«Կրոն» բաժնի թեմաներից դուրս քննարկումներ

[Gayl]

Ապեր մեր եկեղեցին երբեք աղոթելով մեռնելու կոչ չի արել, ընդհակառակը միշտ պայքարի առաջամարտիկն ա եղել: Օրինակ համիդյան ջարդերի տարիներին առաջինը ինքնապաշտանության դիմած Մալաթիայի հայերին (1895թ.-ի հոկտեմբեր) գլխավորում էր տեղի հոգևոր հովիվը՝ Եղիշե քահանա Խաչատրյանը:

Խնդիր չկա իհարկե եղել են նման դեպքեր, բայց իմ ասած դեպքերը ավելի շատ են կամ որ եկեղեցականներից դավաճաններ և իշխանամոլներ են ծնվել և այսպես ես կարող եմ քո ամեն մի օրինակի դիմաց ամենաքիչը 5 հակաօրինակ բերեմ,դե դու մեկ անգամ ասա էս մարդը էս թվին սենց ա արել, ես էլ հինգ հատ դավաճանության, իշխանամոլության, փոխասիրության անուններ կտամ 301 ից մինչև 2008 թվականը, հա ոնց որ ճիշտ եմ գրել մինչև 2008 թվականը:

[Moonwalker]

Խնդիր չկա իհարկե եղել են նման դեպքեր, բայց իմ ասած դեպքերը ավելի շատ են կամ որ եկեղեցականներից դավաճաններ և իշխանամոլներ են ծնվել և այսպես ես կարող եմ քո ամեն մի օրինակի դիմաց ամենաքիչը 5 հակաօրինակ բերեմ,դե դու մեկ անգամ ասա էս մարդը էս թվին սենց ա արել, ես էլ հինգ հատ դավաճանության, իշխանամոլության, փոխասիրության անուններ կտամ 301 ից մինչև 2008 թվականը, հա ոնց որ ճիշտ եմ գրել մինչև 2008 թվականը:

Հա ես հո չեմ ասում էս 1700 տարվա բոլոր հոգևորականները սրբեր են եղել, քավ լիցի: Բայց դու ճիշտ էիր գրել, որ եկեղեցականներն էին դավաճան ու շահամոլ, այլ ոչ թե եկեղեցին: Հիմա էլ մեր եկեղեցին լրջագույն բարեփոխման կարիք ունի, մեզ Վազգեն վեհափառի պես (Աստված հոգին լուսավորի) գործիչ ա պետք: Թե չէ մի քանի անպատասխանատու ու իրենց պարտքը մոռացած բարձրաստիճան հոգևորական իպատճառով ողջ եկեղեցու համբավն ա ընկնում:
Ինչևէ, եղած պատմական դեպքերին ալընտրանք փնտրելը անշնորհակալ գործ ա: Հիմա ինչ եղել-եղել ա ու չնայած կոլլոսյան նյութական ու ֆիզիկական կորուստների մենք հասել ենք 21-րդ դար: Ու չեմ կարա չհամաձայնեմ Սերժի հետ, որ 8000 տարի ապրել ենք, մի 8000 էլ կապրենք: Ու եկեղեցին իր դերը վատ չի կարարել ու կատարում հատկապես սփյուռքում հայապահպանության գործում: Ու պետք չի հայոց վրա եղած ամեն փորձություն բարդել քրիստոնեության գլխին:

[AniwaR]

կոլլոսյան

[Moonwalker]

կոլլոսյան

Կարող ես ցնդաբանություն համարել, բայ էդ բառը դուրս շատ ա գալիս: Երևի ռուսերեն колоссальный բառի ազդեցությամբ ա (իմիջիայլոց երևի պիտի գրեի կոլոսսյան), բայց երևի կապված ա Հռոդոսի կոթողի հետ (լատիներեն Colossus Rhodi): Ահռելի, հսկայական էլի:
Համենայն դեպս ես տենց գիտեմ:

[AniwaR]

Կարող ես ցնդաբանություն համարել, բայ էդ բառը դուրս շատ ա գալիս:

Վախենամ "Kill Bill"-ից ես տպավորվել.

 •

• 

 Սեղմել՝ ցույց տալու համար

- Мне нравится это слово - "колоссальный", его редко удается использовать в речи.

Երևի ռուսերեն колоссальный բառի ազդեցությամբ ա (իմիջիայլոց երևի պիտի գրեի կոլոսսյան), բայց երևի կապված ա Հռոդոսի կոթողի հետ (լատիներեն Colossus Rhodi): Ահռելի, հսկայական էլի:
Համենայն դեպս ես տենց գիտեմ:

Եթե այնուամենայնիվ էդ բառը փորձենք խցկել հայերենի մեջ, կարծում եմ ավելի շատ կսազի «կոլոսալ»: Մի «լ»-ով ու մի «ս»-ով:

Հ.գ. Ներողություն օֆթոպի և դրա պրովոկացիայի համար:

[Gayl]

Հա ես հո չեմ ասում էս 1700 տարվա բոլոր հոգևորականները սրբեր են եղել, քավ լիցի: Բայց դու ճիշտ էիր գրել, որ եկեղեցականներն էին դավաճան ու շահամոլ, այլ ոչ թե եկեղեցին:

Կրոնի մասին ոչ մի վատ կարծիք չեմ գրել, այն իդեալական է, բայց մեր համար չի:

Հիմա էլ մեր եկեղեցին լրջագույն բարեփոխման կարիք ունի, մեզ Վազգեն վեհափառի պես (Աստված հոգին լուսավորի) գործիչ ա պետք: Թե չէ մի քանի անպատասխանատու ու իրենց պարտքը մոռացած բարձրաստիճան հոգևորական իպատճառով ողջ եկեղեցու համբավն ա ընկնում:

Համաձայնվեց:

Ինչևէ, եղած պատմական դեպքերին ալընտրանք փնտրելը անշնորհակալ գործ ա: Հիմա ինչ եղել-եղել ա ու չնայած կոլլոսյան նյութական ու ֆիզիկական կորուստների մենք հասել ենք 21-րդ դար:

Համաձայնվեց:

Ու չեմ կարա չհամաձայնեմ Սերժի հետ, որ 8000 տարի ապրել ենք, մի 8000 էլ կապրենք: Ու եկեղեցին իր դերը վատ չի կարարել ու կատարում հատկապես սփյուռքում հայապահպանության գործում: Ու պետք չի հայոց վրա եղած ամեն փորձություն բարդել քրիստոնեության գլխին:

Չհամաձայնվեց:

[Jarre]

Քանի էս թեմայով խոսում եք ասեմ իմ կարծիքը։

Ուրեմն քրիստոնեությունը ազգային կրոն սարքելը ամենա-ամենա-ամենա սխալ քայլերից մեկն ա եղել մարդկային պատմության մեջ։ Կան ազգային տարբեր կրոններ, որոնցից համեմատաբար լավ ծանոթ եմ հուդաիզմին (հրեաների կրոնը)։ Այդ կրոնը ինքը իրանով ենթադրում է լինել ազգային կրոն ու էտ կրոնի սկզբունքները ու կանոնները էնպեսին են, որ ծառայում են ազգի շահերին։ Ու ընդհանրապես իմ կարծիքով ահավոր սխալ բան է «ազգային կրոն» հասկացությունը։

Իսկ քրիստոնենությունը միանշանակ հավակնում էր լինել անհատական կրոն և ոչ թե ազգային։ Հասարակ բան։ Ընդամենը մի բան։ Աստվածաշնչյան քրիստոնեությունը (և ոչ թե «սուրբ» հայրերի կողմից միքս արված, մուտացիայի ենթարկված ու ինչ որ անհասկանալի զանգվածի վերածված քրիստոնեությունը) շատ պարզ ու առանց երկմտանքի արգելում է պատերազմների մասնակցելը (Մատթեոս գլուխ 26, խոսք 52; Բ Կորնթացիներ գլուխ 10, խոսք 3, 4; Ղուկաս գլուխ 6, խոսքեր 27, 28)։ Հիմա կարա՞ք ասեք, ո՞նց կարաս լինես ազգային կրոն եթե չես կարող մասնակցել պատերազմների։ Յուրահատուկ բան ա «քրիստոնեական» սերը, չէ՞։ Ռուսների կասեն՝ любовь страшная штука։ Շեղվում եմ բայց ասեմ, որ մի անգամ ԿՎՆ-ի ժամանակ մի խումբ այդ արտահայտությանը պատասխանեց այդպես՝ ну если это штука страшная, то какая там любовь

Ո՞նց կարաս լինես ազգային կրոն, եթե աստվածաշնչյան քրիստոնեությունը պարզորեն պատվիրում է հեռու մնալ քաղաքական գործերից և քաղաքականությունից (Հովհաննես գլուխ 17, խոսք 16; գլուխ 6, խոսք 15; գլուխ 18, խոսք36 և այլն)։ Ու ո՞նց կարաս լինես ազգային կրոն, եթե քաղաքականությունը ու քրիստոնեությունը տարբեր բևեռներ են։

Այ հենց այսպես էլ սկսվեց «քրիստոնեության» մութ ու գոշ պատմությունը։ Ինչո՞ւ մութ ու գոշ։ Հիշեք ինքներդ՝ բռնի կերպով քրիստոնեությունը ընդունել տալը և չընդունողներին սպանելը, քրիստոնեությունը տեղի պայմաններին հարմարացնելը, ինկվիզիցիա, գիտության դեմ «պատերազմները», այլախոհության անհանդուրժողականություն և այլն։ Ու ամենաաբսուրդը էն ա, որ ՍԵՐ քարոզող քրիստոնյա ազգերը սկսեցին առաջին և երկրորդ համաշխարհային պատերազմները։

Ու ամբողջ աշխարհում այսօր տեղի ունեցող դեպքերը շատ պարզ ցույց են տալիս կրոնների պառակտող ազդեցությունը։ Այնպես որ ազգային կրոնները, ինչպիսիք էլ դրանք լինեն, ոչ մի լավ բանի չեն բերել։

ՀԳ՝ ուղղակի տեղեկացնեմ, որ ես ինքս հարգում ես Աստվածաշունչը և այնտեղի քրիստոնեությունը։ Ինչքան էլ թվացյալ հակասություններ ու անհասկանալի բաներ լինեն, այն շատ ավելի առողջ է և ավելի անհամեմատ բարի ու լավն է, քան այսօրվա «ռեալ» քրիստոնեությունը։

[Jarre]

Ներողություն եմ խնդրում վերևի գրառումս սխալ եմ խմբագրել, ահա ճիշտը։

Քանի էս թեմայով խոսում եք ասեմ իմ կարծիքը։

Ուրեմն քրիստոնեությունը ազգային կրոն սարքելը ամենա-ամենա-ամենա սխալ քայլերից մեկն ա եղել մարդկային պատմության մեջ։ Կան ազգային տարբեր կրոններ, որոնցից համեմատաբար լավ ծանոթ եմ հուդաիզմին (հրեաների կրոնը)։ Այդ կրոնը ինքը իրանով ենթադրում է լինել ազգային կրոն ու էտ կրոնի սկզբունքները ու կանոնները էնպեսին են, որ ծառայում են ազգի շահերին։ Ու ընդհանրապես իմ կարծիքով ահավոր սխալ բան է «ազգային կրոն» հասկացությունը։

Իսկ քրիստոնենությունը միանշանակ հավակնում էր լինել անհատական կրոն և ոչ թե ազգային։ Հասարակ բան։ Ընդամենը մի բան։ Աստվածաշնչյան քրիստոնեությունը (և ոչ թե «սուրբ» հայրերի կողմից միքս արված, մուտացիայի ենթարկված ու ինչ որ անհասկանալի զանգվածի վերածված քրիստոնեությունը) շատ պարզ ու առանց երկմտանքի արգելում է պատերազմների մասնակցելը (Մատթեոս գլուխ 26, խոսք 52; Բ Կորնթացիներ գլուխ 10, խոսք 3, 4; Ղուկաս գլուխ 6, խոսքեր 27, 28)։ Հիմա կարա՞ք ասեք, ո՞նց կարաս լինես ազգային կրոն եթե չես կարող մասնակցել պատերազմների։ Յուրահատուկ բան ա «քրիստոնեական» սերը, չէ՞։ Ռուսների կասեն՝ любовь страшная штука։ Շեղվում եմ բայց ասեմ, որ մի անգամ ԿՎՆ-ի ժամանակ մի խումբ այդ արտահայտությանը պատասխանեց այդպես՝ ну если это штука страшная, то какая там любовь :8

Ո՞նց կարաս լինես ազգային կրոն, եթե աստվածաշնչյան քրիստոնեությունը պարզորեն պատվիրում է հեռու մնալ քաղաքական գործերից և քաղաքականությունից (Հովհաննես գլուխ 17, խոսք 16; գլուխ 6, խոսք 15; գլուխ 18, խոսք36 և այլն)։ Ու ո՞նց կարաս լինես ազգային կրոն, եթե քաղաքականությունը ու քրիստոնեությունը տարբեր բևեռներ են։

Այ հենց այսպես էլ սկսվեց «քրիստոնեության» մութ ու գոշ պատմությունը։ Ինչո՞ւ մութ ու գոշ։ Հիշեք ինքներդ՝ բռնի կերպով քրիստոնեությունը ընդունել տալը և չընդունողներին սպանելը, քրիստոնեությունը տեղի պայմաններին հարմարացնելը, ինկվիզիցիա, գիտության դեմ «պատերազմները», այլախոհության անհանդուրժողականություն և այլն։ Ու ամենաաբսուրդը էն ա, որ ՍԵՐ քարոզող քրիստոնյա ազգերը սկսեցին առաջին և երկրորդ համաշխարհային պատերազմները։ Յուրահատուկ բան ա «քրիստոնեական» սերը, չէ՞։ Ռուսների կասեն՝ любовь страшная штука։ Շեղվում եմ բայց ասեմ, որ մի անգամ ԿՎՆ-ի ժամանակ մի խումբ այդ արտահայտությանը պատասխանեց այդպես՝ ну если это штука страшная, то какая там любовь

Ու ամբողջ աշխարհում այսօր տեղի ունեցող դեպքերը շատ պարզ ցույց են տալիս կրոնների պառակտող ազդեցությունը։ Այնպես որ ազգային կրոնները, ինչպիսիք էլ դրանք լինեն, ոչ մի լավ բանի չեն բերել։

ՀԳ՝ ուղղակի տեղեկացնեմ, որ ես ինքս հարգում ես Աստվածաշունչը և այնտեղի քրիստոնեությունը։ Ինչքան էլ թվացյալ հակասություններ ու անհասկանալի բաներ լինեն, այն շատ ավելի առողջ է և ավելի անհամեմատ բարի ու լավն է, քան այսօրվա «ռեալ» քրիստոնեությունը։

[Moonwalker]

Ու՜ֆ-ուֆ : Հոգնած եմ, բայց փորձեմ պատասխանել:

Այս հարցը շատ նուրբ է և ծայրահեղությունների մեջ չընկնելու համար պետք է ավելի խորը ուսումնասիրել Սուրբ գիրքը: Ինչպես իրավացիորեն նշեց Ժառը Աստվածաշնչում հաճախ են հանդիպում հատվածներ, որտեղ կոչ է արվում հրաժարվել բռնությունից: Բայց հաճախ ենք հանդիպում ենք հատվածների ուր Տերն անհավատներին կամ մեղսագործներին սպանելու ուղղակի հրահանգ է տալիս, ինչպես ասենք.
«Արդ, լսի՛ր Տիրոջ պատգամները։ Այսպէս է ասում զօրութիւնների Տէրը. «...Արդ, գնա՛ եւ կոտորի՛ր ամաղէկացիներին ու յարիմացիներին եւ ոչնչացրո՛ւ այն ամէնը, ինչ նրանց է պատկանում։ Նրանցից ոչ ոք չպէտք է փրկուի։ Կը կոտորես նրանց ու կ՚ոչնչացնես բոլորին՝ տղամարդ լինի թէ կին, երեխայ լինի թէ կաթնակեր մանուկ, արջառ ու ոչխար, ուղտ ու աւանակ»։ - Ա Թագավորաց 15: 2,3
Եվ այս հրահանգը տրվում է, երբ արդեն կային 10 պատվիրանները: Ուրեմն ի՞նչ, մի՞թե Աստված կոչ է անում իր զավակներին խախտելու 6-րդ պատվիրանը «Մի՛ սպանիր»:
Ոչ՛, և ևս մի անգամ ո՛չ:

Նախ Նոր կտակարանը ընդունում է զինվորականության գոյության իրավունքը: Ահա ինչ է ասում Հովհաննես Մկրտիչը հռոմեացի զինվորներին.
«Զինուորները նոյնպէս հարցնում էին նրան. «Իսկ մե՛նք ինչ անենք»։ Նա ասաց նրանց. «Ոչ ոքի մի՛ նեղէք, ոչ ոքի մի՛ զրպարտէք, ձեր ռոճիկը թող ձեզ բաւարար լինի»։ - Ղուկաս 3: 12
Այսինքն պարկեշտ զինվորականությունը միանգամայն ընդունելի է: Իսկ ինչի համար է զինվորականությունը, եթե ոչ երկրի պաշտպանության:

Հետո կարող ենք կարդալ Տեր Հիսուսի խորհուրդն աշակերտներին.
«Ապա ասաց. «Իսկ այժմ՝ ով որ քսակ ունի, թող վերցնի այն, նոյնպէս եւ՝ մախաղ. իսկ ով որ չունի, թող վաճառի իր վերարկուն եւ իր համար սուր գնի։» - Ղուկաս 22:36
Փաստորեն պետք չի սրից խուսացել:
Իսկ Ժառի կողմից նշված մեջբերումները, ասենք.
«Այն ժամանակ Յիսուս նրան ասաց. «Քո սուրը ետ դիր իր տեղը, որովհետեւ, ովքեր սուր են վերցնում, սրով կ՚ընկնեն։» - Մատթեոս 26:52,
բացատրվում են շատ պարզ: Աստված չի հերքում պաշտպանվելու անհրաժեշտությունը, այսինքն սրով կնկնի նա, ով առաջինը սուր կվերցնի: Մատթեոսին հասկանալ օգնում են Սուրբ Գրքի հետևյալ հատվածները.
«Ովքեր ականջ ունեն լսելու, թող լսեն, քանզի կան ոմանք, որոնք պիտի գերեվարուեն, կան ոմանք, որոնք սրով պիտի մեռնեն, եւ կան ոմանք, որոնք ինքնասպան պիտի լինեն։ Այստե՛ղ է ահա սրբերի համբերութիւնը եւ հաւատը։» - Հայտնություն 13:10
«Թոյլ մի՛ տուր, որ չարը յաղթի քեզ, այլ բարիո՛վ յաղթիր չարին։» - Թուղթ առ Հռովմայացիս 12:21
Այսինքն սուր վերցնելով այն մարդու դեմ, ով խախտելով Տիրոջ պատվիրանը առաջինն է սուր վերցրել, մենք բարությամբ ենք պայքարում չարի դեմ:

Կարելի է շատ օրինակներ բերել: Օրինակ Հիսուսի կոչը հարվածողին մյուս այտը դարձնելու վերաբերյալ վերաբերվում է զուտ մարդկային անհատական հարաբերություններին. մարդ չպետք է քինախնդիր լինել: Իսկ երբ հարցը վերաբերվում է ընդհանրական թեմաներին Հիսուսն ինքը չի խորշում զենք բարձրացնել.
«Եւ չուանից խարազան շինեց ու բոլորին տաճարից դուրս հանեց. նաեւ՝ ոչխարներն ու արջառները. իսկ լումայափոխների պղնձադրամները ցիր ու ցան արեց եւ նրանց սեղանները շուռ տուեց։» - Հովհաննես 2:15

Այնպես որ մենք պիտի հանդուրժող ու ոչ քինախնդիր կյանք վարել: Բայց երբ մեր եկեղեցուն կամ մեր պետությանը վտանգ է սպառնում մենք էլ պիտի զենք վերցնենք, ճիշտ այնպես ինչպես Տեր Հիսուսը խարազան վերցրեց:

Առայժմ այսքանը: Աստված ձեզ պահապան:

[Interdenominational]

Աստվածաշնչյան մեջբերումները համադրելով ու համակցելով կարելի է հույժ հետաքրքրաշարժ եզրահանգումների գալ… հնարավոր արդյունքները, այսպես ասած՝ «մեկը բազմապատկած միլիոնով»

Այլ բան ուշադրություն գրավեց Moonwalker-ի գրառման մեջ, /կարծում եմ նա ի նկատի ուներ տաճարի տարածքում տեղի ունեցած միջադեպը/.

… Բայց երբ մեր եկեղեցուն կամ մեր պետությանը վտանգ է սպառնում մենք էլ պիտի զենք վերցնենք, ճիշտ այնպես ինչպես Տեր Հիսուսը խարազան վերցրեց:

Իհարկե, այս սկանդալային միջադեպը մեր պարկեշտ քրիստոնյաների մոտ հիացմունքի զեղումներ է առաջացնում

Սակայն, տարակուսելին այն է, որ իր 33 տարիների ընթացքում ամեն տարի հենց այդ տեսարանը տեսնելով ու «աչք է փակելով», Հիսուսը հենց այդ Զատկին որոշեց հասարակական վայրում /իշխանության կողմից չլիազորված/ բռնի գործողությունների դիմել՝ ընդ որում - հրեա հարկատուների նկատմամբ:

Հիմա՝ Հիսուսը «պետական շահերից» ելնելո՞վ այդ գիտակցված քայլին դիմեց /այդ գործոնը կասկածանք է առաջացնում/, թե՞ դրդապատճառը սահմանափակվում էր «իր ժամը հասել էր» պատճառաբանմանբ /որը ավելի հավանական է/:

Շնորհակալություն:

[Jarre]

Ու՜ֆ-ուֆ : Հոգնած եմ, բայց փորձեմ պատասխանել:

Այս հարցը շատ նուրբ է և ծայրահեղությունների մեջ չընկնելու համար պետք է ավելի խորը ուսումնասիրել Սուրբ գիրքը: Ինչպես իրավացիորեն նշեց Ժառը Աստվածաշնչում հաճախ են հանդիպում հատվածներ, որտեղ կոչ է արվում հրաժարվել բռնությունից: Բայց հաճախ ենք հանդիպում ենք հատվածների ուր Տերն անհավատներին կամ մեղսագործներին սպանելու ուղղակի հրահանգ է տալիս, ինչպես ասենք.
«Արդ, լսի՛ր Տիրոջ պատգամները։ Այսպէս է ասում զօրութիւնների Տէրը. «...Արդ, գնա՛ եւ կոտորի՛ր ամաղէկացիներին ու յարիմացիներին եւ ոչնչացրո՛ւ այն ամէնը, ինչ նրանց է պատկանում։ Նրանցից ոչ ոք չպէտք է փրկուի։ Կը կոտորես նրանց ու կ՚ոչնչացնես բոլորին՝ տղամարդ լինի թէ կին, երեխայ լինի թէ կաթնակեր մանուկ, արջառ ու ոչխար, ուղտ ու աւանակ»։ - Ա Թագավորաց 15: 2,3
Եվ այս հրահանգը տրվում է, երբ արդեն կային 10 պատվիրանները: Ուրեմն ի՞նչ, մի՞թե Աստված կոչ է անում իր զավակներին խախտելու 6-րդ պատվիրանը «Մի՛ սպանիր»:
Ոչ՛, և ևս մի անգամ ո՛չ:

Նախ Նոր կտակարանը ընդունում է զինվորականության գոյության իրավունքը: Ահա ինչ է ասում Հովհաննես Մկրտիչը հռոմեացի զինվորներին.
«Զինուորները նոյնպէս հարցնում էին նրան. «Իսկ մե՛նք ինչ անենք»։ Նա ասաց նրանց. «Ոչ ոքի մի՛ նեղէք, ոչ ոքի մի՛ զրպարտէք, ձեր ռոճիկը թող ձեզ բաւարար լինի»։ - Ղուկաս 3: 12
Այսինքն պարկեշտ զինվորականությունը միանգամայն ընդունելի է: Իսկ ինչի համար է զինվորականությունը, եթե ոչ երկրի պաշտպանության:

Հետո կարող ենք կարդալ Տեր Հիսուսի խորհուրդն աշակերտներին.
«Ապա ասաց. «Իսկ այժմ՝ ով որ քսակ ունի, թող վերցնի այն, նոյնպէս եւ՝ մախաղ. իսկ ով որ չունի, թող վաճառի իր վերարկուն եւ իր համար սուր գնի։» - Ղուկաս 22:36
Փաստորեն պետք չի սրից խուսացել:
Իսկ Ժառի կողմից նշված մեջբերումները, ասենք.
«Այն ժամանակ Յիսուս նրան ասաց. «Քո սուրը ետ դիր իր տեղը, որովհետեւ, ովքեր սուր են վերցնում, սրով կ՚ընկնեն։» - Մատթեոս 26:52,
բացատրվում են շատ պարզ: Աստված չի հերքում պաշտպանվելու անհրաժեշտությունը, այսինքն սրով կնկնի նա, ով առաջինը սուր կվերցնի: Մատթեոսին հասկանալ օգնում են Սուրբ Գրքի հետևյալ հատվածները.
«Ովքեր ականջ ունեն լսելու, թող լսեն, քանզի կան ոմանք, որոնք պիտի գերեվարուեն, կան ոմանք, որոնք սրով պիտի մեռնեն, եւ կան ոմանք, որոնք ինքնասպան պիտի լինեն։ Այստե՛ղ է ահա սրբերի համբերութիւնը եւ հաւատը։» - Հայտնություն 13:10
«Թոյլ մի՛ տուր, որ չարը յաղթի քեզ, այլ բարիո՛վ յաղթիր չարին։» - Թուղթ առ Հռովմայացիս 12:21
Այսինքն սուր վերցնելով այն մարդու դեմ, ով խախտելով Տիրոջ պատվիրանը առաջինն է սուր վերցրել, մենք բարությամբ ենք պայքարում չարի դեմ:

Կարելի է շատ օրինակներ բերել: Օրինակ Հիսուսի կոչը հարվածողին մյուս այտը դարձնելու վերաբերյալ վերաբերվում է զուտ մարդկային անհատական հարաբերություններին. մարդ չպետք է քինախնդիր լինել: Իսկ երբ հարցը վերաբերվում է ընդհանրական թեմաներին Հիսուսն ինքը չի խորշում զենք բարձրացնել.
«Եւ չուանից խարազան շինեց ու բոլորին տաճարից դուրս հանեց. նաեւ՝ ոչխարներն ու արջառները. իսկ լումայափոխների պղնձադրամները ցիր ու ցան արեց եւ նրանց սեղանները շուռ տուեց։» - Հովհաննես 2:15

Այնպես որ մենք պիտի հանդուրժող ու ոչ քինախնդիր կյանք վարել: Բայց երբ մեր եկեղեցուն կամ մեր պետությանը վտանգ է սպառնում մենք էլ պիտի զենք վերցնենք, ճիշտ այնպես ինչպես Տեր Հիսուսը խարազան վերցրեց:

Առայժմ այսքանը: Աստված ձեզ պահապան:

Moonwalker, շնորհակալ եմ պատասխանիդ համար։ Անկեղծ ասած նպատակս այն չէր որ միջամուխ լինեինք Աստվածաշնչի մեկնաբանությանը և կրոնական զրույց տանեինք։ Ոչ էլ նպատակ ունեմ ապացուցելու թե զենք վերցնելը սխալ է, թե ճիշտ։

Աստվածաշնչի մակերեսորեն ուսումնասիրությունը կարող է բերել նրան, որ ամեն մարդ իր ձևով կմեկնաբանի այն, բայց փաստերի հետ վիճել հհնարավոր չէ։ Պարզապես ինձ հետաքրքրում է քրիստոնեության վերաբերյալ մի քանի փաստ։

Քրիստոնեական ուսմունքները, որպես ամբողջություն և քրիստոնեության պատմությունը ցույց է տալիս, որ առաջին քրիստոնեաները (մոտավորապես մ.թ. 1-2 դարերի քրիստոնյաները) կրոնական նկատառումներով հրաժարվում էին զինվորական ծառայությունից։ Նույնիսկ ինտերնետում կգնտես հարուստ տեղեկություններ այս հարցի մասին, եթե փնտրես The early christians and war արտահայտությամբ։

Իսկ ես այստեղ դնեմ մի քանի տեղեկություններ այս հարցի մասին շատ հեղինակավոր աղբյուրներից, որոնք ինտերնետում դժվար թե գտնես։

Մոդերատորներին խնդրում եմ չնջնջել անգլերեն տեքստը, քանի որ սա օրիգինալ մեջբերում է և իմ կատարած թարգմանությունը «ոտի վրա» արված թարգմանություն է և հնարավոր է լինեն սխալներ։

“A careful review of all the information available goes to show that, until the time of [Roman emperor from 161 to 180 C.E.], no Christian became a soldier; and no soldier, after becoming a Christian, remained in military service.”—The Rise of Christianity (London, 1947), E. W. Barnes, p. 333.
«Մեր ունեցած տեղեկությունների մանրակրկիտ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ մինչև Մարկոս Ավրելիոսի ժամանակները (Հռոմեական կայսեր, մ.թ. 161-180 թթ.) ոչ մի քրիստոնյա չի դարձել զինվոր, իսկ քրիստոնյա դարձած զինվորներն էլ չեն շարունակել զինվորական ծառայությունը»։ The Rise of Christianity (Լոնդոն, 1947 թ.), E. W. Barnes, էջ 333։

“They refused to take any active part in the civil administration or the military defence of the empire. . . . it was impossible that the Christians, without renouncing a more sacred duty, could assume the character of soldiers, of magistrates, or of princes.”—History of Christianity (New York, 1891), Edward Gibbon, pp. 162, 163.
«Նրանք հրաժարվում էին մասնակցություն ունենալ կայսրության որևէ ադմինիստրատիվ կամ զինվորական պաշտպանության գործի։.... Անհնար էր, որ քրիստոնյաները ընդունեին զինվորական ծառայություն, դատավորի կամ կայսրի պաշտոն առանց հրաժարվելու իրենց սուրբ պարտականություններից (նկատի ունի քրիստոնեությունը)»։ History of Christianity (Նյու Յորք, 1891 թ.), Edward Gibbon, Էջ 162, 163։

Այս փաստերը հաշվի առնելով կրկին անդրադառնանք բարձրացրածս հարցերին՝

Ո՞նց կարաս լինես ազգային կրոն, եթե աստվածաշնչյան քրիստոնեությունը պարզորեն պատվիրում է հեռու մնալ քաղաքական գործերից և քաղաքականությունից։

Ու ո՞նց կարաս լինես ազգային կրոն, եթե քաղաքականությունը ու քրիստոնեությունը տարբեր բևեռներ են։

[Moonwalker]

Ժառ ջան, նախ ասեմ հաճելի զրուցակից ես:
Ինչևէ, անցնենք քննարկման բուն նյութին: Նախ վաղ շրջանի քրիստոնեական համայնքների անդամների հռոմեական բանակում չծառայել մեծիմասամբ պայմանավորված է իշխանությունների կողմից այլադավնների հանդեպ ընդգծված թշնամական վերաբերմունքով:
Ի դեպ մի հետաքրքիր փաստ. Հուստինիանոս Մարտիրոսն իր Անտոնինոս Բարեպաշտին ուղղված ապոլոգիայում հիշատակում է, որ Մարկոս Ավրելիոսը գերմանական ցեղերի շրջափակումից փրկվել է քրիստոնյաների աղոթքների շնորհիվ: (Ա Ապոլոգ. 78): Այսինքն այս կայսրը լավ հարաբերությունների մեջ էր քրիստոնյաների հետ, ուստի վերջիններս էլ սկսեցին ծառայել բանակում (արդեն Ք. հ. 2-րդ դարի 2-րդ կեսից Դանուբի շրջանում գործում էր հռոմեական բանակի Մելիտինյան լեգեոնը՝ կազմված գերազանցապես քրիստոնյաներից):
Սակայն չշեղվեմ, ամենևին չեմ վիճարկում, որ վաղ քրիստոնյաները պացիֆիստներ էին: Քրիստոնյաների զենքի հանդեպ վերաբերմունքին նվիրված աշխատություններից կուզենայի առանձնացնել՝
1. Աներևակայելիորեն մանրամասն ու մշակված, բայց փոքր ինչ արդիականությունը կորցրած Ա. Հարնակի «Քրիստոսի զորքը» հրաշք մենագրությունը: (Harnack A. Militia Christi. Die christliche Religion und der Soldatenstand in den ersten drei Jahrhunderten. Tubingen, 1905.)
2. Համեմատաբար նոր կոլեկտիվ աշխատանքը՝ «Պատերազմ. 4 քրիստոնեական հայացք», որ հրատարակվել է Իլլինոյսում Ռ. Քլոուզի խմբագրությամբ: (War: Four Christian Views / Ed. by R. G. Clouse. Downer Grove, Illinois, 1981.)

Ըստ էության, քրիստոնյաների հայացքները պատերազմի վերաբերյալ կարելի է բաժանել մի քանի տեսակի ու ենթատեսակի.
1. Պացիֆիստական կոնցեպցիա
ա) Չդիմադրելու սկզբունք
բ) Քրիստոնեական պացիֆիզմի սկզբունք
2. «Արդար պատերազմի» կոնցեպցիա
ա) Պաշտպանվելու սկզբունք
բ) Հակահարձակման սկզբունք
3. Կանխարգելիչ/պրեզենտիվ/ պատերազմի կոնցեպցիա
ա) Անհանդուրժողականության սկզբունք
բ) Սրբազան/խաչակրաց/ պատերազմների սկզբունք:
Սրանցից յուրաքանչյուրը տարածված է եղել քրիստոնեության գոյության տարբեր փուլերում: (ինչպես հասկացանք աշխարհի քրիստոնյաների մեծամասնությունն այժմ ընդունում է «Արդար պատերազմի» կոնցեպցիան): Ու հետաքրքրական է, որ կոնցեպցիոն հիմունքներից գրեթե բոլորը հիմնավորված են Սբ. Գրքից մեջբերումներով: Փորձեմ 2-ական մեջբերում բերեմ յուրաքանչյուրի տեսակետից.
1./Պացիֆիզմ/
«Երանի՜ խաղաղարարներին, որովհետեւ նրանք Աստծու որդիներ պիտի կոչուեն։» - Մատթեոս 5:9
«Իսկ ես ձեզ ասում եմ. սիրեցէ՛ք ձեր թշնամիներին, օրհնեցէ՛ք ձեզ անիծողներին, բարութի՛ւն արէք ձեզ ատողներին եւ աղօթեցէ՛ք նրանց համար, որ չարչարում են ձեզ եւ հալածում:» - Մատթեոս 5:44

2./«Արդար պատերազմ»/
«Մի՛ կարծէք, թէ եկայ խաղաղութիւն հաստատելու երկրի վրայ. չեկայ հաստատելու խաղաղութիւն, այլ՝ սուր» - Մատթեոս 10:34
«...որովհետեւ նա Աստծու պաշտօնեայ է քեզ՝ բարի գործերի համար. իսկ եթէ չար գործես, վախեցի՛ր. քանի որ սուրը մէջքին ի զուր չէ կապուած» - Թուղթ առ Հռովմայացիս 13:4

3./Պրեզենտիվիզմ/
Ըստ էության ամենախոցելի տեսակետն է, որ արհեստականորեն ծագեց միջնադարում կաթոլիկ շրջանակներում: Հիմա արդեն ակնհայտ է, որ խաչակրաց արշավանքներում կրոնականը ամենևին առաջնայինը չէր: Պապական լեգատները անընդհատ բերում էին 2 հատվածները՝
Մատթեոս 10:34 (վերևի մեջբերումը) և Հովհաննես 2:15 (նախորդ գրառմանս մեջբերումը խարազանի հետ կապված):

Կուզենայի հիշել վաղ շրջանի ամենանշանավոր կրոնական մեկնաբաններից Քվիտուս Թերթուլիանոսի «Liber de corona militis» («Զինվորի պսակի մասին») ճառ-աշխատությունը, ուր հեղինակը պացիֆիստական ընդգծված հայացքներ ունենալով, այնուամենայինիվ, նշում է, որ քրիստոնյան կարող է լինել զինվոր, սակայն պիտի հիշի, որ այդ իրեն չի ազատի պատվիրանները պահելու սուրբ պարտականությունից: Կցանկանայի ընդգծել, որ Թերթուլիանոսի արտահայտությունները մեծամասամբ ուղղված են պատերազմի դեմ, այլ ոչ զինվորի: Սա տիպիկ պացիֆիստական թեոսոֆիական տեսակետ է: Բայց այդ շրջանում հռոմեական պատմագիրների (Էուսեբիոս, Սուլպիցիոս Սևերուս) մոտ պահպանված վկայություններից կարելի է փաստել, որ այդ շրջանի քրիստոնեական կանոնը՝ տարածված շարքային քրիստոնյաների շրջանում, որոշակի հանդուրժողականությամբ է մոտենում զիվորական պարտականությունների կատարմանը՝ դնելով, սակայն, պրինցիպիալ սահմանափակումներ: Սակայն այդ շրջանի քրիստոնեական վերլուծողների մեծ մասը Թերթուլիանոսի օրինակով բռնում է լեգալիստիկ կամ էսխաթոլոգիկ մտածողության ուղին:

Հա, ասածս ինչ
Էս պատմական ակնարկով ուզում էի ցույց տալ, որ եղած տեսակետները հարցի շուրջ խիստ բազմազան են ու նրանցից գրեթե ամեն մեկն էլ ունի իր աստվածաշնչյան հիմնավորումը: Այնպես որ, բերել քրիստոնեության գոյության մի փուլի տեսակետ իբրև ապացույց, ամենևին էլ արդյունավետ տարբերակ չեմ համարում, քանի որ նման ոչ կոնստրուկտիվ մոտեցումը կարող է բերել քաղափարական վակումի, այն է՝ բանավեճի վատագույն ելքի:
Ճիշտ են նշում միասնական եկեղեցու հոգևոր հայրերը, որ Աստվածաշնչի կամային մեկնաբանումը անխուսափելիորեն բերելու է իմաստի խեղաթյուրման: Հետևաբար անհրաժեշտ է թեմային նայել համընդգրկուն հայացքով, որովհետև ինչպես նկարի մի դետալին նայելով սյուժեից բան չես հասկանա, այնպես էլ Աստծո խոսքի մի հատվածից իմաստը չես հասկանա: Իսկ խորքային վերլուծությունը միանշանակորեն բերելու է «Արդար պատերազմի» կոնցեպտի ընդունմանը (խոսքս, բնականաբար, վերաբերվում է քրիստոնյաներին):
Իսկ վերջում բերեմ 2 մեջբերում Սուրբ Գրքից, ևս 2 անուղղակի ապացույց, որ քրիստոնյան կարող է և անհրաժեշտության դեպքում պտեք է դիմի զենքի:
«Ամէն մարդ, որ իշխանութեան տակ է, թող հպատակի նրան. քանզի չկայ իշխանութիւն, որ Աստծուց չլինի. եւ եղած իշխանութիւնները Աստծուց են կարգուած։»- Թուղթ առ Հռովմայացիս 13:1
Այսինքն, եթե երկրի օրենքներով ես ծառայում, ուրեմն նաև Աստծո օրենքով ես ծառայում:
«Յիսուս պատասխան տուեց եւ ասաց նրանց. «Գնացէ՛ք, տուէ՛ք կայսրինը՝ կայսեր եւ Աստծունը՝ Աստծուն»։ - Մարկոս 12:17
Այսինքն, հոգևոր ծառայությունը՝ Աստծուն, աշխարհիկ ծառայությունը՝ երկրիդ:

Աստվածաշնչյան մեջբերումները համադրելով ու համակցելով կարելի է հույժ հետաքրքրաշարժ եզրահանգումների գալ… հնարավոր արդյունքները, այսպես ասած՝ «մեկը բազմապատկած միլիոնով»

Այլ բան ուշադրություն գրավեց Moonwalker-ի գրառման մեջ, /կարծում եմ նա ի նկատի ուներ տաճարի տարածքում տեղի ունեցած միջադեպը/.



Իհարկե, այս սկանդալային միջադեպը մեր պարկեշտ քրիստոնյաների մոտ հիացմունքի զեղումներ է առաջացնում

Սակայն, տարակուսելին այն է, որ իր 33 տարիների ընթացքում ամեն տարի հենց այդ տեսարանը տեսնելով ու «աչք է փակելով», Հիսուսը հենց այդ Զատկին որոշեց հասարակական վայրում /իշխանության կողմից չլիազորված/ բռնի գործողությունների դիմել՝ ընդ որում - հրեա հարկատուների նկատմամբ:

Հիմա՝ Հիսուսը «պետական շահերից» ելնելո՞վ այդ գիտակցված քայլին դիմեց /այդ գործոնը կասկածանք է առաջացնում/, թե՞ դրդապատճառը սահմանափակվում էր «իր ժամը հասել էր» պատճառաբանմանբ /որը ավելի հավանական է/:

Շնորհակալություն:

Հարգելի՛ Interdenominational, փորձեմ պատասխանել:
Նախ անենևին անտեղի կերպով շեշտադրում եք հրեաների հարկատու լինելը: Դրանք մեծամասամբ աղավնի վաճառողներ էին (աղավնին հրեական կանոնով զոհի կենդանի էր) ու դրամափոխներ (քանի որ կային շուրջ կես միլիոն ուխտավորներ տարբեր դրամական միավորներով): Ու շեշտել դեպքի սոցիալական կողմը, ինպես անում էին սոցիալիստական հայաքներով վայ աստվածաբանները, ինձ համար անընդունելի է:
Հետո 1-ին դարի Հռոմեական կայսրության համար ըստ էության կիրառելի չէ «պեստական շահեր» արտահայտությունը, եթե խոսում ենք նվաճված ժողովուրդների մասին: Պարզից էլ պարզ է, որ ստրկատիրական կայսրության հպատակ ժողովուրդները երբեք էլ չէին մտածի նվաճողի պետական շահի մասին:
Իսկ ինչ մնում է դեպքի համար ընտրված ժամանակի համապատասխանությանը. դե Հիսուսը չէր էլ եղել Երուսաղեմում իր կնքումից ու թլպատումից հետո, հետո էլ Հիսուսը կոնկրետ գործողությունների սկսեց դիմել Հովհաննես Մկրտչի կողմից մկրտվելուց հետո միայն, երբ մի ձայն լսվեց երկնքից.
«որ ասում էր. «Դա՛ է իմ սիրելի Որդին, որն ունի իմ ամբողջ բարեհաճութիւնը»։ - Մատթեոս 3:17
Փաստորեն սա էր գործելու ազդանշանը՝ հնչած ի լուր ամբողջ աշխարհի:
Ճիշտն ասած ես այստեղ վիճելի որևէ բան չեմ տեսնում:

Շնորհակալություն: Աստված ձեզ հետ: