Սիրտ-անոթային համակարգ

[Մարկիզ]

Այս թեմայում հնարավորինս մատչելի ձևով կխոսենք սիրտ-անոթային համակարգի անատոմիայի, ֆիզիլոգիայի և առավել տարածված հիվանդությունների մասին: Կօգտվեմ ձեռքիս տակ եղած գրականությունից և իմ գիտելիքներից: Եթե կլինեն թեմային վերաբերվող հարցեր, սիրով կպատասխանեմ:

Սիրենք ու առողջ պահենք մեր սրտիկները:

Մարդու սիրտը անըդհատ «աշխատում է» օրգանիզմի համար առանց հանգստի: Իր «աշխատանքային կարիերայի» ընթացքում սիրտը հաղթահարում է մեծ քանակությամբ արգելքներ, պատնեշներ` զանազան սթրեսներ, ինֆեկցիաներ, զարկերակային գերճնշում, իշեմիկ հիվանդություն, ալկոհոլի ու ծխախոտի չարաշահում, տարբեր հոգեբանական վիճակների հետևանքով ի հայտ եկող դժվարություններ և այլն:

Մարդու օրգանիզմի նորմալ գործունեության ապահովվում է արյան մշտական շրջանառությամբ: Անոթային համակարգով դեպի մեր հյուսվածքները արյան շրջանառությունն իրականացվում է համակարգի «պոմպը» հանդիսացող սրտի ռիթմիկ կծկումների շնորհիվ: Եվ, ընդհանրապես, չկա այլ «պոմպ», որն ունակ լինելու աշխատել այնքան ինտենսիվ ու երկար, որքան սիրտը: Նրա կարևորագույն ֆունկցիան արյան մշտական շրջանառության միջոցով հյուսվածքներին անհրաժեշտ քանակությամբ թթվածնով և սննդային նյութերով ապահովումն է, ինչպես նաև նյութափոխանակության արգասիքների (հյուսվածքին ոչ պիտանի և նաև վնասակար նյութերի) դուրս բերումը հյուսվածքներից:

Եվ այսպես…
Սիրտը խոռոչավոր օրգան է: Սրտի խոռոչը միջնապատով բաժանված է երկու մասի՝ աջ և ձախ մասերի, որոնք զուտ ֆունկցիոնալ առումով, ելնելով որոշակի սկզբունքներից կարելի է դիտարկել միմյանցից «առանձին»: Իրենց հերթին վերը նշված աջ և ձախ մասերը բաժանվում են յուրաքանչյուրը երկու հատվածի՝ նախասիրտ և փորոք: Աջ մասը՝ աջ նախասրտի և աջ փորոքի, և ձախը՝ ձախ նախասրտի և ձախ փորոքի: Նախասրտերի և փորոքների միջև տեղակայված են նախասիրտ-փորոքային փականները, որոնցից աջ նախասրտի և աջ փորոքի միջև տեղակայված փականը կոչվում է եռփեղկանի, իսկ ձախ նախասրտի և ձախ փորոքի միջև տեղակայված փականը՝ միտրալ փական (ի տարբերություն առաջինի, վերջինս ունի երկու փեղկ): Փականների ֆունկցիան արյան ներսրտային (սրտի խոռոչում) շրջանառության կարգավորումն է՝ միայն նախասրտերից դեպի փորոքներ արյան հոսքի ապահովումն է և հակառակ ուղղությամբ՝ փորոքներից նախասրտեր, հոսքի արգելքը:

Եվս երկու փականներ ապահովում են արյան հետագա հոսքը փորոքներից դեպի անոթներ: Առաջինը թոքային զարկերակացողունի փականն է՝ տեղակայված թոքային զարկերակացողունի սրտի աջ փորոքից սկսման («դուրս գալու») սկզբնամասում: Երկրորդը աորտայի փականն է՝ տեղակայված աորտայի սկզբնամասում (հիմքում): Թոքային զարկերակացողունի փականն ապահովում է արյան հոսքը աջ փորոքից դեպի թոքային զարկերակացողուն, որի միջոցով թթվածնով աղքատ արյունը հոսում է դեպի արյան փոքր շրջանառություն՝ թոքեր, որտեղ այն հարստացվում է թթվածնով, հետագայում թոքերի անոթային համակարգով վերադարձվում սիրտ, ավելի ստույգ՝ ձախ նախասիրտ:

Ձախ նախասրտից արյունն անցնում է ձախ փորոք, որտեղից այն աորտայի միջոցով (կարգավորվելով աորտալ փականով) արտամղվում է արյան մեծ շրջանառություն՝ հյուսվածներին թթվածնով և անհրաժեշտ այլ նյութերով մատակարարելու և հյուսվածքներից նյութափոխանակային արգասիքները հեռացնելու նպատակով: Արյան մեծ շրջանառությունն ավարտվում է ստորին և վերին սիներակներով, որոնք արդեն թթվածնով աղքատ արյան հոսքն ապահովում են հյուսվածքներից դեպի աջ նախասիրտ:

…