Պատանեկան գրական նախագիծ 2

[Tiger29]

Ավարտեցի: Այս անգամ բավականին հաջող էին գործերը: Վերջում տվածս միավորների վրայով անցնելիս հասկացա, որ կասկածելի տեղեր շատ կան: Այսինքն միանշանակ չի, որ էս շատ լավն ա, էս մեկն էլ չափից դուրս վատն ա: Ուղղակի չուզեցա էլ շատ խառնեմ նախնական ստացածս տպավորությունները:
Գրեք, ստեղծագործեք: Մենակ թե ավելի պայծառ թեմաներով գրեք, ուրախություն տարածեք. առանց այդ էլ տխրելու առիթներ շատ կան:
Ապրեք, որ մասնակցեցիք:

[Chuk]

10. Դարչնագույն

Ճարտար լեզուն: Իսկապես սահուն գրված, հեշտ ընթերցվող... բայց ինչ:
Հասկանում ես, սիրելի հեղինակ, քո մտքերը իսկապես կարող է շատ լավն են, բայց այլևս զարմացնող չեն: Մենք էսօր՝ ինտերնտետի շնորհիվ, ամեն օր կարդում ենք հազար ու մի նման մտորումներ. մի մասը հայտնի մարդկանց, մի մասը՝ տարբեր, մեր կողքի մարդկանց, ակումբում՝ օրագրային գրառումներին տեսքով, սոց. ցանցերում՝ ստատուսների տեսքով: Ինչո՞վ հատկապես քոնը պետք է ինձ ցնցեր: Ոչինչով:

Իսկ զուգարանը ես էլ եմ սիրում: Սիրում եմ էնտեղ կարդալ, ստեղծագործել, մտածել... հեռու ակումբից՝ ուրիշ բաներ էլ անել:

[Sambitbaba]

Համոզված եմ, շատերը կհամաձայնվեն, որ այս երկրորդ մրցույթն առաջինից շատ ավելի հաջողված է: Որովհետև համարյա բոլոր ատեղծագործություններն էլ շարադրված են գեղեցիկ ու կարդացվում են հետաքրքրությամբ, անկախ այն տխուր փաստի, որ մեծամասնությամբ թեման է ոչ այնքան հաջող ընտրված և մթնոլորտն էլ հիմնականում մռայլ է...

Թեմայի հարցով... հնարավոր է, իհարկե, որ հեղինակների մեջ կան նրանք, ովքեր ունեցել են հայենիքի պաշտպան իրենց մոտիկներին, բայց հիմնականում երևում է, որ դպրոցական գաղափարախոսությունն է նրանց բերել նման ընտրությանը:
Իսկ մռայլության հաշվով, դե, սա էլ է ներելի, որովհետև ջահելություն է, մինչև մութը չքչփորի, լույսի արժեքը որտեղի՞ց հասկանա:

Համարում եմ, որ շատ լավ նախաձեռնություն էր այս մրցույթներ կազմակերպելը: Եվ անպայման պետք է շարունակել դրանք: Բայց, մի կողմից երեխեքին օգնելու համար, մյուս կողմից էլ մեզ խղճալով, եկեք փորձենք թեմատիկ մրցույթներ անց կացնել:

Շնորհակալություն բոլոր հեղինակներին: Սիրելիներս, անկախ մեր քննադատությունների, դուք շարունակեք գրել: Համարյա բոլորիդ մոտ էլ երևում է, որ դուք այդ անել կարող եք: Այնպես որ, մի հիասթափվեք երբեք բացասական կարծիքներից: Հիմնականում դրանք շատ ավելի մեծ օգնականներ են ապագա գրողի համար, քան դատարկ գովասանքները:

[Sambitbaba]

1. Հանուն ինչի՞ - Այնքան շատ է միջի ցավը, որ կարելի էր սարսափ-ֆիլմ նկարել, նրանցից, որ անիմաստ տեղն արյուն են շաղ տալիս աջ ու ձախ... Հանուն ինչի՞: Եվ հենց այդ ցավն է, որ, իր վրա գրավելով հեղինակի ամբողջ ուշադրությունը, ստիպել է անուշադրության մատնել մնացած ամեն ինչ: Այդ պատճառով էլ տրամաբանության, խոսքի և վարքի լիքը անհամապատասխանություններ կան պատմվածքի մեջ:
Թույլ է ստացվել պատմվածքը, բայց հետաքրքիր է, որ չես նկատում, թե ինչպես մինչև վերջ կարդացիր... Հավանաբար, գեղեցիկ շարադրանքն է պատճառը: Այնպես որ, հեղինակ ջան, շարունակիր գրել:

