ՆԵՐԱԾԱԿԱՆ ԽՈՍՔ
Երբեմն մայրամուտի ոսկե-նարնջագույն ճառագայթները, պատված երկնքի լազուրի շղարշով, թափանցիկ գեղեցկության այնպիսի մի պահ են նվիրում մեզ, որ մենք շշմած քարանում ենք, դեպի այն ուղղելով մեր սառած հայացքի բյուրեղիկը: Պահի հրաշալիությունն այնպես է կուրացնում մեզ իր փայլքով, որ մեր անհանգիստ և շաղակրատ միտքը դադար է տալիս, որպեսզի մեզ մտովի չփախցնի այն բանից, ինչ տեղի է ունենում Այստեղ և Հիմա: Եվ ասես անտեսանելի ծիածանագույն դուռ է բացվում ինչ-որ տեղ կողքիդ, մեկ այլ իրականության սահմանի վրա, որը միշտ մեզ հետ է, բայց այնքան հազվադեպ է բացվում մեր հայացքին:
Աբրահամ Մասլոուն նման պահերն անվանել է “գագաթնակետային ապրումներ”: Դրանք իրոք որ մեր կյանքի կուլմինացիոն պահեր են, երբ ոմն անբացատրելի ուժ հանկարծակի մեզ մեր առօրեականությունից դուրս է նետում: Թերևս, նույն հաջողությամբ նա կարող էր կնքել դրանք որպես իրադարձային ապրումներ. չէ՞ որ այդ անհավանական պահերի տեսահարթակից մենք աչքի ծայրով հաջողեցնում ենք հայացք նետել իրեն` Գոյության հավերժական ապարանքները: Եվ նրանց մեջ, թող որ միայն մեկ պահ, գտնել մեր իսկական էությունը:
“Ախ, - կգոչի ինչ-որ մեկը, - այդ ամենն այնքան վեհ է, բայց այնքան անցողիկ… Այ, եթե հնարավոր լիներ մնալ այնտեղ… Մի՞թե չկա որևէ միջոց, որը թույլ կտար հավերժ բնակություն հաստատել այդ հմայիչ վայրերում”:
Վերջին տաս տարիները ես նվիրել եմ այդ հարցի պատասխանի նպատակամետ որոնումներին: Այդ ընթացքում ինձ բախտ է վիճակվել բազմիցս զրույցի բռնվել “ապագայի պարադիգմի” ամենահամարձակ, ամենաոգեշնչված և խորաթափանց հետազոտողների հետ բժշկության, գիտության, հոգեբանության, բիզնեսի, կրոնի և հոգևոր պրակտիկայի աշխարհներից: Մեկմեկուց կտրականապես տարբերվող այդ մարդկանց մերձեցնում է գիտակցված հասկացումն այն բանի, որ մարդկությունն այսօր քվանտային թռիչք է կատարում իր բարեշրջական զարգացման մեջ: Այդ գլոբալ փոփոխությունն ուղեկցվում է առաջընթացով մեր աշխարհընկալման մեջ` իրականության այն ներքին պատկերի մեջ, որը ստիպում է մեզ տեսնել հենց այս, այլ ոչ թե մի այլ կերպ: Ցանկացած աշխարհընկալման շրջանակների մեջ մենք երկու կենսականորեն կարևոր հարց ենք դնում. “Ո՞վ ենք մենք” և “Ինչպիսի՞ն է բնությունը Տիեզերքի, որտեղ մենք ապրում ենք”: Այս հարցերի պատասխաններով ձևավորվում են մեր մոտիկների, ընկերների և աշխատակիցների հետ մեր փոխհարաբերությունների որակն ու առանձնահատկությունները: Իսկ սրանց ավելի խոշոր մասշտաբով իմաստավորմամբ է պայմանավորված հասարակարգի կառուցվածքը:
Արժե՞ ուրեմն զարմանալ, որ մեր աչքերի առջև ծնունդ առնող նոր աշխարհընկալումը կասկածի է առնում արևմտյան հասարակարգի շատ առասպելներ և աքսիոմաներ:
ԱՌԱՍՊԵԼ 1. Մարդկությունը հասել է իր զարգացման գագաթնակետին:
Հիմնվելով համեմատական կրոնի, բժշկության, մարդաբանության և սպորտի բնագավառներում նորագույն հետազոտությունների վրա, “Էսալեն” կազմակերպության հիմնադիրներից մեկը` Մայքլ Մերֆին, առաջ քաշեց և հիմնավորեց մարդկային բարեշրջման մեջ զարգացման ավելի բարձր աստիճանների առկայության մասին հիպոթեզը: Երբ մարդ հասնում է իսկական հոգևոր հասունության, նրա մոտ բացահայտվում են զարմանալի ունակություններ այն հարցում, ինչ վերաբերվում է սիրոն, կենսական էներգիային, անհատական արժանիքներին, ֆիզիոլոգիական պրոցեսների գիտակցմանը, կամքի պոտենցիալին ու տեղեկություններ տալու և ստանալու միջոցներին:
Ընդունել այս աստիճանների գոյության փաստը` նշանակում է առաջին քայլը կատարել նրանց հասնելու համար: Դրանից հետո միայն կարելի է գիտակցված և նպատակամետորեն կիրառել այս կամ այլ մեթոդները:
Բայց մարդկանց մեծամասնությունը, ցավոք, դեռևս չի հանդգնում այդ քայլն անել:
ԱՌԱՍՊԵԼ 2. Մարդիկ ոչ մի կերպ կապված չեն բնության և տիեզերքի հետ:
Բազմաթիվ պատերազմների, մոլորակին անարգանքի ենթարկելու և մարդկային անարդարության ամենահնարավոր արտահայտումների մեղավորն է “Ես` ես չեմ, իմը` իմը չէ” անունը կրող առասպելը: Եվ իրոք, կգտնվե՞ր արդյոք առողջ դատողություն ունեցող որևէ մեկը, ով վնաս կհասցներ իր մերձավորին, եթե վերջինիս հենց իր մասնիկը համարեր: Հանրագումարի բերելով գիտակցության արտասովոր վիճակների իր բազմամյա ուսումնասիրությունները, Ստանիսլավ Գրոֆը նշեց, որ “շնորհիվ մարմնի/էգո և կյանքի ամբողջ միագումարի միջև բացարձակ սահմանների բացակայության, յուքանչյուր մարդու գիտակցությունն ու հոգեկանը հարաբերակից են “ամենայն գոյին”, ինչի մասին ասում են նորագույն հետազոտությունների արդյունքները”:
Դոկտոր Լարրի Դոսսիի` “Էրա-3” անունը ստացած վերջին բժշկական կատարելագործումների հիմքում ընկած է մարդու ունակությունը, մտքի, բուժական հրահանգների և համապատասխան ներքին կարգավորման օգնությամբ ազդել ուրիշ մարդկանց ֆիզիոլոգիայի վրա: Այդ կատարելագործումները հաստատվում են աղոթքի բուժիչ ուժի գիտական հետազոտումներով: Տրադիցիոն գիտության մեջ տիրապետող պատկերացումների համաձայն, այդ ամենը կատարելապես անհնար է: Եվ այնուհանդերձ փաստերը` համառ բաներ են: Եվ նրանք պնդում են, որ մեր կապը մեկմեկու և աշխարհի հետ` լրիվ իրական է:
ԱՌԱՍՊԵԼ 3. Մեր իրականությունը սահմանափակված է ֆիզիկական աշխարհի շրջանակներով:
Տրադիցիոն գիտությունն աշխարհի վրա իր մատերիալիստական հայացքով պնդում է. այն, ինչ չի կարելի չափել, հետազոտել լաբորատորիայում կամ ընկալել հինգ զգայական օրգանների օգնությամբ, ուղղակի գոյություն չունի: Չէ՞ որ այն “իրական չէ”: Նման մոտեցման հետևանքն է դարձել կյանքի ամբողջ հարստությունն իր ամենատարբեր արտահայտումներում խցկել միայն ֆիզիկական իրականության շրջանակների մեջ: Ընդ որում հոգևոր կամ, ինչպես ես եմ անվանում, ոչ-ֆիզիկական տարածքների գոյությունը բացեիբաց հերքվում է:
Այդպիսի դիրքավորմանը հակադրվում է “հավերժական փիլիսոփայությունը”` ընդհանրացված փիլիսոփայական հայացք աշխարհի վրա, որն իր մեջ ընդգրկում է տարբեր դարաշրջաններ, կրոններ, ավանդություններ և մշակույթներ: Այդ ըմբռնման շրջանակներում ընդունվում է իրականության` ոչ նման, բայց իրար հետ համադրելի տարածքների գոյությունը, ամենախիտ և ամենաանգիտակցականից (այն, ինչը մենք “նյութ” ենք անվանում), մինչև ամենանոսր և ամենագիտակցականը (ինչը կոչվում է ”հոգևորի ոլորտ"):
Ամենահետաքրքիրն այն է, որ իրականության այսպիսի մոդել` լայնացած, բազմատարածքային, - մեզ առաջարկում են քվանտային ֆիզիկայի տեսաբանները, մասնավորապես Ջեկ Սքարֆետտին, ով առաջինը նկարագրեց տարածության մեջ գերլուսային տեղաշարժերը: Ֆիզիկական արագության մինչև օրս չգերազանցված գագաթնակետին` լույսի արագությանը գերազանցող արագությամբ շարժվելու հնարավորությունը նա բացատրում է իրականության այլ տարածքների գոյությամբ: Այստեղ տեղին է հիշել նաև լեգենդար Դէվիդ Բոմի աշխատությունները և նրա` իրականության ընդարձակ (ֆիզիկական) և սեղմված (ոչ-ֆիզիկական) բազմատարածքային մոդելը:
Եվ դա ուղղակի թեորիա չէ: 1982 թվականին Ֆրանսիայում անց կացվեց այսպես կոչված “տեսանկյունային էքսպերիմենտ”: Այն ցույց տվեց, որ երկու քվանտային մասնիկներ, որոնք երբևիցէ միացած էին իրար հետ, ինչ-որ կերպ պահպանում են այդ կապը, նույնիսկ երբ հեռանում են մեկմեկուց հսկայական տարածություններ: Մի մասնիկի վրա ազդեցության դեպքում մյուսն անմիջապես փոխում էր իր վարքը համապատասխան կերպով: Բացատրել գերլուսային տեղափոխությունների հիմքում ընկած մեխանիզմը գիտնականներն առայժմ չեն կարողանում, սակայն որոշ տեսաբաններ ենթադրում են, որ այդ կապն իրագործվում է ավելի նուրբ տարածքների “մուտքերի” միջոցով:
Հակառակ նրանց կարծիքին, ովքեր պնդում են իրենց նվիրվածության մասին Տիեզերքի ընդունված պարադիգմին, գիտական շրջաններում վաստակավոր հարգանք ունեցող շատ նորարարներ համարում են, որ մարդկությունը դեռևս չի հասել իր զարգացման գագաթնակետին, որ մենք առանձնացված չենք այլ կենսաձևերից, այլ, ընդհակառակը, կապված ենք նրանց հետ ամենատարբեր մակարդակներում և որ գիտակցության ամբողջական տարրապատկերն ամփոփում է իր մեջ ոչ միայն ֆիզիկական աշխարհը, այլ նաև բազմակերպ ոչ-ֆիզիկական իրականությունը:
Աշխարհի նոր պատկերացման իմաստը` ընդունակությունն է ընկալել մեզ, այլ կենդանի էություններին և կյանքն ամբողջությամբ ոչ թե մեր փոքրիկ, երկրային անհատականության աչքերով, ով ծնվում և ապրում է ժամանակի մեջ, այլ ավելի շուտ մեր հոգու և մեր Գոյության` մեր իսկական “Ես”-ի աչքերով: Այսօր մարդիկ մեկը մյուսի հետևից քվանտային թռիչք են կատարում դեպի իրականության ավելի բարձր ոլորտներ:
“Ներկա պահի ուժը” գիրքը Էկհարտ Թոլլեին ներդրեց մեր ժամանակների ամենաականավոր հոգևոր ուսուցիչների հետ նույն շարքում: Այդ գրքում նա ձգտում է ցուցադրել, որ մարդկության բոլոր պրոբլեմներն իրենց արմատներով գնում են դեպի մարդու մտքի խորքերը: Իսկ ավելի ճիշտ` այն մոլորությունների խորքերը, որոնք մեզ ստիպում են նույնացնել մեզ մեր մտքի հետ:
Ցրված ուշադրությունն ու ամենափոքր դիմադրության ճանապարհն ընտրելու հակումը, ինչը բացատրվում է Ներկայում միայն մասնակիորեն և կիսագիտակցված գտնվելու մեր սովորությամբ, - մեր մեջ ներքին վակուում են ծնում: Այդ դիսբալանսը փոխհատուցվում է իրեն մեր տերը համարել շտապող ժամանակային շրջանակների մեջ սահմանափակված մտքով, չնայած ի սկզբանե նրան հատկացվել էր ընդամենն օգտակար և ճարպիկ ծառայի դերը: Ծաղկից ծաղիկ թրև եկող թիթեռնիկի նման, մեր միտքը մեկ կյանքի է բերում անցյալը, մեկ կանխավայելում է ապագան, դրանով ոչ լավագույն որակի հեռուստասերիաներ պատկերագծելով մեր մտքերի էկրանին: Եվ միայն երբեմն մեզ հաջողվում է հանգստանալ ու լիցքաթափվել անհուն խորքերում նրա, ինչ կատարվում է Այժմ և Այստեղ: Չէ՞ որ հենց այս տեղում և այս կոնկրետ պահին մենք ձեռք ենք բերում մեր մահկանացու մարմնի, փոփոխական հույզերի և շատախոս մտքի սահմաններից դուրս գտնվող մեր իսկական Եսը:
Մեր գիտակցելու և դատելու ունակությունը բոլորովին էլ մարդկային բարեշրջման գագաթնակետը չէ, չնայած հենց այն է, որ մեզ տարբերում է կենդանիներից: Բանականությունը, ճիշտ ինչպես բնազդը, մեր առաջընթացային զարգացման էտապ է ընդամենը: Իսկ այդ ճանապարհի վերջնական նպատակն է` վերամիացումը մեր Գոյության իմաստի հետ, հանուն նրա զարմանահրաշ աստվածային իրականությունն ակնթարթ ակնթարթի հետևից մեր ֆիզիկական աշխարհում մարմնավորելու: Ասել այդ մասին հեշտ է, իսկ այ` հանդիպել նրանց, ով մոտեցել է մարդկային զարգացման ամենահեռավոր հորիզոններին, այնքան էլ հասարակ բան չէ:
Բարեբախտաբար, այդ ճանապարհին մեզ հոգևոր ուսուցիչներ և ուղեկիցներ են տրվում: Էկհարտ Թոլլեի` որպես ուսուցչի և ուղեկցի ուժը, - ոչ այնքան զվարճալի պատմություններով մեզ ուրախացնելու, վերացականը կոնկրետացնելու և մեզ բազում օգտակար ու պետքական գործելաձևերով զինելու մեջ է, որքան նրա անմիջական ապրումների փորձի մեջ, փորձի մեջ մարդու, ով գիտի: Այդ գիտելիքը վարակում է նրա խոսքերն այնպիսի հզոր էներգիայով, որին տիրապետում են միայն բացառիկ հոգևոր ուսուցիչները: Իր լայնածիր իրականության խորքերից Էկհարտ Թոլլեն ճանապարհ է հարթում նրանց համար, ովքեր կցանկանային հետևել իրեն:
Իսկ եթե դա հանկարծ տեղի՞ ունենար… Կարելի է չկասկածել, որ աշխարհն, ինչպիսին մենք այն գիտենք, կվերափոխվեր դեպի լավը: Մեր արժեքները կփոխվեին անճանաչելիորեն, և աշխարհը կհարստանար սկզբունքորեն նոր քաղաքակրթության ծնունդով:
“Բայց արդյո՞ք դուք ունեք ապացույցներ, որ այդ լայնածավալ իրականությունն իրոք գոյություն ունի”, - կհարցնեք դուք: Ի պատասխան կարող եմ առաջարկել միայն համեմատություն: Գիտնականների մի ամբողջ լեգիոն օրեր շարունակ կարող է ձեզ գիտական փաստարկներ բերել, որ բանանները կծու են: Եվ սակայն բավական է գոնե մեկ անգամ փորձել գոնե մեկ բանան, որպեսզի հասկանաս, որ այդպես չէ: Վերջին հաշվով ապացույցները, որոնց մասին գնում է խոսքը, հարկ է փնտրել ոչ թե մտավոր փաստարկների մեջ, այլ անմիջական շփման մեջ սրբազան սկզբնաղբյուրի հետ քո ներսում և ամենում, ինչ քեզ շրջապատում է: Եվ Էկհարտ Թոլլեն մեզ հիանալի հնարավորություն է տալիս հպվել Գոյության այդ անտեսանելի էությանը:
Ռասսել Դիկառլո,“Դեպի աշխարհի նոր ընկալումը. Զրույցներ
առաջավոր սահմանագծերին” գրքի հեղինակը
Էրի, նահանգ Պենսիլվանիա, ԱՄՆ
Հունվար, 1998
Մեջբերել
Նոյեմ-ի խոսքերից
Էջանիշներ