Մեջբերում Micke-ի խոսքերից Նայել գրառումը
Խավարը դա ստեղծված է՞ թե այն պարզապես լույսի բացակայության ապացույցն է։ Լույսը հնարավոր է չափել. արագություն, ուժգնություն... Հնարավոր է՞ խավարը չափել։ Կասես բայց այն կա։ Խավարն իրականում լույսի բացակայության պատասխանն է։ Մենք այն այդպես ենք անվանում որպեսզի մեր ցգացողությունը նկարագրենք։
Հա, Մայք ջան, բայց նաև պետք չէ մոռանալ, որ խավարն ընդհանրապես կարելի է նաև նախասկիզբ համարել: Հիշու՞մ ես.
"...եւ անդունդին վրայ խավար կար և Աստուծոյ Հոգին ջուրերուն վրայ կը շարժեր":
Իսկ հետ նոր.
"Եղիցի լույս", - և եղավ լույս:

Բայց ես կարծում եմ, որ այս տողերն իրենց մեջ ավելի շատ գեղարվեստականություն են կրում: Այդ պատճառով են ավելացված երկինքն ու երկիրը, անդունդն ու ջրերը... Այսինքն, երբ վարագույրը բացվեր, բեմի վրա գեղեցիկ դեկորացիա էր անհրաժեշտ...

Ինձ համար, օրինակ, ավելի տրամաբանական կլիներ Աստվածաշնչի այսպիսի սկիզբ.

Սկզբում կար Անհունը, և Անհունի մեջ խավար կար միայն: Հետո Աստված ստեղծեց Լույսը, հետո` Ձայնը, հետո` Երկինքն ու Երկիրը, ջրերը և այդպես շարունակ...

Բայց, քանի որ մենք գիտենք, որ նախ և առաջ գոյություն ունի Աստված, իսկ հետո նոր մնացած ամեն ինչ, կարելի է ասել, որ այդ Խասվարը` հենց ինքը Աստված է, իր աստվածային անճանաչելիության վիճակում: Ասելով "աստվածային անճանաչելիություն", նկատի ունեմ ոչ թե այն, որ ես ու դու չենք ճանաչում Աստծոն, ոչ: Ուզում եմ ասել, որ աստվածային անճանաչելիության վիճակում Աստված ինքն իրեն չի ճանաչում, այսինքն, գիտի, որ ինքն Աստված է, բայց թե ինչ ասել է Աստված`չգիտի:
Եվ ինչ խոսք, որ երբ մի երջանիկ օր Աստված այնուհանդերձ տվեց իրեն այդ հարցը` "Ի՞նչ ասել է Աստված", - նա անմիջապես որոշեց ճանաչել Աստծոն, ճանաչել ինքն իրեն: Իսկ մի բան ճանաչելու համար, մենք բոլորս էլ շատ լավ գիտենք, որ փորձ է անհրաժեշտ: Դե իսկ փորձն էլ, շատ հնարավոր է, որ միայն նյութական կարող է լինել:

Եվ Աստված ասաց. "Եղիցի Լույս", - և եղավ Լույս: Սա նյութականացման առաջին պրոցեսն է, այսինքն Լույսը` նյութի ամենասկզբնական մասնիկն է:
Հետո Աստված ասաց. "Եղիցի Ձայն", - և եղավ Ձայն: (Նյութականացման երկրորդ պրոցես

Մնացածն արդեն, ինչը բոլորս էլ գիտենք` հաջորդիվ...