամանակ զինվելու են նաև նրանք ովքեր հիմա ատում են Սերժին...Եթե հիմա ` խաղաղ պայմաններում ինչ որ արտաքին ու ներքին շանտաժի միջոցով ստացվում վերահսկել իրավիճակը, պատերազմի ժամանակ մի քանի անգամ դժվար է լինելու...Եթե պատերազմ սկսի այլևս ռիսկի գործոն չկա, որ արտաքին թշնամին կարող է պահը օգտագործել`ինչպես որ եղավ: Առանց վարանեու տեղում կսատկացնեն...

[Վիշապ]

Էտ մարտի մեկի մասին բան չեմ ասի...
Երկրորդ մասը դուրս շատ եկավ
1. Իսկ ուր է լինելու այդ բանակը պատերազմի ժամանակ???
2. Պատերազմի ժամանակ զինվելու են նաև նրանք ովքեր հիմա ատում են Սերժին...Եթե հիմա ` խաղաղ պայմաններում ինչ որ արտաքին ու ներքին շանտաժի միջոցով ստացվում վերահսկել իրավիճակը, պատերազմի ժամանակ մի քանի անգամ դժվար է լինելու...Եթե պատերազմ սկսի այլևս ռիսկի գործոն չկա, որ արտաքին թշնամին կարող է պահը օգտագործել`ինչպես որ եղավ: Առանց վարանեու տեղում կսատկացնեն...

Rammer, չգիտեմ ե՞ս եմ միամիտ, իսկ դու՝ լավատես, թե՞ հակառակը… Բանակը պատերազմի ժամանակ բնականաբար պատերազմելու է, պատերազմի ժամանակ նախագահին ինքնադատաստանի ենթարկելու թեկուզ միտքը հավասարեցվելու է ծանրագույն դավաճանության հենց նաև ընդդիմադիր լիդերների կողմից։ Պատերազմի ժամանակ զինվելու են զինվորական տարիքի տղամարդիկ, իսկ թիկունքը վերահսկելու է ԱԱԾ–ն, և չկասկածես, որ հենց թիկունքից կթրխկացնեն բոլոր ներքին ատելություն ու պառակտում դրսևորողներին։ Սկզբունքորեն ճիշտ կանեն, քանի պատերազմի ժամանակ ներքին պառակտություններ առաջնելն ու հրահրելը իրոք դավաճանություն կարող է լինել իր ելքով։

[Rammer]

Rammer, չգիտեմ ե՞ս եմ միամիտ, իսկ դու՝ լավատես, թե՞ հակառակը… Բանակը պատերազմի ժամանակ բնականաբար պատերազմելու է, պատերազմի ժամանակ նախագահին ինքնադատաստանի ենթարկելու թեկուզ միտքը հավասարեցվելու է ծանրագույն դավաճանության հենց նաև ընդդիմադիր լիդերների կողմից։ Պատերազմի ժամանակ զինվելու են զինվորական տարիքի տղամարդիկ, իսկ թիկունքը վերահսկելու է ԱԱԾ–ն, և չկասկածես, որ հենց թիկունքից կթրխկացնեն բոլոր ներքին ատելություն ու պառակտում դրսևորողներին։ Սկզբունքորեն ճիշտ կանեն, քանի պատերազմի ժամանակ ներքին պառակտություններ առաջնելն ու հրահրելը իրոք դավաճանություն կարող է լինել իր ելքով։

Առաջակում եմ մի հատ իմի բերել և տեսնել թե ուր հասանք.
Դու ասում ես որ բռնապետ Սերժը կաշին փրկելու համար կարող է պատերազմ սկսել:
Ես ասում եմ որ Սերժը բռնապետ լինելու համար չունի բավական ռեսուրս: Մանրամասն եմ. Երկիրը չունի բավական տնտեսական, ֆինասական ռեսուրս ժողովրդին կուշտ պահելու համար: Չունի նաև բավականաչափ մարդկային ռեսուրս: Մենք տեսել ենք նրա առավելագույն մարդկային ռեսուրսը մարտի մեկի ժամանակ: Իսկ դա համատատած երկրում ծայրահեղ տրամադրություններ ունեցող ժողովրդի համամատ ուղղակի ոչինչ է: Բռնապետը բավական մարդկային ռեսուրս ունենալու դեպքում վաղուց արդեն լռեցրել էր այդ մարդկանց ձայները, բողոքները և այլն: Բայց ինչպես գիտես այդպես չէ: Հաջորդը: Նա այնքան անկախ չէ արտաքին աշխարհից որ բռնապետ լինի: Մենք որտեղ ենք տեսել բռնապետ որ դրսից դաբռո ստանա ներսում, իր երկրում այս կամ այն գործողությունը իրականացնելու համար: Բայց քանի որ այդպես է, դա արդեն բռնապետ չի այլ բռնապուտանկա… Բռանապետ է օրինակ Կիմ Չեն Իրը: Սերժը ինչ բռնապետ? Սերժի ռեսուրս հազիվ հերքի 10 հոգի երիտասարդներ թռուցիկ բաժանելուց հարձակվեն վախացնեն: Կամ գան կրակեն ու իրանք զենքերով թողեն թռնեն:Կներես բայց համաձայն չեմ քո հետ: Սերժը բռապեձիկա ոչ թե բռանպետ:
Ես ասում եմ որ պատերազմ լինել չլինելը Սերժից ու Ալիևից կախված չի, հետևեբար նրանք դա չեն կարող օգտագրոծել ներքին խնդիրները լուծելու համար: Հնարավոր է, որ իրոք պատերազմ լինի և որպես հետևանք սերժը փորձի լուծել իր խնդիրները: Ըստ էության դու իմ հետ համաձայնվում ես ասելով, որ այո պետք է թույլտվություն ունենա Սերժը դրսից: Այսինք թույլտվություն պատերազմ սկսելու `ներքին խնդրները լուծելու համար: Իսկ սա հնարավոր չէ: Կամ չէ սպասի հնարավոր է:
Ասեմ ոնց:
Սերժը նեգրոիդին ուղարկում ա Օբամայի մոտ, որ հարազատ մարդիկ են համոզի թույլ տա կռիվ սկսել ազերիների դեմ, որովհետեև իր գործը բուրդա…Օբաման նայում ա սևուկին ասում ա “Լավ գնացեք մի քիչ կռիվ կռիվ խաղացեք, թողնում եմ` քանի որ դու ինձանից black ես”:
Սերժը գնում ա Մեդվեևի մոտ ասում ա հոպար կթողես? Ասում ա լավ գնա մեռնեմ ուռած աշքերիդ: Քիչ քաշի արա: Խելոք կպահեք ձեզ իրար վրա բոշկա չգլորեք:

Բայց… Եթե ինչ որ ձևով այդ պատերազմը սկսի: Ես ասում եմ, որ դրանով կնվազի Սերժի անվտանգությունը, քանի որ կնվազի ավազակապետության ռեսուրսը: Դու ասում ես, որ բանակն է ապահովում իր անվտանգությունը: Ես համաձայնվում եմ քո հետ, բայց ասում եմ որ պատերազմի դեպքում Սերժը կկորցնի իր և ավազակապետության անվտանգություն ապահովվող գլխավոր ու ամենամեծ ռեսուրսը`բանակը: Բայց եղբայր մի րոպե: Ստացվեց սերժը պետք է պատերազմ սկսի իր գլխավոր պաշտպաններից զրկվելու համար? Համաձայնվի չի կպնում : Արդեն իսկ մոտիվացիա, որ Սերժին ձեռ չի տալիս պատերազմը: Բայց ես շարունակում եմ, ասելով որ պատերազմի ժամանակ կզինվեն նաև Սերժի թշնամիներ: Ու արդեն նույն ոստիկանը կվախենա հյուսիայնում բեսպրիդելություն անի, որովհետև այդ կնոջ որ ծեծի, կարող է իր ամուսինը կռիվի դաշտից գալ ու տեղում ցխինվալ անել…
Բայց դու ասում ես չէ. բա ԱԱԾ-ն: Ես էլ ասում եմ, որ ԱԱԾ-ն, որ կրակից հալված չայնիկի կողքը լռիվ նոր, սիրուն, չօգտագործաց շպիռց էր դնում ու ժգուտ: Էտ ԱԱԾ-ն?
Մի բան ասեմ այս հաշվով: Չկա մարդ որին վերացնելը կարելի կամ հնարավոր չլինի: Ու ոչ մի ԱԱԾ, ոչ մի բանակ, ոչ մի ախռանիկ չի կարող երաշխավորել ոչ մեկի կյանքի անվտանգությունը:
Բայց գլխավորը սա չի: Գլխավորը վերջին միտքն է, որ ինձ սադրեց էս լեկիցաին գրել…Ուրեմն. դու ասում ես, որ կողմնակից ես կոշտ, ոչ սահամանադրական ` կտրուկ մեթոդների: Լևոնը ասում է Ժող ջան մենք նման ձևով վտանգում ենք կարճ ասած ամեն ինչ: Հենց մենք փորձենք մի շենք գրոհել, չի անցի իսկ րոպե և հաջորդ վարկյանին Ադրբեջանը կհարձակվի…կարծում եմ դրա վրա ոչ մեկ չի կասկածում: Բայց այս պարագայում կտրուկ գործողությունները համարում ես նորմալ:
Բայց երբ ես ասում եմ պատերազմը սկսելուն պես պետք է դրանց սատկացնել, դու դա սկզբունքորեն համարում ես ազգային դավաճանություն: Այսինքն մարդը անձնական շահի համար ազգը տանում եմ մահվան բերան`պատերազմի, թալանում է երկրիը, բեսպրդլություն է անում ու ես ասում եմ դրանց Կտրուկ ստակցնել ա պետք, բայց արի ու տես դա արդեն ազգային դավաճանություն ա…Չեմ հասկանում Վիշապ ջան:Բա ուր մնաց կտրուկ գործողությունները եղբայր??: Հիմա`երբ շատ մեծ բան կան կոնին դրած և դա հաշվի առնելով դու կողմ ես կտրուկ գործողություններին ,բայց պատերազմի ժամանակ, երբ էլ այդ ռիսկերը չկան`դա համարում ես ազգային դավաճանություն: Եթե ֆորում չլինքին ես կարող եմ շատ սցենարներ բերել, որ ընդհանարապես չի ազդի պատերազմի ընթացքի վրա..., իսկ եթե ազդի էլ ամենայան հավանականությամբ դրական ուղղությամբ` հաշվի առնելով Լևոնի փորձը:
Էս իչքան գրեցի: Անվերջ խոսակցություն ա սա…զգում եմ

[yerevakluram]

1994թ. Մայիսի 5-ին Ռուսաստանի, Ղրղզստանի և ԱՊՀ միջխորհրդարանական վեհաժողովի միջնորդությամբ Ղրղզստանի մայրաքաղաք Բիշքեկում Ադրբեջանը, Լեռնային Ղարաբաղը և Հայաստանը ստորագրեցին մի արձանագրություն, որը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման պատմության մեջ մտավ Բիշքեկյան արձանագրություն անվամբ և որի հիման վրա էլ պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց հրադադարի մասին:
Մայիսի 12-ին Մոսկվայում, բիշքեկյան պայմանագրի իրավաբանական ձևակերպման նպատակով, տեղի ունեցավ Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյանի, Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Մամեդրաֆի Մամեդովի և ԼՂՀ պաշտպանության բանակի հրամանատար Սամվել Բաբայանի հանդիպումը, որտեղ համաձայնագիր ստորագրվեց 1994թ. մայիսի 17-ի կեսգիշերից կրակը դադարեցնելու վերաբերյալ:
Պատրաստվեց նաև մի փաստաթուղթ, որով նախատեսված էր ղարաբաղյան և ադրբեջանական զորքերի տարանջատում, կողմերի միջև բուֆերային գոտու ստեղծում և այնտեղ խաղարարար ուժերի տեղակայում: Փաստաթուղթը ստորագրեցին Ռուսաստանի Դաշնության և Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարարներ Պավել Գրաչովն ու Սերժ Սարգսյանը և ԼՂՀ պաշտպանության բանակի հրամանատար Սամվել Բաբայանը: Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Մամեդրաֆի Մամեդովը փաստաթուղթը չստորագրեց. նրան շտապ հետ կանչեցին Բաքու:
Ադրբեջանը պարզաբանում է, որ մտադիր է հակամարտությունը կարգավորելու շուրջ բանակցություններ վարել միայն ԵԱՀԽ-ի շրջանակներում, իսկ հակամարտության գոտում ռուսաստանյան խաղաղարարների տեղաբաշխման մասին խոսք չի կարող լինել: Ըստ որոշ աղբյուրների` այդ գիշեր շտապ Բաքու է ժամանում ԱՄՆ պետդեպարտամենտի պատվիրակությունը՝ պետքարտուղարի հատուկ խորհրդական Ջեյմս Քոլինզի և ԵԱՀԽ ՄԽ-ում ԱՄՆ ներկայացուցիչ Ջոզեֆ Փրեսելի գլխավորությամբ, և Հեյդար Ալիևը չի համաձայնում ռուսական զորքեր տեղաբաշխելու Պավել Գրաչովի առաջարկին:
Թեպետ Ադրբեջանը հրաժարվեց ստորագրել Մոսկովյան համաձայնագրի ամփոփիչ արձանագրությունը, ղարաբաղյան հակամարտության գոտում սկիզբ առավ տևական հրադադար:

Ամբողջական նյութը կարդացեք www.yerevaklur.am կայքում