Կրոն բաժնի մոդերավորման ձևը

[Mephistopheles]

Գալ ջան, բայց չէ՞ որ ես հատուկ նշել էի, որ քեզ նկատի չունեմ... "Ես ուզում եմ ասել, որ եթե քո գիտելիքներն (կոնկրետ քեզ նկատի չունեմ, Գալ ջան) անկարող են բացատրել մի բան, ինչն առկա է..."
Ինչու՞ ես նման հարց տալիս նորից: Ու քանի որ կոնկրետ քեզ էի պատասխանում, քեզ ասացի. կոնկրետ քեզ նկատի չունեմ, Գալ ջան: Եթե Չուկին պատասխանելու լինեի, կգրեի` Չուկ ջան, Մեֆին` Մեֆ ջան, ֆլան-ֆստանին` ֆլան-ֆստան ջան...

Հարցն ավելի պարզեցնելու համար` շարունակեմ. ավելի լավ կլինի, եթե "գիտելիք" բառի տակ փորձես հասկանալ "գիտություն", այլ ոչ թե քո (քո` այսինքն Գալ/Մեֆ/Չուկ) անհատական իմացությունը:
Երկրորդի դեպքում, անհատական իմացությունը կասկածի տակ առնելու դեպքում այսինքն, - պարտադիր չի, որ աչքս խոթեն, որ կստացվեր, որ ես քեզ (Գալ/Մեֆ/Չուկ) ուղղակի վիրավորում եմ: Գալ ջան, սիրելիս, ինչի՞ համար ես պետք է դա անեմ: Ասածս երկու բառը պաշտպանելու՞... Դու հավատու՞մ ես դրան... Թքած, վերջապես, այդ բառերի վրա...

Իսկ առաջինի դեպքում, եթե այնուամենայնիվ "գիտելիք" բառի տակ փորձես հասկանալ "գիտություն", - ամեն ինչ հանգիստ տեղը կընկնի ու ավելորդ հարցեր էլ չեն մնա, որորվհետև այս էջերի վրա արդեն մեկ անգամ չէ, որ շեշտվել է հենց "գիտություն", այլ ոչ թե "գիտելիք" բառը: Ամփոփելու համար միտքս, հուսալով, որ անհասկանալի ոչինչ չի մնա, թույլ տուր մեկ անգամ ևս ընդհանրացնել գիտության մասին ասածս.

Միշտ չի, որ գիտությունն ընդոիւնակ է ինչ-որ բան բացատրել: Մարդկության ամբողջ պատմությունը մինչև կոկորդը լիքն է դեպքերով, երբ գիտությունն այսօր հերքել է այն, ինչ վաղը պիտի հաստատի: Ձեզանից յուրաքանչյուրը երկու րոպե մտածելուց հետո` այդպիսի դեպքերի մի քանի օրինակ կարող է հիշել: Կար ժամանակ, երբ մարդիկ համոզված էին, որ Արևն է պտտվում Երկրագնդի շուրջ, այլ ոչ հակառակը, և զարմանալի է բայց փաստ, որ աստղաբաշխությունը հիմնված էր հենց դրա վրա ու շատ էլ լավ աշխատում էր, իր օրենքներով, հաշվարկներով ու էլ չգիտեմ ինչով հանդերձ: Հակառակը պնդողներին էլ, ինքներդ շատ լավ գիտեք, թե ինչ էին անում...

Իմ ասածն այդ է ընդամենը, Գալ ջան: Որովհետև շատ հնարավոր է, որ վաղը-մյուս օր գիտությունն արդեն կհասնի նրան, որ կհաստատի այն, ինչ հերքում է այսօր, իսկ դուք... նույնիսկ չեք էլ հիշի, որ ինքներդ էլ հերքում էիք նույնը...

Սամ ջան, պատից նկարի ընկնելը գիտական բացատրության կարոտ չի, դա հասարակ տրամաբանությամբ բացատրվող բան ա… ցանկացած երրորդ դասարանն ավարտած երեխա քեզ կարա ասի թե ինչից կարա նկարը պատից ընկնի…

Պարզապես քո դավանած նոր դար նոր կյանքը մթագնել ա տրամաբանությունդ ու ամեն ինչի մեջ դու "ամբացատրելի" երևույթներ ես տեսնում… դու պնդում ես որ քո դավանածը կրոն չի, այո, կրոն չի այլ կրոնի ավելի վաղ շրջանի տարբերակն ա երբ գիտական որևէ փաստարկված բացատրություն չէր ընդունվում… այ դու, Սամ ջան, հիմա էդ էտապում ես… չորով ասում ես "չեմ ընդունում ու վերջ"… որևէ մեկը քեզ չի կարա բացատրություն տա էս էլեմենտար երևույթի քանի որ էն գլխից արդեն որոշել ես որ չես ընդունելու… էլի մի ընդունի, բայց տուր քո բացատրությունը… բայց դու դա էլ չունես… իսկ եթե բացատրություն չունես, ուրեմն չգիտես, քանի որ չգիտես, ուրեմն հերքել չես կարող, այսինքն քո կողմից վիճելն անլրջություն ա… վստահություն չունենք… դու ես ասում որ չգիտես… (Դավիթ Անհաղթ… սա իրա սկզբմունքն ա ու մինչև էսօր ակտուալ ա… )

[Գալաթեա]

Սամ ջան, իզուր ես նեղվել... ես հենց ընենց չէի տվել էդ հարցը: Ու լոկ կրկնելու համար էլ չէր տրված:
Ուզում էի հաստատ իմանալ՝ որ միտքս շարունակեմ

Ես ուզում եմ ասել, որ եթե քո գիտելիքներն (կոնկրետ քեզ նկատի չունեմ, Գալ ջան) անկարող են բացատրել մի բան, ինչն առկա է, - դա չի նշանակում, որ այդ բանը չկա և պետք է այն հերքել:

Նայի, փաստորեն ստացվում ա, որ էդ "քո"-ի մեջ դու էլ ես չէ՞ մտնում ինչ-որ չափով: Եթե մենակ ես/Մեֆը/Չուկը չենք, ուրեմն բոլորս ենք, այդ թվում և դու: Դու քեզ չես առանձնացնում չէ՞ մեզնից/մնացածից:
Այիսնքն հիմա քո գիտելիք/հավատքն էլ չեն բավականացնում բացատրել, թե ինչու ա նկարն ընկել, կամ ինչու են ուրիշ անբացատրելի երևույթներ տեղի ունեցել, չէ՞:
Դու ասում ես՝ օ՜օօ, անբացատրելի երևույթ ու քաշվում ես մի կողմ: Ու հանգիստ, առանց նեղվելու, որ դրա պատասխանը չգիտես, սաղացնում ես դա մեր վրա որպես քո հավատալիքի ապացույց: Մի բան, որ դու էլ չգիտես՝ ինչիի ա եղել...

Դա ճիշտ ա՞, Սամ ջան:

[StrangeLittleGirl]

Սամ, կներես, ես թարգում եմ բանավեճը ոչ թե որովհետև ինձ համոզեցիր, այլ ուղղակի հավես չունեմ: Նորից էդ անվերջանալի շղթան ա սկսվում, որ դու քոնն ես ասում, ես իմն եմ ասում, հետո դու քոնն ես ասում, ու դա անկապ շարունակվում ա, ոչ մեկին ոչ մի բան չի տալիս:

Վերադառնալով թեմային... Շինարարն ու՞ր ա

[Sambitbaba]

Սամ, կներես, ես թարգում եմ բանավեճը ոչ թե որովհետև ինձ համոզեցիր, այլ ուղղակի հավես չունեմ: Նորից էդ անվերջանալի շղթան ա սկսվում, որ դու քոնն ես ասում, ես իմն եմ ասում, հետո դու քոնն ես ասում, ու դա անկապ շարունակվում ա, ոչ մեկին ոչ մի բան չի տալիս:
(

Հարց չկա, Բյուր ջան: Քեզանից ավելի շատ ես եմ հոգնել:

Ուղեղս մթագնել է արդեն...

[Sambitbaba]

Սամ ջան, իզուր ես նեղվել... ես հենց ընենց չէի տվել էդ հարցը: Ու լոկ կրկնելու համար էլ չէր տրված:
Ուզում էի հաստատ իմանալ՝ որ միտքս շարունակեմ

Գալ ջան, ազնվորեն, ես վաղուց կորցրել եմ նեղանալուս հատկությունը: Հակառկը, ինձ թվաց, թե ես եմ քեզ նեղացրել...

Նայի, փաստորեն ստացվում ա, որ էդ "քո"-ի մեջ դու էլ ես չէ՞ մտնում ինչ-որ չափով: Եթե մենակ ես/Մեֆը/Չուկը չենք, ուրեմն բոլորս ենք, այդ թվում և դու: Դու քեզ չես առանձնացնում չէ՞ մեզնից/մնացածից:
Այիսնքն հիմա քո գիտելիք/հավատքն էլ չեն բավականացնում բացատրել, թե ինչու ա նկարն ընկել, կամ ինչու են ուրիշ անբացատրելի երևույթներ տեղի ունեցել, չէ՞:

Դա ճիշտ ա՞, Սամ ջան:

Իհարկե ճիշտ է, Գան ջան,այլ կերպ լինել չի կարող:
Կներես, իմ սխալն է. "Գալ/Մեֆ/Չուկ" գրելու փոխարեն եթե գրեի "Գալ/Մեֆ/Չուկ/Սամ և բոլորը", - այլևս հարց չէր լինի:
Իմ սխալն է, կներես...

Դու ասում ես՝ օ՜օօ, անբացատրելի երևույթ ու քաշվում ես մի կողմ: Ու հանգիստ, առանց նեղվելու, որ դրա պատասխանը չգիտես, սաղացնում ես դա մեր վրա որպես քո հավատալիքի ապացույց: Մի բան, որ դու էլ չգիտես՝ ինչիի ա եղել...

Չգիտենալուց քեզ էլ խորհուրդ կտայի չնեղվել, Գալ ջան, ինչպես նաև մնացած բոլորին: Հնարավոր չէ, որ մարդ ամեն ինչ գիտենա...

Մնացածը...
Գուցէ ավելի ճիշտ կլիներ ասել, որ դու՞ք եք ժանգոտած մեխը սաղացնում ինձ վրա որպես Լեննոնի նկարի ընկնելու ապացույց: Բայց դա Լեննոնի նկարի ընկնելու ապացույց չի, դա յուրաքանչյուր նկարի ընկնելու ապացուց է, և եթե ես դա հարցրած լինեի, հաճույքով կընդունեի...
Բայց ցավոք...

Եկ ավելի չմանրանամ նորից, լա՞վ... Հենց նոր Մեֆին գրեցի այդ մասին...

[Գալաթեա]

Գալ ջան, ազնվորեն, ես վաղուց կորցրել եմ նեղանալուս հատկությունը: Հակառկը, ինձ թվաց, թե ես եմ քեզ նեղացրել...
Իհարկե ճիշտ է, Գան ջան,այլ կերպ լինել չի կարող:
Կներես, իմ սխալն է. "Գալ/Մեֆ/Չուկ" գրելու փոխարեն եթե գրեի "Գալ/Մեֆ/Չուկ/Սամ և բոլորը", - այլևս հարց չէր լինի:
Իմ սխալն է, կներես...

Չգիտենալուց քեզ էլ խորհուրդ կտայի չնեղվել, Գալ ջան, ինչպես նաև մնացած բոլորին: Հնարավոր չէ, որ մարդ ամեն ինչ գիտենա...
Մնացածը...
Գուցէ ավելի ճիշտ կլիներ ասել, որ դու՞ք եք ժանգոտած մեխը սաղացնում ինձ վրա որպես Լեննոնի նկարի ընկնելու ապացույց: Բայց դա Լեննոնի նկարի ընկնելու ապացույց չի, դա յուրաքանչյուր նկարի ընկնելու ապացուց է, և եթե ես դա հարցրած լինեի, հաճույքով կընդունեի...
Բայց ցավոք...
Եկ ավելի չմանրանամ նորից, լա՞վ... Հենց նոր Մեֆին գրեցի այդ մասին...

Սամ, սիրելիս... ես վերջին մարդն եմ, ով չգիտենալուց կարա նեղվի... ես էն բրածո էքսպոնատներից եմ, որ չսովորելուց ա նեղվում
Իսկ ինչ վերաբերում ա մեխին...Սամ, մենք գոնե ինչ-որ ձև, տրամանաբանական (կներես էդ բառի համար, չես սիրում երևի ) փորձեցինք նկարի ընկնելը բացատրել, ի տարբերույուն քեզ, որ ոչ մի բան չասացիր ի բացատրություն...

Լավ, ինձ համար ևս էս խոսակցությունը փակվեց:
Ավել պակասի համար կներես, Սամ ջան

[Շինարար]

Էս իմ կոմպի վերևն էլ (ի միջի այլոց, ոնց որ մի գարշելի տրակտոր լինի, կյանքս կերել ա) մի հատ ոչ էն ա նկար ա, ոչ էն ա հուշանվեր ա կախած` մի ռաբիսություն ( իսկը իմ ճաշակով, ես եմ առել): Վահան ա` վրան գրված փառք Ալլահին` Ղուրանի լեզվով, երկու դաշույն` մեկի վրա Ալլահ ա գրած, մյուսի վրա` բնականաբար Մուհամմադ, մի հատ էլ մեծ թուր (մեր մեջ` թուրի մեղք, նրանք էլ վահանի ու դաշույնի մեղք են)` վրան գրված` Ալիի նման տղա չկա, Ալիի թրի պես էլ թուր չկա: Հա վախում եմ, որ մի օր ընկնի էս ունեցած-չունեցածս տրակտ... էէ.. կոմպի վրա, ջարդուխուրդ անի, սրանից էլ ընկնեմ: Հա ասում եմ` հանեմ ու ալարում եմ: Լավ ա` դեռ չի ընկել, փառք Ալլահին:

[Mephistopheles]

Էս իմ կոմպի վերևն էլ (ի միջի այլոց, ոնց որ մի գարշելի տրակտոր լինի, կյանքս կերել ա) մի հատ ոչ էն ա նկար ա, ոչ էն ա հուշանվեր ա կախած` մի ռաբիսություն ( իսկը իմ ճաշակով, ես եմ առել): Վահան ա` վրան գրված փառք Ալլահին` Ղուրանի լեզվով, երկու դաշույն` մեկի վրա Ալլահ ա գրած, մյուսի վրա` բնականաբար Մուհամմադ, մի հատ էլ մեծ թուր (մեր մեջ` թուրի մեղք, նրանք էլ վահանի ու դաշույնի մեղք են)` վրան գրված` Ալիի նման տղա չկա, Ալիի թրի պես էլ թուր չկա: Հա վախում եմ, որ մի օր ընկնի էս ունեցած-չունեցածս տրակտ... էէ.. կոմպի վրա, ջարդուխուրդ անի, սրանից էլ ընկնեմ: Հա ասում եմ` հանեմ ու ալարում եմ: Լավ ա` դեռ չի ընկել, փառք Ալլահին:

Հանում ես որ ինչ, եթե պետք լինի կընկնի… կակ ռազ նշան կլինի երկնավորից…

[Շինարար]

Հանում ես որ ինչ, եթե պետք լինի կընկնի… կակ ռազ նշան կլինի երկնավորից…

Պարտադիր պիտի ընկնի, որ նշան լինի՞: Չընկնելը նշան չի՞: (թեկուզ աննշան նշան)

[Sambitbaba]

Սամ, սիրելիս... ես վերջին մարդն եմ, ով չգիտենալուց կարա նեղվի... ես էն բրածո էքսպոնատներից եմ, որ չսովորելուց ա նեղվում
Իսկ ինչ վերաբերում ա մեխին...Սամ, մենք գոնե ինչ-որ ձև, տրամանաբանական (կներես էդ բառի համար, չես սիրում երևի ) փորձեցինք նկարի ընկնելը բացատրել, ի տարբերույուն քեզ, որ ոչ մի բան չասացիր ի բացատրություն...

Լավ, ինձ համար ևս էս խոսակցությունը փակվեց:
Ավել պակասի համար կներես, Սամ ջան

Չէ, Գալ ջան: Կակ ռազ "տրամաբանական" բառը շատ եմ սիրում ու շատ մեծ կարևորություն եմ տալիս նրան, և հենց այդ պատճառով էլ հիմա հենց տրամաբանությունից պիտի խոսեմ:
Ու, չնայած խոսակցությունը փակել ես, այնուամենայնիվ եկ փորձենք տրամաբանել միասին: Խնդրում եմ: Երկու րոպե...

Մեֆ ջան, դու խոսում ես հավատացյալների անհանդուրժողականության մասին: Լրիվ համաձայն եմ քեզ հետ: Բայց դրա հետ մեկտեղ չեմ կարող չպնդել, որ աթեիստներն էլ նրանցից ոչ պակաս անհանդուրժողական են, և հենց ասենք, նույնիսկ քո հիշատակած` էվոլյուցիայի հարցում: Եթե հավատացյալը "մարդու կենդանական ծագում" ասվածը հակված է հասցնել անասնականի, աթեիստն էլ "մարդու աստվածային ծագումն" է հակված որպես շիզոֆրենիա դիտարկել: Հավատացյալը հերքում է գիտակցականը, աթեիստը հերքում է անգիտակցականը: Հավատացյալը հերքում է մարմնի կարևորությունը, աթեիստը հերքում է հոգու գոյությունը: Հավատացյալը մեծարում է հոգին, աթեիստը մեծարում է էգոն:

Հավատացյալը չի կարողանում ընդունել, որ եթե այս աշխարհում գոյություն ունի ինչ-որ բան, ինչ էլ ուզում է դա լինի, այդ թվում նաև չարն ու բարին, - Աստծոց բացի գոյություն չունի մեկը ով կարող էր այդ ամենն արարել, այն էլ առանց Աստծո թույլտվության: Որովհետև Ամենաստեղծ Է Աստված:
Աթեիստը չի կարողանում ընդունել, որ այս աշխարհում ուղղակի չի կարող գոյություն ունենալ ոչինչ` կրոն, գիտություն, արվեստ, քաղաքականություն, - ոչինչ, որտեղ Աստծո մատը խառը չի, ինչը ստեղծվել է առանց Աստծո միջամտության: Որովհետև Ամեն Ինչ Է Աստված:

Իմ առաջ քաշած հարցը սա է, Գալ ջան: Ավելի պարզեցնելու համար ասեմ, որ սրանով ցանկացել եմ ցույց տալ, որ կան բաներ, որոնք ոչ կրոնին կարելի է կպցնել, ոչ էլ աթեիզմին կարելի է վերագրել: Նման հարցերն այս երկուսից և ոչ մեկը չի կարողանում մարսել: Եվ այս հարցերը հիմնականում պատասխաններ էլ չունեն, քանզի կրոնականը սկսում է պատասխաններ փնտրել հավատի մեջ, իսկ աթեիստը` գիտության մեջ:

(Այ, այստեղ, դուք կարող էիք վիճել ինձ հետ, ասել, որ համաձայն եք կամ ոչ, ասել ձեր կարծիքները, տարբերակները: Բայց ցավոք, չարեցիք... Հմայված խանգոտած մեխերով (կներես, բայց տրամաբանորեն հենց այդպես է ստացվում), դուք նույնիսկ չնկատեցիք սա, մի բառով անգամ չանդրադարձաք, սրան, հիմնականին...
Չուկ ջան, քո մասին չէ խոսքը, - շնորհակալություն, գոնե դու ազնվորեն ասացիր հետս չբանավիճելուդ պատճառը...)

Որպես ասածիս ապացուց, ես պատմեցի նկարի պատմությունը:

Գալ ջան, հասանք տրամաբանելուն:

Հիմա դու ինձ ասա, խնդրում եմ. եթե ես ասում եմ, որ կան բաներ, որոնք պատասխան չունեն, - նշանակու՞մ է դա արդյոք, որ կան բաներ, որոնց պատասխանը ես չգիտեմ... Հուսով եմ, կհամաձայնվես, որ կան այդպիսիները...

Իսկ եթե ես, ասածս ապացուցելու համար, որպես օրինակ բերում եմ Լեննոնի նկարի այս չարաբաստիկ պատմությունը, - ըստ տրամաբանության, - ինչպե՞ս ես կարող եմ բացատրել ձեզ բոլորիդ, թե ինչու՞ այդ օրն ընկավ հենց Լեննոնի նկարը, - եթե այս օրինակն արդեն իսկ բերել եմ որպես անբացատրելի մի փաստ:

Սամ, մենք գոնե ինչ-որ ձև փորձեցինք նկարի ընկնելը բացատրել:

Այո, փորձեցիք: Բացատրեցիք: Եվ, եթե ես խնդրած լինեի ձեզ այդ անել, քիթս կտրեմ, եթե խորինս շնորհակալություն չհայտնեի ձեզ:
Բաց ես խնդրե՞լ էի... Ո՛չ:
Քանզի ինքս էլ ձեզանից ոչ վատ գիտեմ, թե ինչ-ինչ պատճառներով կախված առարկան կարող է ընկնել:

Առարկան: Բայց ոչ թե Լեննոնի նկարը` Լեննոնի մահվան օրը:

Այս հարցի պատասխանը ես մինչ այժմ էլ չունեմ: Եվ դուք էլ ինձ չօգնեցիք:

Խնդրում եմ, չվերադառնանք պատահականություններին: Պատահականությունը` գիտություն չի: Իսկ կոնկրետ ինձ համար. պատահականություններ չը-կան:


Ես էլ երևի փակվեցի, Գալ ջան:

Համենայն դեպս, շատ հաճելի էր քեզ հետ զրուցել... Շնորհակալ եմ: Երանի ավելի հաժախ զրուցեինք...

[Sambitbaba]

Պարզապես քո դավանած նոր դար նոր կյանքը մթագնել ա տրամաբանությունդ ու ամեն ինչի մեջ դու "ամբացատրելի" երևույթներ ես տեսնում… դու պնդում ես որ քո դավանածը կրոն չի, այո, կրոն չի այլ կրոնի ավելի վաղ շրջանի տարբերակն ա երբ գիտական որևէ փաստարկված բացատրություն չէր ընդունվում… այ դու, Սամ ջան, հիմա էդ էտապում ես… չորով ասում ես "չեմ ընդունում ու վերջ"… որևէ մեկը քեզ չի կարա բացատրություն տա էս էլեմենտար երևույթի քանի որ էն գլխից արդեն որոշել ես որ չես ընդունելու… էլի մի ընդունի, բայց տուր քո բացատրությունը… բայց դու դա էլ չունես… իսկ եթե բացատրություն չունես, ուրեմն չգիտես, քանի որ չգիտես, ուրեմն հերքել չես կարող, այսինքն քո կողմից վիճելն անլրջություն ա… վստահություն չունենք… դու ես ասում որ չգիտես… (Դավիթ Անհաղթ… սա իրա սկզբմունքն ա ու մինչև էսօր ակտուալ ա… )

Մեֆ ջան, քանի տրամաբանությանս հետ ուղեղս էլ լրիվ չի մթագնել, եկ, փորձեմ հիշեցնել քեզ, թե ինչից ամեն ինչ սկսվեց:

որպես օրինակ պետք ա վերցնեմ բանավեճերը էվոլյուցիայի շուրջ… ու ասեմ որ հիմնական ու ամենամեծ բանավեճը սրա շուրջ ա… մարդը կենդանական աշխարհի մի մասն ա՝ կենդանի ա… սա տեղով արդեն վիրավորանք ա հանդիսանում հավատացյալի համար ու ամեն անգամ էս խնդիրը վեր հանելով տուրուդմփոց ա սկսում ինչքան էլ որ փորձես փաստերով հիմնավորել… հավատացյալը փաստը չի ընդունում որն արդեն կարծիքի կամ հայացքի հարց չի… հավատացյալները որպես կանոն վիրավորվում են դրանից… հիմա եթե մարդը փաստը չի ընդունում դա սադրա՞նք ա թե չէ… երբ աթեիստն ասում ա "մարդը կենդանական ծագում ունի" իսկ հավատացյալը պատասխանում ա "կարող ա դու կենդանի ես, բայց ես չէ… ես աստծո արարման արդյունք եմ"… սա սադրանք ա՞ թե չէ… ո՞նց պտի հավատացյալին բացատրենք, որ էտի էդ մարդու տեսակետն ա՞, բայց դա փաստ ա, տեսակետ չի, կարծիք չի…

Իմ գրառումը սրա վերաբերյալ` հատուկ բերում եմ առանց հավելվածի, որպեսզի քեզ պարզ դառնա (եթե մինչև այժմ պարզ չէր), որ կարևորը սա էր, այլ ոչ թե նկարի մասին հավելվածը, որը դու սարքեցիր մատիդ փաթաթան.

Մեֆ ջան, դու խոսում ես հավատացյալների անհանդուրժողականության մասին: Լրիվ համաձայն եմ քեզ հետ: Բայց դրա հետ մեկտեղ չեմ կարող չպնդել, որ աթեիստներն էլ նրանցից ոչ պակաս անհանդուրժողական են, և հենց ասենք, նույնիսկ քո հիշատակած` էվոլյուցիայի հարցում: Եթե հավատացյալը "մարդու կենդանական ծագում" ասվածը հակված է հասցնել անասնականի, աթեիստն էլ "մարդու աստվածային ծագումն" է հակված որպես շիզոֆրենիա դիտարկել:
Հավատացյալը հերքում է գիտակցականը, աթեիստը հերքում է անգիտակցականը: Հավատացյալը հերքում է մարմնի կարևորությունը, աթեիստը հերքում է հոգու գոյությունը: Հավատացյալը մեծարում է հոգին, աթեիստը մեծարում է էգոն:

Հավատացյալը չի կարողանում ընդունել, որ եթե այս աշխարհում գոյություն ունի ինչ-որ բան, ինչ էլ ուզում է դա լինի, այդ թվում նաև չարն ու բարին, - Աստծոց բացի գոյություն չունի մեկը ով կարող էր այդ ամենն արարել, այն էլ առանց Աստծո թույլտվության: Որովհետև Ամենաստեղծ Է Աստված:
Աթեիստը չի կարողանում ընդունել, որ այս աշխարհում ուղղակի չի կարող գոյություն ունենալ ոչինչ` կրոն, գիտություն, արվեստ, քաղաքականություն, - ոչինչ, որտեղ Աստծո մատը խառը չի, ինչը ստեղծվել է առանց Աստծո միջամտության: Որովհետև Ամեն Ինչ Է Աստված:

Սա էր կարևորը: Դու մի խոսք սրա մասին ասացի՞ր... Որևէ մեկն այս մասին ինչ-որ բան ասա՞ց...

Եթե, սիրելիս, դիմացինիդ հանդեպ հարգանքից ես խոսում, ուրեմն բարի եղիր սկզբում պատասխանել դրված հարցին, և դրանից հետո միայն ընտրիր դիմացինիդ ասածից մի բան ու քեզ համար թիրախ դարձրու: Հակառակ դեպքում շա՜տ անհարգալից է ստացվում վերաբերմունքդ դիմացինի հանդեպ, եղբայրս... Ու ասեմ, որ այս տարիների ընթացքում հիմնականում ինձ հետ դու հենց այդպես էլ վարվում ես... Բայց ոչինչ, ես դեմ չեմ:

[Sambitbaba]

Սամ ջան, պատից նկարի ընկնելը գիտական բացատրության կարոտ չի, դա հասարակ տրամաբանությամբ բացատրվող բան ա… ցանկացած երրորդ դասարանն ավարտած երեխա քեզ կարա ասի թե ինչից կարա նկարը պատից ընկնի…

Չուկ ջան, գրածիդ տակ ստորագրում եմ, բայց խոսքը կոնկրետ էս դեպքի մասին ա… համաձայն եմ որ "մտավոր" բառը հանենք, բայց եթե Սամը չի ընդում ամենատարրական բանը, որը գիտելիքի հարց չի այլ արդեն համարյա բնազդի ոլորտից ա(խոսքս մեխ մեխելու ու էդ մեխից նկար կախելու մասին ա)… մարդը չի ընդունում էն ինչ ապացուցված ա, փորձարկած ա և միաձայն ընդունված ա մարկային ցեղի բոլոր անդամների կողմից… հիմա ինքը կամ ծաղրում ա, կամ էլ իսկականից ••••• բառը չեմ գրում որ չվիրավորեմ, բայց կարծում եմ դժբար չի լրացնելը… սա ուսանող/դոկտոր պրոֆեսորի հարց չի, մարդը հենց սկզբից ասում ա որ ոչմի բացատրություն չի ընդունում, ինքն էլ չունի բացատրություն, ընդ որում հատլապես գիտական բացատրությունը չի ընդունում ոի ամենաէլեմենտար երևույթի…

Բայց և այնպես դու փորձեցիր գիտականորեն բացատրել ժանգոտած մեխով և այլ բնական վնասվածքներով: Եվ ընդամենը: Բայց և այնպես, շատ հնարավոր է, որ ես ընդունեի պատասխանդ... Եվ սակայն, ցավոք, դա իմ դրած հարցի պատասխանը չէր: Այն, ինչպես նաև վրդովմունքդ, որ ես քո պատասխանը չեմ ընդունում, - տրամաբանական կլիներ հետևյալ դեպքում.

Սամ. - Մեֆ ջան, ինչի՞ց կարող է նկարը պատից ընկնել...
Մեֆ. - Դե, Սամ ջան, կարար մեխը ժանգոտեր... թուլանար... թելը մաշեր... երկրաշարժ լիներ...
Սամ. - Մեֆ, ուղեղդ մթագնե՞լ է, ինչ է... Աստված մատը թափ տվեց, նկարն էլ ընկավ:
Մեֆ. - Չուկ, Սամը ինձ չի հարգում... մի բան պետք է արվի...

Բայց իմ դրած հարցն էր.
- Մեֆ, պատին կախած տաս նկարների միջից, Լեննոնի մահվան օրը, ինչու՞ հենց Լեննոնի նկարն ընկավ-կոտրվեց... Կներես, ես մեղավոր եմ, բայց պատասխանը չգիտեմ...

Իսկ քո պատասխանն էր իմ դրած հարցին.
- 1/365 շանսով պատահականություն էր:

Մեֆ ջան, պատահականությունն ինձ համար գիտություն չի: Ժանգոտած մեխը` գիտություն է, բայց իմ հարցի պատասխանը չի:

Իսկ պատահականությունը` իմ դրած հարցի քո պատասխանն է: Եվ հենց այն ինձ համար գիտություն չի:

Կներես, որ մինչև այժմ հարցն այսքան չէի մանրացրել: Ուղղակի կարծում էի, թե ցանկացած երրորդ դասարանն ավարտած երեխա պետք է հասկանա դա:

Հ.Գ. Էն բառն էլ արխային գրի, Մեֆ ջան: Նեղացող չկա...

[Mephistopheles]

Բայց և այնպես դու փորձեցիր գիտականորեն բացատրել ժանգոտած մեխով և այլ բնական վնասվածքներով: Եվ ընդամենը: Բայց և այնպես, շատ հնարավոր է, որ ես ընդունեի պատասխանդ... Եվ սակայն, ցավոք, դա իմ դրած հարցի պատասխանը չէր: Այն, ինչպես նաև վրդովմունքդ, որ ես քո պատասխանը չեմ ընդունում, - տրամաբանական կլիներ հետևյալ դեպքում.

Սամ. - Մեֆ ջան, ինչի՞ց կարող է նկարը պատից ընկնել...
Մեֆ. - Դե, Սամ ջան, կարար մեխը ժանգոտեր... թուլանար... թելը մաշեր... երկրաշարժ լիներ...
Սամ. - Մեֆ, ուղեղդ մթագնե՞լ է, ինչ է... Աստված մատը թափ տվեց, նկարն էլ ընկավ:
Մեֆ. - Չուկ, Սամը ինձ չի հարգում... մի բան պետք է արվի...

Բայց իմ դրած հարցն էր.
- Մեֆ, պատին կախած տաս նկարների միջից, Լեննոնի մահվան օրը, ինչու՞ հենց Լեննոնի նկարն ընկավ-կոտրվեց... Կներես, ես մեղավոր եմ, բայց պատասխանը չգիտեմ...

Իսկ քո պատասխանն էր իմ դրած հարցին.
- 1/365 շանսով պատահականություն էր:

Մեֆ ջան, պատահականությունն ինձ համար գիտություն չի: Ժանգոտած մեխը` գիտություն է, բայց իմ հարցի պատասխանը չի:

Իսկ պատահականությունը` իմ դրած հարցի քո պատասխանն է: Եվ հենց այն ինձ համար գիտություն չի:

Կներես, որ մինչև այժմ հարցն այսքան չէի մանրացրել: Ուղղակի կարծում էի, թե ցանկացած երրորդ դասարանն ավարտած երեխա պետք է հասկանա դա:

Հ.Գ. Էն բառն էլ արխային գրի, Մեֆ ջան: Նեղացող չկա...

Սամ եթե Լեննոնի նկարի տեղը Հարրիսոնինը լիներ, էլի կնկներորտև նկարը լավ կախած չի եղել … Լեննոնի մահվան հետ առնչություն չունի, եթե կա, ցույց տուր … պատից կախված նկարը հազարավոր մղոններ հեռու մեկի մահվան հետ չի կարող առնչվել եթե ինչ որ մեկը չի փորձել արհեստականորեն կապել…

Արի սենց ասեմ… էդ մեկի մեջ Չապմենը մեղավոր չի…

Իսկ ինչու՞ հենց էդ օրը, որովհետև էդ օրը հասել ա իրա լիմիտին, մի օր ՊՏԻ հասներ, էդ օր. Ա հասել… ոնց որ կախել եք տենց էլ դիմացել ա… քո ասածով եթե լիներ ապա ոչմի բանում ոչ մեկի մեղավորություն չես կարող փնտրել… ուղղակի պտի նայես որտեղ ով ա մահացել ո. ԴԱ կլինի կապն ու պատճառը… այսինքն եթե մ. ԲԱՆ փուլ ա գալիս սարքողը մեղավոր չի…

Սամ չենք ուզում որ քեզ տուգանեն, քո բանավեճի ոճն ենք քննարկում… հիշում ես, չէ՞ թեման ինչն էր…

Սամ դու բանավեճի համար չես գրում ուղղակի պրոպագանդում ես քո կրոնը, որն ասում ե. ՈՐ կրոն չի, բայց ունի կրոնի բոլոր հատկանիշները ու մի ԲԱՆ էլ ավել… կարաս չընդունես, չենք նեղանա, բայց քո բոլոր բանավեճերում դու արգումեմտ չես ունենալու… դու բանաբեճի կամ քննարկման երկրորդ կողմ չես կարողանում լինել…

[Sambitbaba]

Սամ եթե Լեննոնի նկարի տեղը Հարրիսոնինը լիներ, էլի կնկներորտև նկարը լավ կախած չի եղել … Լեննոնի մահվան հետ առնչություն չունի, եթե կա, ցույց տուր … պատից կախված նկարը հազարավոր մղոններ հեռու մեկի մահվան հետ չի կարող առնչվել եթե ինչ որ մեկը չի փորձել արհեստականորեն կապել…

Արի սենց ասեմ… էդ մեկի մեջ Չապմենը մեղավոր չի…

Իսկ ինչու՞ հենց էդ օրը, որովհետև էդ օրը հասել ա իրա լիմիտին, մի օր ՊՏԻ հասներ, էդ օր. Ա հասել… ոնց որ կախել եք տենց էլ դիմացել ա… քո ասածով եթե լիներ ապա ոչմի բանում ոչ մեկի մեղավորություն չես կարող փնտրել… ուղղակի պտի նայես որտեղ ով ա մահացել ո. ԴԱ կլինի կապն ու պատճառը… այսինքն եթե մ. ԲԱՆ փուլ ա գալիս սարքողը մեղավոր չի…

Սամ չենք ուզում որ քեզ տուգանեն, քո բանավեճի ոճն ենք քննարկում… հիշում ես, չէ՞ թեման ինչն էր…

Սամ դու բանավեճի համար չես գրում ուղղակի պրոպագանդում ես քո կրոնը, որն ասում ե. ՈՐ կրոն չի, բայց ունի կրոնի բոլոր հատկանիշները ու մի ԲԱՆ էլ ավել… կարաս չընդունես, չենք նեղանա, բայց քո բոլոր բանավեճերում դու արգումեմտ չես ունենալու… դու բանաբեճի կամ քննարկման երկրորդ կողմ չես կարողանում լինել…

Լավ, Մեֆ ջան, թող ասածդ լինի ու եկ թեման փակենք ու թողնենք, որ մարդիկ մոդերավորումից խոսեն: Թե չէ կասկածում եմ, Չուկն արդեն շուտով ինքը կփակի... Ու հետո, ճիշտն ասած, ես այս մասին արդեն ամեն ինչ ասել եմ, և քեզ պատասխանելու համար ստիպված պետք է քափի/փեյստ անեմ... Ու դա էլ, շատ եմ կասկածում, թե կօգնի մեզ ինչ-որ բանում...

Դու ջանում ես պատահականությունն ինձ հրամցնել որպես գիտություն, - ես հրաժարվում եմ դրանից, քանզի ուղղակի անկարող եմ քեզ հետ համաձայնվել. իմ տրամաբանության մեջ դա չի տեղավորվում...

Ես հերքում եմ պատահականությունը, քանզի այն համոզմունքին եմ, որ պատահականություններ չկան: Ու դրանից դու եզրակացնում ես, որ ես պրոպագանդում եմ իմ կրոնը:

Դու հերքում ես Աստծոն, ու համարում ես, որ Աստված ու կրոնը նույն բանն են: Ու դրանից ես եզրակացնում եմ, որ դու պրոպագանդում ես քո կրոնը:

դու բանաբեճի կամ քննարկման երկրորդ կողմ չես կարողանում լինել…

Իսկ դու` կարողանում ես: Օ՛քեյ:

Բայց ես գոնե, - և ոչ թե մեկ անգամ, - խոստովանեցի, որ չգիտեմ քեզ հետաքրքրող հարցի պատասխանը: Իսկ դու, հենց ամենասկզբից մինչև վերջ, հմտորեն շրջանցեցիր իմ կողմից առաջադրված գլխավոր հարցը, մի բառով անգամ չանդրադարձար նրան, և այնպիսի գերագույն հմտությամբ առաջին պլան մղեցիր երկրորդականը, որ բոլորն անմիջապես մոռացան թե իմ առաջադրած, և թե մոդերավորման հարցը...

Ցավալի է, որ այսպես ստացվեց, բայց միևնույն է, ինձ շատ հետաքրքիր էր, և շնորհակալ եմ բոլորին հաճելի ժամանցի համար:

[Mephistopheles]

Լավ, Մեֆ ջան, թող ասածդ լինի ու եկ թեման փակենք ու թողնենք, որ մարդիկ մոդերավորումից խոսեն: Թե չէ կասկածում եմ, Չուկն արդեն շուտով ինքը կփակի... Ու հետո, ճիշտն ասած, ես այս մասին արդեն ամեն ինչ ասել եմ, և քեզ պատասխանելու համար ստիպված պետք է քափի/փեյստ անեմ... Ու դա էլ, շատ եմ կասկածում, թե կօգնի մեզ ինչ-որ բանում...

Դու ջանում ես պատահականությունն ինձ հրամցնել որպես գիտություն, - ես հրաժարվում եմ դրանից, քանզի ուղղակի անկարող եմ քեզ հետ համաձայնվել. իմ տրամաբանության մեջ դա չի տեղավորվում...

Ես հերքում եմ պատահականությունը, քանզի այն համոզմունքին եմ, որ պատահականություններ չկան: Ու դրանից դու եզրակացնում ես, որ ես պրոպագանդում եմ իմ կրոնը:

Դու հերքում ես Աստծոն, ու համարում ես, որ Աստված ու կրոնը նույն բանն են: Ու դրանից ես եզրակացնում եմ, որ դու պրոպագանդում ես քո կրոնը:



Իսկ դու` կարողանում ես: Օ՛քեյ:

Բայց ես գոնե, - և ոչ թե մեկ անգամ, - խոստովանեցի, որ չգիտեմ քեզ հետաքրքրող հարցի պատասխանը: Իսկ դու, հենց ամենասկզբից մինչև վերջ, հմտորեն շրջանցեցիր իմ կողմից առաջադրված գլխավոր հարցը, մի բառով անգամ չանդրադարձար նրան, և այնպիսի գերագույն հմտությամբ առաջին պլան մղեցիր երկրորդականը, որ բոլորն անմիջապես մոռացան թե իմ առաջադրած, և թե մոդերավորման հարցը...

Ցավալի է, որ այսպես ստացվեց, բայց միևնույն է, ինձ շատ հետաքրքիր էր, և շնորհակալ եմ բոլորին հաճելի ժամանցի համար:

Սամ, ոչ նկարի ընկնելն ա պատահականություն ոչ էլ Լեննոնի սպանությունը… ոչ մեկն էլ պատահականություն չի բայց իրար հետ կապ չունեն… դա իրադարձությունների վրա որևէ ազդեցություն չունի… եթե կապ կա ցույց տուր… Գալաթեային գրել էիր որ տրամաբանություն շատ ես սիրում… ցույց տուր…