2. Հողի պահապան զինվորը - Գեղեցիկ է գրված, երբեմն նույնիսկ ինչ-որ թելեր է շարժում ներսումդ... Եթե ես լինեի քո ուսուցիչը, կգնահատեի քո գործը որպես հիանալի շարադրություն և միգուցէ նույնիսկ կարդայի դասարանի առջև: Բայց որպես պատմվածք` ամենաշատը գնահատելի է մի բանում. շատ լավ ցույց է տալիս, որ հեղինակը գրելու ձիրք ունի: Այնպես որ շարունակիր գրել, հեղինակ ջան, ապրես:

3. Զսպված մոլեգնուհի - Հեղինակը երևի չգիտի դեռ, որ գրականության մեջ այդպիսի մի ուղղություն կա, որ կոչվում է "գիտակցության հոսք": Քո պատմվածքը մեծ պոտենցիալ ունի այդ շարքին դասվելու: Ինձ դուր եկավ ահագին, չնայած խակ է շատ: Երևում է, որ "մոլեգնուհու" եռանդն ավելի շատ է, քան ինֆորմացիոն հիմքը: Հասկանալի է, դեռ չես հասցրել կուտակել: Այնպես որ, մի հուսալքվիր: Համոզված եմ, որ եթե այսպես շարունակես, շուտով շատ լավ արդյունքների ես հասնելու: Միակ բանը, որ խորհուրդ կտայի. շատ կարդալ:

4. Կուրսային աշխատանք No 007 - Ակումբցու ձեռք է սա... Էս ինչ համով գործ էր... Ավագյանով, Սինյոր Պոմիդորով, վիշապով, նախագահով ու հավաքարարով հանդերձ... Մրցույթներից մեկի ժամանակ Ակումբ-հերոսով մի պատմվածք կար, - ոնց որ դրա երկրորդ սերիան լինի... Ապրես, ըըը... քիչ էր մնում անունով դիմեի... Շատ լավն է, անսահման շնորհակալություն հաճույքի համար:

[Ուլուանա]

Ստեղծագործությունների թեմաները տխրեցնող էին շատ։ Նկատի ունեմ՝ ոչ թե բուն ստեղծագործության բովանդակությունից տխրեցի, այլ էն հանգամանքից, որ մեր ջահելներն էսքան դեպրեսիվ, մռայլ ու ողբերգական թեմաներ են շոշափում։ Չգիտեմ՝ իրենց իսկապես հուզող թեմաներ են, թե դպրոցի ազդեցություն է, թե մտածում են՝ էդ թեմաներն ավելի տպավորիչ կլինեն։ Ամեն դեպքում բացասականը չափից դուրս շատ էր։ Պարզ է, որ կյանքում դեպրեսիա էլ կա, հուսալքություն էլ, դաժանություն էլ, բայց դրանց կողքին լավ բաներ էլ կան, լավ կլինի՝ դրանք էլ նկատեք ու ընդգրկեք ստեղծագործությունների մեջ։ Կարծում եմ՝ եթե կյանքում նկատեք էդ դրականը, ստեղծագործություններում էլ ինքնըստինքյան կարտացոլվեն դրանք։

Հիմա ստեղծագործությունների մասին։ Կփորձեմ հնարավորինս մանրամասն գրել ու նկատածս թերություններն էլ, հաջողված մասերն էլ հնարավորինս կոնկրետ նշել, էդ թվում և լեզվական սխալներն ու անհարթությունները, քանի որ համարում եմ, որ էս մրցույթը ոչ միայն հաղթելու, այլև հետագայի համար ինչ–որ բան քաղելու, ինչ–որ չափով կատարելագործվելու համար է։ Հուսով եմ՝ մասնակիցներն էլ են էդպես ընկալում, հետևաբար չեն վիրավորվի կամ թևաթափ լինի քննադատությունից։ Ուղղակի լավ կլինի, որ բոլորը հասկանան, որ էստեղ հնչող կարծիքների հիմնական նպատակը ստեղծագործողներին օգնելն է, որ ավելի լավ ստեղծագործեն։

1. «Հանուն ինչի՞»
Վերնագիրն արդեն վանում է։ Միանգամից տրամադրվում ես, որ ինչ–որ բացասական ու ողբերգական բան պիտի կարդաս, իսկ դա արդեն լավ նշան չի ստեղծագործության համար։ Ու ընդհանրապես խորհուրդ կտայի խուսափել հարցադրում ներկայացնող վերնագրերից. դրանք մեծ մասամբ անտեղի պաթետիկություն են հաղորդում, շատ քիչ դեպքերում են տեղին ու հաջողված լինում։ Եթե համոզված չեք, որ էդ հարցադրում–վերնագիրը հենց «ինքն է», ավելի լավ է խուսափեք։ Հավատացեք, ցանկացած չեզոք, նույնիսկ ոչինչ չասող վերնագիր ավելի լավ է, քան նմանատիպ հռետորական հարց–վերնագրերը։ Ընդհանրապես իմ կարծիքով, շատ լավ վերնագիր ընտրելը բոլորովին հեշտ գործ չի (խոստովանեմ, անձամբ ինձ համար վերնագիր ընտրելը միշտ էլ լուրջ խնդիր է եղել, ու միշտ ահավոր շատ ժամանակ եմ ծախսել հենց վերնագիր ընտրելու վրա)։ Իհարկե, ցանկալի է, որ վերնագիրն էլ շատ լավը լինի, բայց եթե զգում եք, որ չի ստացվում շատ լավ վերնագիր ընտրել, ավելի լավ է ընտրել չեզոք, անշուք մի բան, որ առանձնապես չտպավորի, բայց և չվանի, քան՝ որ ուշադրություն գրավի ու վանի։

Թե՛ Կարոյի կերպարը, թե՛ սյուժեն չափից դուրս շատ են բացասականացված. կարդալիս չես հավատում պատմվածքին, Կարոյի իրական լինելուն։ Հասկանալի է, որ հեղինակի նպատակը Կարոյի պահվածքի, վիճակի բացասականությունը և հատկապես ալկոհոլի սարսափելի ազդեցությունը ցույց տալն է, բայց մի տեսակ շատ է աչքդ խոթվում դա։ Կարոյին կարելի էր գոնե մի քիչ դրական բաներով էլ օժտել, որ մի քիչ ավելի իրական, մարդկային կերպար լիներ (մարդկայինը տվյալ դեպքում ոչ թե բարի, դրական իմաստով, այլ՝ մարդուն բնորոշ, բնական, իսկական)։ Թե չէ՝ կարդում, կարդում ես, անընդհատ միայն բացասականն է կաթեցվում ուղեղիդ. անկախ քեզնից՝ ամբողջ ընթացքում ուզում ես, որ մի պուճուր դրական բան էլ անի էդ մարդը, բայց չէ, ոչ միայն չի անում, այլև անընդհատ թափով աճում է բացասականը։ Ոնց որ նույնիսկ խղճալու տեղ չթողնի։ Պետք չէ վախենալ, որ հանկարծ ընթերցողը կկարծի, թե Կարոն լավն է, երբ իրականում սրիկայի մեկն է։ Չէ, նույնիսկ սրիկաների մեջ ինչ–որ մարդկային բաներ լինում են ամեն դեպքում։ Իսկ հատկապես հաշվի առնելով, որ նախկինում «նրբաճաշակ, գեղեցիկ դիմագծերով, առույգ, աշխատող երիտասարդ» էր եղել, մտածում ես՝ լավ, էդ օրինակելի ու համակրելի երիտասարդից հեչ բան չէր մնացե՞լ։ Հետո մի բան էլ. երբ էդ աստիճանի լուրջ կերպարանափոխություն է նկարագրվում, ընթերցողի մեջ բնական հարց է առաջանում. իսկ ի՞նչ պատահեց, որ էդպես եղավ։ Ինչի՞ց հետո, ինչի՞ ազդեցությամբ Կարոն էդ օրին հասավ։ Կարելի էր թեկուզ համառոտ, բայց ինչ–որ կերպ նշել սրա մասին կամ գոնե ակնարկել։ Ինձ, օրինակ, կարդալիս էդ հարցը շատ հետաքրքրեց։

Գրելաոճն ընդհանուր վատ չի, կարելի է ասել՝ սահուն է հիմնականում, ու նույնիսկ լավ գրելու պոտենցիալ զգացի։ Բայց չափից դուրս շատ են կլիշեները՝ ծեծված արտահայտությունները, լեզվական ու բովանդակային անհարթությունները։

Հիմա՝ ավելի կոնկրետ։

Նախ «գեղանի»–բառի հետ կապված. «գեղանի»–ն ածական է, ոչ թե գոյական։ Սկզբում հեղինակը գործածել է ածականաբար, հետո՝ գոյականաբար, որն արդեն սխալ է։ Բացի դրանից, «գեղանի» բառը, ըստ երևույթին, իր հնությամբ պայմանավորված, մի տեսակ արհեստականություն է տալիս նկարագրությանը։ Եթե դրա փոխարեն գրեիք «գեղեցիկ», «գեղեցկուհի», նկարագրությունը ոչնչով չէր տուժի, փոխարենը ավելի բնական կդառնար։

Կարոյի չորս երեխաներից ամենափոքրը ՝Արայիկը, լինելով դեռ նորածին, արդեն չէր սիրում հորը, քանի որ ամեր օր պարտաճանաչ աշակերտի նման բղավում ու քոթակում էր իր եղբորն ու քույրերին»:

Մի քիչ դժվար է պատկերացնել, որ նորածին երեխան արդեն կարողանար իր չսիրելն արտահայտել, այն էլ, ըստ հեղինակի՝ հայտնի պատճառով («քանի որ ամեն օր պարտաճանաչ աշակերտի նման բղավում ու քոթակում էր իր եղբորն ու քույրերին)։ «Պարտաճանաչ աշակերտի նման» արտահայտությունը, կլիշե լինելուց բացի (որի պատճառով, կարծում եմ՝ արժե դրանից խուսափել), ենթադրում է ինչ–որ դրական կամ գոնե էնպիսի գործողություն, որը գոնե ինչ–որ առումով կարող է հիշեցնել աշակերտի, իսկ երեխաների վրա բղավելն ու նրանց քոթակելը պարտաճանաչ աշակերտին բնորոշ պահվածք չես անվանի։

Որոշ նախադասություններում համատեղված են կամ իրար հաջորդում են իրար հետ կարծես տրամաբանական կապ չունեցող մտքեր, օրինակ.

ո՞վ է հիմա ճրագ վառում, ո՞վ պետք է վճարեր հոսանքի համար

Առաջին հռետորական հարցադրումը, որը տվյալ դեպքում միանգամայն բնական ու տեղին հարցադրում է, կարծես կտրուկ ընդհատվում է հաջորդ հարցադրումով, որը լրիվ ուրիշ ուղղությամբ է տանում, մինչդեռ դրանց իրար կողքի լինելը ենթադրում է, որ պիտի իմաստային շարունակականություն էլ լիներ։

Նույն հատվածում իրար հաջորդող նախադասություններ կան, որոնք մեկ ներկայով են, մեկ անցյալով. մի տեսակ շիլափլավ է էդ առումով։ Դրա վրա արժե ուշադրություն դարձնել գրելիս։

Երեխաների ձայնը և նրանց կանչը շարունակում էր Կարոյի ականջներում զնգալ և լսում էր թե ինչպես էին գոռում «պապա՜, օգնի՜ր», նույնիսկ այն փոքրիկ մանչուկն էր աղերսում իր թլոշ և մանկական ձայնով:

Իմ կարծիքով, էստեղ էլի խեղճ նորածին մանկիկին չափից դուրս հասուն պահվածք է վերագրվել։ Ինձ թվում է՝ նորածին մանկիկը չէր կարող օգնություն աղերսել, թեկուզ «թլոշ և մանկական ձայնով»։ Ի դեպ, ձայնը թլոշ չի լինում, լեզուն կարող է լինել թլոշ, երեխան կարող է լինել թլոշ, բայց ձայնը՝ ոչ։ Իսկ այն, որ փոքրիկը մանկական ձայնով պիտի օգնություն աղերսեր, այնքան ակնհայտ է, որ դա հատուկ նշելու կարիք չկար. բա հո մեծական ձայնով չէ՞ր աղերսելու։ Այ, եթե մեծական ձայնով աղերսեր, նոր կարելի էր այդ մասին հատուկ նշել՝ որպես արտասովոր, հետևաբար՝ հիշատակման արժանի փաստ։

«Նա» անձնական դերանունը չափից դուրս շատ է գործածված։ Հայերենն այդ առումով բավական ճկուն է, ի տարբերություն, օրինակ, ռուսերենի ու անգլերենի, որոնց դեպքում դերանվան միջոցով է ցույց տրվում բայի դեմքը։ Հայերենում խոնարհված բայն ինքն արդեն ներառում է դեմքի կարգը, ինչի շնորհիվ շատ դեպքերում հանգիստ կարելի է խուսափել անձնական դերանվան գործածումից։ Օրինակ, եթե ուշադրություն դարձնեք, բանավոր խոսքում մենք շատ քիչ ենք օգտագործում անձնական դերանուններ, հիմնականում էն դեպքերում, երբ դերանվան միջոցով ուզում ենք ինչ–որ բան շեշտել, կարևորել։ Մնացած դեպքերում չենք ասում, քանի որ առանց դրա էլ պարզ է, թե ով է գործողությունը կատարողը։

Ոնց որ թե էսքանը։
Նորից եմ խնդրում հեղինակին, որ գրածներիցս չվիրավորվի ու չսրտնեղի։ Ու շարունակի գրել ։

[Ուլուանա]

2. «Հողի պահապան զինվորը»
Վերնագիրը կարդալով՝ մտածեցի, որ պաթետիկ ու կեղծ հայրենասիրական գործ եմ կարդալու։ Բայց պատմվածքը հաճելիորեն զարմացրեց։ Գրելաոճը բավական հասուն է, նկարագրություններն ու խոսակցությունները՝ բնական, կենդանի, առանց ավելորդ պաթոսի։ Կարդալիս զգում ես, որ ապրված է ու անկեղծ։ Հաճույքով կարդացի, չնայած նրան, որ հայրենասիրական ու պատերազմի թեմայով ստեղծագործություններ էնքան էլ չեմ սիրում։

Ամեն դեպքում որոշ մանր–մունր թերություններ կային։ Կարծիքներից մի քանիսն եմ կարդացել, տեսա, որ Չուկը նշել էր երկու անհաջող մաս, դրանք չկրկնեմ։

տեսնես գիտե՞ր, թե ինչքան քաջ էր իր հայրը, ինչքան անվախ…

Քաջն ու անվախը նույն բանն են, հետևաբար իմաստ չուներ երկուսն էլ նշել. կարելի էր անվախի փոխարեն մի ուրիշ դրական գիծ նշել։

Մեկ էլ էս նախադասությանը մի տեսակ չհավատացի։ Երեխայի ասածի պես չհնչեց ականջիս, արհեստական էր.

-Թու՜, ես ձեր… բա թիկունքից կհարձակվե՞ն, բա ես էնտեղ չլինեի՞, գայի ձեզ օգնության,- բարկացած ու ոգևորված գոչեց երեխաներից մեկը:

Ընդհանուր ահագին դուր եկավ ինձ, լավ պատմվածք է ։

[ivy]

Կարդալուց շունչս կտրվեց: Էս ինչ էր? Հալալ ա հեղինակին: Էս տարիքում սենց վստահ գրել: Վատ չի: Գաղափարը իմը չի, բարդ են նախադասությունները, բայց բառակույտ չի: Երևում ա, որ ինքը հասկացել ա ինչ ա գրում, երևում ա, որ ապրել ա էն ինչ գրել ա: Բայց էն չի , ինչ կուզենայի լիներ: Նման փիլիսոփայական մտքերի տեղ չէր էս մրցույթը: Շարունակիր գրել, լավ ես գրում, հանգիստ ես ստեղծում նախադասություններդ, բայց մի քիչ պարզ գրի, մեր նման ընթերցողների համար հասկանալի:
Ամեն դեպքում ապրես, հասուն ձեռագիր ունես` տարիքդ չեմ նայել:

Իմ կարծիքով, չարժի հեղինակին ասել, որ ինքը պիտի ավելի «պարզ» գրի, որ մենք հասկանանք: Գրածը հասկանալ-չհասկանալը էդքան էլ հեղինակի խնդիրը չի: Մենք իհարկե կարող ենք ասել, որ չհավանեցինք, որովհետև չհասկացանք կամ մերը չէր, ու էդ մեր իրավունքն է: Բայց դրա պատճառով չարժի իրեն ուղղություն տալ դեպի «պարզը»:
Սա իհարկե զուտ իմ տեսակետն է:

[GriFFin]

Ես գրեթե համոզված եմ, որ Mr. Annoying-ն ա:

Ես էլ։ Որ նոր կարդացի մտածեցի Ռուբին ա, հետո հասկացա, որ Mr.Annoyingին ա)

[Malxas]

Ասե՞մ ում եմ տվել առաջին տեղ, թե չի կարելի

[ivy]

Ասե՞մ ում եմ տվել առաջին տեղ, թե չի կարելի

Չի կարելի:

[Malxas]

Չի կարելի:

[Sambitbaba]

5. Ազատամարտը շարունակվում է - Համաձայն եմ, հարգանքով և գլխաբաց պետք է հիշել հայ ազատամարտիկներին: Այդ մասին շատ լավ գրում է Չուկը, ավելի լավ ասել չեմ կարող... Բայց "վշտից բեկված մեծ ու ազնիվ մայր" տիպի արտահայտությունները լուրջ թեմաների մեջ անգամ ավելի շատ իրոնիա ու ծաղր են ներմուծում, քան հարգանք ու պատկառանք: Ներողություն այսպես արտահայտվելուս համար, բայց մյուս անգամ փորձիր քեզ ավելի մոտ թեմաներ ընտրել, լա՞վ: Եվ աշխատիր ավելի հոգուն մոտ բառեր օգտագործել:

6. Կարոտ - Հալլա-հալա... Այ մարդ, որտեղից էլ գտնում եք էս խոսքերը... Սերունդներ տեսած մահճակալ... Վաղ ծերացած, ցավից կծկված, հպարտությամբ ամենուր քայլող մայր... Թե ինչներիդ է պետք անպայման նման թեմաներից գրել... Իսկ, ասենք, ֆուտբոլից, ցատկապարանից, ընկեր-ընկերուհիներից , առաջին սիրոց վերջապես... Խոստանում եմ, որ շատ ավելի լավ կստացվի: Փորձիր, խնդրում եմ...

7. Ճերմակ վարդեր - Նորից նույն պատմությունն է. երբ կենտրոնանում ես այն բանի վրա, ինչը քեզ հոգեհարազատ չէ, շատ ավելի կարևոր բաներ աչքիթողի ես անում: Օրինակ, անհրաժեշտ չէ անպայման մեծ փորձ ունենալ, որպեսզի հասկանաս, որ "Համաշխարհային պատերազմ" և "Մեծ հայ" արտահայտությունները հեչ չեն համապատասխանում: Չեմ ուզում շատ խորանալ, բայց երբ քեզ ավելի հարազատ բաներից ես գրում, շատ ավելի լավ է ստացվում...

8. Վերջին նամակը - Վերևում մի տեղ արդեն գրել եմ "գիտակցության հոսք" ուղղության մասին` այս մի պատմվածքն ավելի է համապատասխանում դրան: Սա արդեն այն դեպքն է, երբ կարդում-կարդում, ու չես նկատում, թե ինչպես շնչահեղձ եղար... Երբեմն Պրուստի "Կորուսյալ ժամանակի որոնումներում" վիպաշարը կարդալիս ես նման վիճակներ ապրում: Ինձ դուր է գալիս նման շարադրանքներ կարդալը, բայց հեղինակին ցանկանում եմ ասել, որ յուրաքանչյուր մարդու կյանք, նույնիսկ ամենասահմանափակված մարդունը, մի դերասանից բաղկացած ներկայացում չէ: Յուրաքանչյուր, թող նույնիսկ ամենագորշ կյանքում էլ լիքը տարբեր գույներ կան, և ավելի լավ է դրանք էլ նկատել: Իսկ դու այնքան ես կենտրոնացել մի բանի վրա, որ դրա կողքին ուրիշ ոչինչ չի երևում և այդ պատճառով շատ բան անհասկանալի է դարձել: Պատկերացրու, քո ամենասիրած ֆիլմի գործողությունները կատարվում են սև վարագույրի ֆոնի վրա. չկան գեղեցիկ տեսարաններ, չկա քաղաքի աղմուկը կամ Տիեզերքի լռությունը և այլն: Դու այդ ֆիլմը կսիրեի՞ր...
Եվ չնայած որոշ թերություններին, ինձ դուր եկավ: Ապրես: Հաստատ շարունակիր գրել:

[Ուլուանա]

3. Զսպված մոլեգնուհի
Հեղինակը որոշակիորեն գրելու շնորհք ունի, լավ բառապաշար, տեղ–տեղ՝ հետաքրքիր ու համարձակ ձևակերպումներ, սահուն շարադրանք։ Նաև դուր եկավ գրվածքի կենսախինդ ու լավատեսական տրամադրությունը։

Հստակ սյուժեի բացակայությունն անձամբ ինձ խանգարում էր։ Նաև մի քիչ շատ էր իր վրա կենտրոնացած, ավելի հետաքրքիր կլիներ, եթե մի քիչ էլ ուրիշների ներառեր իր հուզական աշխարհի մեջ։ Խոստովանեմ, որ տեղ–տեղ ինքնատարվածությունը էնպիսի աստիճանի էր հասնում, որ կարդալս չէր գալիս։

Դրական կողմերից է նաև այն, որ կարդալիս հստակ զգում ես, որ անկեղծ է ու ապրված, որ մարդը ոչ թե փորձել ինչ–որ սահմանված ստանդարտների բավարարել, այլ գրել է միայն այն, ինչ զգում ու ապրում է։ Նաև մտքի ազատությունն ու անկաշկանդությունը դուր եկավ։

«Մտքիս գալիս է մարդկային ամենաուժեղ կերպարը՝ բարոյական, առաքինի, զուսպ էությամբ, միաժամանակ ընկճվող, հուսահատվող:»

Էս մասը կարդալիս տպավորություն է, որ կոնկրետ անձի կերպար է նկատի ունեցել հեղինակը, ու ինքնըստինքյան ակնկալում ես, որ մեջբերածս նկարագրությունից հետո կնշվի նաև, թե ում մասին է խոսքը, բայց՝ ախորժակիդ քացախ...

Ընդհանուր առմամբ էնպիսի տպավորություն է, որ հեղինակը լիքը ասելիք ունի, լիքը հույզեր, մտքեր, դիտարկումներ, ու հազիվ առիթ է եղել էդ ամենն արտահայտելու, ինքն էլ բռնել ու լրիվ խցկել է մի ստեղծագործության մեջ։ Բայց, հեղինակ ջան, իմ կարծիքով, էդ ամենը մի ստեղծագործության մեջ տեղավորելը դժվար է, առնվազն էս ֆորմատի ստեղծագործության դեպքում։ Կարդալիս զգացողություն է առաջանում, որ գրելիս չգիտեիր՝ որը գրել, որը թողնել, մեկ մի մտքի հետևից ես վազում, մեկ՝ մյուս, ու շունչդ կտրվում էդ վազքից։ Կոնկրետ ուղղությունը պակասում էր էս գործում։ Կարծում եմ՝ դու շատ լավ գրելու պոտենցիալ ունես, ինչպես նաև ասելիք, ու խորհուրդ կտայի շատ գրել՝ տարբեր ստեղծագործություններ, որոնցից ամեն մեկում ավելի կոնկրետ գաղափարների վրա կկենտրոնանաս ու զարգացնելու տեղ կունենաս։ Էս մի ստեղծագործության մեջ դու մի տեսակ չես տեղավորվում։

[Ուլուանա]

4. Կուրսային աշխատանք No 007
Գրելաոճը հավանեցի՝ մի տեսակ հանգիստ, անշտապ ու հետն էլ հումորով։ Շարադրանքը սահուն է շատ, մի տեսակ անբռնազբոս, բնական, հավես հոսելով գնում է։ Երազներից իրականության անցումները հավես են ։

Բայց... Մի տեսակ չհասկացա, թե ինչի մասին էր պատմվածքը։ Մի քիչ ցաքուցրիվ թվաց, կամ էլ ես չհասկացա, չի բացառվում։ Ամեն դեպքում ամբողջականության խնդիր կար, իմ կարծիքով։

Հ.Գ. Կարդալու հենց սկզբից ու ամբողջ ընթացքում մտածել եմ, որ հեղինակը Mr. Annoying–ն է։

[Շինարար]

1. Հանուն ինչի՞

Կարելի՞ ա ես էլ մի երկու բան ասեմ: Տպավորությունս էն ա, որ էս պատմվածքի հեղինակը ստեղծագործությունը գրել ա Նար–Դոսի Մեր Թաղը կարդալուց անմիջապես հետո: Իմ գուցե սխալ կարծիքով՝ Նար-Դոսը 19-րդ դարի վերջի-20-րդ դարի սկզբի՝ արևելահայերենով գրված մեր դասական արձակի ամենահաջող գրողներից ա, համենայն դեպս Շիրվանզադեի կողքին շատ ավելի շահեկան դիրքում ա, բայց... 100 տարի ա անցել էս գործից: Նար-Դոսն էն գրողը չի, որից պետք ա 21-րդ դարի պատանին սնունդ ստանա ստեղծագործելու: Կարդացեք ժամանակակից համաշխարհային գրականություն, մտեք ակումբի «Ի՞նչ եք կարդում հիմա» թեման, տեսեք՝ ինչ են ժողովուրդը կարդում, էնտեղ լիքը լավ բաներ են խորհուրդ տալիս՝ Բյուրը, Ռայադերը, Հայկօն, Արեան և մյուսները: Շատ կարդացեք, շատ-շատ, էնքան շատ, որ կողքից ասեն՝ էդքան չի կարելի: Եթե ուզում եք գրել, պետք ա շատ կարդաք, ու դպրոցական ծրագրից դուրս շատ բաներ:

Հետո գտեք ձեր ձայնը: Իհարկե ձեր կարդացածը ձեր ձայնի վրա կազդի անխուսափելիորեն, բայց հրաշալի ա ունենալ այդ ազդեցությունները, եթե դուք էդպես եք մտածում, էդ բառերով, ոչ թե նմանակում եք: Պետք ա կրկնեմ էն ինչ իմ ընկերներն արդեն քանի անգամ ասել են. գրեք ձեր բառերով, բառերի էն հերթականությամբ, որով դուք եք մտածում, էն թեմաների մասին, որոնց մասին դուք մտածում եք: Շատ են ասել նաև՝ գրեք էն մասին, ինչի մասին գիտեք, բայց մի քիչ վերապահում կարելի էր ունենալ էդ մասով. այլ մոլորակների մասին, զուգահեռ աշխարհների մասին ոչ մեկն էլ առանձնապես տեղյակ չեն, ենթադրում են, բայց էլի ժյուրիի անդամ իմ ընկերները ճիշտ են ասում, որովհետև էդ թեմաներով գրողները համենայն դեպս մտածում են էդ մոլորակների, աշխարհների մասին, ապրում են ինչ-որ չափով էնտեղ, ամեն բան վառ ու իրական ա իրանց երևակայության մեջ, դրա համար էլ երբ թղթին են հանձնում, էդքան իրական ու համոզիչ ա թվում ընթերցողին:

Ինձ թվում ա՝ էլ տեղծագործության մասին կարծիք հայտնելու կարիք չունեմ, որովհետև գրողն ինքը լավ գիտի՝ որքանով էր էս թեման իրանը, որքանով ա ինքը էս բառապաշարով, էս շարադասությամբ, էս ոգով մտածում, ու եթե իրանն էր թեման, որքանով ա իր ունեցած իրական ապրումները, զգացմունքները, ոգևորությունը թեմայի մասին անկեղծ արտահայտել: