Պարականոն Ավետարան Հուդայի

[Sambitbaba]

ՀԻՍՈՒՍ ԱՌԱՆՁԻՆ ԶՐՈՒՑՈՒՄ Է ՀՈՒԴԱՅԻ ՀԵՏ

Գիտենալով, որ Հուդան խորհում է վսեմի մասին, Հիսուս ասաց նրան. “Հետ քաշվիր մյուսներից, և ես կբացահայտեմ քեզ Արքայության գաղտնիքները: Դու կարող ես հասնել նրան, բայց դա քեզ շատ դառնություն կբերի: [36] Քանզի այլ մեկը կփոխարինի քեզ, որպեսզի տասներկու աշակերտները նորից կարողանան միանալ իրենց Աստծոն*”:

Հուդան ասաց նրան. “Ե՞րբ դու կպատմես ինձ այդ և ե՞րբ մեծ արշալույս կգա սերնդի համար”:

Բայց երբ նա ասաց դա, Հիսուս լքեց նրան:





- - - - - - - - - - - -
* Մատաթիայի ընտրությունը Հուդայի փոխարեն, որպեսզի նորից տասներկու աշակերտ լինի, տես. Գործք Առաքելոց (1:15-26)

[Sambitbaba]

ՀԱՏՎԱԾ Բ
Հիսուս նորից գալիս է աշակերտների մոտ

Հաջորդ առավոտյան Հիսուս նորից եկավ իր աշակերտների մոտ:

Նրանք հարցրեցին նրան. “Ուսուցիչ, դու ու՞ր գնացիր և ի՞նչ էիր անում, երբ լքեցիր մեզ”:

Հիսուս պատասխանեց նրանց. “Ես գնացել էի մեկ այլ մեծ և սուրբ սերնդի մոտ*:

Աշակերտներն ասացին նրան. “Տեր, ի՞նչ է ներկայացնում իրենից այդ մեծ սերունդը, որ գերազանց է մեզանից և ավելի սուրբ է, քան մենք, այսինքն, այն Արքայությունում չէ, որտեղ մենք”:

Լսելով այդ, Հիսուս ծիծաղեց և ասաց նրանց. “Ինչու՞ եք դուք մտածում հոգով ավելի ուժեղ և սուրբ սերնդի մասին: [37] Հիրավի ասում եմ ձեզ, այս աշխարհում ծնվածներից ոչ ոք չի տեսնի այն սերունդը, և հրեշտակների ոչ մի բանակ չի իշխի այն սերնդի վրա, և մահկանացուներից ոչ ոք նրա հետ կապ չի ունենա, քանզի այդ սերունդը չի եկել այնտեղից […], ինչը դարձավ […]. Ձեր մարդկային սերունդը ծագում է մարդկային ուժի սերնդից, որը […] այլ ուժեր […] ձեր իշխանության տակ**”:

Լսելով այդ, աշախերտներն ընկճվեցին հոգով և ոչինչ ասել չկարողացան:

Հաջորդ օրը Հիսուս եկավ նրանց մոտ: Նրանք ասացին նրան. “Ուսուցիչ, դու մեզ տեսիլքներում հայտնվեցիր, քանզի մենք մեծ երազներ տեսանք գիշերը [և տեսանք այն գիշերը, երբ նրանք կգան քո հետևից]***”:

Նա ասաց. “Իսկ ինչու՞ [դուք … երբ] ****” [38]:





- - - - - - - - -
* Ամենայն հավանականությամբ Հիսուս նկատի ունի հոգևոր մակարդակը: Երևի թե նա խոսում է գնոստիկների մասին:
** Այս հատվածում Հիսուս ակնհայտորեն ասում է, ամենից բացի, որ մեծ սերունդը ծագում է բարձրագույն ոլորտներից և այդ պատճառով ինքնաբավ է, և որ ներքին երկրային աշխարհի մարդիկ մահկանացու են և չեն կարող այն մեծ սերունդը դառնալ:
*** Տվյալ դեպքում, հնարավոր է, աշակերտները նախազգում են Հիսուսի բռնվելը Գեթսեմանի այգում:
**** Հաշվի առնելով վերևի նախադասությունը, հնարավոր է, խոսվում է աշակերտների մասին, ովքեր Հիսուսի կալանավորման ժամանակ սարսափահար ցաքուցրիվ եղան: Տես. Մատթ. (26:56), Մարկոս (14:50-52):

[Sambitbaba]

ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐԸ ՏԵՍՆՈՒՄ ԵՆ ՄԻ ՏԱՃԱՐ
ԵՎ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄ ԵՆ ԱՅՆ

Նրանք ասացին. “Մենք մի մեծ տուն տեսանք ներսում մեծ զոհասեղանով և ներսում տասներկու տղամարդ, մենք կասեինք, հոգևորականների, և քո անունը, և մարդկանց ամբոխ, որ սպասում էր զոհասեղանի մոտ, մինչև հոգևորականները [… և ստանում են] ընծաներ: Բայց մենք սպասում էինք”:

Հիսուս հարցրեց. “Ի՞նչ տեսք ունեին հոգևորականները”:

Նրանք [ասացին. “Ոմանք…] երկու շաբաթ, ոմանք զոհաբերում էին իրենց զավակներին, ուրիշները զոհաբերում էին իրենց կանանց, փառաբանելով կամ խոնարհվելով մեկմեկու առաջ, այլոք քնում էին տղամարդկանց հետ, ուրիշները ներգրավվել են կոտորածի մեջ; ոմանք բազմաթիվ մեղքեր և անօրինական գործքեր են կատարում: Իսկ զոհասեղանի մոտ կանգնած մարդիկ կանչում են անունը քո, [39] և բոլոր այդ արատների* հետ մեկտեղ զոհեր են մատուցվում […]”:

Ասելով այդ, նրանք լռեցին, քանզի հուզված էին:






- - - - - - - - - - -
* “Արատներ” – սեթական և այլ տեքստերում օժանդակ տերմին է Աստվածային լույսի և գիտելիքների պակասը նշելու համար, ինչը կարելի է հետևել ըստ Մոր` սովորաբար Սոֆիայի, Աստծո Իմաստության, - նշանակության անկման և համապատասխանորեն լուսավորման անկման: Տես, օրինակ, “Պետրոսի նամակը Փիլիպպոս առաքյալին”, 3-4 (Չակոսի կոդեքսը), 135 (Նագ-Համմադի. VIII Կոդեքսը): Սոֆիայի կորստի մասին տես Հուդայի Ավետարան (44):

[Sambitbaba]

ՀԻՍՈՒՍ ԱՌԱՋԱՐԿՈՒՄ Է ՏԱՃԱՐԻ ՏԵՍԻԼՔԻ
ԱՅԼԱԲԱՆԱԿԱՆ ՄԵԿՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հիսուս ասաց նրանց. “Ինչի՞ց եք անհանգստանում: Հիրավի ասում եմ ձեզ, որ այն զոհասեղանի մոտ բոլոր հոգևորականներն իմ անունն էին կանչում: Եվ նորից ասում եմ ձեզ, որ իմ անունը գրված է այդ […] վրա երկնային սերունդներով, որ երկրային սերունդների վրա են: Եվ, անամոթաբար օգտվելով իմ անունից, նրանք անպտուղ ծառեր են տնկում*”:

Հիսուս ասաց նրանց. “Նրանց, ում դուք տեսաք զոհասեղանի մոտ նվերներ ստանալիս, հենց դուք եք, որ կաք: Դա այն Աստված է, ում դուք ծառայում եք, իսկ դուք` այն տասներկու մարդն եք, ում տեսաք: Զոհաբերման անասունները, որ տեսաք զոհասեղանի մոտ, - այն շատերն են, ով շեղվել է [40] ճանապարհից: […] այդպես կանգնել և օգտվում են իմ անունից, և բարեպաշտների սերունդները նրան (անվանս) հավատարիմ կմնան: Դրանից հետո մեկ ուրիշը կկանգնի այնտեղ անառակներից, մեկ ուրիշը որդեսպաններից, մեկ ուրիշը նրանցից, ովքեր քնում են տղամարդկանց հետ, և նրանցից, ով ձեռնպահ է, և մնացյալը, ով կեղտոտություններ, անօրենություն և սխալներ են գործում, և նրանք, ով ասում է. “Մենք նման ենք հրեշտակների և ամենի մասին որոշումներ ընդունող աստղերի”: Քանզի ասված էր մարդկային սերունդներին. “Տեսեք, Աստված ստացավ ձեր զոհաբերությունը հոգևորականի, այսինքն մեղքի գործիքի ձեռքերից”: Բայց նա է իսկական Տերը և տիրակալը Տիեզերքի, ով հրամայում է. “Դատաստանի օրը սրանք կանարգվեն” [41].

Հիսուս ասաց նրանց. “Վերջ տվեք զոհաբերություններին զոհասեղանների վրա, քանզի նրանք, ովքեր ձեր աստղերի և հրեշտակների վերևում են, արդեն իրենց որոշումն ընդունել են**: Թույլ տվեք նրանց, թող ձեզանից առաջ ընկնեն թակարդը, և թող նրանք ճանապարհ ընկնեն դեպի [բացակայում է մոտավորապես 15 տող] սերունդները […]: Հացթուխն ի վիճակի չէ կշտացնել ամենն, ինչ գոյություն ունի [42] երկնքի տակ: Եվ […] նրանց […] և […] մեզ […] և […]”:

Հիսուս ասաց նրանց. “Վերջ տվեք պայքարել ինձ հետ: Ձեզանից ամեն մեկն իր աստղն ունի***, և ամենքը [43]… ****



- - - - - - - - -
* Անպտուղ թզենու մասին տես Մատթ. (21, 18-19) և Մար. (11, 12-14)
** Կարծես թե, Հիսուս նկատի ունի այն, որ եկեղեցու ղեկավարները դեռևս ուժեղ են, բայց նրանց ժամանակն իր ավարտին է մոտենում:
*** Ամենայն հավանականությամբ միտքը սկիզբ է առնում պլատոնական “Թիմեոս” դիալոգի գաղափարից: Այնտեղ ասվում է, որ դեմիուրգը (արարիչ) ամեն հոգու համար աստղ է նշանակել, և հայտարարել է, որ նա, ով իրեն տրված ժամանակը կապրի արդար կյանքով, կվերադառնա իր բնատուր աստղի կացարանը: Հուդայի աստղի վերաբերյալ տես Ավետարան Հուդայի (57):
****Այստեղից [42] 17 տող և [43] էջը մինչև հաջորդ գլուխ, անընթեռնելի վնասված են:

[Sambitbaba]

ՀՈՒԴԱՆ ՀԱՐՑՆՈՒՄ Է ՀԻՍՈՒՍԻՆ
“ԱՅՆ ՍԵՐՆԴԻ” ՄԱՍԻՆ ԵՎ ՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ՑԵՂԻ ՄԱՍԻՆ

Հուդան հարցրեց նրան. “Ռաբբի*, ի՞նչ պտուղ կբերի այդ սերունդը”:

Հիսուս ասաց. “Մարդկային ամեն սերնդի հոգիները մահանում են: Բայց երբ այդ մարդիկ ավարտում են իրենց երկրային արքայությունը, և ոգին լքում է նրանց, - նրանց մարմինները մեռնում են, իսկ հոգիները մնում են կենդանի և կհամբարձվեն”:

Հուդան ասաց. “Իսկ ի՞նչ կլինի մարդկային մյուս սերունդների հետ”:

Հիսուս ասաց. “Անհնար է [44] սերմ ցանել քարքարոտ հողի մեջ և բերք ստանալ**: Դա նմանապես ճանապարհ է […] պղծված սերնդի և խեղաթյուրված Սոֆիայի*** […] ձեռքը, որ ստեղծել է մահկանացուներին, նրա համար, որպեսզի նրանց հոգիները հավերժական ոլորտներ ճանապարհվեն: Հիրավի ասում եմ քեզ. […] հզոր ուժի հրեշտակը կկարողանա տեսնել, որ […] նրանց դեպի […] սուրբ սերունդները […]”:

Ասելով այդ, Հիսուս հեռացավ:




- - - - - - - - - -
* Ուսուցիչ
** Տես սերմնացանի մասին առակը Մատթեոսի, Մարկոսի, Ղուկասի և Թովմասի ավետարաններում:
*** Կամ “Իմաստության,” – գնոստիկական ավանդույթներում` Աստվածության մասերը: Հուդայական և քրիստոնեական գրականության մեջ Սոֆիան հաճախ մարմնավորվում է որպես կին: Շատ գնոստիկական, այդ թվում նաև սեթական տեքստերում նա գլխավոր դեր է կատարում: Տես, օրինակ, Սոֆիայի մեղսագործության մասին պատմվածքը “Հովհաննու գաղտնի գրքում”:

[Sambitbaba]

ՀԱՏՎԱԾ Գ
Հուդան համառոտ պատմում է իր երազը,
Իսկ Հիսուս պատասխանում է նրան

Հուդան ասաց. “Ուսուցիչ, դու լսեցիր նրանց բոլորին, իսկ հիմա լսիր ինձ: Քանզի ինձ մեծ երազ է եղել:

Լսելով այդ, Հիսուս ծիծաղեց և ասաց. “Դու` տասերեքերորդ ոգին* ես, ինչու՞ ես այդպես ջանում: Բայց խոսիր, ես համբերատար լսում եմ քեզ”:

Հուդան ասաց նրան. “Երազում եղավ, որ տասներկու աշակերտները քարկոծում էին ինձ և [45] հետապնդում էին ինձ դաժանորեն: Ես եկա այն տեղը, որտեղ […] քո հետևից: Ես տեսա մի տուն, և իմ հայացքն անկարող էր ընդգրկել նրա չափերը: Մեծ մարդիկ էին շրջապատել այն, իսկ տանիքը բույսերից էր, և տան մեջ մարդկանց բազմություն էր հավաքվել […երկու տող բաց է թողնված], ովքեր ասում էին. “Ուսուցիչ, ինձ էլ վերցրու այս մարդկանց հետ”:

Հիսուս պատասխանեց և ասաց. “Հուդա, քո աստղը հափշտակեց քեզ ճշմարիտ ճանապարհից”: Եվ շարունակեց. “Ոչ ոք մահկանացուներից արժանի չէ մտնել այն տունը, որը դու տեսար, քանզի դա սուրբ** տեղ է: Այնտեղ չեն իշխում ոչ արևը, ոչ լուսինը, ոչ ցերեկը, բայց մշտապես հավերժության մեջ են գտնվում սրբերն ու հրեշտակները: Տես, ես բացատրեցի քեզ արքայության գաղտնիքները [46] և պատմեցի աստղերի սխալների մասին և […] ուղարկեցի դա […] տասներկու ոլորտներ:





- - - - - - - -
* Կամ “տասներեքերորդ դևը”: Հուդան համարվում է տասներեքերորդ աշակերտը, քանի որ հեռացված էր տասներկուսից և այդ պատճառով հանդես է գալիս որպես դև, քանի որ նա իրականում հոգևոր անձ է: (Այն ժամանակներում դևը չէր ընկալվում որպես բացասական կերպար, այն կարող էր թե բացասական, և թե դրական լինել: - Ս-բաբա)
** Կամ “նախատեսված է սրբերի համար”

[Sambitbaba]

ՀՈՒԴԱՆ ՀԱՐՑՆՈՒՄ Է ԻՐ
ՃԱԿԱՏԱԳՐԻ ՄԱՍԻՆ

Հուդան ասաց. “Ուսուցիչ, կարո՞ղ է այնպես պատահել, որ իմ սերմը* գտնվում է տիրակալների իշխանության տակ**”:

Հիսուս պատասխանեց և ասաց նրան. “Այն, որ ես […երկու տող բաց է թողնված], բայց դու շատ վիշտ կապրես արքայությունը և նրա ամբողջ սերունդը տեսնելով”:

Լսելով այդ, Հուդան ասաց նրան. “Իսկ ի՞նչ լավ բան կլինի դրանից: Քանզի դու բաժանեցիր ինձ այն սերնդից:”:

Հիսուս պատասխանեց և ասաց. “Դու տասներեքերորդը կդառնաս և անիծված կլինես այլ տոհմերի կողմից` և կգաս նրանց վրա իշխելու***: Վերջին օրերին նրանք կանիծեն քո վերելքը [47] դեպի սուրբ սերունդ”:







- - - - - - - - - - - -
* Սերմը` անձի հոգևոր մասնիկն է, նրա աստվածային կայծը և միաժամանակ երկնքից իջածների սերունդը: Այդ կերպ, սեթական տեքստերում գնոստիկներին անվանում են Սեթի սերմը կամ սերունդը:
** Կամ “արխոնտների” իշխանության տակ` այստեղ և հաջորդիվ, - այսինքն այս աշխարհի տիրակալների և հատկապես տիեզերական ուժերի, որոնք համագործակցում են դեմիուրգի հետ: Դա կարելի է թարգմանել նաև որպես “այն, որ իմ սերունդն իրեն կհպատակեցնի տիրակալներին”:
*** Ենթադրվում է, որ Հուդային կարհամարհեն մնացած աշակերտները, բայց նա կվեհանա նրանց վրա որպես ամենաառաջինը: