Հայաստանի և Թուրքիայի միջև երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին արձանագրություն

[ministr]

Բա հենց սա էլ ՝ մեր հուսը մեր վրա դնելու շատ համապատասխան առիթ է:

Չամիչ ջան, ոնց ես կարծում մենք մեր գլխու ենք սկսել էս ամեն ինչը? Պատահական Թուրքիան ու Հայաստանը հայտնվեցին ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության ընտրական փուլի մի խմբում? Եթե մենք մեր գլխու լինեինք Ցյուրիխում կլիներ Նալբանդյանը, թուրքը մեկ էլ էն շվեյցայրացին: Մեր կառավարությունն իրա գլխու բաներ անումա ՄԻԱՅՆ ՀՀ սահմաններում, էն էլ նայած ժամանակ:

Բոլոր փոքր տերությունների հարցերի կարգավորման գորըծնթացին, մեծ տերությունների մատը միշտ էլ խառն է: Յուրաքանչյուրն էլ ուզում է իր շահի բաժինը ունենալ: Հենց դրա համար էլ պետք է ակտիվ միջամտել տարվելիք գործընթացներին, որպեսզի չստացվի, որ առանց մեզ հարցեր լուծեցին, մինչ մենք վախվորած, պասիվ դիրքերում ննջում էինք:

Մատը խառն է? Ինչ մատ, ոտից գլուխ իրենք են չափում ձևում պրոցեսը: Մենք էլ փորձում ենք իրենց չափած ձևածների տարբերությունների վրա խաղեր տալ: Կոնկրետ էս դեպքում ստացվեց, որ առանց մեզ թուրքերն ու էն մնացած հավաքվածները հարց էին լուծել, ու վերջին պահին դեմ տվել: Չես հավատում մի հատ էլ նայի Նալբանդյանի դեմքին: Եթե կառավարությունը սկսումա ամեն ինչին ասել "այո" ապա դա վերջը մոտեցնումա: Գորբաչովի ու Միլոշևիչի վարած քաղաքականությունն էլ թարմ օրինակ: Մեկը իրան դրեց բեսամթ դեմոկրատի տեղ, ու սկսեց վերակառուցում անել: Ռեյգանի հետ ախպերություն սկսվեց ու սաղ աշխարհը ծափ էր տալիս: Ով էր մինչև էդ տենց շակալադնի հարաբերությունների մեջ եղել ամերիկացու (թշնամու) հետ? Ոչ ոք, միայն առաջադեմ Գորբաչովն էր էդքան "ֆայմել": Որոշեց որ ինքը էն պատմանական դեմքնա, որ պտի սառը պատերազմի վերջը տա: Գերմանիայի պատ փլեց, զորքերը Աֆղանստանից հանեց, երկրի ռազմական ուժը պակասեցրեց... ու ինչ հիմա ապրում ենք դեմոկրատական սովետական միությունում? Չէ իրոք լուծեց էդ սառը պատերազմի հարցը, բայց միայն իր հաշվին: Մարդուն ասին, արի դու ցրի Վարշավյան պայմանագիրը, մենք էլ ցրենք ՆԱՏՕ-ն: Այլևս չկան ոչ միությունը, ոչ էլ Գորբաչովը: Ամբախ-զամբախ զոհողությունների արդյունք:
Միլոշևիչին Դեյտոնում դեմ տվեցին պայմանագիր: Մարդը սկսեց ազգին համոզել, եկեք էս մի հողը տանք, որ մնացածը պահենք: Ու ինչ պահեցին? Հազար տարվա սերբական հող Կոսովոն, որտեղ հարյուր հազարավոր իրենց մահն էին գտել, երբ ուզեցել էին զավթել, ՆԻԶԱՇՏՈ հայտնվեց մուսուլմանների ձեռքին:

Նենց որ ամեն մեկը իր բաժինը կվերցնի, արխային, իսկ մեր բաժինը ինչպես միշտ փայ կդառնա հազար ու մի շուն ու գելի (ի դեմս ռուսների, եվրոպաների, ամերիկաների), որովհետև մենք մեզնից բան չենք ներկայացնում:

Համաձայն եմ, պետք է զինվել առողջ զգուշավորությամբ, այլ ոչ թե վատատեսական կանխագուշակությունների դիրք բռնել:

Զգում ես ուրա հասել, որ զգուշավորությունը արդեն վատատեսությունա դառել?
Սենց օրինակ բերեմ, երբ մեկը քայլում է գետի լպրծուն քարերի վրայով, ասում ենք զգույշ կսայթաքես կընկնես հավես ունես թրջվելու? Իսկ երբ մեկը ձորի բերանով է քայլում, ասում ենք զգույշ, կընկնես կսատկես...

Հիմա ինչ քո ասելով երկրորդ դեպքում էլ պետք է ասենք զգույշ, կարողա ընկնես ձորը շորերդ կկեղտոտվի?

[Chuk]

Տրիբուն ջան, տեսնում ես, որ սահմանի փակ լինելը հայերին հետ չի պահում թուրքիա գնալուց ու ապրանք բերել վաճառելուց: Իսկ թուրքը, ոչ մի ապրանք չի բերում ստեղ վաճառում, հայերն են այդ գործը ձեռնարկում: Էլ ի՞նչ են սահմանի բացմանը դեմ խոսում, երբ իրականում ոչ մի սահման էլ չկա:

Չամիչ ջան, կարծում եմ, որ տեղյակ չես, որ Տրիբունը, ինչպես և ես, սահմանը բացելու կողմնակից ենք:

Բայց այ որ դու պրոցեսներին ուշադրություն չես դարձնում, ես տեսնում եմ: Խոսքը չի գնում սահմանը բացելու կամ չբացելու մասին, խոսքը գնում ա մեթոդների մասին:

[Չամիչ]

Ուրեմն, մեզ հասնում ա

Ժողովուրդ ջան, թուրքիայում ցեղասպանության հարցի մասին խոսելը քրեորեն պատժելի է,նրանք հենց իրենց օրենքից ելնելով իրավունք չունեն ցեղասպանության մասին խոսելու: Երբ կվերանայեն սեփական օրենքները այն ժամանակ արդեն խոսելու բան էլ չի լինի:

[Տատ]

Միթե Սերժի շփոթված «ես չեմ հասկանում ինչու՞ են ստորագրել, եթե չեն վավերացնելու» նախադասությունը քո համար խոսուն փաստ չէ,

Շատ խոսուն է: Առանց շփոթվածի: Խորամանկ աղվեսի (գուցե և ղարաբաղցու) քայլ: Իսկ դու ուզում ես, որ նա հիմա հիստերիկ կոչեր անի՞:

Բետոնի պատն իհարկե կարելի է գլխով քանդել, սկզբից մենակ փորձել, հետո ասելով՝ որ հազար հոգի միանգամից խփենք՝ կքանդվի:
Իսկ կարելի է կռանալ, նայել տակը մի երկու քար չկա՞, որ կամաց-կամաց փորես հանես, ամբողջ պատը ինքը կփլուզվի: Բայց էն գետնին պառկողին հաստատ վեհ հեղափոխականները քացով կտան « Ինչ ես անում, հլա շուտ վեր կաց, մեզ խայտառակ արեցիր, մենք ցեխի մեջ պառկողը չենք»

[Չամիչ]

Իհարկե հասնում ա, Տատ, սիրելիս, եթե հիմիկվանից հավատանք Սերժի խոսքերին, ով բազում անգամներ ապացուցել ա, որ իր խոսքին հավատալը սխալ ա, բայց դե եթե շարունակում ենք աչքներս փակ ու երջանիկ ժպիտով հավատալ, ուրեմն այո՛, հասնում ա

Հիմքեր չունենք չհավատալու, թուրքերը նախապայմանների լեզվով խոսելու փորձեր արեցին, ինչը կանխվեց: Հետագա բոլոր այս կարգի փորձերը նույնպես կկանխվեն:

[Chuk]

Շատ խոսուն է: Առանց շփոթվածի: Խորամանկ աղվեսի (գուցե և ղարաբաղցու) քայլ: Իսկ դու ուզում ես, որ նա հիմա հիստերիկ կոչեր անի՞:

Բետոնի պատն իհարկե կարելի է գլխով քանդել, սկզբից մենակ փորձել, հետո ասելով՝ որ հազար հոգի միանգամից խփենք՝ կքանդվի:
Իսկ կարելի է կռանալ, նայել տակը մի երկու քար չկա՞, որ կամաց-կամաց փորես հանես, ամբողջ պատը ինքը կփլուզվի: Բայց էն գետնին պառկողին հաստատ վեհ հեղափոխականները քացով կտան « Ինչ ես անում, հլա շուտ վեր կաց, մեզ խայտառակ արեցիր, մենք ցեխի մեջ պառկողը չենք»

Հա, Տատ ջան, շա՜տ խորամանկ ա: Իրա հետ գնացեք «Առա՜ջ Հայաստան»: Ոչինչ որ դեմներդ ձոր ա, դուք գնացեք

Հիմքեր չունենք չհավատալու, թուրքերը նախապայմանների լեզվով խոսելու փորձեր արեցին, ինչը կանխվեց: Հետագա բոլոր այս կարգի փորձերը նույնպես կկանխվեն:

Չամիչ ջան, ասում ես հիմք չունենք չհավատալու:
Շատ լավ:
Քեզ շատ պարզ հարց եմ տալիս, որից պարզ կլինի, ես քո հետ քննարկումը շարունակելու կարիք ունե՞մ, թե՞ ոչ:

Հայաստանում քաղբանտարկյալ կա՞:
Խնդրում եմ կոնկրետ պատասխան, կամ կա, կամ չկա:

Միայն հիշեցնեմ, որ Սերժը պնդում է, որ չկան:

[Տատ]

Տատ, սիրելիս, փաստաթղթերը կարդացել ես
Դե հիմա արի նորից կարդա: Այնտեղ կան լղոզված մտքեր, օրինակ հանձնաժողովի հետ կապված, որոնք կարող ես այսպես ներկայացնել, կարող ես այնպես: Բայց այ բանավոր խոսքը ցույց է տալիս, թե ոնց պետք է պատկերացնես:

Ու՞մը: Թուրքի բանավոր խոսքը ցույց է տալիս թե ոնց է նա ներկայացնում: Հայինը ցույց է տալիս, թե ոնց ենք մենք տեսնում հարցը: Ընդհամենը: Էրդողանի ասածն ինձ չի հուշում, թե ոնց պիտի ես պատկերացնեմ:
Զգայուն ենք շատ:

Հիմա հարց, Տատ ջան: Գուշակիր մեկ փորձից. ոչ լեգիտիմի ներկայացրած կողմն ուժե՞ղն է, թե՞ թույլը:

Գյուլին ի նկատի ունե՞ս: Ես վստահ չեմ, որ նա իր երկրում լեգիտիմ է համարվում, թաքուն մտավորական շրջաններում: Թուրքական ընտրություններում կեղծիք չկա՞: Բայց նա այնպես է խեղդում իր ժողովրդի ձայնը, որ ՍՍ չէր էլ երազի, դրա համար ոչ մի բողոք դուրս չի գալիս:
Բացի դրանից, նրա Ադրբեջանական սիրալիրությունները միայն իր դիրքի թուլությունն են ապացուցում, որն ինքը փորյում է ազգայնական ճառերով ամրացնել, այդ քարտը անսխալ գործում է միշտ, բոլորի համար:
Թուրքիայի ուժը լեգիտիմության մեջ չէ:
Չամիչը ճիշտ էր, մենք ընդունակ չենք ենթարկվել մեծամասնության որոշմանը: Հիմա որ ՀԱԿի թեկնածուն 51, 8 տոկոսով ընտրվի նախագահ, էն 47,2 տոկոսը (որ ահագին մարդ է) պետք է սուս ու փուս համաձայնվի չէ, դա դեմոկրատիա է:

[Chuk]

Ու՞մը: Թուրքի բանավոր խոսքը ցույց է տալիս թե ոնց է նա ներկայացնում: Հայինը ցույց է տալիս, թե ոնց ենք մենք տեսնում հարցը: Ընդհամենը: Էրդողանի ասածն ինձ չի հուշում, թե ոնց պիտի ես պատկերացնեմ:
Զգայուն ենք շատ:
Գյուլին ի նկատի ունե՞ս: Ես վստահ չեմ, որ նա իր երկրում լեգիտիմ է համարվում, թաքուն մտավորական շրջաններում: Թուրքական ընտրություններում կեղծիք չկա՞: Բայց նա այնպես է խեղդում իր ժողովրդի ձայնը, որ ՍՍ չէր էլ երազի, դրա համար ոչ մի բողոք դուրս չի գալիս:
Բացի դրանից, նրա Ադրբեջանական սիրալիրությունները միայն իր դիրքի թուլությունն են ապացուցում, որն ինքը փորյում է ազգայնական ճառերով ամրացնել, այդ քարտը անսխալ գործում է միշտ, բոլորի համար:
Թուրքիայի ուժը լեգիտիմության մեջ չէ:
Չամիչը ճիշտ էր, մենք ընդունակ չենք ենթարկվել մեծամասնության որոշմանը: Հիմա որ ՀԱԿի թեկնածուն 51, 8 տոկոսով ընտրվի նախագահ, էն 47,2 տոկոսը (որ ահագին մարդ է) պետք է սուս ու փուս համաձայնվի չէ, դա դեմոկրատիա է:

Տատ ջան, իհարկե մենք չենք կարող ենթարկվել մեծամասնության որոշմանը, եթե այդ մեծամասնության գոյությունը կասկածի տակ է:

Մի հարց էլ քեզ. նախագահական ընտրությունները կեղծվե՞լ են, թե՞ ոչ:

Նայիր, ես չեմ հարցնում, թե ով է ավելի շատ ձայն հավաքել: Իմ հարցը շատ պարզ ու կոնկրետ է. Հայաստանի Հանրապետությունում 2008 թ.-ին իշխանության կողմից ընտրությունները կեղծվե՞լ են, թե՞ ոչ:

[Տատ]

Տատ ջան, իհարկե մենք չենք կարող ենթարկվել մեծամասնության որոշմանը, եթե այդ մեծամասնության գոյությունը կասկածի տակ է:

Մի հարց էլ քեզ. նախագահական ընտրությունները կեղծվե՞լ են, թե՞ ոչ:

Նայիր, ես չեմ հարցնում, թե ով է ավելի շատ ձայն հավաքել: Իմ հարցը շատ պարզ ու կոնկրետ է. Հայաստանի Հանրապետությունում 2008 թ.-ին իշխանության կողմից ընտրությունները կեղծվե՞լ են, թե՞ ոչ:

Այո: Եվ ոչ միայն 2008:
Եվ ՍՍ չի կանխել կաշառակերությունը: Եվ համմերները քշում են Երևանում: Եվ այդ ամենն է, որ քեզ թույլ չի տալիս ( իհարկե իրավունքով) տեսնել նրա թուրքական «երկխոսության» հաջող կողմերը: Չեմ բացառում, որ անհաջողն էլ կա, ես չեմ պնդում, ինչպես դու(ք) որ 1000 տոկոս ամեն բան գիտեմ: Բայց հաջողը ես օրինակ ԼՏՊ ի մոտ կարող եմ տեսնել ու համաձայնվել: իսկ դու արդեն ոչինչ չես տեսնում, բացի ոչ լիգիտիմ ու իմիտացիա խոսքերից:

Ոչինչ որ դեմներդ ձոր ա, դուք գնացեք

Իսկ եթե բետոնի պատէ՞: Գլուխներս պարզ ու ուղիղ գնանք կոտրենք՞:

[Չամիչ]

Տատ ջան, իհարկե մենք չենք կարող ենթարկվել մեծամասնության որոշմանը, եթե այդ մեծամասնության գոյությունը կասկածի տակ է:

Եվ ինչո՞վ է ԼՏՊ-ն Սերժից առավել, որ ձայների մեծամասնությունը հենց ինքը պետք է հավաքի:

Եվ մի դիտարկում էլ, եթե ասում ենք, որ ԼՏՊ- լավը չէ, դա դեռ չի նշանակում, որ Սերժին լավն ենք համարում, պարզապես Սերժը չարիքի փոքրագույնն է:

[REAL_ist]

Ետ մեեեծ հարցա ովա չարյաց փոքրագույնը, շատ շատերի կարծիքով էլ հակառակ պատկերնա, բայց ավելի լավա թեմայից չշեղվենք, քանի որ արտաքին քաղաքականությունը ու ներքինը իրար հետ շատ քիչ ընդհանուր բաներ ունեն
Մեկի վերաբերյալ արված պնդումները մյուսով հիմնավորելը ճիշտ չի: Ներքինով որ նայենք, ինչ պայմանգիր էլ իշխանությունները որ ստորագրեին պետքա նույն վերաբերմունքը ցուցաբերվեր...

[Ambrosine]

Եվ ինչո՞վ է ԼՏՊ-ն Սերժից առավել, որ ձայների մեծամասնությունը հենց ինքը պետք է հավաքի:

Իսկ ինչո՞վ առավել չէ:

[Ambrosine]

Ետ մեեեծ հարցա ովա չարյաց փոքրագույնը, շատ շատերի կարծիքով էլ հակառակ պատկերնա, բայց ավելի լավա թեմայից չշեղվենք, քանի որ արտաքին քաղաքականությունը ու ներքինը իրար հետ շատ քիչ ընդհանուր բաներ ունեն
Մեկի վերաբերյալ արված պնդումները մյուսով հիմնավորելը ճիշտ չի: Ներքինով որ նայենք, ինչ պայմանգիր էլ իշխանությունները որ ստորագրեին պետքա նույն վերաբերմունքը ցուցաբերվեր...

Վան, արտաքին քաղաքականությունը ներքինի շարունակությունն ա ու իրար հետ սերտորեն են կապված Նույն վերաբերմունքը կարող է ցուցաբերվել. բավական է, որ ժողովուրդը էս մեկի նման դուրս գա ու ասի, որ համաձայն չէ տվյալ պայմանագրի վավերացնելուն:

[REAL_ist]

Կարողա արտաքինը ներքինի շարունակություննա, բայց իր էությամբ լռիվ այլ դաշտա: Շատ ու շատ դիկտատորներ ազգի համար 100 անգամ ավելի շատ օգուտ են բերել, քան դեմոկրատները: Կամ նույն ԱՄՆ, որը ներքին քաղաքականության մեջ դեմոկրատիայի չափանիշա ամբողջ աշխարհի համար, իսկ արտաքինում ամենից շատնա խախտումներ անում:
Աստղ ջան, գիտես վերաբերմունքս նախագահի լեգիտիմության վերաբերյալ, բայց ոչ մի դեպքում դա չի կարող հիմնավորում լինել այն պնդումների, որ արձանագրությունները հայկական կողմի պարտությունն են: Ես համոզված եմ, որ նույն Լևոնը այս պայմանագրի նման փաստաթղթի դեմ չէր լինի իր նախագահության դեպքում: Հնարավորա ավելի գրագետ ձևակերպումներ լինեին, բայց ընդհանուր առմամբ դրանք մեծ բան չեն փոխում:
Ես էլ շատ կուզեի որ ընտրված նախագահը ստորագրեր նման փաստաթղթեր, բայց հիմա ունենք այն, ինչ ունենք:
Եթե մեր ազգը վախումա, որ չի կարողանա ապացուցել բազմիցս ապացուցված ու հանրահայտ փաստը` ցեղասպանությունը, ու մտածումա, որ թուրքերը ենքան կան, որ դրա հակառակը ապացուցեն, ուրեմն հենց ետ էլ մեզ հասնումա: Նույն բաննա ոնց որ մեկը դեմդ տունդ վառի, սաղ տենան ետ, բայց վախենաս ետ վառողի դեմ դուս գաս ու ասես որը որից հետոյա: Բա պարզ չի ետքանից հետո վառողը ասելու տենց բան չի եղել?

[Ambrosine]

Գյուլին ի նկատի ունե՞ս: Ես վստահ չեմ, որ նա իր երկրում լեգիտիմ է համարվում, թաքուն մտավորական շրջաններում: Թուրքական ընտրություններում կեղծիք չկա՞: Բայց նա այնպես է խեղդում իր ժողովրդի ձայնը, որ ՍՍ չէր էլ երազի, դրա համար ոչ մի բողոք դուրս չի գալիս:
Բացի դրանից, նրա Ադրբեջանական սիրալիրությունները միայն իր դիրքի թուլությունն են ապացուցում, որն ինքը փորյում է ազգայնական ճառերով ամրացնել, այդ քարտը անսխալ գործում է միշտ, բոլորի համար:
Թուրքիայի ուժը լեգիտիմության մեջ չէ:

Թուրքիայի ընտրությունները շատ նուրբ կողմ ունեն. եթե բանակը չխառնվի ընտրություններին, կհաղթեն իսլամիստները: Բայց քանի որ Թուրքիան գնում է ]դեմոկրատացման ուղիով, ապա մտավորական խավը, ուշադրություն դարձրեք՝ մտավորական, որը մեզ մոտ չկա, որոշել է, որ թեկուզ զենքի սպառնալիքով երկրում պետք է իշխեն դեմոկրատները... բայց ոչ երբեք իսլամիստները: Այսինքն՝ եթե Թուրքիայում բանակի խառնվելը դրական դեր է կատարում, որովհետև այսօրվա Թուրքիան չես համեմատի այն ժամանակվա Թուրքիայի հետ, մեզ մոտ բանակը բացասական ֆունկցիա է կատարում՝ նպաստելով ռեժիմի ամրապնդմանը՝ դեմոկրատիայի դեմ:

Չամիչը ճիշտ էր, մենք ընդունակ չենք ենթարկվել մեծամասնության որոշմանը: Հիմա որ ՀԱԿի թեկնածուն 51, 8 տոկոսով ընտրվի նախագահ, էն 47,2 տոկոսը (որ ահագին մարդ է) պետք է սուս ու փուս համաձայնվի չէ, դա դեմոկրատիա է:

Էս լրիվ նորություն էր: Մեկ-մեկ ալարում եմ թեմաները կարդամ, բայց ոնց տեսնում եմ դեռ հարցեր կան, որ սիրում են ամիսը մեկ կրկնվել: Ի՞նչ մեծամասնության մասին է խոսքը Սերժին ընտրողների՞... երևի ուզում էիք ասել՝ սերժին ընտրողների մեծամասնությանը ենթարկվել չգիտենք... հա, էդ դեպքում համաձայն եմ, որովհետև մի քանի հարյուր հոգու մի քանի հարյուր հազարով չենք ենթարկվի, էդ հաստատ: