Նժդեհի գաղափարներն ավելի քան արդիական են

[Հեղինակ]

Նախ` կարծում եմ` ձեր նշած մոլորյալներին դարձի բերելու համար ՕՐԻՆԱԿՆԵՐ ԵՆ ՊԵՏՔ, ՑՆՑՈՂ ՕՐԻՆԱԿՆԵՐ: Ինչ տեսնում են, այն էլ սովորում են: Պետք է մի քանի անգամ ցույց տալ ջիպազգիներին ու ջիպապաշտ մոլորյալներին, որ նրանք չեն երկրի տերը: Կառավարությանը մի կողմ թողնենք և այս դերը ստանձնենք մենք` հասարակ քաղաքացիներս. չե՞ք կարծում, որ այս անարխիայի հիերարխիայի դեմ պայքարը պետք է սկսել ստորոտներից...հետո կմանրամասնեմ օրինակներով, եթե կարիք լինի:

Սոցիալական ռևանշի ճանապարհը ոչինչ չի տա, սոցիալական ընդվզումը ոչին չի տա, այլ միայն մի հարստահարողին կփոխարինի մեկ ուրիշը: Անհրաժեշտ է ՈԳՈՒ ՃԱՆԱՊԱՐՀԻ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆ և դրան համապատասխան` նոր մարտավարության ընտրություն:

Վիշապ-ի խոսքերից
Ելքը՞, ելքը նման դեպքերում միշտ էլ եղել է ու կարծում եմ կլինի մեկը՝ հեղափոխությունը։

Այո~, ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ, բայց միայն Ոգու և Աշխարհայացքի ասպարեզում: Մնացած հեղափոխությունները, ընդվզումները պատրանք են, դրանք վարպետորեն օգտագործվում են իշխանության գրավման համար, իսկ հեղափոխական զանգվածը շատ քիչ անց դառնում է հպատակ ամբոխ: Իսկ իրական հեղափոխության համար անհրաժեշտ է ԱՌԱՋՆՈՐԴ: Ստեղծե~ք այդ Առաջնորդին, գտե~ք նրան, և նա ...

[Վիշապ]

Այո~, ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ, բայց միայն Ոգու և Աշխարհայացքի ասպարեզում: Մնացած հեղափոխությունները, ընդվզումները պատրանք են, դրանք վարպետորեն օգտագործվում են իշխանության գրավման համար, իսկ հեղափոխական զանգվածը շատ քիչ անց դառնում է հպատակ ամբոխ: Իսկ իրական հեղափոխության համար անհրաժեշտ է ԱՌԱՋՆՈՐԴ: Ստեղծե~ք այդ Առաջնորդին, գտե~ք նրան, և նա ...

Հարգանքներիս խորին հավաստիքը։ Դուք պայծառ մարդ եք, գրեթե միշտ կարդում եմ Ձեր մտքերը։ Ինչ վերաբերում է ոգու և աշխարհայացքի ասպարեզում համաժողովրդական հեղափոխության բռնկմանը, ապա դրա համար հարկավոր է ցնցում։ Միայն կրիտիկական վիճակներում է, որ շատ մարդկանց ուղեղը սկսում է թափով աշխատել ու բացվում են նոր կանալներ։ Իսկ նման վիճակ կարող է ստեղծել հենց քաղաքացիական հեղափոխությունը, բայց որը ներկա դրությամբ անհնար է առանց պայծառ առաջնորդի ու կազմակերպման։ Ավելի վատ տարբերակ է պատերազմը, որի մասին չեմ ուզում մտածել։ Իսկ ինքնարբուխ համաժողովրդական ընդվզման համար գիտակցություն է պետք, որը ավաղ հիմա խամրած ու թաղված է մարդկանց ստամոքսներում ու առօրյա կենցաղային արհեստական խնդիրներն ու դարի տեխնոլոգիական խաղալիքները ավելի ու ավելի խորն են բթացնում գիտակցությունը ու վիժեցնում հերթական համամարդկային հոգևոր վերածնունդը։

[Հեղինակ]

Ինչ վերաբերում է ոգու և աշխարհայացքի ասպարեզում համաժողովրդական հեղափոխության բռնկմանը, ապա դրա համար հարկավոր է ցնցում։ Միայն կրիտիկական վիճակներում է, որ շատ մարդկանց ուղեղը սկսում է թափով աշխատել ու բացվում են նոր կանալներ։ Իսկ նման վիճակ կարող է ստեղծել հենց քաղաքացիական հեղափոխությունը, բայց որը ներկա դրությամբ անհնար է առանց պայծառ առաջնորդի ու կազմակերպման։ Ավելի վատ տարբերակ է պատերազմը, որի մասին չեմ ուզում մտածել։ Իսկ ինքնարբուխ համաժողովրդական ընդվզման համար գիտակցություն է պետք, որը ավաղ հիմա խամրած ու թաղված է մարդկանց ստամոքսներում ու առօրյա կենցաղային արհեստական խնդիրներն ու դարի տեխնոլոգիական խաղալիքները ավելի ու ավելի խորն են բթացնում գիտակցությունը ու վիժեցնում հերթական համամարդկային հոգևոր վերածնունդը։

Այո~, վիճակը թեթև չէ, բայց մի վհատե~ք: Աշխատում են ոչ միայն մարդկանց խմբերը կամ մարդկային կամքը, Կյանքի ստեղծագործությանը մասնակցում են Տիեզերքի և Մոլորակի մեխանիզմները: Այս պահին անհրաժեշտ է ճիշտ ճանաչել Ոգու աղբյուրները...Տեղադրում եմ մի հատված "Ինչ ուղիով տանել Հայաստանը" գրքից.

Այս աշխատության մեջ արդեն նշել ենք, թե Կյանքի գիտությունը, Գոյի օրենքները գրված են ազգի ժառանգական գաղտնագրերի ու մշակույթի մեջ: Հայոց համար Կյանքի գիտության հիմնական աղբյուրը հայոց լեզուն է և բարբառները` ազգի ծագումնաբանության ե հոգեկերտվածքի գանձարանը, ապա «Սասնա ծռեր» էպոսը` հայ մարդու Էության, ապրելակերպի և ապագա ճանապարհի հանրագիտարանը: Սրանց գալիս է լրացնելու մեր բանավոր բառուբանը – վիպասքների, հեքիաթների, ավանդությունների այն շարքր, որից շողարձակում է հայի բնիկ էությունը` արդարամիտ, ազատ ու հերոսական: Ապա հետևում է հայոց շողշողուն պոեզիան, որի կատարները մխրճված են Հրե երկնքի մեջ և խոսում են Ստեղծողի հետ – Նարեկացին և Թումանյանր, որոնք վերին հիերարխիկ ոլորտներում ներկայացնում են Հայաստանը:
Տիեզերքից Հայկական բարձրավանդակի բնիկ տերը ստացել է ռիթմերի մի գերազանց շարք, որր ձևափոխվել է նրա մեջ և դարձել է հայկական պար – այդ ռիթմերի տակ պարում են մեր լեռներր. հայ այրերը ու կանայք – թև–թևի, վարից–վեր, երկրից դեպի երկինք, – հայոց պարի մեջ տրոփում է Տիեզերքի Սիրտը: Վերին աշխարհների հնչող ոլորտներից հայը ստացել մեղեդիների մի նախաստեղծ շարք, որը ձև ու գույն է ստացել նրա հոգու և մարմնի մեջ, աշխատանքի ու ստեղծումի պահին, դարձել Է հայ երգ
– Տիեզերական շարակնոց. այդ երգով հայը խոսում է Տիեզերքի սրտի հետ:
Ահա այս մշակույթր, որպես թանկարժեք համաձուլվածք, միշտ տրոփել է հայի էության մեջ, բայց երբեք չի եղել, որ այն իրեն արժանի պետականություն և սոցիալական կյանք ստեղծի Հայկական բարձրավանդակում: Չէր էլ կարող, նյութապաշտության հազարամյակները չէին թողնում, որ տիեզերածին մշակույթը լիարժեք մարմնավորվի պետական և սոցիալական ձևերի մեջ, դառնա նրանց էությանը:
Բայց ահա հնչել է մի ժամ, մոտենում է մի պատմական հանգրվան, երբ նյութապաշտությունը, հասած իր բարձրակետին, պետք Է փլուզվի և նյութի ավերակների վրա ագգի ոգին պետք է ձգտի մի նոր աշխարհ ստեղծել: Այդ պահին ազգին առաջնորդող ուժը լինելու Է նրա մշակույթը, որր երբեք չի փլատակվում, այլ արհավիրքների մեջ շողում է որպես բյուրեղակերտ մի բուրգ, որի գագաթը մխրճված է Տիեզերքի մեջ, իսկ հիմքը դրված է ոգու նյութականացված գանձերի վրա:
Նյութականի փլուզման, մոլորակային կատակլիզմի այդ ժամին ազգը պետք Է ունենա Վերածնության Ծրագիրը, ազգային իր գաղափարը` ձև ու կերպարանք ստացած, այնքա°ն պարզ ու զորեղ, որ հասկանալի լինի Հայ Աշխատավորին:
Ազգային գաղափարախոսությանը թղթի ու թանաքի, նույնիսկ աշխատանքի ու քրտինքի պտուղը չի կարող լինել, – այն Սիրո ու Հավատի, ճշմարտության և Գիտելիքի գավակն է: Իսկ այս ծնող ակունքները ապրում են Հայ Մշակույթի մեջ, – նրանց կարող Է հասնել, այդ ակունքներից կարող է խմել միայն մշակութապաշտ հոգին: Եթե մեկը կասի, թե ինքը Սիրո ու Հավատի մեջ է, Աստվածորդու խոսքի հետևորդն է ու գործում Է նրա հովանու տակ, բայց այդ մեկը չի տեսնում Հայ Գեղջուկին, չի զգում նրա ստեղծած աստվածաշունչ մշակույթը, ապա նա չի կարոդ հայի վերածնության ծրագիրը գրի առնել և ոչ Էլ Աստվածորդու սիրելին լինել: Եվ եթե մեկը կասի, թե ինքը ճշմարտության ու Գիտելիքի ասպետն Է, անցել է բոլոր կրոնների և ուսմունքների բովով, բայց այդ մեկը չի տեսնում հայոց անշուք մատուռներից ու խաչքարերից, մագաղաթյա Էջերից ու շքեղ բառուբանից բխող տիեզերական գիտելիքի լույսը` նա չի կարող մեր ապագայի գիրը կարդալ: Միակ բանալին, որով ազգի ընտրյալ զավակների համար կբացվի Մշակույթի տաճարը և այնտեղ պարփակված Ծրագիրը` զոհաբերական Սերն Է առ Հայրենիքը, Ազգը, սեփական ծնողն ու ընտանիքը և, վերջին հաշվով` Սերը առ Վերինը: Միայն երկրի Սասնա Ծռերը կարող են ունենալ այն իմաստությանը, որով կբացվի Ծրագիրը և այդ Ծռերը այսօր Հայաստանում անում են վերածնության գործը:

[Վիշապ]

Այո~, վիճակը թեթև չէ, բայց մի վհատե~ք: Աշխատում են ոչ միայն մարդկանց խմբերը կամ մարդկային կամքը, Կյանքի ստեղծագործությանը մասնակցում են Տիեզերքի և Մոլորակի մեխանիզմները: Այս պահին անհրաժեշտ է ճիշտ ճանաչել Ոգու աղբյուրները...

Գիտեք, ես՝ նվաստս իրականում կարծում եմ, թե մեր դժբախտություններից մեկն այն է, որ մենք չափից դուրս ենք մեզ «հատուկ» ազգ համարում, ու նաև ազգայնական մտածելակերպը մեզ մոտ չափից դուրս շեշտվելով դառել է պարզապես մակերեսային ավանդույթ՝ առանց խորքային հիմնավորումների, որի վրա սևեռվելով մենք մոռանում ենք ներկա գոյություն ունեցող պետության մասին առհասարակ։ Հիմա հաճախ լինում են պահեր երբ ազգային գաղափարախոսությունը թվում է թե հակասության մեջ է մտնում պետական շահերի հետ, ու չգիտես թե որն է առաջնայինը։ Ինչ վերաբերում է Ձեր գրքին ու Ձեր մտքերին, ապա գուցե մեզ նման ժողովրդի համար ազգայնակա՞նն է շարժիչ ու հոգևոր ուժը ներկա պահին։ Գուցե և ոչ, թերևս համոզիչ չէ ինձ համար։ «Ժաննա Դը՛Արկ» ֆիլմը հիշո՞ւմ եք, այն վերջինը՝ Միլա Յովովիչի մասնակցությամբ։ Այն որ ասում է՝ ինձ նշան երևաց գետնին ընկած թրի տեսքով, իսկ վանականի հոգին նրան պատասխանում է տարբեր սցենարներով, ասենք մեկին սպանել են այդտեղ և նրա թուրը մնացել է, կամ կռիվ է եղել և կռվից հետո մեկը նետել է, իսկ Ժաննան չգիտես ինչու ընտրում է միակ տարբերակը, որ այդ թուրը գետնին է իջեցվել ամպերի միջից, Աստծո զորությամբ որպես նշան։ Հիմա մենք նույն հուսահատվածի պես հույսներս դրել ենք միայն այն բանի վրա որ մենք հատուկ ժողովուրդ ենք, Նարեկացի ու Թումանյան ենք ունեցել, ուրեմն նշան կա, որ մենք չենք կարող հենց այնպես կործանվել(Չնայած Ժաննան սրբագործվեց, մեծ պատիվ բերելով Ֆրանսիային ու ֆրանսիացիներին գուցե մե՞նք էլ ունենանք մեր Ժաննան)։ Չգիտեմ, չափից դուրս հուզական չի՞ հնչում արդյոք։ Իսկապե՞ս հայերս հատուկ ազգ ենք մեր Նարեկացիով ու Թումանյանով։ Օրինակ ինձ թվում է թե հույները այդ պարագայում գերբնական ազգ են, քանի որ մի ողջ փիլիսոփաների բանակ են տվել աշխարհին ու գիտությունների գիտության մարդկությանը հայտնի արմատները սկիզբ են առնում հենց հույներից։ Կամ ասենք օրինակ Ֆրանսուա Ռաբլեն նույնպես լուսապայծառ մարդ է եղել, որի «Գարգանտյո ւան և Պանտագրյուելը» մեծ բավականությամբ կարդում եմ արդեն որերորդ անգամ, ուրեմն ֆրանսիացիներն էլ ահագին հպարտանալու բան ունեն, միայն հենց այս մարդուն վկայակոչելով։ Կամ ֆրանսիացի խաղողագործը հավանաբար ոչնչով վատը չի հայ քարից հաց քամող գյուղացուց։ Միգուցե սխալվու՞մ եմ Ինձ միշտ դուր չեն եկել այս ազգայնական մոտիվացիաները, որոնց մեջ ազգային ամբիցիաներ եմ տեսնում, սեփական թուլություններին ներողամտորեն նայելու միտում… Մի տեսակ օբյեկտիվության վակուում կա, որից ես շնչահեղձ եմ լինում։

[Հեղինակ]

Ողջունում եմ Վիշապ-ի նախորդ գրառումը`սկզբից մինչև վերջ, դրա համար մեջբերում չեմ անում: Եվ ահա թե ինչու: Բերում եմ միայն բանաձևերը` նյութը շատ չծանրաբեռնելու համար.

-Նեղ ազգայնականությունը այն թակարդն է, որի մեջ որպես օրենք հայտնվում է հայ մտավորականը և այնտեղ մնում... "Հայ մտավորական" հասկացությունը այժմ, մեծավ մասամբ, մի երևույթ է, որի կերպարը ապակողմնորոշիչ երիտասարդության համար: Բացառությունը` բնիկ մշակույթի այն կրողներն են, որոնք վերժամանակյա գործ են անում:

- Հայ մտավորականը, որպես օրենք, փաթաթվում է իր գավառական հանդերձի մեջ և ԱՇԽԱՐՀԱՃԱՆԱՉՄԱՆ չի գնում: Նրան բավարարում են`" Մեր Թումանյանը, Նարեկացին..." Համաձայն եմ Վիշապ- ի հետ:

-Այնուհանդերձ, ուշադրություն, բարեկամս` ԱՇԽԱՐՀԱՃԱՆԱՉՈՒՄԸ ՍԿՍՎՈՒՄ Է ԱԶԳԱՅԻՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՃԱՆԱՉՈՒՄԻՑ: Համամարդկային Ոգու բանալին Քո Լեզվի, Քո Հայրենիքի, Քո Լանդշաֆտի, Քո Պարի, Քո Պոեզիայի...մեջ է: Առանց այս Սիրո`մարդու և մտավորականի սիրտը դատարկ խորան է մնալու: Սիրել, ունենալ այս ամենը և... ապա ՃԱԽՐԵԼ ԱՇԽԱՐՀՈՒՄ: Ահա այսպիսի մեկը եթե կասի` Թումանյա~ն, ապա սա ուրիշ...Թումանյան կլինի...

-Իրական, մեծագույն սերը առ հայրենին անպայման բերելու է ՀԱՅՐԵՆԻՔԻ ԱՐԱՏՆԵՐԻ ԳԻՏԱԿՑՄԱՆԸ և ՃԱՆԱՉՄԱՆԸ: Սա ուղեկցվում է Համաշխարհային Կյանքի արատների
գիտակցությամբ և ճանաչմամբ: Մեր ազգային հիվանդությունների վերջին ախտորոշողները Թումանյանն էր և Նժդեհը:

-Հայ ներկա կյանքի արատների ճանաչումը` քաղաքական պայքարի կամ մտավոր դասի ԲՈՂՈՔԻ ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԽՈՍՈՒԹՅԱՆ միջոցով` անպտուղ գործ է, քանի որ սրանք տեսնում են ...տեսանելի, մակերեսային պատճառները և ոչ համամարդկային, կասեի` տիեզերական պատճառագիտությունը...Այդպիսի մակերեսային պոռթկումներ էին նույնիսկ Սիլվա Կապուտիկյանի հրապարակային ընդվզումները, էլ չեմ ասում Հրաչյա Մաթևոսյանը, Լևոն Անանյանը... Այս երեք անձի հետ էլ նպատակասլաց շփվել եմ և ...հայոց սահմանափակության պատը չի հաջողվել փշրել: Հույսը` մեր նոր երիտասարդությունն է...

Նորից եկա նույն կոչին`ՄԻ~ ՎՀԱՏԵՔ... Այս սերունդը կարող է, ԼՈՒԾԵԼՈՒ Է այս խնդիրը... Հարգելի Վիշապ, ուղարկեք ձեր էլփոստի հասցեն, կուղարկեմ Հայոց Արատաբանության մի ձեռնարկ, որը, հուսով եմ, կլցնի "օբյեկտիվության վակուումը"...

Հենց նոր տեսա Fedayi- ի գրառումը, կարձագանքեմ ավելի ուշ...Ողջյուն բոլորիդ:

[Հեղինակ]

Գրառումը կիսատ էր գնացել, ավելացնում եմ`
Այդպիսի մակերեսային պոռթկումներ էին նույնիսկ Սիլվա Կապուտիկյանի հրապարակային ընդվզումները, էլ չեմ ասում Հրաչյա Մաթևոսյանը, Լևոն Անանյանը... Այս երեք անձի հետ էլ նպատակասլաց շփվել եմ և ...հայոց սահմանափակության պատը չի հաջողվել փշրել: Հույսը` մեր նոր երիտասարդությունն է...

Նորից եկա նույն կոչին`ՄԻ~ ՎՀԱՏԵՔ... Այս սերունդը կարող է, ԼՈՒԾԵԼՈՒ Է այս խնդիրը... Հարգելի Վիշապ, ուղարկեք ձեր էլփոստի հասցեն, կուղարկեմ Հայոց Արատաբանության մի ձեռնարկ, որը, հուսով եմ, կլցնի "օբյեկտիվության վակուումը"...

Հենց նոր տեսա Fedayi- ի գրառումը, կարձագանքեմ ավելի ուշ...Ողջյուն բոլորիդ:

[Վիշապ]

…
Նորից եկա նույն կոչին`ՄԻ~ ՎՀԱՏԵՔ... Այս սերունդը կարող է, ԼՈՒԾԵԼՈՒ Է այս խնդիրը... Հարգելի Վիշապ, ուղարկեք ձեր էլփոստի հասցեն, կուղարկեմ Հայոց Արատաբանության մի ձեռնարկ, որը, հուսով եմ, կլցնի "օբյեկտիվության վակուումը"...

Բարև Ձեզ։ Անչափ շնորհակալ եմ ձեռնարկի համար, այն հրաշալի էր գրված ու բավականին օբյեկտիվ ու դառն էր, ինչպես սովորաբար լինում են ճշմարտությունները Եթե Դուք դեմ չեք, ապա ես այն կտեղադրեմ այլ էջերում, կամ հղում կանեմ Ձեր կայքին որպեսզի ինձ ծանոթ մարդիկ կարդան։ Ինչ վերաբերում է մարդկանց փոխվելուն, կամ սթափվելուն, կամ գիտակցության գալուն ու ինքնաճանաչմանը հասնելուն, ապա հասկացողն ու սթափը նվաստիս կարծիքով 2000 տարի առաջ էլ էին հասկացող ու սթափ, իսկ բթամիտները նույնքան տարի առաջ էլ նույն ձևի բթամիտ էին, ու մարդկության զարգացման պատմության մեջ ոչինչ էլ իրականում չի զարգացել, բացի տեխնիկայից ու գործիքներից, իսկ մարդը մնացել է նույնը։ Չգիտեմ ինչպես կավարտվի այս ամենը, ավելի շուտ կռահում եմ, որ կրիտիկական վիճակների հաճախակի դառնալուն զուգընթաց կսրվի նաև բևեռացումը մարդկանց մեջ, ու ի վերջո մարդկությունը կբաժանվի որակապես տարբեր նոր խմբերի, որտեղ կրոն, ազգություն, ռասսա այլևս դեր չեն խաղա, քանզի կլինեն այլ հատկանիշներ, որոնք հիմա չեն երևում։ Դա հեռավոր ապագայում։ Իսկ հիմա հայերիս իսկապես անհրաժեշտ է խելքի գալ, քանզի եթե նույնիսկ հաշվի չառնենք բոլոր մեզ սպառնացող մարտահրավերները, ապա պետք է գոնե հասկանալ որ ԱՄՈԹ է, կարելի է քաղաքակիրթ ու մարդավայել ապրել ու զարգանալ, իսկ մենք… չնայած ու՞մ ինչ հասկացնես… մորթապաշտ ու խաշային մտածելակերպի տեր մարդը երբեք էլ չի հասկանա, քանի չի եղել ուժեղ ու պայծառ լիդեր իր համախոհ մարդկանց հզոր բանակով ու չի բզել բոլորին։ Նժդեհն էլ ոչինչ չկարողացավ ի վերջո անել, մեզնից բան դուրս չի գա մի խոսքով

[Ջուզեպե Բալզամո]

Ինձ միշտ դուր չեն եկել այս ազգայնական մոտիվացիաները, որոնց մեջ ազգային ամբիցիաներ եմ տեսնում, սեփական թուլություններին ներողամտորեն նայելու միտում… Մի տեսակ օբյեկտիվության վակուում կա, որից ես շնչահեղձ եմ լինում։

Շատ ճիշտ դիտարկում:
Ինքագնահատությունը շատ հաճախ վեր է ածվում ինքաարդարացման: Սխալ է ու մեղադրելի է դա: Սեփական թուլություններն ու թերությունները հայտնաբերելը դրանք կոծկելու նպատակով չպիտի արվի, այլ դրանցից ազատվելու, որակապես ավելի բարձր մարդ դառնալու համար: Մաքրվելու հոգով,մտքով ու մարմնով: Մաքրելու ինքդ քեզ, որ այլոց էլ կարողանաս օգտակար լինել:

…Ինքս ինձնից եմ հեռանում և կամուրջները ետդարձի ես չեմ այրում,
Ես հեռանում եմ, որ դառնամ ազատ, փակված դռներ բանամ…

Չվախենալ երբ կպարզեմ, որ այնքան էլ լավ մարդ չեմ, այլ ուրախանալ որ ճշմարտությունը իմացել եմ և լուրջ անելիք ունեմ: Ինքս ինձ պիտի փոխեմ:

[Fedayi]

Ի զեն…Ես կուզեի այս ռազմատենչը շրթունքներիս մեռնել:

Ների′ր, Տե′ր իմ, ների′ր, եթե մի օր հայրենիքիս օգնելու համար մեղանչեմ քո դեմ:

Արժանի չես հայրենիքիդ, եթե այն չես դավանում որպես գերագույն նպատակ, իսկ անձդ` իբրև միջոց:

Մայրերի ափի մեջ պիտի փնտրել ազգերի ճակատագիրը:

Գերեզման են ուզում մեռելները, անցո′րդ: Ա~խ, երանի~ հայրենի հողում, հողի քնով քնած երջանիկներին, երի′ցս երանի~:

Անցո′րդ, կա′նգ առ, կանգ, անցո′րդ, այս անհայտ հողաթմբի առջև, որում ինձ տրված չէ հանգչել:

Ապրելու արժանի չէ միայն իրեն համար ապրողը:

Մեր անձի վրայ տարած յաղթանակը՝ ահա՛ հիմքը մեր այլ կարգի յաղթանակնների:

Ոյժը չէ պակասում քեզ, այլ՝ ուժեղ լինելու կամքը:

Գ. Նժդեհ

[Fedayi]

1. Սոցիալական ռևանշի ճանապարհը ոչինչ չի տա, սոցիալական ընդվզումը ոչին չի տա, այլ միայն մի հարստահարողին կփոխարինի մեկ ուրիշը: Անհրաժեշտ է ՈԳՈՒ ՃԱՆԱՊԱՐՀԻ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆ և դրան համապատասխան` նոր մարտավարության ընտրություն:



2. Այո~, ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ, բայց միայն Ոգու և Աշխարհայացքի ասպարեզում: Մնացած հեղափոխությունները, ընդվզումները պատրանք են, դրանք վարպետորեն օգտագործվում են իշխանության գրավման համար, իսկ հեղափոխական զանգվածը շատ քիչ անց դառնում է հպատակ ամբոխ: Իսկ իրական հեղափոխության համար անհրաժեշտ է ԱՌԱՋՆՈՐԴ: Ստեղծե~ք այդ Առաջնորդին, գտե~ք նրան, և նա ...

1.-ի համար` ամենևին էլ ռևանշիստական տրամադրություններ չունեմ.Կառավարության դեպքում խոսքս հենց այն մարդու մասին է, որը այդքան ուժեղ կգտնվի, գործը իր և իր շրջապատի շահերից բարձր կդասի և կտա այդ ՕՐԻՆԱԿՆԵՐԸ:
Քաղաքացիների դեպքում խոսքս այն մասին է, որ գետնաքարշության աստիճանից բարձրանալու համար սկսենք պայքարել մեր նվազագույն, սկզբի համար նույնիսկ ամենապրիմիտիվ թվացող իրավունքների համար, իմանանք դրանք, դրանք պաշտպանելու ձևերն ու միջոցները, դիմենք դրանց և այլն...Օրվա ընթացքում կփորձեմ մանրամասնել:
Իհարկե, հարգելի Հեղինակ, խորքային լուծումը Ձեր մատնանշած մշակութային և աշխարհայացքի հեղափոխությունն է, որը ավելի շուտ, էվոլյուցիոն գործընթաց է, քան` ռեվոլուցիոն: Դրա գործադրման կոնկրետ ձևերի մասին, կարծում եմ, դեռ կխոսենք: Սակայն, ինչու վերջապես չսկսենք անել այն, ինչը կարող ենք անել հենց այսօր: Ախր, էնքան ստորացած, կոտրված վիճակում ենք երբեմն, որ դա էլ չենք գիտակցում, այնինչ` միայն սկսել է պետք...
2.-ի համար մի լավ խոսք կա, մոտավորապես այսպես. "Հեղափոխությունները հնարում են հանճարները, իրականացնում ռոմանտիկները, իսկ օգտվում են տականքները":

[Հեղինակ]

1.-ի համար` ամենևին էլ ռևանշիստական տրամադրություններ չունեմ.Կառավարության դեպքում խոսքս հենց այն մարդու մասին է, որը այդքան ուժեղ կգտնվի, գործը իր և իր շրջապատի շահերից բարձր կդասի և կտա այդ ՕՐԻՆԱԿՆԵՐԸ:
Քաղաքացիների դեպքում խոսքս այն մասին է, որ գետնաքարշության աստիճանից բարձրանալու համար սկսենք պայքարել մեր նվազագույն, սկզբի համար նույնիսկ ամենապրիմիտիվ թվացող իրավունքների համար, իմանանք դրանք, դրանք պաշտպանելու ձևերն ու միջոցները, դիմենք դրանց և այլն......
Սակայն, ինչու վերջապես չսկսենք անել այն, ինչը կարող ենք անել հենց այսօր: Ախր, էնքան ստորացած, կոտրված վիճակում ենք երբեմն, որ դա էլ չենք գիտակցում, այնինչ` միայն սկսել է պետք...
"

Վերվախավից որևէ մեկը կարո՞ղ է գնալ իրական նոր քաղաքականության...և ցույց տալ այդ ՕՐԻՆԱԿՆԵՐԸ: Ցավոք, չի կարող. եթե նույնիսկ նրա բարձրագույն մոտիվացիան լինի սոցիալական արդարության հաստատումը` դա բավարար չի լինի հանրությունը առողջացնելու, քանի որ հիվանդությունը արդեն խորն է գնացել և ԷԹԻԿԱՅԻ ՏԻՐՈՒՅԹՈՒՄ Է... Իսկ այնտեղ կարելի է գործել միայն ՍԻՐՈ, ԳԻՏԵԼԻՔԻ և ՀԱՎԱՏԻ լծակներով: Դրա համար անհրաժեշտ է Վերնախավի ԳԻՏԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴԼԱՅՆՈՒՄ: Նաև` ազգային զանգվածի...
Ահա ԳՈՐԾ-ի առաջին ասպարեզը...

"Նվազագույն իրավունքներ"...վատ նպատակ չէ, բայց...խեղճ նպատակ է: Ֆրանսիական հեղափոխությունը ծնել է այս Աշխարհակարգը, որը գենետիկ հիվանդ է: Մեր Համազգային Շարժումը ծնել է...Երրորդ Հանրապետությունը, որի անկյալ էթիկայի համար մի երկու հազար տարի ամոթ ենք ապրելու: Հետևաբար, ՆՈՐ ՆՊԱՏԱԿ ՊԵՏՔ Է ԴՆԵՆՔ: Եվ արդեն դրված է. Համամոլորակային նորոգման համատեքստում` ՆՈՐ ՈՐԱԿԻ ՊԵՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՍՏԵՂԾՈՒՄ:

Ահա ԳՈՐԾ-ի երկրորդ ասպարեզը..

"Ինչը կարող ենք անել հենց այսօր".-ՀԵՆՑ ԱՅՍՕՐ ԳԻՏԱԿՑԵԼ`ՔԵԶԱՆԻ~Ց, ՔԵԶԱՆԻ~Ց, ՔԵԶԱՆԻ~Ց Է ԿԱԽՎԱԾ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՊԱԳԱՆ: Ուրեմն`ԻՆՔՆԱՃԱՆԱՉՈՒՄ և ԻՆՔՆԱԿԵՐՏՈՒՄ:

Ահա ԳՈՐԾ-ի երրորդ ասպարեզը...
Եվ սկսել...ԱՅՍՕՐՎԱՆԻՑ:

[Fedayi]

[B]Դրա համար անհրաժեշտ է Վերնախավի ԳԻՏԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴԼԱՅՆՈՒՄ: Նաև` ազգային զանգվածի...
Ահա ԳՈՐԾ-ի առաջին ասպարեզը...

Հետևաբար, ՆՈՐ ՆՊԱՏԱԿ ՊԵՏՔ Է ԴՆԵՆՔ: Եվ արդեն դրված է. Համամոլորակային նորոգման համատեքստում` ՆՈՐ ՈՐԱԿԻ ՊԵՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՍՏԵՂԾՈՒՄ:

Ահա ԳՈՐԾ-ի երկրորդ ասպարեզը..

"Ինչը կարող ենք անել հենց այսօր".-ՀԵՆՑ ԱՅՍՕՐ ԳԻՏԱԿՑԵԼ`ՔԵԶԱՆԻ~Ց, ՔԵԶԱՆԻ~Ց, ՔԵԶԱՆԻ~Ց Է ԿԱԽՎԱԾ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՊԱԳԱՆ: Ուրեմն`ԻՆՔՆԱՃԱՆԱՉՈՒՄ և ԻՆՔՆԱԿԵՐՏՈՒՄ:

Ահա ԳՈՐԾ-ի երրորդ ասպարեզը...
Եվ սկսել...ԱՅՍՕՐՎԱՆԻՑ:

Ահա', պարզ է: Կարծես թե ախտորոշումը տվեցինք: Դեղամիջոցն էլ նշանակեցինք: Մնում է ստիպել, որ մեր հիվանդը ընդունի այն: Բայց ո՞վ կարող է բացատրել դա նրան, ինչպե՞ս: Հասկանում եմ` ես: Ես դա կասեմ, կքարոզեմ իմ քրոջը, ընկերներին, մտերիմներին, իմ երեխաներին վերջապես, իսկ...իսկ, տնտեսագիտական եզրաբանությամբ ասեմ, ինչպե՞ս դուրս գանք զանգվածային շուկա, ինչպե՞ս ստիպենք մեխանիզմին աշխատել...շարունակենք զրույցը, ինձ շատ հետաքրքիր է...

[FactorX]

Իրա խոսքերից մեկն էլ ես ասեմ, որը որ ոչ մի տեղ չի հրապարակվել
«Մի հոգու ես սպանում ասում են մարդասպան, 100 հոգու ես սպանում ասում են հերոս»
Գիտեմ որ շատերը ինձ կքարկոծեն ասածներիս համար բայց Նժդեհը իրա կյանքում եղելա մարդասպան, որպես հայրենասեր ինքը մեծ գործերա արել, բայց հիմնվելով «նպատակը արդարացնում է միջոցները» կարգախոսի վրա:
Ես իրա դեմ ոչինչ չունեմ, միայն իրականությունն եմ ասում, ես ծնունդով այնտեղից եմ որտեղից որ Նժդեհը ու իրա մասին լսել եմ ոչ միայն դասագրքերից…

[Yellow Raven]

Իրա խոսքերից մեկն էլ ես ասեմ, որը որ ոչ մի տեղ չի հրապարակվել
«Մի հոգու ես սպանում ասում են մարդասպան, 100 հոգու ես սպանում ասում են հերոս»
Գիտեմ որ շատերը ինձ կքարկոծեն ասածներիս համար բայց Նժդեհը իրա կյանքում եղելա մարդասպան, որպես հայրենասեր ինքը մեծ գործերա արել, բայց հիմնվելով «նպատակը արդարացնում է միջոցները» կարգախոսի վրա:
Ես իրա դեմ ոչինչ չունեմ, միայն իրականությունն եմ ասում, ես ծնունդով այնտեղից եմ որտեղից որ Նժդեհը ու իրա մասին լսել եմ ոչ միայն դասագրքերից…

Նժդեհը մարդասպան?
Մոտս հարցա առաջանում,ինչ ես հասկանում մարդասպան ասելով? Մարդասպան ասելով առհասարակ հասկանում ես նրան, ով մարդ է սպանում, թե նրան, ով դա անում է շահադիտական կամ անձնական դրդապատճառներով?
Ես միայն կարող եմ ասել, որ ինքը եղելա այն մարդը, որի շնորհիվ հիմա Զանգեզուրը չի գտնվում մեր հարևանների տարածքում,այլ պատկանում է մեզ: Նա եղել է, կա ու կմնա հայրենասիրության էտալոն բոլոր սերունդների համար ու եթե բոլոր զինվորները ձգտեն նմանվել նրան, մեր բանակը ուղղակի անպարտելի կլինի:

[Ջուզեպե Բալզամո]

բայց Նժդեհը իրա կյանքում եղելա մարդասպան, որպես հայրենասեր ինքը մեծ գործերա արել, բայց հիմնվելով «նպատակը արդարացնում է միջոցները» կարգախոսի վրա:
Ես իրա դեմ ոչինչ չունեմ, միայն իրականությունն եմ ասում, ես ծնունդով այնտեղից եմ որտեղից որ Նժդեհը ու իրա մասին լսել եմ ոչ միայն դասագրքերից…

Սպարապետի հրամանը չկատարելու համար 1918 թ. պապս Նժդեհի կողմից դատապարտվում է մահվան: Պատժիչ ջոկատին (հրամանատար-իմ պապ) հրամայված էր կանանց և երեխաներին ձեռք չտալ: Առաջադրանքի կատարման ավարտին "պատժված" բնակավայրում նույնիսկ կենդանի կատու չի եղել: Պապիս ներելու միջնորդություն են ներկայացրել մի քանի ավագ սպա, որոնցից 3-ը դիմել են ծայրահեղ քայլի՝ գնդակահարությունից առաջ կանգնելով պապիս առաջ: Սպարապետը
հուզված դիմել է ներկաներին ասելով նաև -…իմ միակ ցանկությունն է,որ դուք գազանների չվերածվեք… : Ապա խոսքն ավարտելով,իր իսկ սեփական զենքով կրակել է պապիս գլխավերևի ամպերի ուղղությամբ ու ազատ արձակել իր ապագա համհարզին:
3 սպաներից մեկի տղան ու իմ հորաքույրը ամուսիններ են: Նժդեհն էլ մեր գերդաստանի զրույցներում միշտ ներկա և ուսուցիչ…
Նժդեհի մասին ես էլ եմ լսել ոչ միայն դասագրքերից…

Ավելացվել է 11 րոպե անց

Հարգելի Վիշապ, աշխատությունը կայքում եղել է, հանել եմ, հանրային գիտակցությունը դեռևս պատրաստ չէ այդպիսի ցավագին ինքնաճանաչման: Կարող եք ուղարկել ձեզ հայտնի անձերի, այլ էջերում տեղադրումը դեռևս նպատակահարմար չէ...

Հարգելի Հեղինակ, պետք չէ թերագնահատել հանրային գիտակցությունը: Գիտելիքը ընտրյալների մենաշնորհը չէ, ասե՛ք - շատերը կհասկանան: Չասելով ուշացնում ենք մեր հիվանդի բուժումը: Ինչի՞ց եք զգուշանում…
Ես էլ շատ կուզեի ծանոթանալ ձեր աշխատությանը: Մի մեծ հավաքածու ունեմ, գերակշռողը Վարպետյանն է, ու ինձ այլ կարծիքներ էլ են պետք: Շատ են պետք…