Հայ ժողովրդի ռազմական պատմություն

[Lion]

******Օսմանյան կայսրությունում տարբեր ժամանակներ եղել են շուրջ 24 հայ վեզիրներ*****

Ինչքան ես տեղյակ եմ, որոշ թվով հայ վեզիրներ օսմանյան կայսրությունում իրոք եղել են.. Ուղղակի պետք է հասանալ թորք վարչապետի ասածի կոնտեկստը, իբր տեսեք տեսեք - հայերն մեր մոտ այնքան լավ են ապրել, նրանց ոչ-ոք չի կոտորել և այլն, քանի որ նրանք վեզիրներ են ունեցել... Այն, որ առանձին անհատներ հասել են այդքան բարձր աստիճանի - դա նրանց անձնական արժանիքների շնորհվ է եղել - իսկ հիմնակա ճողովուրդը գտնվում էր ամենածանր վիճակում...

****որ 1915 թվին արտաքին գործերով զբաղբող վեզիրը նույնպես հայ է եղել;****

Դժվար թե...

*****որ 1915 թվին արտաքին գործերով զբաղբող վեզիրը նույնպես հայ է եղել;***

Ոչ, ոչ և ևս մեկ անգամ ՈՉ... Դա թուրքական հերթական բարբաջանքների ու պատմական խեղաթյուրումների թվին է պատկանում... Նույնիսկ մեկնաբանելն է ավելորդ...

[Պանդուխտ]

Սիրելի DVGRAY,
Ինքս լաւ գիտեմ թուրքերէն, եւ նրանց հակահայ քարոզչութեան տեղեակ եմ: Թէ կուզես՝ մի քիչ էլ իմ կողմից աւելացնեմ այդ դեսպանի դեռեւս չասածը:
Նրանք (ոսմանցիք) քամել են հայի արիւնը, քրտինքը, գիտութիւնը, կարողութիւնը, աշխատանքը, յանուն ոսմանեան պետութեան կայունութեանը, կերտմանը: Նրանց հայը պիտանի էր. ոսմանեան մայրաքաղաքի զարգացմանը եւ սուլթանի գահի փառաւորման համար: Հայի եւ հելենի հողի վրայ, լաւապէս հաստատուելուց ետքը, հայն ու հելենը ամբողջ գաւառներով հանդերձ տաճկացնելուց ետքը, տեսան, որ երկիրը տակաւին թուրքիա չէ: Իսկ երբ բալկանեան ազգերը վտարեցին թուրքերին, Անատոլիայում եւ Հայաստանում (ոսմանեան քարտեսներում արաբատառ յիշատակուած որպէս՝ Արմանստան) իսկական թուրքիա ստեղծելը անհրաժեշտելի դարձած էր:
Այդ տարածքի վրայ ապրող բնիկները պիտի բնաջնջել, հեռացնել: Բնաջնջեցին: Այժմ մեր հողի վրայ մեր հարստութիւնը վայելում են:

[Lion]

Ճիշտ ես, Պանդուխտ ջան

[dvgray]

******Օսմանյան կայսրությունում տարբեր ժամանակներ եղել են շուրջ 24 հայ վեզիրներ*****

Ինչքան ես տեղյակ եմ, որոշ թվով հայ վեզիրներ օսմանյան կայսրությունում իրոք եղել են.. Ուղղակի պետք է հասանալ թորք վարչապետի ասածի կոնտեկստը, իբր տեսեք տեսեք - հայերն մեր մոտ այնքան լավ են ապրել, նրանց ոչ-ոք չի կոտորել և այլն, քանի որ նրանք վեզիրներ են ունեցել... Այն, որ առանձին անհատներ հասել են այդքան բարձր աստիճանի - դա նրանց անձնական արժանիքների շնորհվ է եղել - իսկ հիմնակա ճողովուրդը գտնվում էր ամենածանր վիճակում...

****որ 1915 թվին արտաքին գործերով զբաղբող վեզիրը նույնպես հայ է եղել;****

Դժվար թե...

*****որ 1915 թվին արտաքին գործերով զբաղբող վեզիրը նույնպես հայ է եղել;***

Ոչ, ոչ և ևս մեկ անգամ ՈՉ... Դա թուրքական հերթական բարբաջանքների ու պատմական խեղաթյուրումների թվին է պատկանում... Նույնիսկ մեկնաբանելն է ավելորդ...

ճիշտն ասած ես ակնկալում էի ստանալ պատասխան պատմաբանից , եվ ոչ թե հրապարակախոսից : Այսինքն -ցանկանում էի ստանալ փաստեր, եվ ոչ թէ մեկնաբանություններ:
Ինչ արած: Հայոց "Պատմա(Տ)գիտութըունը" շարունակում է իր 200 տարվա "խրախճանքը" - ազգին պահելով անգետ, կամ էլ կիսատ-պռատ սխալ տեղեկություններ "մատակարարելով":

Հ.Գ.Ես մի բան չեմ հասկանում: Ինչու՞ մեր պատնաբան կոչվածները իրենց "գիտությունը" ծախսում են մաքսիմում - Վարդան Մամիկոնանի կամ Տիգրան Մեծի նժույգի ոտքի եղուները պեդիկյուր անողի ընտանիքի նիստն ու կացի ուսումնասիրման վրա:
Հա՝՝ ՝... Հասկացա՝՝ ՝... Պատվերները միայն դրա համար են գալիս ...

Ավելացվել է 15 րոպե անց

Սիրելի DVGRAY,
Ինքս լաւ գիտեմ թուրքերէն, եւ նրանց հակահայ քարոզչութեան տեղեակ եմ: Թէ կուզես՝ մի քիչ էլ իմ կողմից աւելացնեմ այդ դեսպանի դեռեւս չասածը:
Նրանք (ոսմանցիք) քամել են հայի արիւնը, քրտինքը, գիտութիւնը, կարողութիւնը, աշխատանքը, յանուն ոսմանեան պետութեան կայունութեանը, կերտմանը: Նրանց հայը պիտանի էր. ոսմանեան մայրաքաղաքի զարգացմանը եւ սուլթանի գահի փառաւորման համար: Հայի եւ հելենի հողի վրայ, լաւապէս հաստատուելուց ետքը, հայն ու հելենը ամբողջ գաւառներով հանդերձ տաճկացնելուց ետքը, տեսան, որ երկիրը տակաւին թուրքիա չէ: Իսկ երբ բալկանեան ազգերը վտարեցին թուրքերին, Անատոլիայում եւ Հայաստանում (ոսմանեան քարտեսներում արաբատառ յիշատակուած որպէս՝ Արմանստան) իսկական թուրքիա ստեղծելը անհրաժեշտելի դարձած էր:
Այդ տարածքի վրայ ապրող բնիկները պիտի բնաջնջել, հեռացնել: Բնաջնջեցին: Այժմ մեր հողի վրայ մեր հարստութիւնը վայելում են:

Հարգելիս:
Ուզու՞մ ես էս ոճով մի 20 էջ էլ ես գրեմ:
Ինչ որ դու ասում ես, ամեն մի հայի մեջ դեռ չծնված, շատ ամուր (BIOS-ում) save են անում, նոր ծնում:

Բայց ես լուրջ կասկածներ ունեմ մեր BIOS-ի վրա: Դա մեզ անընդհատ restart-երի է բերում:
Այսինքն պետք է նորից, մի հատ լավ debug անել մեր սիստեման - BIOS-ը :

Էդ կասկածները հերքելու, կամ փարատելու համար պետք է ունենալ փաստեր (data) , որոնք ավաղ մեզնից (ժողովրդից) անչափ խնամքով կոծկում են:
Եվ մեր մեջ երգում է միայն հին, արդեն քրքրված պլաստինկան -
-Թուրքի մամա՜ն...թուրքի մաման՜՜՜...

[Lion]

dwgray Ջան, այստեղ տեղը չէ մի ամբողջ գիրք շարադրելու համար… Դրա համար էլ տրվեց ընդհանուր պատասխան: Մանրամասները – նայիր մասնագիտական գրականությունում…

[Նորմարդ]

dwgray Ջան, այստեղ տեղը չէ մի ամբողջ գիրք շարադրելու համար… Դրա համար էլ տրվեց ընդհանուր պատասխան: Մանրամասները – նայիր մասնագիտական գրականությունում…

Հարգելի Lion, եթե դու թեմա ես բացում և պատրաստակամություն ես հայտնում պատասխանել մեր հարցերին ապա երևի քեզ համար դժվարություն չպիտի լինի մի քանի տվյալների ներկայացումը, որոնց մենք ծանոթ չենք: Ես էլ չեմ գտնում. որ անհրաժեշտություն կար մի ամբողջ գիրք շարադրելու, բայց այն ինչ դու ասացիր իր մեջ նորություն չէր պարունակում, և եթե մարդիկ ցանկություն ունենան մասնագիտական գրականություն կարդալոււ ապա նրանք դա կանեն նամանավանդ մեր դարում երբ դա իրենից մեծ դժվարություն չի էլ ներկայացնում: Ինչևիցե հարցը մնաց անպատասխան և եթե դու իրոք կարող ես փաստեր ներկայացնել և դա քեզ համար մեծ դժվարություն չի ներկայացնի կխնդրեմ այս հարցին ավելի մանրամասն անդրդառնաս:

[Lion]

Նորմարդ ջան – Եթե հասցրեցիր նկատել, ես պարտավորվում էի իմ հնարավորությունների սահմաններում պատասխանել ՄԱՍՆԱՎՈՐԱՊԵՍ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆԸ վերաբերվող հարցերին, և միայն ընդհանրապես ` ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆԸ:

Այնպես որ Օսմանյան կայսրության հայ վեզիրների ցանկը տալ ես ամենևին էլ չեմ պարտավորվել, թեև հնարավորության դեպքում դա կարող եմ իրականացնել:

Կարող եմ խորհուրդ տալ ընթերցել հետևյալ գիրքը Զուլալյան Մ. Կ. “Ջալալիների շարժումը և հայ ժողովրդի վիճակը Օսմանյան կայսրության մեջ (XVI-XVII դարեր)”, Երևան 1966

[Vishapakah]

Շնորհակալություն հեխինակին՛ ընձերնած հնարավորության համար. Կարեւոր չէ՛ թէ ինչքանով կկարողանաք բավարարել մեր հետաքրքրասիրությունը, գլխավորը բարի կամնքն է, ինչը գովելի է.
Իմ հարցն հետեւյալն է.
Հայ որդիները բազմիցս մասնակցելեն մարտական գործողությունների, որը որ մեր ազգի հետ, ոչ մի կապ չի ունեցել. ԽՍՀՄ-ի տարած հաղթանակը... ավելի ճիշտ ասաց բոլոր հաղթանակները՛ հակվածեն մինչ այսօր, որակել որպեսզ մեր ժողովուրդի ձերքբերումներ, միայն նրա համար որ Հայաստանը եղել է այդ պետության մասնիկը եւ մեր որդինները անմիջական մասնակցությունեն ունեցել ԽՍՀՄ-ի կայացման գործում.
Հայաստանը իր պատմության ընթացքում, շատ պետականությունների մասնիկ է կազմել եւ գործուն դեր ունեցել տարբեր պետականությունների կայացման գործում բայց մեր պատմությունը հակված չէ այդ երկրների ձերքբերումները՛ որակել նաեւ Հայկական նվաճում.
Բյուզանդիան ունեցել է բազում Հայ Կայսրեր, Հայերը Հույներից հետո քանակով լինելով երկրորդ ազգը, պաստորեն ունեցել են այն կարգավիճակը, ինչ Պրուսները Գերմանիայում, փաստացիորեն մեր լեզուն հասցնելով երկրորդ պետական լեզվի՛ Կայսրութան ներսում.
Սա ես ընդամենը որինակի համար եմ ասում. Մենք Բյուզանդիայի դեմ պատերազմել ենք բայց ԽՍՀՄ-ն էլ է մեր տունը բազմիցս ավիրել.

Խնդրում եմ տակ պատմական որակում? Գուցե հարյուր տարի անց, մենք ԽՍՀՄ-ին տանք նույն որակումը, ինչ որ Բյուզանդիային? Գուցե եւ...
Եթե դժվարանաք պատմական տեսանկյունից հստակեցնել թելադրված միտքը, խնդրեմ հայտնեք ձեր կարծիքը?

[Lion]

Շնորհակալություն հեխինակին՛ ընձերնած հնարավորության համար. Կարեւոր չէ՛ թէ ինչքանով կկարողանաք բավարարել մեր հետաքրքրասիրությունը, գլխավորը բարի կամնքն է, ինչը գովելի է.
Իմ հարցն հետեւյալն է.
Հայ որդիները բազմիցս մասնակցելեն մարտական գործողությունների, որը որ մեր ազգի հետ, ոչ մի կապ չի ունեցել. ԽՍՀՄ-ի տարած հաղթանակը... ավելի ճիշտ ասաց բոլոր հաղթանակները՛ հակվածեն մինչ այսօր, որակել որպեսզ մեր ժողովուրդի ձերքբերումներ, միայն նրա համար որ Հայաստանը եղել է այդ պետության մասնիկը եւ մեր որդինները անմիջական մասնակցությունեն ունեցել ԽՍՀՄ-ի կայացման գործում.
Հայաստանը իր պատմության ընթացքում, շատ պետականությունների մասնիկ է կազմել եւ գործուն դեր ունեցել տարբեր պետականությունների կայացման գործում բայց մեր պատմությունը հակված չէ այդ երկրների ձերքբերումները՛ որակել նաեւ Հայկական նվաճում.
Բյուզանդիան ունեցել է բազում Հայ Կայսրեր, Հայերը Հույներից հետո քանակով լինելով երկրորդ ազգը, պաստորեն ունեցել են այն կարգավիճակը, ինչ Պրուսները Գերմանիայում, փաստացիորեն մեր լեզուն հասցնելով երկրորդ պետական լեզվի՛ Կայսրութան ներսում.
Սա ես ընդամենը որինակի համար եմ ասում. Մենք Բյուզանդիայի դեմ պատերազմել ենք բայց ԽՍՀՄ-ն էլ է մեր տունը բազմիցս ավիրել.

Խնդրում եմ տակ պատմական որակում? Գուցե հարյուր տարի անց, մենք ԽՍՀՄ-ին տանք նույն որակումը, ինչ որ Բյուզանդիային? Գուցե եւ...
Եթե դժվարանաք պատմական տեսանկյունից հստակեցնել թելադրված միտքը, խնդրեմ հայտնեք ձեր կարծիքը?

Գիտեք, բարդ հարց եք տալիս և ես էլ եմ դրա մասին շատ մտածել... ՄԻշտ տխրել եմ, երբ իրոք որակյալ սովետական այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսիք են «Եռանկյունին», «Հին օրերի երգը» և այլն դիտել եմ, թե ինչպես Մեծ եղեռնից հետո ծանր կորուստներ կրած Հայ ժողովուրդը այս անգամ էլ մասնակցեց այդ ահավոր մսաղացին և զոհ տվեց իր 300,000 զավակներին...

Ես շատ, անսահման շատ կուզենայի, որ այդ պատերազմին Հայ ժողովուրդը մասնակցած չլիներ, սակայն այն պայմաններում դա անհնար էր...

Անսահման հարգելով մեր վետերաններին /այդ թվում իմ երկու պապերին/ ես կուզենայի, որ Հայ ժողովուրդը մասկնակցած չլիներ այդ պատերազմին, քանզի մեծ հաշվով «դա մեր պատերազմը չէր»...

Դժբախտաբար դա այն պայմաններում անհնար էր, և մինչ վրացի զինվորականները Գյումրիի շրջակայքում զբաղված էին հավեր գողանալով, Հայ ռազմիկները իրենց կյանքն էին դնում Ստալինգրադի, Կուրսկի, Մոսկվայի և այլ արյունոտ մարտերում...

[Պանդուխտ]

Յարգելի տիարք,
Գերման գաղափարախօսների յայտնաբերած եզր է «արի», «արիացի» բառերը:
Արիները հենց իրանական ժողովուրդներն են: Պատմաբան եւ հայագէտ մեր անդամները կարող են վկայել այդ մասին, թէ մենք հայերս նրանց կոչել են արիաց ազգ:
Եթէ շեղուեցինք վերնագրի ուղուց. զրուցավարները կարող են տեղափոխել այլ վայր:
Համաձայն եմ Լեւոնի ասածին, թէ հոգեւոր ընկալում կարելի է, սակայն ֆիզիկական նկարագրումը «արիական» ցեղին մեր ազգը կը պառակտի:
Այնպէս որ ասացի, արիացիք շէկ եւ կապուտաչեայ չեն եղել (թէեւ խոնարհ անձս մի քիչ այդպէս եմ):
Այս արիական գաղափարախօսութիւնը ինքզինք սպառել է վաղուց:
Մենք Հայ ենք ամէն ինչից առաջ:
Յարգանօք

[Lion]

Յարգելի տիարք,
Գերման գաղափարախօսների յայտնաբերած եզր է «արի», «արիացի» բառերը:
Արիները հենց իրանական ժողովուրդներն են: Պատմաբան եւ հայագէտ մեր անդամները կարող են վկայել այդ մասին, թէ մենք հայերս նրանց կոչել են արիաց ազգ:
Եթէ շեղուեցինք վերնագրի ուղուց. զրուցավարները կարող են տեղափոխել այլ վայր:
Համաձայն եմ Լեւոնի ասածին, թէ հոգեւոր ընկալում կարելի է, սակայն ֆիզիկական նկարագրումը «արիական» ցեղին մեր ազգը կը պառակտի:
Այնպէս որ ասացի, արիացիք շէկ եւ կապուտաչեայ չեն եղել (թէեւ խոնարհ անձս մի քիչ այդպէս եմ):
Այս արիական գաղափարախօսութիւնը ինքզինք սպառել է վաղուց:
Մենք Հայ ենք ամէն ինչից առաջ:
Յարգանօք

Համաձայն եմ։ Արիականությունը նախ և առաջ հոգևոր վիճակ է, հետո նոր ֆիզիկական։
Ես առանց հատուկ ուսումնասիրության չեմ ուզում եզրակացություն անել, բայց թվում է, թե նույնիսկ պատմական արիները շիկամազ և կապուտաչ չեն եղել և այս ամենը թյուրիմացության արդյունք է։ Մտածել է պետք...

[Vishapakah]

Համաձայն եմ։ Արիականությունը նախ և առաջ հոգևոր վիճակ է, հետո նոր ֆիզիկական։
Ես առանց հատուկ ուսումնասիրության չեմ ուզում եզրակացություն անել, բայց թվում է, թե նույնիսկ պատմական արիները շիկամազ և կապուտաչ չեն եղել և այս ամենը թյուրիմացության արդյունք է։ Մտածել է պետք...

Ստացվում է՛ միակ արիական ժողովուրդները Հնդի, Հայ եւ Իրանական տարն է.
Ուրեմն Ռուսները ոչ մի Արի էլ չեն, այլ Եվրոպական մշակույթի ախկատության պատճարով արիացաց եվրոպական անհայտ ցեղեր, որոնք իրենց արիացի կոչելով՛ պատրաստեն բնաջնջելու իսկական Արիացիներին...
Չնայած ըստ շատ Հարգարժան ուսումնասիրողների, մեր նախահայրերը եղել են շիկահեր բարբարոսներ, որոնք կերտեցին արաջին մշակույթն աշխարհի վրա, օրինակ եւ ուսուցանողը դարնալով օտար ցեղերին, վերչիներիս ստրկություն էլ պատճար հանդիսացավ մեր գենետիկական կորուստի...
Ստացվում է զտարյուն ազգեր չեն մնացել? Մի գուցե.
Եթե մենք շիկահերից դարցանք սեւահեր, որն ինձ ավելի է դուր գալիս, ապա ինչու այդ նույն գենետիկական ասիմուլյացիայի պատճարով՛ որոշ սեւահերներ չէին կարող շիկահեր դարնալ? Օրինակ հենց նույն անմաքուր սլավոնները, որոնք մեր օգնությամբ փրկելով իրենց տունը, քառասունականների վերջին Արիական արշավանքից, այսօր ուրանալով մեզ՛ հետապնդման են ենթարկամ, ոչ պատմական անծայրածիր Ռուսիայի տարացքում. Սպանում նրանց թոռներին, որոնց պապերը ոչ իրենց պատերազմում ապագա ուրացող ռուս ազգնեին փրկում.

[Lion]

Ահա, կարելի է այդ հարցը այստեղ քննարկել...

[Lion]

Ստեղ հարց հնչեց - Որոնք էին այն պատճառները, որոնք Հայ ժողովրդին, սկսած վաղ միջնադարից, տարան դեպի քաղաքական անկում, երբ Հայաստանի ու հայերի դերը դանդաղ, սակայն անշեղորեն ընկավ և մեր պետությունը, որը "աշխարհում" ժամանակին ամուր պահում էր առնվազն երրորդ տեղը սկզբում կործանվեց, իսկ հետո...

Ես կառանձնացնեի հիմնականում 3 պատճառ

1. Անհաջող տարածաշրջանային դիրքը,
2. Ազգերի ու պետությունների "քաշային կարգ"-ի փոփոխությունը: Սկսած ուշ միջնադարից առաջնությունը անշեղորեն պատկանում է այն ազգերին ու պետություններին, որոնք ունեն ՄԵԾ ՏԱՐԱԾՔ: Ի հաշիվ այդ մեծ տարածքի նրանք ձեռք են բերում անհրաժեշտ նյութական ռեուրսներ և, ձուլելով այդ "մեծ տարածքի" այլ ժողովուրդներին, շատանում են թվով: Իսկ մեր տիպի ազգերը թվով շատանալու համար ստիպված են միակ հույսը դնել ծնելիության վրա:

Ի դեպ - միայն մենք չենք, որ այս հարցն ունենք: Թուրքիան, որ ժամանակին զրնգացնում էր աշխարհը որպես գերտերություն, այսօր... շատ ու շատ հեռու է առաջատար լինելուց:

Մի խոսքով - հարցը բարդ է և քրիստոնեությունը այնքան էլ մեղավոր չէ, ինչ էլ ասեն արորդիները...

[Չամիչ]

Ես կառանձնացնեի հիմնականում 3 պատճառ

1. Անհաջող տարածաշրջանային դիրքը,
2. Ազգերի ու պետությունների "քաշային կարգ"-ի փոփոխությունը: Սկսած ուշ միջնադարից առաջնությունը անշեղորեն պատկանում է այն ազգերին ու պետություններին, որոնք ունեն ՄԵԾ ՏԱՐԱԾՔ: Ի հաշիվ այդ մեծ տարածքի նրանք ձեռք են բերում անհրաժեշտ նյութական ռեուրսներ և, ձուլելով այդ "մեծ տարածքի" այլ ժողովուրդներին, շատանում են թվով: Իսկ մեր տիպի ազգերը թվով շատանալու համար ստիպված են միակ հույսը դնել ծնելիության վրա:

Ի դեպ - միայն մենք չենք, որ այս հարցն ունենք: Թուրքիան, որ ժամանակին զրնգացնում էր աշխարհը որպես գերտերություն, այսօր... շատ ու շատ հեռու է առաջատար լինելուց:

Մի խոսքով - հարցը բարդ է և քրիստոնեությունը այնքան էլ մեղավոր չէ, ինչ էլ ասեն արորդիները...

Եթե մեր անհաջողությունների պատճառները փնտրում ենք միայն այս երկու կետում, բազմաթիվ հարցեր մնում են անպատասխան:

Մեր բախտը տարածաշրջանային հարցում իսկապես չի բերել:Այս դեպքում մենք ոչինչ չենք կարող փոխել, ոչ կարող ենք մեր հարեվաններին փոխել, ոչ էլ կարող ենք Հայաստանը տեղափոխել: Բայց դա չի նշանակում որ մենք դատապարտված ենք:

Կարծում եմ առայժմ խոսք չի կարող գնալ Հայաստանի առաջնային պետություն դառնալու վերաբերյալ: Խոսք կարող է գնալ միայն քիչ թե շատ բարեկեցիկ պետություն ստեղծելու մասին, որտեղ մարդիկ կարողանան մարդավայել ապրել:

Ինչքան հասկանում եմ մեր ժամանակներում արեդեն ոչ ոք ոչ մեկին չի ձուլում: Իսկ մեր պարագայում տեղի է ունենում հոժարակամ ձուլում, ձուլում ռուս ազգի հետ:Ոմանք կասեն այդ ամենը նույնպես կազմում է դրսի հատուկ ծրագրերի մի մասը: Ինչ հատուկ ծրագրերի մասին կարող է խոսք գնալ, երբ 90-ականներին Հայաստանից Ռուսաստան գաղթած ընտանիքում ծնված զավակները ոչ մի տառ հայերեն կարդալ չգիտեն, եվ հայերեն խոսում են տեղացի հնդիկ ուսանողներից վատ:

Մենք միշտ փորձում ենք պատճառները դրսում փնտրել, ինչ խոսք արտաքին խոչնդոտները չափից դուրս շատ են, բայց քիչ չեն նաեվ ներքին խոչնդոտները: Եվ արդյոք պատճառները փնտրելով միայն արտաքին խոչնդոտների մեջ, մենք չենք անտեսում մեր ներսի արատները, եվ այդպիսով նպաստում դրանց ավելի խորը արմատավորվելուն???

Ինչու մեր ազգը երջանի չի???? Որովհետեվ լավ չի ապրում դրա համար երջանիկ չի???? թե չգիտի ինչպես երջանիկ լինել դրա համար լավ չի ապրում????

Խոսքը գնաց ծնելիության մասին, անգամ վերջերս խոսակցություններ էին գնում, Հայաստանում բազմակնության հետ կապված օրենք ընդունելու մասին: Ցավով եմ լսում նման անլուրջ խոսակցությունները, հետաքրքիր է ում համար են ուզում ծնելիության աճ ապահովել???? Ռուսաստանի, եվ Լոս Անջելոսի????
Բարեկեցիկ ընտանիքներ եմ ճանաչում Հայաստանում, որոնք մտադրվել են ընդմիշտ լքել Հայաստանը ոչ թե սոցիալական խնդիրներից ելնելով, այլ որովհետեվ ըստ իրենց խոսքերի Հայաստանում իրենց ԼԱՎ ՉԵՆ ԶԳՈՒՄ:
Փաստորեն ստացվում է որ հայերը հայերի հետ շփվելու պրոբլեմ ունեն:

Մի խոսքով---իսկապես հարցը շատ բարդ է: