Ակումբում նոր թեմա բացելը գուցե չափից դուրս լավատեսական քայլ է էս պահին, բայց դե ուզում եմ խոսել սրա մասին, և ուրախ կլինեի կարդալ ձեր կարծիքները։
Թեման իրար հետ կապված, սոցիալ-հոգեբանական երկու ֆենոմենի մասին է՝ «պատասխանատվության դիֆուզիա» (Diffusion of responsibility) և «վկայի էֆեկտ» (Bystander effect)։
«Պատասխանատվության դիֆուզիան» (դիֆուզիա՝ ընդարձակում, տարածում) կարող է ի հայտ գալ իրավիճակներում, երբ մի հարցի/գործի շրջանակներում մի քանի մարդ/ատյան է ներառված, և հարցի համար պատասխանատվությունը կարծես ընդլայնված է, որի արդյունքում ամեն մեկի սուբյեկտիվ ընկալումը իր կողմից պատասխանատվություն կրելու վերաբերյալ նվազում է՝ «էն մյուսը կանի» սկզբունքով։
Սրա լավ օրինակն է, երբ ինչ-որ հարցի լուծման համար մի ատյանից մյուսին են ուղարկում՝ թե բա «նրանց գործն է», մինչև վերջին ատյանը նորից առաջինի մոտ է ուղարկում, ու էդպես էլ հարցը չի լուծվում։
Էս շարքից՝ «ո՞ւմ դիմել Ակումբի տեխնիկական հարցերով, որ դրանք լուծում գտնեն»
«Վկայի Էֆեկտն» անմիջականորեն կապված է վերոհիշյալ ֆենոմենի հետ։ Սոցիալական արտակարգ իրավիճակներում, երբ նաև ուրիշ այլ մարդիկ են ականատես (օրինակ՝ մեկը վատացել է փողոցում կամ մեկից պայուսակ են ուզում խլել), կարող է ականտեսի մոտ զգացողություն առաջանալ, որ «մեկ ուրիշը կօգնի / կմիջամտի», և կոնկրետ քայլերի չդիմի, մինչդեռ եթե մարդ մենակ է՝ վկայի կարգավիճակում, իրեն ավելի պատասխանատու է զգում՝ քայլեր ձեռնարկելու։
Խմբային էֆեկտների շարքին իհարկե նաև դրական երևույթներ են դասվում, բայց հիմա սրանց մասին էի ուզում խոսել, որովհետև էս երկու երևույթները վերջերս հաճախ են աչքովս ընկնում։
Ինքս էլ փորձում եմ գիտակցաբար հեռու մնալ սրանց մեջ ընկնելուց, բայց դե երևի ես ինքս էլ երբեմն «վկայի էֆեկտ» եմ դրսևորում:
Ի՞նչ կարծիքի եք թեմայի վերաբերյալ։ Նկատո՞ւմ եք տվյալ երևույթները ձեր շրջապատում։ Փորձո՞ւմ եք ինքներդ հեռու մնալ նման վարքից։
Մեջբերել
ivy-ի խոսքերից
Էջանիշներ