Խնդրագիր՝ վրացահայերի վերաբերյալ

[Norton]

+1.

[ars83]

+1.

Անգլերեն ցավոք չգիտեմ, թարգմանությունը տվեք, ծանոթանամ:

Արթուր, հիմա ծանոթացար տեքստին, դրա վերաբերյալ ասելիք ունե՞ս։

[Artgeo]

Արթուր, հիմա ծանոթացար տեքստին, դրա վերաբերյալ ասելիք ունե՞ս։

Կետ առ կետ ասեմ

1. Ազատել Ախալքալաքում մերջին իրադարձույթունների հետ կապված բոլոր քաղբանտարկյալներին, ապահովելով նշված միջադեպերի ազնիվ և անկողմնակալ քննությունը.

Կողմ եմ ազնիվ և անկողմնակալ քննությանը, դեմ եմ քաղբանտարկյալ ձևակերպմանը ու անվերապահ ազատմանը:

2. Հայկական բնակչության անվտանգությունն ապահովող օրինագիծ իրականացնել.

Էս կետի իմաստը չեմ հասկանում: Այսինքն օրինակ սենց «ՌԴ զորքերը կարող են ռմբակոծել Վրաստանը, եթե ըստ իրենց Ջավախքի բնակչությանը վտանգ սպառնա»: Մոտավորապես սե՞նց: Չեմ հասկանում կետը, ըստ այդմ առայժմ ձեռնպահ:

3. Ապահովել հավատի ազատությունը և գրանցել Հայ Առաքելական Եկեղեցին որպես օրինական միավոր.

Հավատի ազատություն Վրաստանում կա: Ինչ վերաբերում է գրանցելուն, ապա որքանով որ ես տեղյակ եմ Վրաց ուղղափառ եկեղեցին էլ չունի ստատուս կամ միայն վրացական եկեղեցին ունի: Ըստ այդմ կարծում եմ այս հարցը պիտի լուծվի այլ կրոնական կազմակերպությունների հետ համատեղ: Քանի որ բացառվում է հայ առաքելական եկեղեցուն որևէ կարգավիճակի շնորհումը այլոց արհամարմամբ:

4. Վերադարձնել բոլոր բռնագրավված պաշտամունքի վայրերն իրենց օրինական տերերին.

Խոսքը կարծեմ մի քանի եկեղեցու մասին է, եթե չեմ սխալվում: Այս հարցում հստակ դիրքորոշում չունեմ, սակայն... Հարկ եմ համարում նշել, որ օրինակ Թբիլիսիի երկու եկեղեցիներն էլ հազիվ են գոյատևում տեղաբնակ հայերի անուշադրության պատճառով: Նույն հայկական դպրոցները կիսադատարկ վիճակում են, իսկ հայերը չգիտես ինչու հաճախում են ռուսական դպրոցներ:

5. Օրենքով թուլատրել հայոց լեզվի օգտագործումը հասարակական կյանքի բոլոր բնագավառներում, տեղական գործավարության ոլորտում, որտեղ հայկական բնակչությունը մեծամասնություն է կազմում։

Կողմ չեմ: Սրա մասին կարելի է խոսել միմիայն վրացերեն սովորելուց հետո: Երբ տարածքի բնակչությունը սովորի վրացերեն, ինտեգրվի հասարակական կյանքին ու գա գնա Թբիլիսի, այլ ոչ Երևան, պաշտոնական Թբիլիսին նոր կարող է թույլ տա իրեն այդպիսի քայլի գնալ:

[ars83]

Պարզ է։ Ես քաջատեղյակ չեմ Ջավախքի հայերի կյանքին, մի քանի բան եմ միայն տեսել համացանցում, ժամանակի առկայության դեպքում պատրաստվում եմ ավելի մանրամասն ուսումնասիրել։ Այնպես որ չեմ կարող հիմնավորված բան գրել։
Բայց մի բան կուզենայի հարցնել. դու Վրաստանում ապրել կամ ապրու՞մ ես։ Ջավախքում եղե՞լ ես, տեղացի հայերի հետ շփվե՞լ ես։

դեմ եմ քաղբանտարկյալ ձևակերպմանը

Ինչու՞։ Ընդհանրապես այս միջադեպի մասին տեղեկություններ ունե՞ս։

Հավատի ազատություն Վրաստանում կա:

Այն աստիճան, ինչքան Հայաստանու՞մ, օրինակ։ Ազատություն կա, ու այդքան բողոք կա հայերի կողմի՞ց։

Ինչ վերաբերում է գրանցելուն, ապա որքանով որ ես տեղյակ եմ Վրաց ուղղափառ եկեղեցին էլ չունի ստատուս կամ միայն վրացական եկեղեցին ունի:

Ընդգծված մասը հակասում է նախորդ պնդմանը հավատի ազատության վերաբերյալ։

Ըստ այդմ կարծում եմ այս հարցը պիտի լուծվի այլ կրոնական կազմակերպությունների հետ համատեղ:

Թող լուծվի, ոչ ոք չի առարկում։ Ասվում է միայն, որ Վրաստանը նման պարտավորություն է ստանձնել և չի կատարում այն։

Քանի որ բացառվում է հայ առաքելական եկեղեցուն որևէ կարգավիճակի շնորհումը այլոց արհամարմամբ:

Գույները խտացնելու կարիք չկա։ Ակնհայտ է, որ Հայ Առաքելական Եկեղեցու համար ոչ մի յուրահատուկ կարգավիճակ չի պահանջվում վրաց իշխանություններից։

Խոսքը կարծեմ մի քանի եկեղեցու մասին է, եթե չեմ սխալվում:

Ես արդեն մի քանի նյութ ունեմ գտած, շուտով կզետեղեմ այստեղ։ Նշանակություն չունի, թե քանի եկեղեցի է։ Մեկն էլ լինի, արդեն կրոնի ազատության սահմանափակում է։
Փաստորեն, Վրաստանը, որ այդքան շատ խոսում է իր ժողովրդավար պետություն լինելու մասին, դեռ շատ հետ է Հայաստանից այս հարցում…

Այս հարցում հստակ դիրքորոշում չունեմ, սակայն... Հարկ եմ համարում նշել, որ օրինակ Թբիլիսիի երկու եկեղեցիներն էլ հազիվ են գոյատևում տեղաբնակ հայերի անուշադրության պատճառով:

Սա հայերի ներքին գործն է, սրա համար ոչ ոք չի դիմում ԵԽ–ին։

Նույն հայկական դպրոցները կիսադատարկ վիճակում են, իսկ հայերը չգիտես ինչու հաճախում են ռուսական դպրոցներ:

Երևի, ասած քեզ, որ «ինտեգրվեն» հետագայում։ Թե չե, եթե հայերեն են սովորում, բայց պետությունն ամենուրեք այն արգելում է, ի՞նչ են անելու հետագայում, որտե՞ղ են աշխատելու, վրացերենի քննությունը ինչպե՞ս են հանձնելու։ Իսկ ռուսերենը, երևի, գոնե արգելված չէ։

Կողմ չեմ: Սրա մասին կարելի է խոսել միմիայն վրացերեն սովորելուց հետո: Երբ տարածքի բնակչությունը սովորի վրացերեն, ինտեգրվի հասարակական կյանքին ու գա գնա Թբիլիսի, այլ ոչ Երևան, պաշտոնական Թբիլիսին նոր կարող է թույլ տա իրեն այդպիսի քայլի գնալ:

Պաշտոնական Թբիլիսին պետք է գիտակցի, որ Վրաստանը բազմաէթնիկ, այլ ոչ միատարր պետությունը է։ Ըստ այդմ, ազգային փոքրամասնությունների համար պետք է ապահովել նորմալ պայմաններ՝ երկրի կյանքին մասնակցելու համար, այլ ոչ ճնշել նրանց։ Եթե միատարր լիներ, հարց չկա, բոլորը վրացերեն կխոսեին ու կշփվեին։ Իսկ թե ուր է գնում ջավախեցին՝ Երևան, թե Թբիլիսի, դա իր անձնական գործն է։ Երևի Թբիլիսիում նրա «արևը չեն խնդում», որ խուսափում է…

[Artgeo]

Բայց մի բան կուզենայի հարցնել. դու Վրաստանում ապրել կամ ապրու՞մ ես։ Ջավախքում եղե՞լ ես, տեղացի հայերի հետ շփվե՞լ ես։

Ես ապրել եմ Թբիլիսիում: Այժմ կարելի է ասել այնտեղ եմ ապրում: Ջավախքում չեմ եղել: Ջավախահայերի հետ շատ եմ շփվել Երևանում:

Ինչու՞։ Ընդհանրապես այս միջադեպի մասին տեղեկություններ ունե՞ս։

Չունեմ, ինչպես և դու, սակայն դեմ եմ որևէ ձևակերպում տալը, մինչև նշված ազատ ու անկողմնապահ հետաքննության անցկացումը:

Այն աստիճան, ինչքան Հայաստանու՞մ, օրինակ։ Ազատություն կա, ու այդքան բողոք կա հայերի կողմի՞ց։

Ավելի շատ, քան Հայաստանում: Վրաստանը ի տարբերությունը Հայաստանի բազմակրոն երկիր է: Նույն Թբիլիսիում իրար կողք են գտնվում Հայ առաքելական եկեղեցին, Ռուս ուղղափառ եկեղեցին, Սինագոգան, Մեչեթը: Աջարացիք օրինակ հիմնականում մուսուլմաններ են:
Իսկ դաշնակների կողմից առկա բողոքը իմհկ ընդամենը իրենց սովորական պահվածքն է:

Ընդգծված մասը հակասում է նախորդ պնդմանը հավատի ազատության վերաբերյալ։

Չէ: Վրացական եկեղեցին նույնպես չունի պետական ստատուս:

Թող լուծվի, ոչ ոք չի առարկում։ Ասվում է միայն, որ Վրաստանը նման պարտավորություն է ստանձնել և չի կատարում այն։

Եթե հարցը միայն դրան վերաբերեր միգուցե և մտածեի ստորագրելու մասին: Սակայն պահանջները նպատակադրված այնքան խայտաբղետ ու իրար հետ գրեթե ընդհանրություն չունեցող են, որ մի կետի հետ համաձայնությունը որևէ բան չի փոխում:

Գույները խտացնելու կարիք չկա։ Ակնհայտ է, որ Հայ Առաքելական Եկեղեցու համար ոչ մի յուրահատուկ կարգավիճակ չի պահանջվում վրաց իշխանություններից։

Մյուսներն էլ յուրահատուկ ոչինչ չեն ուզում: Բայց արի ու տես, որ դաշնակներն իրենք են առանձնանում մյուսներից:

Ես արդեն մի քանի նյութ ունեմ գտած, շուտով կզետեղեմ այստեղ։ Նշանակություն չունի, թե քանի եկեղեցի է։ Մեկն էլ լինի, արդեն կրոնի ազատության սահմանափակում է։
Փաստորեն, Վրաստանը, որ այդքան շատ խոսում է իր ժողովրդավար պետություն լինելու մասին, դեռ շատ հետ է Հայաստանից այս հարցում…

Չէ: Տվյալ դեպքում կրոնի սահմանափակումը կապ չունի: Նայի, եթե ես ունեմ տուն, որտեղ երկար տարիներ չեմ ապրում կամ խորհրդային միության ժամանակ այդ տունը վերածել են գոմի, պահեստի, ես իմ տնին չեմ հետևել, չեմ եկել տեր կանգնել, իսկ հիմա եկել ես դու ու տեր ես կանգնել ու ասում ես, որ այդ տունը քոնն է, ապա դա չի կարող լինել իմ ապրելու իրավունքի սահմանափակում: Գողություն, անօրինականություն, առգրավում... անվանի ոնց ուզում ես, բայց ոչ ապրելու սահմանափակում: Դու չես սպանում ինձ, դու չես զրկում ինձ այլ տեղ ապրելու իրավունքից: Նրբություններ կան: Պարզապես դաշնակները գիտեն, որ հավատի սահմանափակում ձևակերպումը եվևոպացիներին դուր չի գա: Նույն ռուսները Վրաստանը ռմբակոծում էին Վրաստանին խաղաղություն ստիպելու պատրվակով:

Սա հայերի ներքին գործն է, սրա համար ոչ ոք չի դիմում ԵԽ–ին։

Չէի ասի: Օրինակ երբ երկու թե երեք տարի առաջ հայկական դպրոցներից մեկի փակման հարցն էր կանգնած նորից աղմուկ էր բարձրացել: Իսկ օրինակ որևէ մեկը չի խոսում, որ Թբիլիսիում մի քանի տարի առաջ նոր հայկական դպրոց է բացվել Աֆրիկա թաղամասում: Ի դեպ, բարեկամս այդ դպրոցի ուսմասվար է և ես ավելի քան տեղյակ եմ իրական դրվածքից: Իմ դպրոցում, որտեղ ես եմ սովորել, անցյալ տարի առաջին դասարան չի բացվել, նախանցած տարի եղել է 4 թե 5 աշակերտ: Այս տարվա վերաբերյալ տեղեկություն չունեմ, կփորձեմ ճշտել: Սակայն, ցավով պիտի նշեմ, որ իմ այս տեմպերով եթե գնաց, ապա իմ դպրոցը նույնպես կդադարի գործել: Ու ես չեմ կարող մեղադրել վրաց իշխանությանը, քանի որ անցյալ տարի կապիտալ վերանորոգել են իմ դպրոցը: Իմ տեղեկություններով կապիտալ վերանորոգվել են նաև Ջավախքի դպրոցների ճնշող մեծամասնությունը:

Երևի, ասած քեզ, որ «ինտեգրվեն» հետագայում։ Թե չե, եթե հայերեն են սովորում, բայց պետությունն ամենուրեք այն արգելում է, ի՞նչ են անելու հետագայում, որտե՞ղ են աշխատելու, վրացերենի քննությունը ինչպե՞ս են հանձնելու։ Իսկ ռուսերենը, երևի, գոնե արգելված չէ։
Պաշտոնական Թբիլիսին պետք է գիտակցի, որ Վրաստանը բազմաէթնիկ, այլ ոչ միատարր պետությունը է։ Ըստ այդմ, ազգային փոքրամասնությունների համար պետք է ապահովել նորմալ պայմաններ՝ երկրի կյանքին մասնակցելու համար, այլ ոչ ճնշել նրանց։ Եթե միատարր լիներ, հարց չկա, բոլորը վրացերեն կխոսեին ու կշփվեին։ Իսկ թե ուր է գնում ջավախեցին՝ Երևան, թե Թբիլիսի, դա իր անձնական գործն է։ Երևի Թբիլիսիում նրա «արևը չեն խնդում», որ խուսափում է…

Ռուսերենը ավելի արգելված է, քան հայերենը: Այսինքն պետականորեն ոչ մի բան արգելված չէ, սակայն փաստացի ռուսերեն խոսացողների վրա խեթ են նայում:
Ասածս այն է, որ Վրաստանի բոլոր քաղաքացիների համար վրացերենի իմացությունը պարտադիր է: Վրացերենը սովորելուց հետ ինչ լեզու ուզում են սովորեն:
Ի դեպ, վերջին երկու տարում նաև հայերեն լեզվով են տպագրվել
ընտրաթերթիկները www.cec.gov.ge
վարորդական իրավունքի թեստերը http://testireba.security.gov.ge/
ընդունելության քննության թեստերը http://naec.ge
Վրաստանի հանրային հեռուստատեսությամբ չորեքշաբթի օրերին հեռարձակվում են լուրեր հայերեն լեզվով http://www.gpb.ge/moambe_3.php?lang=..._id=0&sub_id=3
Վրաստանում կա 2 թե 3 հայերեն լեզվով թերթեր, 1 պետական հայկական թատրոն http://www.bravotbilisiarmeniantheatre.com/
Այսինքն խոսել, որ Վրաստանը ճնշում է, սխալ է, սակայն...
Կրկնում եմ, Վրաստանի ցանկացած քաղաքացի պարտավոր է նախ իմանալ Վրաստանի պետական լեզուն, հետո սովորել ինչ լեզու կամենա: Նույնպես ինչպես Եվրոպայի կամայական երկրում է: Նույն Հայաստանում, փորձեք առանց հայերեն իմանալու դուրս գալ փողոց...

[Քամի]

You are signer #2183

[ars83]

You are signer #2183

Ավելի շատ, քան Հայաստանում: Վրաստանը ի տարբերությունը Հայաստանի բազմակրոն երկիր է:

Համամեմատենք կրոնի ազատությունը Հայաստանում և Վրաստանում։
ա. Կրոնական կազմակերպությունների գրանցման վերաբերյալ օրենքի առկայություն
Հայաստան՝ այո, Վրաստան՝ոչ

բ. Գրանցված կրոնական կազմակերպությունների թիվը
Հայաստան՝ 65 (24.07.2008 դրությամբ)
http://www.armtown.com/news/am/has/20080724/275388245/
Վրաստան՝ 0

Նույն Թբիլիսիում իրար կողք են գտնվում Հայ առաքելական եկեղեցին, Ռուս ուղղափառ եկեղեցին, Սինագոգան, Մեչեթը: Աջարացիք օրինակ հիմնականում մուսուլմաններ են:

Նախ, Հայաստանում նույնպես գործում է Մեչեթ, Երևանում կա Սինագոգ և Հրեական համայնք (http://www.yehudim.am/www/Home_Arm.html), Ռուս Ուղղափառ Եկեղեցին ներկայացված է Հայաստանում Մայկոպյան թեմի 5 եկեղեցիներով(http://www.zavet.ru/publ/patr-int.htm), Կաթոլիկ եկեղեցի կա, օրինակ Գյումրիում (http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/deoar.html), գումարած դրան՝ բազմաթիվ բողոքական եկեղեցիներ իրենց սեփական կառույցերով ու գրասենյակներով, մորմոններ (Երևանի Արաբկիրի համայնքում իրենց կառուցվող շենքով), Եհովայի վկաներ, և այլն։ Ընդ որում, շեշտում եմ, բոլորը գրանցված, ի տարբերություն Վրաստանի։
Ավելին, Հայաստանը, որի բնակչության մոտ 98 տոկոսը հայեր են, դավանանքն էլ՝ գրիստոնեություն, այլ կրոների նկատմամբ այսքան հանդուրժող է, որ կան Մեչեթներ, Սինագոգներ, և այլն (պարզ է, որ Հայաստանում 10 Մեչեթ, օրինակ, լինել չէր կարող, այդքան մահմեդական չկա մեզ մոտ, այնպես որ Մեչեթների քանակը հանկարծ չհամեմատենք Վրաստանի հետ)։ Իսկ Վրաստանը, որը տեղից բազմազգ է (ամեն ազգն էլ՝ իր կրոնով), չի էլ գրանցում այդ ազգերի եկեղեցիները, գույքը չի տալիս իրենց։

Իսկ դաշնակների կողմից առկա բողոքը իմհկ ընդամենը իրենց սովորական պահվածքն է:

Շատ բնական է, որ հայը իր Եկեղեցու մասին է մտահոգվում, հույնը՝ իր, թուրքը՝ իր մեչեթի։ Մասնավորապես, Վրաց իշխանությւոնները խտրական վերաբերմունք են ցուցաբերում Հայ Առաքելական և Հռումի Կաթոլիկ եկեղեցիների նկատմամբ. ահա, մասնավորապես, ս.թ. մայիսի 30–ին «Երկիր» միության արած հայտարարությունից մեջբերում.

Թեպետ Վրաստանը վավերացրել է մտքի, խղճի և կրոնի ազատության վերաբերյալ բազմաթիվ միջազգային փաստաթղթեր, սակայն, ազգային փոքրամասնությունների կրոնական իրավունքների պաշտպանության պարագայում իրավիճակը տագնապալի է: Ի տարբերություն Վրաց Ուղղափառ Եկեղեցու, կրոնական այլ դավանանքները, և հատկապես Հայ Առաքելական և Հռոմի Կաթոլիկ Եկեղեցիները (համապատասխանաբար ՀԱԵ-ն և ՀԿԵ-ն) Վրաստանում մշտապես ենթարկվում են խտրականության. նրանք չունեն հասարակական իրավական կազմակերպության կարգավիճակ, խորհրդային վարչակարգի օրոք ազգայնացված նրանց եկեղեցիները Խորհրդային Միության կազմալուծումից 17 տարի անց դեռ չեն վերադարձվել իրենց օրինական տերերին:

(ամբողջությամբ տեքստը այստեղ՝ http://www.yerkir.org/index.php?level_id=190&lang=arm)
Այնպես որ հայերը դեռ կաթոլիկների մասին են էլ հոգում որոշ չափով։

Եթե հարցը միայն դրան վերաբերեր միգուցե և մտածեի ստորագրելու մասին: Սակայն պահանջները նպատակադրված այնքան խայտաբղետ ու իրար հետ գրեթե ընդհանրություն չունեցող են, որ մի կետի հետ համաձայնությունը որևէ բան չի փոխում:

Խնդրեմ, մեկ այլ օն–լայն խնդրագիր–ստորագրահավաք՝ ընդդեմ Նորաշենի եկեղեցու սեփականացման, կարող ես այն ստորագրել, սա միայն Եկեղեցուն է վերաբերում.
http://www.petitiononline.com/v923/petition.html

[Artgeo]

Համամեմատենք կրոնի ազատությունը Հայաստանում և Վրաստանում։
ա. Կրոնական կազմակերպությունների գրանցման վերաբերյալ օրենքի առկայություն
Հայաստան՝ այո, Վրաստան՝ոչ

բ. Գրանցված կրոնական կազմակերպությունների թիվը
Հայաստան՝ 65 (24.07.2008 դրությամբ)
http://www.armtown.com/news/am/has/20080724/275388245/
Վրաստան՝ 0

Լուրջ չեմ հասկանում թե ի՞նչ կապ կա «կրոնի ազատության» և «կրոնական կազմակերպությունների գրանցման» միջև: Իսկ բերված թվերը ընդհանրապես անիմաստ են: Պա՞րզ չի, որ եթե չկա օրենք, ուրեմն չկա գրանցված:

Ընդ որում, շեշտում եմ, բոլորը գրանցված, ի տարբերություն Վրաստանի։

Բարի, անցնենք բլա բլաից հիմնական հարցերին: Հայաստանում մեծաքանակ եզդական, ռուսական և մալականական համայնքներ կան, ինչո՞ւ և ոչ մի լեզվով չկա ծրագիր Հանրայինի եթերում: Ինչո՞ւ չկան պետական եզդական դպրոցնե՞ր: Ինչո՞ւ են եզդիներով խիտ բնակեցված տարածքներում (օրինակ Արագոծտնի մարզի Ռյա Թազա, Ալագյազ և այլ գյուղերում) քվեաթերթիկները տպագրվում հայերեն:

Շատ բնական է, որ հայը իր Եկեղեցու մասին է մտահոգվում, հույնը՝ իր, թուրքը՝ իր մեչեթի։ Մասնավորապես, Վրաց իշխանությւոնները խտրական վերաբերմունք են ցուցաբերում Հայ Առաքելական և Հռումի Կաթոլիկ եկեղեցիների նկատմամբ. ահա, մասնավորապես, ս.թ. մայիսի 30–ին «Երկիր» միության արած հայտարարությունից մեջբերում.
(ամբողջությամբ տեքստը այստեղ՝ http://www.yerkir.org/index.php?level_id=190&lang=arm)
Այնպես որ հայերը դեռ կաթոլիկների մասին են էլ հոգում որոշ չափով։

Չարաչար սխալվում ես Դաշնակները նպատակադրված են կաթոլիկ եկեղեցին «մեջ գցում»: Նպատակը եվրոպական երկրների աջակցությունը ստանալն է: Բայց այս դեպքում արդարացնում եմ նման գորելաոճը

Խնդրեմ, մեկ այլ օն–լայն խնդրագիր–ստորագրահավաք՝ ընդդեմ Նորաշենի եկեղեցու սեփականացման, կարող ես այն ստորագրել, սա միայն Եկեղեցուն է վերաբերում.
http://www.petitiononline.com/v923/petition.html

Ժամանակին որ այս եկեղեցու հարցը սուր կանգնած էր ոչ միայն ստորագրել եմ, այլ նաև ակտիվ առաջ եմ քաշել ու պաշտպանել հայկական կողմի դիրքորոշումը վրացական ֆորումում: Ցավոք, մի փոքր կաղում եմ պատմության և կրոնագիտության մեջ և այդ պատճառով ստիպված էի լինում ժամեր անցկացնել ինտերնետում ՈՉ դաշնակական ապացույցներ փնտրելով, բայց չնայած դրան հայկական դիրքորոշումը ֆորւոմի սահմաններում կարողացա հստակ ու ճիշտ ձևակերպել

[Javakhk]

Այստեղ կա Վրաստանում հայերի իրավունքների խախտման դեմ ուղղված դիմում.
http://www.gopetition.com/online/21024.html

Ցանկացողները կարող են ծանոթանալ դիմումի տեքստին և ստորագրել այն։

Հարգելի ars83, շնորհակալություն այս հարցի վերաբերյալ Ձեր ուշադրության համար: Ստորագրահավաքի լինկերը ինչքան կարելի է պիտի տարածել:

Ընդ որում Ջավախքի հարցը պիտի ընկալել ոչ որպես ՄԻԱՅՆ ջավախահայության իրավունքների հարց, այլեւ Հայկական լեռնաշխարհում Հայության պահպանման կարեւոր մի ազդակ: Հայությունն այսօր գրեթե բոլոր կողմերից շրջապատված է թյուրքական ծովով: ՄԻԱԿ օղակը Ջավախքն է, որով խզվում է Կարս-Բորչալու-Գյանջա թյուրքական պոտենցյալ գոտին:

Ջավախքը երկրորդ Նախիջեւան դառնալու պարագայում թուլանում է ողջ Հայությունը…

[ars83]

Լուրջ չեմ հասկանում թե ի՞նչ կապ կա «կրոնի ազատության» և «կրոնական կազմակերպությունների գրանցման» միջև: Իսկ բերված թվերը ընդհանրապես անիմաստ են: Պա՞րզ չի, որ եթե չկա օրենք, ուրեմն չկա գրանցված:

Թող օրենքն ընդունեն և գրանցեն։ Օրենքը չեն ընդունում, որպեսզի չգրանցեն ու գույքը չվերադարձնեն։

Բարի, անցնենք բլա բլաից հիմնական հարցերին:

Բարի, բայց եթե «բլա–բլան» կրոնական ազատությունն էր, ապա անհարիր ակնարկ էր։

Հայաստանում մեծաքանակ եզդական, ռուսական և մալականական համայնքներ կան, ինչո՞ւ և ոչ մի լեզվով չկա ծրագիր Հանրայինի եթերում: Ինչո՞ւ չկան պետական եզդական դպրոցնե՞ր: Ինչո՞ւ են եզդիներով խիտ բնակեցված տարածքներում (օրինակ Արագոծտնի մարզի Ռյա Թազա, Ալագյազ և այլ գյուղերում) քվեաթերթիկները տպագրվում հայերեն:

Եվս մեկ անգամ նշեմ, որ ես համեմատում էի միայն կրոնի (կամ դավանանքի) ազատությունը Հայաստանում և Վրաստանում։
Ինչ վերաբերում է ազգային փոքրամասնությունների ազատությանը Հայաստանում, համաձայն եմ, որ փոքրամասնությունների իրավունքները փոքր են՝ նրանք ներկայացված չեն խորհրդարանում կամ կառավարությունում, օրինակ։ Դրա հետ մեկտեղ հարկ է նշել, որ փոքրամասնությունները, տարբեր հաշվարկներով, կազմում են Հայաստանի բնակչության 2-4 տոկոսը։ Սակայն նրանց մշակույթի պահպանման հարցում որոշ քայլեր, իհարկե, արվում են։
1. Հայաստանի հանրային ռադիոյի կայքէջը.
http://www.int.armradio.am/
անգլերեն, ֆրանսերեն, իսպաներեն, ռուսերեն, վրացերեն, արաբերեն, թուրքերեն, պարսկերեն, ադրբեջաներեն (սա, չեմ հասկանում, թե ում համար է), եզդիերեն, քրդերեն։ Եզդիերեն էջի հղումը, չգիտես ինչու, տալիս է «Page not found» հաղորդագրությունը (հակ են արե՞լ )

2. Եզդիների համար հայերեն, իսկ քրդերի համար՝ քրդերեն, մամուլ է տպագրվում՝ մշակույթի նախարարության հատկացրած գումարներով.

Նախարարությունն ամեն տարի գումար է հատկացնում նաև ազգային փոքրամասնությունների մամուլի տպագրության համար։ Լույս են տեսնում`
1. եզդիական "Լալըշ" և "Էզդիխանա" ("Եզդիների ձայն" հայերեն),
2. քրդական "Ռյա թազա" ("Նոր ուղի" քրդերեն),

http://www.mincult.am/am/?nid=1409
Բայց խնդիրներ կան, չեմ ժխտում։
Մի քիչ չեմ հասկանում հանրայինի եթերում, օրինակ, քրդերեն լեզվով հաղորդումների հեռարձակման նպատակահարմարությունը։ Եթե զուգահեռ, ասենք, արբանյակային, կամ չգիտեմ, ինչ–որ այլ ձևով հեռարձակվեն քրդերենով ծրագրեր, դեռ դա պարզ է, բայց ի՞նչ է նշանակում, քրդերենով, ասենք կեսժամանոց ծրագիր հանրայինով։ Այդ ժամանակ երկրի մոտ 98 տոկոս էթնիկ բնակչությունը, որը չի հասկանում քրդերեն, պիտի ալիքը փոխի՞ և հանրային հեռուստաալիքը չնայի՞։

Չարաչար սխալվում ես Դաշնակները նպատակադրված են կաթոլիկ եկեղեցին «մեջ գցում»: Նպատակը եվրոպական երկրների աջակցությունը ստանալն է: Բայց այս դեպքում արդարացնում եմ նման գորելաոճը

Թե չե ես այդքանը չեմ հասկանում Պարզ է որ «մեջ են գցում»։ Լավ են անում, գոնե այդպես կգրավվի երկերեսանի եվրոպացիների ուշադրությունը։ Կասես թե կաթոլիկները, իրենց եկեղեցական շինությունները թողած, ամբողջ օրը ՀԱԵ–ի շինությունների մասին բողոքներ են գրում։

Ժամանակին որ այս եկեղեցու հարցը սուր կանգնած էր ոչ միայն ստորագրել եմ, այլ նաև ակտիվ առաջ եմ քաշել ու պաշտպանել հայկական կողմի դիրքորոշումը վրացական ֆորումում:

Շատ լավ, ապրես։ Բա հիմա ինչի՞ն ես դեմ, երբ որ քեզ կրոնի ազատության մասին եմ ասում։

Ավելացվել է 5 րոպե անց

Հարգելի ars83, շնորհակալություն այս հարցի վերաբերյալ Ձեր ուշադրության համար: Ստորագրահավաքի լինկերը ինչքան կարելի է պիտի տարածել:

Javakhk ջան, շնորհակալություն պետք չէ հայտնել։ Ես շատ կուզենայի, որ մեր եղբայրներն այլ երկրներում միշտ զգային, որ իրենց մեջքին կանգնած է իրենց Մայր–Հայաստանը, նույնիսկ այնպիսի թվացյալ փոքր հարցում, ինչպիսին օն–լայն ստորագրահավաքն է։ Ցավոք, դա ոչ միշտ է այպդես Բայց, աստիճանաբար այպդես է դառնալու, իմ համոզմամբ։

[Javakhk]

ars83 ջան, այո իհարկե:

Այսօր արդեն Ջավախքում հարցը որ միայ տեղի ջավախահայության շահերին է վերաբերվում, այլ Հայաստանի աշխարհաքաղաքական (գեոպոլիտիկ) ապագային:

Բայց, աստիճանաբար այպդես է դառնալու, իմ համոզմամբ։

Ես էլ եմ դա զգում: Հայաստանում կամաց կամաց մարդիկ ավելի ՏԵՂԵԿԱՑՎԱԾ են դառնում Ջավախքի իրավիճակից ու այդ ուղղության վրա Հայաստանի ԿԵՆՍԱԿԱՆ շահերից: Եթե մի քանի տարի առաջ ԴԵՌ շատ էին այնպիսիները, որոնք Ջավախքի տեղը լավ չգիտեին, ու “սեպարատիզմի ու ռուսական ագենտների” մասին վրացիների առաջին իսկ “եղբայրական հորդորներից” հետո վախեցած մտածում էին. “Արա, բա որ Վրաստանը մեր ճանապարհը փակի՞”, ապա հիմա ավելի շատ են իրական վիճակը հասկացողները: ՋԱՎԱԽՔՆ ԻՆՔԸ ՄԵԿՆ Է ԱՅՆ ԵՐԱՇԽԻՔՆԵՐԻՑ,
- որ Հայաստանի ճանապարհը ոչ ոք չի փակի;
- որ “Թուրանի ճանապարհը” Ղարսից -- Գյանջա չի բացվի;
- որ Հայաստանը երբեք բոլոր կողմերից թյուրքական օղակով չի շրջապատվի…

Ի վերջո, այս վերջին տարիներին ամենատարբեր կոնտեքստներում այնքան շատ է Ջավախքի անունը լսվում լուրերի հարահոսում, որ պարզ պիտի լինի, որ դա պատահական զուգադիպություն չէ. Ջավախքն իսկապես որոշիչ գործոն է Հայաստանի աշխարհաքաղաքականության մեջ:

Ի վերջո, պիտի հիշել, որ 1918-20 թթ. սովամահ լինող Առաջին Հանրապետությունը իր վրա վերցրեց Ջավախքի պարենավորման գործը (չնայած այ բանին, որ Ջավախքը ՀՀ մեջ չէր մտնում): ԱՄՆ-ից ստացված պարենի զգալի մասը տրվեց Ջավախքին, այն դեպքում, երբ Երեւանում դեռ ՍՈՎ էր: Պիտի հասկանալ, թէ Խատիսյանը, Արամ Մանուկյանը, Վրացյանը կամ Դրոն ԻՆՉ ԷԻՆ մտածում դա անելով!!!

Քանի որ Պատմությանն անրադարձա, մի օրինակ էլ բերեմ, հատուկ Ձեր համար, ars83: Երբ 1921 թ. Կավբյուրոյի որոշմամբ Ջավախքը կրկին հանձնվեց Վրաստանին, Ջավախքում պարենավորման գործը անտերության մատնվեց, ու սովի պայմաններում Ջավախքի մի քանի գյուղեր որոշեցին արտագաղթել Ռուսաստան: Այդ լուրը Երեւան հասնելուն պես Ջավախք մեկնեց անձամբ Հեղկոմի նախագահ Ալեքսանդր Մյասնիկյանը, որը տեղում անձամբ զրուցեց գյուղացիների հետ, խնդրելով նրանց չլքել Ջավախքը: Երկար բանակցություններից հետո նրանք մնացին, իսկ իշխանությունները կարողացան հաց ճարել: Երկու գյուղեր հետո Մյասնիկյանի պատվին վերանվանվեցին “Մյասնիկյան” եւ “Մարտունի” (որը Մյասնիկյանի կուսակցական կեղծանունն էր):

Ուրեմն Ջավախքն այսօր ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ օգտագործել որպես Վրաստանի հետ հարաբերությունները քաղցրացնելու “մաղարիչ”: Դա կարող է բերել նրան, որ մեր որդիները Հայաստանի հյուսիս-արեւմուտքում կունենան եւս մի Նախիջեւան…

[Artgeo]

Թող օրենքն ընդունեն և գրանցեն։ Օրենքը չեն ընդունում, որպեսզի չգրանցեն ու գույքը չվերադարձնեն։

Ի դեպ, կարո՞ղ ես ասել թե ո՞ր երկրներում և ի՞նչ տիպի օրենք կա:

Եվս մեկ անգամ նշեմ, որ ես համեմատում էի միայն կրոնի (կամ դավանանքի) ազատությունը Հայաստանում և Վրաստանում։

Ինչո՞վ են անազատ Վրաստանի ոչ ուղղափառ եկեղեցու հետնորդները:
Ի դեպ, հանրային ռադիոյի վրացերեն թարգմանությունը սպանիչ ա

2. Եզդիների համար հայերեն, իսկ քրդերի համար՝ քրդերեն, մամուլ է տպագրվում՝ մշակույթի նախարարության հատկացրած գումարներով

Հա, ոչ միայն եզդիների: բանից պարզվում ա, Գոլոս Արմենիին էլ է պետական փողերից սնվում, բայց սա ուրիշ պատմություն է:
http://www.laws.am/DocumentView.aspx?docid=10519
Ի դեպ, զարմանալու է, որ անկախ հրատարակման հաճախականությունից նույն տարեկան սիմվոլիկ 500 000 -ն են ստանում:

Շատ լավ, ապրես։ Բա հիմա ինչի՞ն ես դեմ, երբ որ քեզ կրոնի ազատության մասին եմ ասում։

Այն պարզ պատճառով, որ այսօր դրա ժամանակը չի: Դրա մասին կարելի էր խոսել մինչև ռուսական ագրեսիան, կարելի կլինի խոսել այս ամենը ավարտվելուց հետո: Իսկ հիմա նմանվում ենք Կրեմլի գործիքի այլ ոչ ՀԱԵ-ի մասին մտածողների

[Javakhk]

Իսկ հիմա նմանվում ենք Կրեմլի գործիքի

Վրացական ագիտացիայի տիպական գծերից մեկն այն է, որ այն իրեն շատ ԱՆԿԱՇԿԱՆԴ է զգում մեզ զանազան վիրավորական պիտակներ կպցնելու հարցում:

Վրացիները անընդհատ կրկնում են Ջավախքում “Կրեմլի ձեռքի” գործերի մասին: Հավանաբար նրանցից ոմանք նույնիսկ հավատում են դրան… Այս վերջին տարիներին շատ անգամներ եմ խնդրել վրացի յուզեռներին գոնե մի քանի օրինակ բերել այդ գործունեությունից: Որեւե կոնկրետ բան ասել չեն կարողանում…

ԱՌԱՎԵԼ ԵՒՍ այսօր, երբ Վրաստանի վիճակը շատ է թույլ, երբ բազմաթիվ վրացի փախստականներ Ջավախքի հայության հյուրընկալութունն են վայելում, ուղղակի ԱՄՈԹ է նորից “Կրեմլի գործիք” երգը նվագել...

Սահակաշվիլուն կարո՞ղ ենք “Վաշինգտոնի գործիք” անվանել… Դրա համար հիմքեր ԳՈՆԵ կան… Բայց դա քաղաքավարություն չի լինի մեր կողմից: Դե ուրեմն մի ողջ երկրամասի ժողովրդի էլ չի կարելի “գործիք” անվանել:

[Artgeo]

Վրացական ագիտացիայի տիպական գծերից մեկն այն է, որ այն իրեն շատ ԱՆԿԱՇԿԱՆԴ է զգում մեզ զանազան վիրավորական պիտակներ կպցնելու հարցում:

Վրացիները անընդհատ կրկնում են Ջավախքում “Կրեմլի ձեռքի” գործերի մասին: Հավանաբար նրանցից ոմանք նույնիսկ հավատում են դրան… Այս վերջին տարիներին շատ անգամներ եմ խնդրել վրացի յուզեռներին գոնե մի քանի օրինակ բերել այդ գործունեությունից: Որեւե կոնկրետ բան ասել չեն կարողանում…

ԱՌԱՎԵԼ ԵՒՍ այսօր, երբ Վրաստանի վիճակը շատ է թույլ, երբ բազմաթիվ վրացի փախստականներ Ջավախքի հայության հյուրընկալութունն են վայելում, ուղղակի ԱՄՈԹ է նորից “Կրեմլի գործիք” երգը նվագել...

Սահակաշվիլուն կարո՞ղ ենք “Վաշինգտոնի գործիք” անվանել… Դրա համար հիմքեր ԳՈՆԵ կան… Բայց դա քաղաքավարություն չի լինի մեր կողմից: Դե ուրեմն մի ողջ երկրամասի ժողովրդի էլ չի կարելի “գործիք” անվանել:

Կարծում եմ իմ գրառումը կոռեկտության սահմաններում էր: Ես չեմ պիտակավորել, այլ հիմնավորել եմ, որ այս պահին նման հարցերի առաջ քաշելը այլ հետևությունների ու եզրակացությունների տեղիք է տալիս այն մարդկանց մոտ ում ուղղված են այդ հարցերն ու պահանջները: Նաև կարծիք եմ հայտնել, որ «կրեմլի գործիքի» չնմանվելու (պիտակավորում կրկին չկա) համար ավելի լավ կլինի սպասել ագրեսորների զորքերը դուրս բերելուն, պատերազմական իրավիճակի հանմանն ու վիճակի կայունացմանը:
Եթե ինչ-որ բան սխալ եմ գրում, խնդրում եմ հակադարձել փաստերով, բայց մինչ այդ խնդրում եմ գրառումներս ուշադիր կարդալ, չգրված բաներ չտեսնել և չշտապել երևակայական մտքերին պատասխանել:

[Javakhk]

Կարծում եմ իմ գրառումը կոռեկտության սահմաններում էր

Նախ` անհարգալից որակումները չեն կորցնում իրենց արհամարական երանգը, եթե նույնիսկ օգտագործվում են ժխտական տրամաբանական կոնստրուկցիայի մեջ: Օրինակ` եթե ասեմ. “Պրն. Սահակաշվիլին պիտի խելացիօրեն գործի ու Վրաստանը չդարձնի հակառուսական պայքարի գլադիատորը, որ ինքը չնմանվի Վաշինգտոնի ձեռքի գործիքի”, ապա վիրավորած կլինեմ Սահակաշվիլուն, չնայած այն բանին որ իմ նախադասության հիմնական կոչը բնավ վիրավորական չէ` “Սահակաշվիլին պիտի խելացիօրեն գործի”:

Հիմա Դուք ասում եք. “Ջավախքը պիտի […] որ չդառնա Կրեմլի ձեռքի գործիք”: Չե՞ք զգում, որ վիրավորական է էդպիսի գնահատականներ տալը (առավել եւս մի ողջ երկրամասի ժողովրդին ուղղված):

**********************

Երկրորդ (եւ որ ավելի կարեւոր է): Վրացիները արդեն քանի տարի է Ջավախքի մասին անըդհատ խոսում են “Կրեմլի գործակալներ” որակումը աջ ու ձախ օգտագործելով, չնայած չեն կարողանում փաստեր բերել (Ի դեպ, Artgeo, կարող եք եւ ինքներդ ՓՈՐՁԵԼ Ջավախքում վերջին, ասենք 20 տարիների ընթացքում Կրեմլի դրդմանբ արված գոնե մի քանի քայլեր թվարկել):

Ծիծաղելի է, որ այս քանի օրը երկու տարբեր ֆորումներում ինձ տարբեր վրացիներ ասացին, որ սպասում էին ապստամբության Ջավախքում` ռուսական զորքերի առաջխաղացմանը զուգահեռ… Ոմն Zviadist Հայաստան.քոմ-ում նույնիսկ շնորհակալություն հայտնեց ինձ, որ Ջավախքը չի ապստամբել…

Artgeo, շատ սխալ ու վնասակար բան է օտարի ՊՐՈՊԱԳԱՆԴԻՍՏԱԿԱՆ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐԸ կրկնելը, տարածելը, մասսայականացնելը: Ջավախքում “Կրեմլի ձեռքը” միտքը, մեր ԴԵՄ ուղղված պրոպագանդիստական դրույթ է, ինչպես, ասենք` “Հայերը պնդում են, թէ Ռուսթավելին հայ է” պրոպագանդիստական դրույթը, կամ “Բատալյոն Բաղրամյանի” քաղաքականացված դրույթը:

Այդ դրույթները պետք է ոչ թէ կրկնել, այլ դրանց հակազդել…