ՏԱՌԱՊԱՆՔԻ ՓՈԽԱԿԵՐՊՈՒՄԸ
ՀԱՆԳՍՏԻ


Ես կարդացել եմ մի հին հունական ստոիկ-փիլիսոփայի մասին, ով ի պատասխան իր որդու հանկարծահաս մահվան մասին լուրի, ասել է.
"Ես գիտեի, որ նա անմահ չէ": Դա՞ է հաշտվելը: Այդ դեպքում այն ինձ պետք չէ: Կան իրավիճակներ, երբ հաշտվելը
շատ անբնական և անմարդկային տեսք ունի:


Երբ դուք կտրված եք ձեր զգացմունքներից, դա բոլորովին էլ հաշտվել չէ: Սակայն մեզ անհայտ է, թե ինչ էր զգում փիլիսոփան, երբ արտասանում էր այդ բառերը: Առանձին, ամենածայրահեղ իրավիճակներում Ներկայի հետ հաշտվելը կարող է ձեզ ուժից վեր բան թվալ: Եվ սակայն դուք միշտ ունեք ևս մեկ շանս իրականության հետ հաշտվելու համար:

Ձեր առաջին շանսն առկա է ամեն մի ներկա պահի մեջ և նկատի ունի հաշտեցում նրա կոնկրետ իրականության հետ: Գիտենալով, որ գոյություն ունեցող իրավիճակն անհնար է փոխել, որովհետև այն արդեն կա, դուք կամ ասում եք "այո" նրան, ինչն արդեն կա, կամ ընդունում եք որոշակի հանգամանքի բացակայությունը: Հետո դուք վարվում եք այնպես, ինչպես պահանջում է իրավիճակը: Անընդհատ գտնվելով ընդունման վիճակում, դուք դադարում եք նոր բացասականություն, նոր տառապանքներ և նոր դառն ապրումներ ծնել: Դուք ապրում եք չդիմադրելու, թեթևության և բարեգթության վիճակում, և ազատ եք ինչ-որ բանի համար պայքարելու անհրաժեշտությունից:

Բոլոր այն դեպքերում, երբ դա ձեզ չի հաջողվում և դուք բաց եք թողնում ձեր շանսը` կամ ներկայի մեջ ոչ բավարար գիտակցված ներկայության պատճառով, ինչի արդյունքում անկարող եք դառնում կանխել չգիտակցված ներքին դիմադրության ձեր սովորույթի առանձին արտահայտումները, կամ այն պատճառով, որ այս կամ այն հանգամանքն այնքան ծայրահեղական է, որ կատարելապես անընդունելի է ձեր համար, - դուք նոր ցավ ու տառապանք եք ծնում: Կողքից կարող է թվալ, որ այդ տառապանքը բխում է գոյություն ունեցող իրավիճակից, սակայն ըստ էության այդպես չէ` դա հետևանքն է ձեր ներքին դիմադրության:

Իսկ ահա թե ինչ տեսք ունի հաշտվելու ձեր երկրորդ հնարավորությունը: Եթե դուք ի վիճակի չեք ընդունել այն, ինչ գտնվում է ձեզանից դուրս, ձեզ ոչինչ չի մնում անելու, ինչ ընդունել այն, ինչ տեղի է ունենում ձեր ներսում: Եթե դուք անընդունելի եք համարում արտաքին հանգամանքը, ընդունեք նրան զուգակցող ներքինը: Դա նշանակում է, որ դուք պետք է դադարեք դիմադրել սեփական ցավին: Թույլ տվեք ձեզ այդ ցավը զգալ մինչև վերջ: Տեղի տվեք վշտին, հուսահատությանը, վախին, միայնությանը կամ յուրաքանչյուր այլ ձևի, որն ընդունում է ձեր տառապանքը: Դիտարկեք այն, չտրվելով նրա վրա որևէ պիտակ կախելու գայթակղությանը: Համակվեք նրանով մինչև վերջ, և կկատարվի հաշտվելու հրաշքը. խորը տառապանքը կփոխակերպվի խորին հանգստի: Դա ձեր Գողգոթան է: Ուրեմն թող այն ձեր վերակենդանացումը դառնա և բարձրացնի ձեզ դեպի նոր հոգևոր բարձունքներ:


Ես ոչ ամբողջովին եմ հասկանում, թե ինչպե՞ս կարելի է հաշտվել տառապանքի հետ: Չէ՞ որ
ինքներդ եք մատնացույց անում , որ տառապանքն` անհաշտելիություն է: Ինչպե՞ս կարելի է հաշտվել անհաշտելիության հետ:


Մոռացեք ժամանակավորապես հաշտվելու մասին: Երբ դուք ջղաձգվում եք ուժեղ ներքին ցավից, հաշտվելու մասին բոլոր խոսակցություններն, ինչ խոսք, իզուր և անիմաստ են թվում: Երբ ձեզ ծվատում է ուժեղ ցավը, դուք, ամենայն հավանականությամբ, անհաղթահարելի ցանկություն եք ապրելու փախչել նրանից, այլ ոչ թե հաշտվել նրա հետ: Դուք չեք ցանկանում զգալ այն, ինչ զգում եք տվյալ պահին: Դրանից ավելի բնական ի՞նչ կարող է լինել: Բայց ցավոք դուք ելք չունեք և փախչելու տեղ էլ չկա: Գոյություն ունեն քեզանից փախչելու բազմաթիվ կեղծ միջոցներ` աշխատանք, ալկոհոլ, թմրադեղեր, զայրույթ, զգացմունքների ճնշում, այլ իրավիճակների մեջ մտավոր պրոյեկցումներ և այլն: Սակայն դրանք ձեզ ցավից չեն ազատում: Տառապանքը չի թուլանում, երբ այն չգիտակցված եք դարձնում: Երբ դուք ձեզ թույլ չեք տալիս զգալ ձեր հոգու ցավը, այն ներթափանցում է ձեր բոլոր մտքերի, գործերի և մարդկանց հետ փոխհարաբերությունների մեջ: Դուք, եթե կարելի է ասել, հայտարարում եք այն ամբողջ աշխարհին` տեսքով ձեզանից ճառագող էներգիայի, որը ձեր շրջապատողներն ընկալում են ենթագիտակցության մակարդակի վրա: Եթե նրանք չեն գիտակցում իրենց, նրանց մեջ կարող է նույնիսկ ձեր հանդեպ ագրեսիվություն կամ ձեզ նեղացնելու ցանկություն արթնանալ: Իր հերթին դուք նույնպես կարող եք նրանց նեղացնել, չգիտակցված պրոյեկցելով ձեր ցավը նրանց վրա: Արտաքին պարագաները, որոնք դուք ձգում և արտահայտում եք, համապատասխանում են ձեր ներքին վիճակին:

Բայց և այնպես այնտեղ, որտեղ չկա ելք, անպայման կա ընկալման այլ մակարդակ անցնելու հնարավորություն: Այդ պատճառով երես մի դարձերեք սեփական ցավից: Նայեք ուղիղ նրա դեմքին: Զգացեք նրա ամբողջ ուժը: Զգացե՛ք ձեր ցավը, այլ ոչ թե մտածեք նրա մասին: Եթե անհրաժեշտ է, արտահայտվելու հնարավորություն տվեք նրան, բայց մտովի սցենարներ մի՛ կառուցեք նրա շուրջ: Ուղղեք ամբողջ ուշադրությունը զգացմունքի, այլ ոչ թե մարդու, իրադարձության կամ իրավիճակի վրա, որոնք, ինչպես ձեզ է թվում, այդ զգացմունքի ծագման պատճառ հանդիսացան: Թույլ մի տվեք ձեր մտքին ցավի օգնությամբ ձեր սեփական աչքերում ձեզ մարդկանց կամ հանգամանքների զոհ դարձնել: Խղճալով ձեզ և անընդհատ պատմելով բոլորին ձեր տխուր պատմությունը, դուք միայն ավելի կխճճվեք ձեր տառապանքների ցանցում: Քանի որ անհնար է փախչել ցավից, այդ իրավիճակը փոխել կարող եք, սուզվելով միայն ձեր զգացմունքի ամենախորքերը: Հակառակ դեպքում այն ադպես էլ կմնա ձեր հետ: Այդ պատճառով կենտրոնացրեք ամբողջ ուշադրությունն այն բանի վրա, ինչ զգում եք հիմա, խուսափելով յուրաքանչյուր մտավոր նախորոշումներից: Ընկղմվելով ձեր զգացմունքի մեջ, զգայուն ընկալունակություն պահպանեք: Սկզբում ամեն ինչ ձեր շուրջ կարող է մռայլ թվալ, և կարող եք ցանկանալ շուռ գալ այդ մթից: Դիտարկեք այդ մղումը, բայց մի հանձնվեք նրան: Շարունակեք ուղղել ձեր ուշադրությունը ցավի վրա, շարունակեք ապրել վախ, վիշտ, սարսափ, միայնություն կամ ինչ-որ այլ բացասական հուզում: Եղեք արթմնի և մի կորցրեք տեղի ունեցածի մեջ ձեր ներկայության զգացումը: Զգացեք այն ձեր ամբողջ Լինելությամբ, մարմնի յուրաքանչյուր բջիջով: Այդ կերպ դուք այդ մութը լցնում եք լույսով` լույսով ձեր գիտակցության:

Այդ փուլի վրա դուք կարող եք այլևս չանհանգստանալ իրականության հետ հաշտվելու մասին: Այն արդեն տեղի է ունեցել: Ինչպե՞ս: Լիակատար ուշադրությունը նշանակում է լիակատար ընդունում և, հետևաբար, հաշտվել: Կենտրոնացնելով ձեր ուշադրությունն ինչի վրա էլ լինի, դուք կիրառում եք Հավերժական Ներկա Պահի ուժը` ձեր ներկայության ուժը: Դիմադրության և ոչ մի գաղտնի օջախ նրա դեմ կանգուն մնալ չի կարող: Այդ ուժն օգնում է ձեզ ազատվել ժամանակից, իսկ առանց նրա ոչ տառապանք, ոչ բացասականություն գոյություն ունենալ չեն կարող:

Տառապանքի ընդունումը հավասարազոր է հանդիպմանը մահվան հետ: Երբ դուք դեպի ձեր սեփական ցավը շուռ եք գալիս դեմքով, երբ ընդունում եք նրա իրավունքը լինել և ուղղում եք ձեր ուշադրությունը նրա վրա, դուք գիտակցված գնում եք մահվան: Բայց, ընդունելով այդ մահը, դուք հասկանում եք, որ մահ որպես այդպիսին չկա, որ վախենալու բան չկա: Մեռնում է էգոն միայն: Պատկերացրեք արևի ճառագայթ, որը մոռացել է, որ ինքը` արևի անբաժանելի մասնիկն է, և սխալմամբ ենթադրում է, որ պետք է պայքարի կենդանի մնալու համար, պետք է պատկերացնի իրեն արևից առանձին ինչ-որ բան և կառչի այդ պատկերացումից: Մի՞թե նման մոլորության մահը չէր ուղեկցվի անհավանական թեթևությամբ:

Դուք ցանկանում եք, որ ձեր մահը հե՞շտ լինի: Ցանկանում եք մեռնել առանց ցավի և հոգեվարքի՞: Ուրեմն թող Ներկայի ամեն ակնթարթ մահ բերի ձեր անցյալին, իսկ ձեր ներկայության լույսն իր փայլքով ցիրուցան անի ձեր ծանր, ժամանակի մեջ խճճված "ես"-ը, որը երբևիցէ դուք համարում էիք, որ դուք եք: