StrangeLittleGirl-ի խոսքերից
Ինձ շատ կտփե՞ք, եթե համարձակվեմ ասել, որ անգամ մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաները պետք ա սովորեն սովորական դասարաններում: Բացատրեմ: Նախ սկսենք էդ կնգա ապուշ ասածներից, թե մտավոր խնդիր ունեցողները խանգարում են խելացի էրեխեքին: Հայաստանում շատ տարածված մտածելակերպ ա, թե՝ խելոքներին պետք ա օգնենք, որ բարձունքների հասնենք: Մեր կրթական համակարգը հիմնված ա հենց էդ խելոքների վրա, անգամ միջակները չեն ձգում, ուր մնաց՝ մտավոր խնդիր ունեցողները, մինչդեռ իմ համեստ կարծիքով կրթությունը պետք ա ուղղված լինի բոլորին բավարարելու, հատկապես միջակներին, որովհետև իրանք թվով ամենամեծն են, խելացիներն ու մտավոր խնդիրներ ունեցողները կոնտինուումի երկու ծայրերի բացառություններն են: Հետո, շատ կարևոր ա հենց փոքրուց երեխային սովորեցնելը, որ ինքը հասարակության մի մաս ա, ու իրա ունակությունները ոչ թե նրա համար են, որ ինքը բարձունքներ նվաճի, այլ օր օգնի նրանց, ովքեր իր նման չեն, օրինակ հենց թեկուզ ընկերություն անելով: Բայց իհարկե խնդիրներով էրեխեքը պիտի տարբեր ծրագրերով դասավանդվեն: Կասեք՝ ո՞նց ա դա հնարավոր, երբ նրանք ընդհանուր մի դասարանում են: Եթե նման օրինակ տեսած չլինեի, օդում պիտի կրակեի: Բայց կարամ իմ Պրահայի դպրոցի օրինակը բերեմ: Էնտեղ կոնկրետ մաթեմը բոլորս անհատական ծրագրով էինք անցնում: Մի գիրքը վերջացնելուց հետո անցնում էինք մյուսի: Դասերի ժամանակ էլ դասատուն ոչ թե գրատախտակին բան էր բացատրում, այլ առանձին-առանձին հերթով բոլոր էրեխեքին կանչում, նայում ուր են հասել, նախորդ դասի վարժությունների սխալները քննարկում, եթե պետք էր լինում, նոր բան բացատրում, իսկ էդ ընթացքում մնացած բոլորն իրենց էդ դասի հանձնարարություններն էին լուծում:
Հետո, շատ կարևոր ա ստանալ մի հասարակություն, որտեղ բոլորը բոլորից են սովորում, ոչ թե ուսուցիչը սովորեցնում ա, աշակերտը՝ սովորում: Այսինքն՝ նույն ուսուցիչը պետք ա աշակերտներից սովորի, աշակերտներն էլ միմյանցից: Հիմա սրա հետ կապված մի դեպք պատմեմ:
Մեր կողքը մի գերդաստան ա բնակվում: Իրանք հայտնի են իրանց մեղմ ասած մտավոր ոչ փայլուն կարողություններով: Մտավոր հետամնացությունը կոպիտ տերմին կլինի, բայց կարելի ա ասել, որ նորմայի կոնտինուումի ստորին մասերում էին: Էդ գերդաստանի աղջիկներից մեկն ինձնից մի դասարան ցածր էր: Մինչև դպրոց գնալն էլ մենք իրար հետ ընկերություն անում էինք, բակում խաղում էինք, իրար ծնունդների գնում ու մինչև դպրոցն ավարտելն էլ լավ մոտիկ էինք: Ասենք եթե մեկը չասեր, որ իրանք (կամ հենց թեկուզ իմ էդ ընկերուհին) մտավոր խնդիրներ ունեն, կյանքում մտքովս չէր անցնի (էս էլ քեզ դիսկրիմինացիայի օրինակ. դասատուներն ասում էին, թե՝ ինչ ես Ռիմուշի հետ ընկերություն անում): Ամեն ինչից բացի, էդ աղջիկը հաճախ մեր տուն էր գալիս ու մաթեմի տնայինները դեմ տալիս, որ անեմ: Չէի անում: Նստում, ժամերով բացատրում էի, թողնում, որ ինքը անի: Էնքան էի բացատրում, մինչև իրոք կարողանում էր: Չեք պատկերացնի՝ ոնց էի ուրախանում տենց ժամանակ: Հետո որ մեծացա, մտածեցի՝ ինչքան շատ բան կսովորեր ինքը դպրոցում, եթե դասախոսներն էլ նման վերաբերմունքի արժանացնեին:
Բայց ամեն ինչից բացի, էդ մեր կողքի գերդաստանի կանայք մի շատ կարևոր հատկանիշ ունեին. իրանց ձեռքից ամեն ինչ գալիս էր, տները պլպլում էին, էփած ճաշերը գժանոց համով էին, կարուձևից իրանց նմանը չկար: Բաներ, որոնցից ես՝ ամենայն գերազանցիկս գոնե էդ տարիքում լրիվ զրո էի, հիմա էլ չեմ փայլում: Ու ասենք կարայի, չէ՞, Ռիմուշից դրանք սովորեի (մինչև դպրոց գնալը գոնե տիկնիկի շոր կարել սովորել եմ իրանից): Բայց հենց էդ դիսկրիմինացիան բերել էր նրան, որ տպավորություն էի ստացել, թե նրանից սովորելու բան չունեմ, թե մեջներիցս ես եմ:
Ասածս ինչ ա. մտավոր խնդիր ունեցող երեխան կարա ուրիշ հատկանիշներ ունենա, որոնցով կարա հասարակությանն օգուտ տա, կարա մեծանա ու ինչ-որ փոքր աշխատանք ունենա, իր վաստակածով ապրի, ոչ թե թոշակների հույսին մնա: Իսկ նման վերաբերմունքն ու համակարգն ուղղակի սպանում ա էս մարդկանց՝ հավերժ կախված դարձնելով մնացածներից:
Մեջբերել
) մինչև առայժմ վերջին գրառմանդ համար, Բյուր ջան, կոշիկներով մտար աչքս:
Էջանիշներ