Պարականոն Ավետարան Թովմասի

[Sambitbaba]

ՊԱՐԱԿԱՆՈՆ ԱՎԵՏԱՐԱՆ ԹՈՎՄԱՍԻ

Կամ, ինչպես ընդունված է ասել՝ “ըստ Թովմասի”: Բայց ինձ, միգուցէ տգիտությունս է պատճառը, ավելի մոտ է առանց “ըստ”-ի: Այնպես որ հենց այդպես էլ թողնում եմ: “Պարականոն Ավետարան Թովմասի”:

Հաճախ անվանում են նաև. “Հինգերորդ Ավետարան”:
Եթե ինձանով լիներ, կանվանեի “Ավետարան համար մեկ”: Թե ինչու՞, այս պահին առանձնապես խորանալու ցանկություն չկա: Եվ հետո, կուզենայի, որ ամեն կարդացող ինքը կարծիք կազմեր:

Ամեն ինչ սկսվեց նրանից, որ մեջս ցանկություն ծնվեց թարգմանել Օշոյի “Մանանեխի հատիկը” գիրքը, որը Թովմասի Ավետարանի մեկնությունն է: Օշոն երբեք ինձ առանձնապես մոտ չի եղել, բայց ցնցեց ինձ այն հանգամանքը, որ հնդիկ մտածողն այնպիսի իմաստնությամբ է մոտեցել հարցին, ինչպես ոչ մի քրիստոեա՝ երբեք: (Այս պահին հիշեցի Նիկոլայ Ռերիխի ցավով լի խոսքերը, որ՝ ուր էր, թե քրիստոնեաները Բուդդայի հանդեպ ունենային չնչին տոկոսն այն հարգանքի, որը բուդդիստները տածում են Քրիստոսի հանդեպ…)

Այս՝ Հինգերորդ Ավետարանում, - Հիսուսն ինձ համար հեղափոխական է: Հարյուր տոկոսանոց: Թե ինչու՝ այդ մասին հետո կարելի է խոսել: Իսկ այս պահին հիշեցի այդ բառը, քանզի նա իրոք որ հեղափոխություն կատարեց:

Ինձ թվում է, որ նորություն չի և ոչ մի քրիստոնեայի համար, որ Հիսուսի արածն իրոք հեղափոխություն էր: Բայց նրանցից ոչ մեկի մտքով չի անցնում, որ Թովմասի Ավետարանը՝ կարող է հեղափոխություն դառնալ այսօրվա քրիստոնեության համար: Ասեմ ավելին. ամենաանհրաժեշտ հեղափոխություն քրիստոնեության համար, որովհետև առանց այդ հեղափոխության, քրիստոնեությունը դատապարտված է… Ավելի լավ է չշարունակեմ, բայց “ով ականջներ ունի լսելու, թող լսի”:

… Չգտնելով Ավետարանի հայերեն տարբերակը, ինքս սկսեցի թարգմանել ռուսերենից: Թարգմանել էի արդեն կեսից ավելին, երբ ծանոթացա մի շատ հաճելի անձնավորության հետ, ով, պարզվեց, ունի հայերենը: Ուղարկեց ինձ: Կարդացի: Համեմատեցի ու հասկացա, որ հիմնականում լավն է, բայց կան տեղեր, որոնց հետ ես համաձայնվել չեմ կարող: Ինչու՞…

Պիտի ասեք, թե նորից մեջ եմ գցում “Նյու-Էյջը”, բայց անկարող եմ այդ չանել: Քանզի այսօր մենք այնքան նոր տեղեկություններ ենք ստանում տարբեր մակարդակների վրա և այնքան լիքն են դրանցով (կամոք թե ակամա), որ շրջանցել դրանք այլևս անկարող ենք, որովհետև մեր ընկալման սահմաններն էլ՝ կամոք թե ակամա, - ավելի լայնացած են արդեն: Թարգմանությանս մեջ որոշ տեղեր ես օգտագործել եմ դրանք, իսկ ընդհուր առմամբ օգտվել եմ անգլերեն, ռուսերեն և հայերեն տարբերակներից:

[Sambitbaba]

ԱՎԵՏԱՐԱՆ ԹՈՎՄԱՍԻ

Սրանք գաղտնի խոսքեր են, որ ասաց կենդանի Հիսուս և որոնք գրի առավ Դիդիմոս (Երկվորյակ) Հուդա Թովմասը: Եվ նա ասաց.
Նա, ով տիրապետի այս խոսքերի մեկնությանը, մահ չի ճաշակի:

1. Հիսուս ասաց. Թող նա, ով փնտրում է, թող չդադարի փնտրել, քանի դեռ չի գտել, և, երբ նա գտնի, նա կտատանվի, և, եթե նա տատանվի, նա կզարմանա, և նա կթագավորի ամեն ինչի վրա:

2. Հիսուս ասաց. Եթե նրանք, ովքեր առաջնորդում են ձեզ, ասում են ձեզ. Նայե’ք, արքայությունը երկնքու’մ է, - ուրեմն երկնային թռչունները ձեզանից առաջ կհասնեն: Եթե նրանք ասում են ձեզ, որ այն` ծովի մեջ է, ուրեմն ձկները ձեզանից առաջ կհասնեն: Բայց Արքայությունը ձեր մեջ է և ձեզանից դուրս:

3. Երբ դուք ճանաչեք ձեզ, դուք կճանաչվեք և կիմանաք, որ դուք` կենդանի Հոր զավակներն եք: Իսկ եթե դուք չճանաչեք ձեզ, ուրեմն դուք աղքատության մեջ կմնաք և դուք` աղքատություն եք:

4. Հիսուս ասաց. Ծերունին իր օրերում չի հապաղի հարցնել յոթ օրեկան մանկանը կյանքի տեղի մասին, և նա կապրի: Քանզի շատ առաջիններ կլինեն վերջիններ, և նրանք մեկ կդառնան:

5. Հիսուս ասաց. Ճանաչիր այն, ինչ (կամ նրան, ով) քո առջև է, և այն, ինչ (կամ նա, ով) թաքնված է քեզանից, - կբացվի քո առջև: Քանզի չկա գաղտնի ոչինչ, ինչը հայտնի չի դառնա:

6. Նրա աշակերտները հարցրեցին նրան, նրանք ասացին նրան. Արդյո՞ք դու ուզում ես, որ մենք ծոմ պահենք; և ինչպե՞ս մենք աղոթենք; տա՞նք ողորմություն և խուսափե՞նք ուտելիքից: Հիսուս ասաց. Մի’ ստեք, և այն, ինչ ատում եք, մի’ արեք: Քանզի ամեն ինչ բաց է երկնքի առջև: Քանզի չկա ոչինչ գաղտնի, ինչը հայտնի չի դառնա, և ծածուկ ոչինչ ծածկված չի մնա:

7. Հիսուս ասաց. Օրհնված է առյուծ, ում կուտի մարդ և առյուծը մարդ կդառնա: Եվ անիծված է այն մարդ, ում կուտի առյուծ, և առյուծը մարդ կդառնա: 

8. Եվ նա ասաց. Մարդը նման է իմաստուն ձկնորսի, ով ցանցը ծովն է գցել: Նա դուրս է քաշում ցանցը ծովից, լիքը փոքր ձկներով; այդ փոքր ձկների մեջ իմաստուն ձկնորսը գտավ մի մեծ և լավ ձուկ: Բոլոր փոքր ձկներին նա նետեց ծովը, նա առանց չարչարանքի ընտրեց մեծ ձկանը: Ով ականջներ ունի լսելու, թող լսի:

9. Հիսուս ասաց. Ահա, դուրս եկավ սերմանողը, նա վերցրեց մի լիքը բուռ սերմ, նա նետեց (սերմերը): Բայց ոմանք ընկան ճանապարհին, թռան-եկան թռչունները և կտցեցին նրանց: Ոմանք ընկան քարերին, և արմատներ չարձակեցին, և հասկերը չուղարկեցին երկինք: Եվ ոմանք ընկան փշերի մեջ, նրանք խեդեցին սերմերը, և որդը կերավ նրանք: Եվ ոմանք ընկան բարենպաստ հողի վրա և առատ բերք տվեցին երկինք: Դա բերեց վաթսուն չափ մեկի վրա և հարյուր քսան չափ մեկի վրա:

10. Հիսուս ասաց. Ես կրակ եմ գցել աշխարհի մեջ, և ահա ես հսկում եմ այն, մինչև այն բոցավառվի:

11. Հիսուս ասաց. Այդ երկինքը կանցնի-կգնա, և այն, ինչ նրանից վեր է, կանցնի-կգնա, և նրանք, ովքեր մեռած են, կենդանի չեն, և նրանք, ովքեր կենդանի են, չեն մեռնի:

12. Հիսուս ասաց. (Այն) օրերին դուք մեռյալ էիք ուտում, դուք կենդանացնում էիք նրան: Երբ որ դուք հայտնվեք լույսի մեջ, դուք ի՞նչ եք անելու: Այդ օրը դուք` մեկ էիք, դուք դարձաք երկու: Իսկ երբ դառնաք երկու, դուք ի՞նչ եք անելու:

13. Աշակերտներն ասացին Հիսուսին. Մենք գիտենք, որ դու կհեռանաս մեզանից: Ո՞վ է նա, ով մեր մեծը կդառնա: Հիսուս ասաց նրանց. Այն տեղում, ուր դուք եկաք, դուք կգնաք Հակոբ Արդարի մոտ, ում պատճառով առաջացան երկինք և երկիր:

14. Հիսուս ասաց իր աշակերտներին. Նմանեցրեք ինձ, ասացեք ինձ, թե ում եմ ես նման: Սիմոն Պետրոսն ասաց նրան. Դու նման ես արդար հրեշտակի: Մատթեոսն ասաց նրան. Դու նման ես իմաստուն փիլիսոփայի: Թոմասն ասաց նրան. Տեր, իմ շուրթերը ոչ մի կերպ չեն ստանձնում ասել, թե ում ես դու նման: Հիսուս ասաց. Ես քո տերը չեմ, քանզի դու խմել ես, դու հագեցել ես եռացող աղբյուրից, որը չափել եմ ես: Եվ նա վերցրեց նրան, մի կողմ տարավ նրան (և) երեք խոսք ասաց նրան: Իսկ երբ Թովմասը վերադարձավ ընկերների մոտ, նրանք հարցրեցին նրան. Ի՞նչ ասաց քեզ Հիսուս: Թովմասն ասաց նրանց. Եթե ես ասեմ ձեզ այդ խոսքերից մեկն անգամ, որ նա ասաց ինձ, դուք կվերցնեք քարերը, կնետեք (դրանք) ինձ վրա, կրակ կժայթքի քարերից (և) կայրի ձեզ:

15. Հիսուս ասաց. Եթե դուք ծոմ եք պահում, դուք ձեր մեջ մեղք եք հարուցում, և, եթե դուք աղոթում եք, դուք դատապարտված կլինեք, և, եթե դուք ողորմություն եք տալիս, դուք ձեր հոգուն վնաս եք պատճառում: Եվ եթե դուք գալիս եք մի երկիր և գնում եք բնակավայրեր, եթե ձեզ հյուրընկալում են, կերեք այն, ինչ ձեր առջև կդնեն: Նրանք, ովքեր հիվանդ են նրանց մեջ, բժշկեք: Քանզի այն, ինչ կմտնի ձեր բերանը, չի պղծի ձեզ, բայց այն, ինչ դուրս է գալիս ձեր բերանից, կարող է ձեզ պղծել:

16. Հիսուս ասաց. Երբ դուք տեսնեք նրան, ով ծնված չէ կնոջից, ոտքերն ընկեք (և) երկրպագեք նրան; նա` ձեր Հայրն է:

17. Հիսուս ասաց. Կարող է, մարդիկ մտածում են, որ ես եկել եմ, որ խաղաղություն նետեմ աշխարհ, և նրանք չգիտեն, որ ես եկել եմ, որ աշխարհ նետեմ բաժանումներ, կրակ, սուր, պատերազմ: Քանզի հինգ հոգի կլինեն տանը. երեքը կլինեն երկուսի դեմ և երկուսը երեքի դեմ: Հայրը որդու դեմ և որդին հոր դեմ; և նրանք կանգնած կլինեն որպես միակը:

18. Հիսուս ասաց. Ես կտամ ձեզ այն, ինչ չի տեսել ձեր աչքը, և այն, ինչ չի լսել ձեր ականջը, և այն, ինչին չի դիպել ձեր ձեռքը, և այն, ինչ դեռ մարդու սիրտը չի մտել:

19. Աշակերտներն ասացին Հիսուսին. Ասա մեզ, ինչպիսի՞ն կլինի մեր վերջը: Հիսուս ասաց. Բացահայտե՞լ եք դուք սկիզբը, որ փնտրում եք վերջը: Քանզի այնտեղ, որտեղ սկիզբն է, այնտեղ կլինի վերջը: Օրհնված է նա, ով կանգնած է սկզբում. և նա կճանաչի վերջը, և նա չի ճաշակի մահը:

20. Հիսուս ասաց. Օրհնված է նա, ով եղել է մինչև ծնվելը:

21. Եթե դուք իմ աշակերտներն եք (և) եթե լսում եք խոսքերս, այս քարերն էլ կծառայեն ձեզ:

22. Քանզի դուք հինգ ծառ ունեք դրախտում, որոնք անշարժ են և ամառ և ձմեռ, և նրանց տերևները չեն թափվում: Նա, ով կճանաչի դրանք, մահ չի ճաշակի:

23. Աշակերտներն ասացին Հիսուսին. Ասա մեզ, ինչի՞ է նման երկնային արքայությունը: Նա ասաց նրանց. Այն նման է մամանեխի հատիկին, ամենափոքրին բոլոր սերմերի մեջ: Իսկ երբ նա ընկնում է մշակված հողի վրա, նա մեծ ճյուղ է տալիս (և) ապաստարան է դառնում երկնային թռչունների համար:

24. Մարիամն ասաց Հիսուսին. Ու՞մ են նման քո աշակերտները: Նա ասաց. Նրանք նման են փոքր երեխաների, ովքեր տեղ են բռնել մի դաշտում, որն իրենց չի պատկանում: Երբ գան դաշտի տերերը, նրանք կասեն. Վերադարձրեք մեզ մեր դաշտը: Նրանք կմերկանան նրանց առջև, որպեսզի այն թողնեն նրանց և տերերին վերադարձնեն դաշտը:

25. Այդ պատճառով ասում եմ ես. Եթե տանտերը գիտի, որ գալիս է գողը, նա անքուն կմնա այնքան, մինչև որ նա գա, և նա թույլ չի տա նրան մտնել իր տուն իր արքայությունը, որպեսզի տանի իր իրերը: Եվ դուք էլ արթուն մնացեք աշխարհի առջև, գոտեպնդվեք մեծ ուժով, որպեսզի ավազակները ձեզ հասնելու ճանապարհները չգտնեն: Քանզի պետքականը, որ դուք սպասում եք, կգտնվի:

26. Երնե՜կ ձեր մեջ գիտակ մեկը լիներ: Երբ բերքը հասներ, նա կգար շտապ` նրա մանգաղը նրա ձեռքին, - (և) կհավաքեր այն: Ով ականջներ ունի լսելու, թող լսի’:

27. Հիսուս տեսավ նորածինների, որ կաթ էին ծծում: Նա ասաց իր աշակերտներին. Այս նորածինները, որ կաթ են ծծում, նման են նրանց, ովքեր արքայություն են մտնում: Աշակերտներն ասացին նրան. Ուրեմն ի՞նչ է, եթե մենք նորածիններ ենք, մենք արքայությու՞ն կմտնենք: Հիսուս ասաց նրանց. Երբ դուք սարքեք երկուսը մեկ, և երբ դուք ներսը կսարքեք ինչպես դուրսը, և դուրսը կսարքեք ինչպես ներսը, և վերևը կսարքեք ինչպես ներքևը, և երբ տղամարդուն ու կնոջը կսարքեք մեկ, որպեսզի տղամարդը չլինի տղամարդ և կինը չլինի կին, երբ դուք աչքերի տեղ աչք սարքեք, և ձեռքերի տեղ ձեռք, և ոտքերի տեղ ոտք, և դեմքերի տեղ դեմք, - դուք (արքայություն) կմտնեք:

28. Հիսուս ասաց. Ես կընտրեմ ձեզ մեկին հազարից և երկուսին տաս հազարից, և նրանք կկանգնեն որպես մեկ:

29. Աշակերտներն ասացին նրան. Ցույց տուր մեզ այն տեղը, որտեղ դու ես, քանզի մեզ անհրաժեշտ է գտնել այն: Նա ասաց նրանց. Ով ականջներ ունի լսելու, թող լսի’: Լույս կա լուսավորված մարդու ներսում, և այն լուսավորում է ամբողջ աշխարհը: Եթե նա չի լուսավորում, ուրեմն` մթություն:

30. Հիսուս ասաց. Սիրիր քո եղբորն, ինչպես քո հոգուն: Պահպանիր նրան, որպես աչքիդ լույսը:

31. Հիսուս ասաց. Ոստիկը եղբորդ աչքում տեսնում ես, իսկ գերանը քո աչքում չես տեսնում: Երբ որ հանես գերանը քո աչքից, այնժամ կտեսնես, թե ինչպես հանես ոստիկը քո եղբոր աչքից:

32. Եթե դուք ծոմ չպահեք աշխարհից, դուք արքայություն չեք գտնի: Եթե շաբաթը շաբաթ չանեք, դուք չեք տեսնի Հորը:

33. Հիսուս ասաց. Ես կանգնեցի աշխարհի կենտրոնում, և ես մարմնավորված հայտնվեցի նրանց: Ես բոլոր նրանց հարբած գտա, ես չգտա ոչ ոգու ծարավի, և իմ հոգին թախծեց մարդկային զավակների համար: Քանզի կույր են նրանք իրենց սրտի մեջ և նրանք չեն տեսնում, որ աշխարհ են գալիս դատարկ; նրանք փնտրում են, թե ինչպես նորից դատարկ հեռանան աշխարհից: Բայց հիմա նրանք հարբած են: Երբ հրաժարվեն իրենց գինուց, այնժամ կապաշխարեն:

34. Հիսուս ասաց. Եթե մարմինը ծնվել է հանուն հոգու, դա` հրաշք է: Իսկ եթե հոգին է ծնվել հանուն մարմնի, դա` հրաշքների հրաշք է: Բայց ես, ես զարմանում եմ, թե ինչպես է այդքան մեծ հարստությունը բանտարկվել այդպիսի աղքատության մեջ:

35. Հիսուս ասաց. Այնտեղ, որտեղ երեք աստված կա, այնտեղ աստվածներն են: Այնտեղ, որտեղ երկու կամ մեկ, ես նրա հետ եմ:

36. Հիսուս ասաց. Չկա մարգարե, որ ընդունված է իր բնակավայրում: Բժիշկը չի բուժում նրանց, ովքեր ճանաչում են իրեն:

37. Հիսուս ասաց. Բարձր սարի վրա կառուցած քաղաքը չի կարող շուտ ընկնել, և չի կարող գաղտնի լինել:

38. Հիսուս ասաց. Այն, ինչ լսում ես քո ականջով, քո տանիքներից ավետիր ուրիշ ականջների: Քանզի ոչ ոք չի վառում կանթեղը (և) դնում ամանի տակ և ոչ ոք չի թաքցնում այն գաղտնի տեղում, այլ դնում է պատվանդանի վրա, որպեսզի բոլորը, ով ներսուդուրս է անում, տեսնեն նրա լույսը:

39. Հիսուս ասաց. Եթե կույրն առաջնորդում է կույրին, երկուսն էլ ընկնում են փոսը:

[Sambitbaba]

40. Հիսուս ասաց. Անհնար է, որ ինչ-որ մեկը մտնի ուժեղի տուն և ուժով հաղթի նրան, եթե չկապի նրա ձեռքերը: (Միայն) այդպես նա կթալանի նրա տունը:

41. Հիսուս ասաց. Մի’ հոգացեք առավոտից երեկո և երեկոյից առավոտ, թե ինչ եք հագնելու:

42. Նրա աշակերտները հարցրեցին. Ե՞րբ դու կհայտնվես մեզ և ե՞րբ մենք կտեսնենք քեզ: Հիսուս ասաց. Երբ դուք մերկանաք և չամաչեք դրանից, և վերցնեք ձեր հագուստները, դնեք ձեր ոտքերի մոտ, փոքր երեխաների պես տրորեք դրանք, այդժամ (դուք կտեսնեք) որդուն նրա, ով կենդանի է, և դուք չեք վախենա:

43. Հիսուս ասաց. Բազմիցս դուք ցանկացել եք լսել այս խոսքերը, որ ես ասում եմ ձեզ, և դուք չունեք ուրիշին, ումից (կարող եք) լսել դրանք: Կգան օրեր` դուք կփնտրեք ինձ, դուք չեք գտնի ինձ:

44. Հիսուս ասաց. Փարիսեցիներն ու դպիրները վերցրել են գիտության բանալիները: Նրանք թաքցրել են դրանք և ներս չեն մտել և ով ցանկացել է մտնել, նրանց էլ չեն թողել: Իսկ դուք իմաստուն եղեք օձերի պես, և մաքուր, աղավնիների պես:

45. Հիսուս ասաց. Խաղողի վազը տնկել էին առանց Հոր, և այն չզորացավ: Նրան արմատահան կանեն, և այն կզոհվի:

46. Հիսուս ասաց. Նա, ով ունի իր ձեռքի մեջ, - նրան էլի կտան, և նա, ով չունի այն քիչն, ինչ ունի, - նրանից կխլեն:

47. Հիսուս ասաց. Անցորդ եղեք:

48. Նրա աշակերտներն ասացին նրան. Ո՞վ ես դու, որ ասում ես մեզ այդ: (Հիսուս ասաց նրանց). Նրանից, ինչ ես ասում եմ ձեզ, դուք կիմանաք, թե ով եմ ես: Բայց դուք դարձել եք ինչպես հրեաներ, քանզի նրանք սիրում են ծառը (և) ատում են նրա միրգը, նրանք սիրում են միրգը (և) ատում են ծառը:

49. Հիսուս ասաց. Նա, ով վատաբանեց Հորը, - կներվի, և նա, ով վատաբանեց Որդուն, - նա էլ կներվի: Բայց նա, ով վատաբանել է Սուրբ Հոգուն, - չի ներվի ոչ երկրի վրա, և ոչ երկնքում:

50. Հիսուս ասաց. Չեն հավաքում խաղող մամխենուց և թուզ չեն քաղում ուղտի տատասկներից: Դրանք բերքատու չեն: Բարի մարդը բարիք է դուրս բերում իր գանձից: Չար մարդը չարիք է դուրս բերում իր չար գանձից, որը նրա սրտում է, (և) նա ասում է վատ բաներ, քանզի սրտի առատությունից նա չարիք է դուրս բերում:

51. Հիսուս ասաց. Ադամից մինչև Հովհաննես Մկրտիչ կնոջից ծնվածների մեջ չկա մեկը Հովհաննես Մկրտչից վեր, այնպես որ նրա աչքերը չպետք է խոնարհ լինեն: Բայց ես նաև ասացի. Ձեզանից նա, ով նորից երեխա կդառնա, - կճանաչի (Հոր) արքայությունն ու կդառնա Հովհաննեսից բարձր:

52. Հիսուս ասաց. Հնարավոր չէ մարդուն երկու ձի հեծնել, քաշել երկու աղեղ, և հնարավոր չէ ծառային ծառայել երկու տիրոջ. կամ էլ նա կմեծարի մեկին և կկոպտի մյուսին: Ոչ ոգ, ով խմում է հին գինի, չի ձգտում իսկույնևեթ երիտասարդ գինի խմել: Եվ չեն լցնում ջահել գինին հին տիկերի մեջ, որպեսզի նրանք չպատռվեն, և չեն լցնում հին գինին նոր տիկերի մեջ, որպեսզի այն չփչացնեն: Նոր հագուստի վրա հին կարկատան չեն դնում, քանզի չի համապատասխանի:

53. Հիսուս ասաց. Եթե երկուսը մի տան մեջ խաղաղության մեջ են իրար հետ, նրանք կասեն սարին. Փոխի’ր տեղդ, - և սարը կտեղափոխվի:

54. Հիսուս ասաց. Օրհնված են միակներն ու ընտրյալները, քանզի դուք կգտնեք արքայությունը, քանզի դուք այնտեղից եք (և) այնտեղ կվերադառնաք:

55. Հիսուս ասաց. Եթե ձեզ ասում են. Որտեղի՞ց եք սերում. – ասացեք նրանց. Մենք եկել ենք լույսից, այնտեղից, որտեղ լույսը գոյացավ ինքն իրեն, հաստատեց ինքն իրեն և հայտնվեց իրենց պատկերով: Երբ ձեզ հարցնեն. “Այդ դու՞ք եք”, - ասացեք. Մենք նրա զավակներն ենք, և մենք կենդանի Հոր ընտրյալներն ենք: Եթե ձեզ հարցնում են; Ո՞րն է ձեր Հոր նշանը, որը ձեր մեջ է, - ասացեք նրանց. Դա շարժումն է և հանգիստը:

56. Նրա աշակերտներն ասացին նրան. Ե՞րբ կգա հանգիստը նրանց, ով մեռյալներ են: Եվ ե՞րբ է նոր աշխարհը գալու: Նա ասաց նրանց. Այն (հանգիստը), որին դուք սպասում եք, եկել է, բայց դուք չճանաչեցիք նրան:

57. Նրա աշակերտներն ասացին նրան. Քսան և չորս մարգարեներ արտահայտվել են Իսրայելի մեջ, և նրանք բոլորն ասել են քո մասին: Նա ասաց նրանց. Դուք թողել եք նրան, ով կենդանի է ձեր առջև, և խոսում եք մեռյալների մասին:

58. Նրա աշակերտներն ասացին նրան. Թլպատումն օգտակա՞ր է, թե՞ ոչ: Նա ասաց նրանց. Եթե այն օգտակար լիներ, նրանց հայրը կբեղմնավորեր նրանց նրանց մոր մեջ թլպատված: Բայց հոգու մեջ իսկական թլպատումը լիակատար օգուտ է հայտնաբերել:

59. Հիսուս ասաց. Օրհնված են աղքատները, քանզի ձերն է` երկնային արքայությունը:

60. Հիսուս ասաց. Նա, ով չի ատել իր հորն ու իր մորը, իմ աշակերտը լինել չի կարող, և նա, ով չի ատել իր եղբայրներին և քույրերին և չի տարել իր խաչն ինչպես ես, ինձ արժանի չի դառնա:

61. Հիսուս ասաց. Նա, ով ճանաչել է աշխարհը, դիակ է գտել, և նա, ով դիակ է գտել` աշխարհն արժանի չէ նրան:

62. Հիսուս ասաց. Հոր արքայությունը նման է մի մարդու, ով (լավ) սերմեր ունի: Նրա թշնամին եկավ գիշերը, և լավ սերմերի հետ մեկտեղ մոլախոտ ցանեց: Մարդը նրանց (ծառաներին) չթողեց, որ մոլախոտը պոկեն: Նա ասաց նրանց. Մի’ եկեք, որ մոլախոտի հետ մեկտեղ ցորեն չպոկեք: Քանզի հունձի օրը մոլախոտը կաճի, և այն կպոկեն ու կայրեն:

63. Հիսուս ասաց. Օրհնյալ է մարդ, ով մաքառել է. Նա գտել է կյանքը:

64. Հիսուս ասաց. Քանի դեռ կենդանի եք, փնտրեք նրան, ով կենդանի է, որպեսզի չմեռնեք` փնտրեք տեսնե’լ նրան: Եվ դուք չեք կարող տեսնել սամարացու, ով գառը վերցրել ուսերին (և) մտնում է Հրեաստան: Նա ասաց իր աշակերտներին. (Ինչու՞) է նա գառան հետ: Նրանք ասացին նրան. Որպեսզի սպանի նրան և ուտի նրան: Նա ասաց նրանց. Քանի նա կենդանի է, նա նրան չի ուտի, բայց (միայն) եթե նա սպանի նրան, (և) նա (գառը) դառնա դիակ: Նրանք ասացին. Այլ կերպ նա չի կարող հարվածել: Նա ասաց նրանց. Դուք նույնպես փնտրեք ձեր համար տեղ հանգստի մեջ, որպեսզի չդառնաք դիակ և ձեզ չուտեն:

65. Հիսուս ասաց. Երկուսը կհանգստանան մահճի վրա. Մեկը կմեռնի, մյուսը կենդանի կմնա: Սալոմեն ասաց. Ո՞վ ես դու, Վարպետ, և ու՞մ (որդին) ես: Դու ելար իմ մահիճը, և դու կերար իմ սեղանից: Հիսուս ասաց նրան. Ես նա եմ, ով սերվել է նրանից, ով ամբողջն է; ինձ տրված է այն, ինչ պատկանում է իմ Հորը: (Սալոմեն ասաց). Ես քո աշակերտն եմ: (Հիսուս ասաց նրան). Այդ պատճառով ես ասում եմ հետևյալը. Եթե մեկն ամբողջություն է, նա կլցվի լույսով, բայց, երբ մեկը մասնատվի, կլցվի մութով:

66. Հիսուս ասաց. Ես նրանց եմ բացահայտում իմ գաղտնիքները, ովքեր արժանի են: Բայց, ինչ որ անելու է աջ ձեռքը, - թող ձախ ձեռքը չիմանա այն, թե ինչ է անում նա:

67. Հիսուս ասաց. Կար մի հարուստ մարդ, ով շատ բարիք ուներ: Նա ասաց. Ես օգտագործում եմ իմ բարիքը, որպեսզի ցանեմ, հավաքեմ, տնկեմ, լցնեմ ամբարներս պտուղներով, որպեսզի ոչ մի բանի կարիք չունենամ: Ահա թե ինչի մասին էր մտածում նա իր սրտոում: Եվ նույն գիշեր նա մեռավ: Նա, ով ականջներ ունի, թող լսի’:

68. Հիսուս ասաց. Մի մարդ հյուրեր ուներ, և, երբ ընթրիքը պատրաստ էր, նա ուղարկեց իր ծառային, որ նա հրավիրի հյուրերին: Նա գնաց առաջինի մոտ, նա ասաց նրան. Իմ տերը հրավիրում է քեզ: Նա ասաց. Ես դրամ եմ պատրաստել առևտրականների համար, նրանք գալու են երեկոյան, ես գնալու եմ նրանց առաջադրանքներ տալու: Ես հրաժարվում եմ ընթրիքից: Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան. Իմ տերը հրավիրում է քեզ: Նա ասաց նրան. Ես տուն եմ գնել, և ինձ կանչում են ցերեկը: Ես ժամանակ չեմ ունենա: Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան. Իմ տերը հրավիրում է քեզ: Նա ասաց նրան. Իմ ընկերոջ հարսանիքն է, և ես ընթրիք եմ կազմակերպում: Ես գալ չեմ կարող: Ես հրաժարվում եմ ընթրիքից: Նա գնաց մյուսի մոտ, նա ասաց նրան. Իմ տերը հրավիրում է քեզ: Նա ասաց նրան. Ես մի գյուղ եմ առել, գնում եմ հարկը հավաքելու: Ես գալ չեմ կարող: Ես հրաժարվում եմ: Ծառան եկավ և ասաց տիրոջը. Նրանք, ում դու հրավիրել էիր ընթրիքի, հրաժարվեցին: Տերն ասաց ծառային. Գնա փողոց, ում կգտնես, հրավիրիր ընթրիքի: Գնորդներն ու առևտրականներն իմ Հոր տեղերը չեն մտնի:

69. Նա ասաց. Մի բարի մարդ խաղողի այգի ուներ: Նա տվեց այն աշխատավորներին, որ նրանք մշակեն այն և որ նա բերք ստանա: Նա ուղարկեց իր ծառային, որպեսզի աշխատավորները նրան տան խաղողի այգու բերքը: Նրանք բռնեցին նրան, նրանք ծեծեցին նրան, ևս մի փոքր` և նրանք կսպանեին նրան: Ծառան եկավ և պատմեց տիրոջը: Նրա տերն ասաց. Միգուցէ նրանք չճանաչեցին նրան: Նա ուղարկեց ուրիշ ծառայի: Աշխատավորները նրան էլ ծեծեցին: Այդժամ տերն ուղարկեց իր որդուն, ասելով. “Զավակիս հարգանք կցուցաբերեն”: Այդ աշխատավորները, երբ իմացան, որ դա խաղողի այգու ժառանգորդն է, բռնեցին և սպանեցին նրան: Ով ականջներ ունի, թող լսի’:

70. Հիսուս ասաց. Ցույց տուր ինձ այն քարը, որ շինարարները մի կողմ են նետել: Դա` անկյունաքար է:

71. Հիսուս ասաց. Նա, ով ամեն ինչ գիտի, բայց չի բավարարում ինքն իրեն, - ծայրահեղ կարիքավոր է:

72. Հիսուս ասաց. Օրհնված եք դուք, երբ ձեզ ատում են (և) ձեզ հետապնդում են: Եվ տեղ չեն գտնի այնտեղ, որտեղ ձեզ հետապնդել են:

73. Հիսուս ասաց. Օրհնված են նրանք, ում հետապնդել են իրենց սրտում; այդ նրանք են, ովքեր Հորը ճշմարտության մեջ են ճանաչել: Օրհնված են սովյալները, որովհետև ով ցանկանում է, նրա որովայնը կհագենա:

74. Հիսուս ասաց. Երբ դուք ծնում եք դա ձեր մեջ, այն, ինչ դուք ունեք, կփրկի ձեզ: Եթե դուք չունեք դա ձեր մեջ, այն, ինչ չունեք ձեր մեջ, կսպանի ձեզ:

75. Հիսուս ասաց. Ես կավերեմ (այդ) տունը, և չկա ոչ ոք, ով կկարողանա սարքել այն (կրկին):

76. (Մի մարդ ասաց) նրան. Ասա իմ եղբայրներին, որ իմ հոր իրերը կիսեն ինձ հետ: Նա ասաց նրան. Ով մարդ, ո՞վ է ստեղծել ինձ որպես նա, ով բաժանում է: Նա շուռ եկավ դեպի իր աշակերտներն ու ասաց նրանց. Չե’մ դառնա ես նա, ով բաժանում է:

77. Հիսուս ասաց. Հունձը շատ է, իսկ աշխատողները քիչ: Խնրդեք ուրեմն տիրոջը, որ նա հնձվորներ ուղարկի:

78. Նա ասաց. Տեր, շատերը կան աղբյուրի շուրջ, բայց աղբյուրը ցամաք է:

79. Հիսուս ասաց. Շատերն են կանգնաց դռան առջև, բայց միակն են նրանք, ովքեր հարսանեաց պալատ կմտնեն:

[Sambitbaba]

80. Հիսուս ասաց. Հոր արքայությունը նման է շատ ապրանք ունեցող առևտրականի, ով մարգարիտ է տեսել: Այդ առևտրականը շրջահայաց էր. Նա ծախեց իր ապրանքները (և) գնեց այդ միակ մարգարիտն իր համար: Դուք նույնպես` փնտրեք նրա (Հոր) գանձը, որը ճշմարիտ է, որը տևական է, որը չի ուտի ցեցը, և չի վնասի որդը:

81. Հիսուս ասաց. Ես` լույս եմ, որ ամենի վրա է: Ես` ամեն ինչ եմ. Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից և ինձ է վերադառնում: Կտրիր ծառը` ես այնտեղ եմ; բարձրացրու քարը, և կգտնես ինձ այնտեղ:

82. Հիսուս ասաց. Ինչու՞ դուք դաշտ գնացիք: Որպեսզի տեսնեք եղեգ, որ քամի՞ն է տատանում, և տեսնել մարդու, ով նուրբ շորե՞ր է հագնում: (Տեսեք, ձեր) արքաներն ու ձեր երևելիները` այդ նրանք են նուրբ շորեր հագնում, և նրանք չեն կարողանում ճանաչել ճշմարտությունը:

83. Ամբոխի միջի կինն ասաց նրան. Օրհնված է արգանդը, որ կրել է քեզ, և (կուրծքը), որ սնուցել է քեզ: Նա ասաց նրան. Օրհնված եմ նրանք, ովքեր լսել են Հոր խոսքը (և) պահպանել են այն ճշմարտության մեջ: Քանզի կգան օրեր, երբ դուք կասեք. Օրհնված է արգանդը, որ չի ծնել, և կուրծքը, որ կաթ չի տվել:

84. Հիսուս ասաց. Նա, ով ճանաչել է աշխարհը, հայտնաբերել է մարմինը, բայց նա, ով հայտնաբերել է մարմինը, - աշխարհն արժանի չէ նրան:

85. Հիսուս ասաց. Նա, ով հարստացել է, թող թագավորի, և նա, ով հզոր է, թող հրաժարվի:

86. Հիսուս ասաց. Նա, ով մոտ է ինձ, մոտ է կրակին, և ով հեռու է ինձանից, հեռու է արքայությունից:

87. Հիսուս ասաց. Մարդկանց պատկերները տեսանելի են, բայց լույսը, որ նրանց մեջ է, թաքնված է Հոր պատկերի լույսի մեջ: Նա (Հայրը) ակնհայտ է, բայց նրա կերպարը թաքնված է նրա լույսի պատճառով:

88. Հիսուս ասաց. Երբ դուք տեսնում եք ձեր նմանին, դուք երջանիկ եք: Բայց երբ տեսնեք ձեր իսկ պատկերները, որ եղել են ձեզանից առաջ, - նրանք չեն մեռնում և ի հայտ չեն գալիս, - դեռ որքա՞ն բաներ եք դուք հղանալու:

89. Հիսուս ասաց. Ադամը սերում էր մեծ ուժից և մեծ հարստությունից, բայց նա արժանի չէր ձեզ: Քանզի եթե արժանի լիներ, մահ չէր ճաշակի:

90. Հիսուս ասաց. (Աղվեսներն իրենց որջն ունեն), և թռչուններն (իրենց) բույնն ունեն, իսկ մարդու Որդին չունի տեղ, որ խոնարհի իր գլուխն (ու) հանգստանա:

91. Հիսուս ասաց. Թշվառ է մարմինը, որը կախված է այլ մարմնից, և թշվառ է հոգին, որը կախված է այս երկուսից:

92. Հիսուս ասաց. Ավետիչները կգան ի ձեզ և մարգարեները, և կտան նրանք ձեզ այն, ինչը ձերն է, և դուք նույնպես տվեք նրանց այն, ինչ ունեք, և ասեք ձեզ. Ե՞րբ են գալու նրանք և վերցնելու այն, ինչ իրենցն է:

93. Հիսուս ասաց. Ինչու՞ եք դուք լվանում գավաթի ներսը (և) չեք հասկանում, որ նա, ով սարքել է ներսը, սարքել է նաև դուրսը:

94. Հիսուս ասաց. Եկեք ինձ մոտ, քանզի իմ լուծը` բարիք է և իշխությունն իմ հեզահամբույր է, և դուք ձեզ հանգիստ կգտնեք:

95. Նրանք ասացին նրան. Ասա մեզ, ով ես դու, որ մենք հավատանք քեզ: Նա ասաց նրանց. Դուք քննում եք երկնքի ու երկրի երեսը, բայց չճանաչեցիք նրան, ով ձեր առջև է, - և դուք չգիտեք, ինչպես քննել ներկա պահը:

96. Հիսուս ասաց. փնտրեք և կգտնեք: Այն, ինչի մասին դուք հարցրեցիք նախկինում, - ես չասացի ձեզ: Հիմա ես ցանկանում եմ ասել, բայց դուք չեք փնտրում այլևս:

97. Այն, ինչ սրբություն է, շներին մի տվեք, որպեսզի նրանք այն կեղտը չգցեն: Խոզերի առջև մարգարիտ մի լցրեք, որպեսզի նրանք այն ոտքի կոխան չանեն:

98. Հիսուս (ասաց). Նա, ով փնտրում է, կգտնի, և նրան, (ով թակում է), կբացվի:

99. (Հիսուս ասաց). Եթե դրամ ունեք, տոկոսով մի’ տվեք, այլ տվեք նրան, ումից հետ չեք կարող վերցնել:

100. Հիսուս (ասաց). Հոր (Արքայությունը) նման է մի կնոջ, ով վերցրեց մի քիչ թթխմոր, (խառնեց) այն խմորին (և) մեծ-մեծ հացեր թխեց: Ով ականջներ ունի, թող լսի’:

101. Հիսուս ասաց. (Հոր) Արքայությունը նման է մի կնոջ, ով ալյուրով լիքը մի սափոր է տանում: Քանի դեռ հեռու էր տանից, սափորի բռնակը կոտրվեց և ալյուրը կնոջ հետևից թափվեց ճանապարհին: Նա չգիտեր (այդ մասին), նա չնկատեց թափվելը: Երբ նա տուն հասավ և ցած դրեց սափորը, նա տեսավ, որ այն դատարկ է:

102. Հիսուս ասաց. Հոր Արքայությունը նման է մարդու, ով ցանկանում է հզոր մեկին սպանել: Իր տանը նա թուրը հանեց, նա մխրճեց այն պատի մեջ, որպեսզի գիտենա, կլինի՞ ամուր արդյոք ձեռքն իր: Հետո նա սպանեց հզորին:

103. Աշակերտները ասացին նրան. Քո եղբայրներն ու քո մայրը դրսում են: Նա ասաց նրանց. Նրանք, ովքեր այստեղ են, ովքեր իմ Հոր կամքն են կատարում, - իմ եղբայրներն են ու իմ մայրը: Այդ նրանք են, որ կմտնեն Արքայությունն իմ Հոր:

104. Հիսուսին մի ոսկեդրամ ցույց տվեցին և ասացին նրան. Նրանք, ովքեր պատկանում են Կեսարին, հարկ են պահանջում մեզանից: Նա ասաց նրանց. Տվեք Կեսարին այն, ինչ պատկանում է Կեսարին, տվեք Աստծոն այն, ինչ Աստծոն է պատկանում, և ինձ տվեք այն, ինչ իմն է:

105. Նա, ով չի ատել իր հորն ու մորն, ինչպես ես, չի կարող իմ (աշակերտը) լինել, և նա, ով չի սիրել իր հորն ու մորն, ինչպես ես, չի կարող իմ աշակերտը լինել: Իմ մոր համար [...], բայց իմ ճշմարիտ մայրը կյանք է տվել ինձ:

106. Հիսուս ասաց. Վա՜յ նրանց, փարիսեցիներին: Քանզի նրանք նման են շանը, որ քնում է ցուլերի մսուրի վրա: Ոչ ինքն է ուտում, ոչ էլ թողնում է, որ ցուլերն ուտեն:

107. Հիսուս ասաց. Երանի մարդուն, ով գիտի, թե երբ են հարձակվելու խռովարարները: Նա կարող է վեր կենալ, հավաքել իր լավագույն ուժերը և նախապատրաստվել, մինչև նրանց գալը:

108. Նրանք ասացին (նրան). Գնանք աղոթենք և ծոմ պահենք այսօր: Հիսուս ասաց. Իսկ ո՞րն է մեղքը, որ ես գործել եմ կամ որին ես տրվել եմ: Ավելի լավ է, երբ փեսացուն դուրս գա հարսանեաց սենյակից, այդժամ թող նրանք աղոթեն ու ծոմ պահեն:

109. Հիսուս ասաց. Նա, ով ճանաչի հորն ու մորը, - նրան կանվանեն պոռնիկի զավակ:

110. Հիսուս ասաց. Երբ դուք երկուսը մեկ սարքեք, դուք Ադամորդի կդառնաք, և, եթե ասեք սարին. Շարժվի’ր, այն կտեղաշարժվի:

111. Հիսուս ասաց. Արքայությունը նման է հովվի, ով ունի հարյուր ոչխար: Նրանցից մեկը, ամենամեծը, մոլորվել էր: Նա թողեց իննսուիննին (և) սկսեց փնտրել մեկին, մինչև գտավ նրան: Այդքան չարչարվելուց հետո, նա ասաց ոչխարին. Ես քեզ սիրում եմ ավելի, քան իննսունիննին:

112. Հիսուս ասաց. Նա, ով խմել է իմ շուրթերից, կդառնա ինձ նման: Ես նույնպես, ինքս կդառնամ նա, և գաղտնիքը կբացահայտվի նրան:

113. Հիսուս ասաց. Արքայությունը նման է մի մարդու, ով իր դաշտում թաղված գանձ ուներ, բաձց չգիտեր այդ մասին: Եվ երբ նա մահացավ, նա թողեց այն իր (որդուն): Որդին նույնպես չգիտեր այդ մասին: Նա ստացավ այդ դաշտը (և) վաճառեց այն: Գնորդը գնաց փորելու, գտավ գանձը, և սկսեց տոկոսով փող տալ (նրանց, ում) ուզեց:

114. Հիսուս ասաց. Նա, ով գտավ աշխարհը և հարստացավ, թող հրաժարվի աշխարհից:

115. Հիսուս ասաց. Երկինքը, ինչպես և երկիր, կփակվեն ձեր առջև, և նա, ով կենդանի է Կենդանի Մեկից, մահ չի տեսնի: Չի՞ ասում Հիսուս. Նա, ով գտավ ինքն իրեն, - աշխարհն արժանի չէ նրան:

116. Հիսուս ասաց. Վա՜յ այն մարմնին, որը կախված է հոգուց; վա՜յ այն հոգուն, որը կախված է մարմնից:

117. Աշակերտները հարցրեցին նրան. Ե՞րբ է արքայությունը գալու: (Հիսուս ասաց). Այն չի գալիս, երբ սպասում են: Չեն ասի. Ահա, այստե՜ղ է, - կամ. Ահա, այնտե՜ղ է: - Բայց Հոր Արքայությունը սփռվում է երկրով մեկ, և մարդիկ չեն տեսնում այն:

[Հաջորդ կետը հավանաբար ավելացվել է հավաքածուին ավելի ուշ ժամանակաշրջանում.]

118. Սիմոն Պետրոսն ասաց. Թող Մարիամը հեռանա մեզանից, քանզի կանայք արժանի չեն կյանքի: Հիսուս ասաց. Տեսեք, ես կուղղորդեմ նրան, որպեսզի սարքեմ այր, որպեսզի նա նույնպես կենդանի հոգի դառնա, ինչպես դուք, այրերդ: Քանզի յուրաքանչյուր կին, ով իրեն այր կդարձնի, կմտնի Երկնային Արքայություն:

Թովմասի Ավետարան

[Garry Galler]

Ոչ մի նոր բան ընդհանուր առմամբ:Սկզբում` երբ որ գնեցի պարականոն ավետարանները ներառող ու առաջին հայացքից <<կասկածելի թվացող>> գիրքը,սարսափելի բացահայտումների էի ակնկալում.Discovery-ների ու History channel-ներից ազդված էի երևի,ովքեր գողանում են առանձին նախադասություններ տարբեր ավետարաններից ու սեփական ենթադրությունները հրամցնում բանից անտեղյակ ու անուշադիր ունկնդրին,որպես <<փաստ>> կամ <<այսպիսով պարզ է դառնում>>:
Ընթերցելուց հետո պարզ դարձավ,ինձ համար իհարկե,որ պարականոն ավետարանները հիմնականում իմաստային ու բովանդակային առումով չեն տարբերվում Նոր Կտակարանում տեղ գտած 4 ավետարաններից:Ընդամենը կրկնում են մեզ ծանոթ մտքերն ու ճշմարտությունները:Հիսուսի մասին ավելի շատ կարդալու ցանկությունը,իմ կարծիքով,կարելի է բավարարել պարականոն ավետարանների ընթերցանությամբ:

[Jarre]

Sambitbaba, իսկ կարո՞ղ ես հայերեն էն մյուս թարգմանությունն էլ տեղադրել։

[Sambitbaba]

Ոչ մի նոր բան ընդհանուր առմամբ:Սկզբում` երբ որ գնեցի պարականոն ավետարանները ներառող ու առաջին հայացքից <<կասկածելի թվացող>> գիրքը,սարսափելի բացահայտումների էի ակնկալում.Discovery-ների ու History channel-ներից ազդված էի երևի,ովքեր գողանում են առանձին նախադասություններ տարբեր ավետարաններից ու սեփական ենթադրությունները հրամցնում բանից անտեղյակ ու անուշադիր ունկնդրին,որպես <<փաստ>> կամ <<այսպիսով պարզ է դառնում>>:
Ընթերցելուց հետո պարզ դարձավ,ինձ համար իհարկե,որ պարականոն ավետարանները հիմնականում իմաստային ու բովանդակային առումով չեն տարբերվում Նոր Կտակարանում տեղ գտած 4 ավետարաններից:Ընդամենը կրկնում են մեզ ծանոթ մտքերն ու ճշմարտությունները:Հիսուսի մասին ավելի շատ կարդալու ցանկությունը,իմ կարծիքով,կարելի է բավարարել պարականոն ավետարանների ընթերցանությամբ:

Իսկ ի՞նչ ակնկալիքներ ունեիր պարականոն ավետարաններից. որ դրանք բացահայտեին, որ Հիսուս՝ այլմոլորակայի՞ն է…
Թող հազար հատ լինեին այդ ավետարանները, և միևնույն է, խոսելու էին մի հոգու մասին ընդամենը, նույն Հիսուսի:
Ինչպես և բոլորին քաջ հայտնի աստվածաշնչյան չորսը:
Իմիջիայլոց, մոտենալով հարցին քո տեսակետից, կարելի էր կարդալ ընդամենը այդ չորսից մեկն ու հարցը փակված համարել, համարել, որ Հիսուսի մասին ամեն ինչ գիտես: Ու գիտե՞ս, կարծում եմ, որ այս միտքս հեռու չի ճշմարտությունից և նրանք, ովքեր իրենց խոնարհ քրիստոնեա են համարում՝ խոսքս հոգևորականների մասին չէ իհարկե, - մոտավորապես հենց այդպես են ծանոթ Աստվածաշնչին…

Ինձ համար պարականոն ավետարանների հիմնական և մեծ նշանակությունն այն է, որ նրանց ոչ ոք ձեռք չի տվել մինչև մեր օրերը, իսկ դա նշանակում է, որ ոչ ոք չի հասցրել աղավաղել դրանք և նրանք մեզ հասել են իրենց անարատ վիճակում:

Քո հետևյալ միտքը. "Discovery-ների ու History channel-ներից ազդված էի երևի,ովքեր գողանում են առանձին նախադասություններ տարբեր ավետարաններից ու սեփական ենթադրությունները հրամցնում բանից անտեղյակ ու անուշադիր ունկնդրին,որպես <<փաստ>> կամ <<այսպիսով պարզ է դառնում>>:", - շատ հարցականներ է պարունակում իր մեջ: Ճիշտն ասած, այս պահին առանձնապես ծավալվելու ոչ ժամանակ կա, ոչ էլ ցանկություն, - բայց մի բան այնուհանդերձ թույլ տուր ասել:
Չէ, ավելի ճիշտ, թույլ տուր հարցնել, սիրելի Գերրի, դու ու՞մ նկատի ունես, երբ ասում ես "բանից անտեղյակ ու անուշադիր ունկնդիր": Նրանց, ովքեր սերիալից սերիալ ընդմիջման ժամանակ պատահաբար միացրել են "Discovery-ների ու History channel-ները" և, անուշադրորեն լսելով փիս մարդկանց կողմից գողացված ու աղավաղված մտքերը… և այլն, ևայլն, և այլն…
Ի՞նչ ես կարծում, այս գլխացավանքը նրա՝ անտեղյակի, - ինչի՞ն է պետք: Առավել ևս, որ նա Աստվածաշնչին անգամ ծանոթ չի, ինքդ ասացիր, որ անտեղյակ է…

Կներես, հիմա շտապում եմ, ստիպված եմ ավարտել: Բայց ուզում եմ ուշադրությունդ գրավել տարբերություններից մեկի վրա, - ցանկության դեպքում մտածիր այդ մասին.

81. Հիսուս ասաց. Ես` լույս եմ, որ ամենի վրա է: Ես` ամեն ինչ եմ. Ամեն ինչ դուրս է եկել ինձանից և ինձ է վերադառնում: Կտրիր ծառը` ես այնտեղ եմ; բարձրացրու քարը, և կգտնես ինձ այնտեղ: