Ինչո՞ւ լինել լավը, եթե Աստված չկա

[Jarre]

Դե կարծում եմ, որ Աստծու ու բարոյականության միջև գոյություն ունեցող ենթադրյալ կապի մասին տեսակետները արդեն պարզ են։

Փորձեմ ներկայացնել էվոլյուցիայի ու բարոյականության միջև գոյություն ունեցող ենթադրյալ կապի մասին տեսակետներ։

Շատ հետաքրքիր կլինի լսել կարծիքներ, մեկնաբանություններ այս տեսությունների, թեորիաների մասին։

ԱՌԱՋԻՆ
ԲՆԱԿԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆ

Շատ ընդհանրացված ու կոպիտ ասած համաձայն բնական ընտրության տեսության ամենակարևոր բանը դա կյանքի, գեների անդադար շարունակությունը ապահովելն ա։

Էվոլյուցիայի ընթացքում տեսակները ձեռք են բերում նորանոր հատկություններ և ենթարկում են իրենք իրենց փոփոխությունների՝ կյանքի նորանոր պայմաններին հարմարվելու համար։

Օրինակ՝

Ամուսինների իրար հավատարիմ լինելը, իրար խնամելը, սիրելը, միասին ապրելը ստեղծում է բարենպաստ պայմաններ երեխայի՝ էմոցիոնալ և ֆիզիկական առողջ մեծանալու համար։

Կյանքը կարևոր համարելը նպաստում է ավելի շատ կյանքերի ու գեների տարածմանը։

Ուրիշներին օգնելը նպաստում է նրանց և նրանց երեխաների կյանքի շարունակությանը և նորանոր կյանքեր առաջ բերելեուն։

Կյանքի շարունակության համար ավելի բարենպաստ պայմաններ ստեղծելու համար բնական ընտրությունը դրդել է փորձել տարբեր հասարակարգեր և կառավարման միջոցներ՝ հասնելու և գտնելու մաքսիմալ հարմարը։ Այստեղ իմ կարծիքով կարևոր է հասկանալ, որ յուրաքանչյուր վայրկյանում տվյալ պահի գոյություն ունեցող վիճակը դա լավագույնն ա, որ մարդկությունը կարար հասներ։

Այստեղ կարելի ա մտածել, որ չի կարա լավագույնը լինի, որովհետև ես ավելի լավ տեսակետ ու տարբերակ ունեմ։ Բայց, եթե փաստը այն է, որ դու ունես ավելի լավ տարբերակ, բայց ձեռք չես բերել հնարավորություն այդ ավելի լավ տարբերակը ռեալիզացնելու, ուրեմն դա կարա նշանակի, որ կյանքի շղթայում կան քեզանից ավելի ուժեղները ու իրերի տվյալ համակարգում այսօրվա համակարգը լավագույնն ա, բայց մի վայրկյան հետո լավագույնը կարա փոխվի ու դառնա ավելի լավագույն։

Եվ այլն, և այլն.....

[Sambitbaba]

Դե կարծում եմ, որ Աստծու ու բարոյականության միջև գոյություն ունեցող ենթադրյալ կապի մասին տեսակետները արդեն պարզ են։

Առաջին հայացքից՝ պարզ են, չնայած վիճելի: Բայց երբ ավելի լրջորեն եմ նայում ասածիդ, իսկ գրառմանդ միայն քանակն արդեն բավական է, որպեսզի մարդ լրջորեն վերաբերվի կատարածդ աշխատանքին, - երբ լրջորեն եմ նայում, ես կորցնում եմ տեսակետիդ թելը:

Չամիչը քեզ հարցնում է. "Jarre ջան դու հավատու՞մ ես Աստծուն":

Դու պատասխանում ես. "Չամիչ ջան, անկեղծ ասած հարցդ ինձ համար բավական դժվար է։ Դեռևս այս հարցի պատասխանը իմ մոտ այո, կամ ոչ չէ։"

Առաջին հայացքից կարծես ամեն ինչ նորմալ է, և պատասխանդ էլ լրիվ լոյալ դիրքերի վրա. մեջտեղում կանգնած, հավասար կարծիքի ես /առայժմ/ "այո"-ի և "ոչ"-ի նկատմամբ, նույնիսկ, ինչպես ասում ես, քիչ ավելի "հակված ես եղել հավատալ": Բայց, երբ խոսում ես երկար տարիների որոնումնորիդ մասին, այնպիսիր տպավորություն է ստացվում, որ դու այնտեղ ոչ թե Աստծո գոյությունն ես փնտրել, այլ Աստծո չը-գոյությունը:

Նախ, ի՞նչ ասել է "Հավատացյալ Աստված": Մի՞թե կարող է Աստված հավատացյալ կամ անհավատ լինել: Նա պիտի հավատա, որ Ինքը կա՞, թե՞ պիտի չհավատա, որ Ինքը կա: Եթե դու մտածում ես քո մասին, դու հավատու՞մ ես, որ դու կաս: Իսկ եթե ես եմ մտածում իմ մասին, ես չե՞մ հավատում, որ ես կամ… Սրանո՞վ պիտի որոշենք մեր հավատացյալ լինել-չլինելը:

Իսկ ի՞նչ ասել է "Գիտնական Աստված": Եթե դու, - ասենք թե, - ընդունել ես "Գիտնական Աստծո" գոյությունը, համաձա՞յն ես, որ դու արդեն հավատացյալ ես դարձել: Հիմա. դու էլ ես հավատացյալ, Նետն էլ է հավացյալ: /Նետ ջան, մի նեղացիր հա՞: Այս հարցում ես ավելի շատ քո կողմից եմ:/ Բայց Նետի հետ դուք համաձայն չեք հավատի հարցերում: Ինչու՞: Որովհետև Նետինը՝ "Տգե՞տ Աստված" է:
Ո՞ր մի հավատացյալն է հավատում "Տգետ Աստծո": Եվ կարո՞ղ է արդյոք այս անծայրածիր Տիեզերք-մեքենայի ստեղծողը "Գերգիտնական Աստված" չլինել:

Ուզում եմ ասել, Ջառ ջան, որ եթե Աստծո գոյությունն ընդունելու համար քեզ նրա գիտնական լինելն է պակասում, ուրեմն արխային կարող ես ընդունել… Կարող ենք վիճել, կա՞ Աստված, թե ոչ: Բայց եթե կա, - Նրա գիտնական լինելն աքսիոմա է:

Նետ, գոնե այստեղ համաձա՞յն ես հետս…

Հետո մի բան էլ կա, Ջառ ջան: /Նետ ջան, ականջներդ փակիր:/

Ինձ թվում է, թե կրոնն այն տեղը չէ, որտեղ պետք է փնտրել Աստծոն: Տես, դու ասում ես. "Ուսումնասիրել եմ բազմաթիվ կրոններ, փորձել եմ հասկանալ տվյալ կրոնների աշխարհահայացքները, սկզբունքները և այլն։ Ուսումնասիրել եմ նաև տարբեր գիտական տեսություններ։" Իսկ այդ ջանադիր աշխատանքի ընթացքում, երբե՞ք, որևէ օրինաչափություններ, աչքիդ չե՞ն ընկել: Օրինակ, որ այդ բոլոր կրոններում, նրանց բազում ճյուղավորումների մեջ, յուրաքանչյուր առանձին վերցրած ճյուղավորում, - լինի դա ուղղափառ, կաթողիկ, գրիգորյան, առաքելական, սուիտ, շիննիտ, էլ ում ասեմ, կրակապաշտ, սատանիստ, - այս բոլորը, մի՞թե միահամուռ չեն գոչում, որ Աստված՝ միակն է, հենց այն, որին հենց կոնկրետ ի՛ր ճյուղավորումն է երկրպագում, թեկուզև այդ ճյուղավորումը լինի մեկուկես մարդուց բաղկացած… Իսկ մնացած բոլորի աստվածները Աստված չեն… Չի՞ նշանակում սա արդյոք, որ կոնկրետ մի խումբ մարդկանց համար՝ մնացած ամբողջ մարդկությունն աթեիստ է, եթե միակ հնարավոր Աստված՝ հենց այդ փոքրիկ խմբի Աստված է:

Ստացվում է, որ կրոնի մեջ Աստծոն փնտրելը նույն բանն է, ինչ փնտրես Նրան աթեիզմի մեջ: Երբևիցէ փորձած կա՞ս… Ես, օրինակ, ժամանակին արել եմ… Ու երևի հենց դա օգնեց ինձ հասկանալ, որ անիմաստ է Աստված փնտրելը. Նա ոչ փախել է մեզանից, ոչ էլ թաքնվել:

[Jarre]

Առաջին հայացքից՝ պարզ են, չնայած վիճելի: Բայց երբ ավելի լրջորեն եմ նայում ասածիդ, իսկ գրառմանդ միայն քանակն արդեն բավական է, որպեսզի մարդ լրջորեն վերաբերվի կատարածդ աշխատանքին, - երբ լրջորեն եմ նայում, ես կորցնում եմ տեսակետիդ թելը:

Sambitbaba ջան, տեսակետիս թելը սա է. կա մարդ որ բարի ա, անում ա լավ բաներ ՀԱՇՎԻ ԱՌՆԵԼՈՎ Աստծուն։ Կա մարդ էլ որ բարի ա, անում ա լավ բաներ ՀԱՇՎԻ ԱՌՆԵԼՈՎ էվոլյուցիան, բնությունը, մարդուն։

Ստեղ ինձ համար երկու կարևոր պարզաբանում.
1) «հաշվի առնելու» տակ նկատի չունեմ կոնկրետ մի բան՝ վախ, հարգանք, այլ ընդհանուր՝ ինչպես որ ամեն մարդ թողնում է որ դա իր վրա ազդի։
2) նշելով, որ մարդ կա որ հաշվի ա առնում էվոլյուցիան, բնությունը, մարդուն ես չեմ փորձում դա տարանջատել Աստծուն հավատացողից, քանի որ Աստծուն հավատալ ոմանց համար կարա նշանակի բնություն, մարդ և այլն.... Էս սահմանագծով պարզապես ուզում եմ ցույց տալ տարբեր աշխարհահայացքները և մղիչ ուժերը։

Չամիչը քեզ հարցնում է. "Jarre ջան դու հավատու՞մ ես Աստծուն":

Դու պատասխանում ես. "Չամիչ ջան, անկեղծ ասած հարցդ ինձ համար բավական դժվար է։ Դեռևս այս հարցի պատասխանը իմ մոտ այո, կամ ոչ չէ։"

Առաջին հայացքից կարծես ամեն ինչ նորմալ է, և պատասխանդ էլ լրիվ լոյալ դիրքերի վրա. մեջտեղում կանգնած, հավասար կարծիքի ես /առայժմ/ "այո"-ի և "ոչ"-ի նկատմամբ, նույնիսկ, ինչպես ասում ես, քիչ ավելի "հակված ես եղել հավատալ": Բայց, երբ խոսում ես երկար տարիների որոնումնորիդ մասին, այնպիսիր տպավորություն է ստացվում, որ դու այնտեղ ոչ թե Աստծո գոյությունն ես փնտրել, այլ Աստծո չը-գոյությունը:

Գուցե այդպիսի տպավորություն ես ստացել, բայց ես այդ ժամանակահատվածում ես երբեք չեմ փորձել փնտրել Աստծու չգոյությունը։

Նախ, ի՞նչ ասել է "Հավատացյալ Աստված": Մի՞թե կարող է Աստված հավատացյալ կամ անհավատ լինել: Նա պիտի հավատա, որ Ինքը կա՞, թե՞ պիտի չհավատա, որ Ինքը կա: Եթե դու մտածում ես քո մասին, դու հավատու՞մ ես, որ դու կաս: Իսկ եթե ես եմ մտածում իմ մասին, ես չե՞մ հավատում, որ ես կամ… Սրանո՞վ պիտի որոշենք մեր հավատացյալ լինել-չլինելը:

Իսկ ի՞նչ ասել է "Գիտնական Աստված": Եթե դու, - ասենք թե, - ընդունել ես "Գիտնական Աստծո" գոյությունը, համաձա՞յն ես, որ դու արդեն հավատացյալ ես դարձել: Հիմա. դու էլ ես հավատացյալ, Նետն էլ է հավացյալ: /Նետ ջան, մի նեղացիր հա՞: Այս հարցում ես ավելի շատ քո կողմից եմ:/ Բայց Նետի հետ դուք համաձայն չեք հավատի հարցերում: Ինչու՞: Որովհետև Նետինը՝ "Տգե՞տ Աստված" է:
Ո՞ր մի հավատացյալն է հավատում "Տգետ Աստծո": Եվ կարո՞ղ է արդյոք այս անծայրածիր Տիեզերք-մեքենայի ստեղծողը "Գերգիտնական Աստված" չլինել:

Ուզում եմ ասել, Ջառ ջան, որ եթե Աստծո գոյությունն ընդունելու համար քեզ նրա գիտնական լինելն է պակասում, ուրեմն արխային կարող ես ընդունել… Կարող ենք վիճել, կա՞ Աստված, թե ոչ: Բայց եթե կա, - Նրա գիտնական լինելն աքսիոմա է:

Sambitbaba ջան, ինչքան ուրախ եմ, որ անդրադարձար էս հարցին։
Ստեղ ես գիտե՞ս խնդիրը ոնց եմ տեսնում։
Նայիր, եթե Աստծուն ընդունել չընդունելը լիներ ՊԱՐԶԱՊԵՍ ընդունել չընդունելու հարց.... Բայց իմ կարծիքոդ դա տենց չի։
Սովորաբար (կրկնում եմ նկատի ունեմ Աբրահամական երեք կրոնները՝ հուդաիզմ, իսլամ, քրիստունեություն) գոյությունը ընդունողը ՊԻՏԻ հավատա, վստահի, ճիշտ համարի բաներ, որոնք եթե ուրիշը աներ նրան կկոչեր տեռորիստ, ցեղասպանություն անող, դիկտատոր.... Բայց էս դեպքում եթե գրված ա, ուրեմն ճիշտ ա։

Նաև թշնամությունը.....

Ես իմ կյանքում միշտ երազել եմ որ մարդիկ հարգեն իրար, սիրեն, ընդունեն տարբեր տեսակետներ։ Բայց այսօր մարդիկ Աստծու հարցում տարրական տարաձայնությունների պատճառով իրար կոկորդ են կտրում։

Վստահ եմ դու ջոգում ես որ իմ ասածներ ԵԹԵ-ներ չեն։ Դրանք փաստ են։ Էսօր, մեր աչքի առաջ կատարվող փաստ։

Ու ես սա չեմ կարա Աստծու հետ չկապեմ, քանոր իր ինչպես Աստվածաշուչնա ա սում, ավելի ճիշտ՝ Հիսուը Քրիստոսը՝ «իրենց պտուղներից ճանաչեք նրանց»։

«Հավատացյալ Աստած» ասելով նկատի եմ ունեցել մարդկանց պատկերացումը Աստծու մասին, թե իբր Աստծու դուրը պիտի գա երբ մարդիկ անում են բաներ, որոնց մասին պատկերացում չունեն, բայց անում են, որովհետև իրանց կարծիքով Աստված ա ասել, կամ որ իրա դուրը գալիս են մարդիկ ովքեր սիրով պատրաստ են արդարացնել նույն բաները ինչ արեցին Հիթլերը, Ստալինը միայն այն բանի համար, որ դա իրանց Աստվածն ա արել, կամ որ մարդիկ պատրաստ են իրար ծեծել, սպանել քանի որ ունեն տարբեր կրոնական տեսակետներ։

Ուզում եմ ասել, որ եթե Աստված իսկապես ստեղծել է այս ամենը, ուրեմն ինքը ավելի շատ գիտնական ա։ Ու հետևաբար լինելով նման մեծ բանականության տեր անձնավորություն, իմ պատկերացմամբ ինքը պիտի ավելի շատ հավանություն տա աթեիստին, քան հավատցյալին, որովհետև աթեիստի մտածելակերպը ավելի մոտիկ ա ստեղծագործող (փաստորեն՝ գիտնական) Աստծու մտածելակերպին։

Ինձ թվում է, թե կրոնն այն տեղը չէ, որտեղ պետք է փնտրել Աստծոն: Տես, դու ասում ես. "Ուսումնասիրել եմ բազմաթիվ կրոններ, փորձել եմ հասկանալ տվյալ կրոնների աշխարհահայացքները, սկզբունքները և այլն։ Ուսումնասիրել եմ նաև տարբեր գիտական տեսություններ։" Իսկ այդ ջանադիր աշխատանքի ընթացքում, երբե՞ք, որևէ օրինաչափություններ, աչքիդ չե՞ն ընկել: Օրինակ, որ այդ բոլոր կրոններում, նրանց բազում ճյուղավորումների մեջ, յուրաքանչյուր առանձին վերցրած ճյուղավորում, - լինի դա ուղղափառ, կաթողիկ, գրիգորյան, առաքելական, սուիտ, շիննիտ, էլ ում ասեմ, կրակապաշտ, սատանիստ, - այս բոլորը, մի՞թե միահամուռ չեն գոչում, որ Աստված՝ միակն է, հենց այն, որին հենց կոնկրետ ի՛ր ճյուղավորումն է երկրպագում, թեկուզև այդ ճյուղավորումը լինի մեկուկես մարդուց բաղկացած… Իսկ մնացած բոլորի աստվածները Աստված չեն… Չի՞ նշանակում սա արդյոք, որ կոնկրետ մի խումբ մարդկանց համար՝ մնացած ամբողջ մարդկությունն աթեիստ է, եթե միակ հնարավոր Աստված՝ հենց այդ փոքրիկ խմբի Աստված է:

Այո՛։

Շատ լավ ես նկատել։ Բրավո՛։

Էս էն մտքերից մեկն ա, որի մասին ես շատ երկար մտածում եմ։ Էս առումով քննարկում անցկացնելու ահավոր մեծ ցանկություն ունեմ։ Ուղղակի ժամանակս ա սուղ
Բայց մոտակա ժամանակներս շատ կուզենմ մի քիչ փակագծերը բացենք։

Sambitbaba, բոլորս էլ աթեիստ ենք
Աթեիստ ինչ որ Աստծու հանդեպ
Չենք ընդունում տվյալ Աստծուն կամ կրոնին, հետևաբար նրանց աշխարհահայացքները, հետևաբար չենք ապրում ու առաջնորդվում դրանցով, հետևաբար տվյալ կրոնի հավատացյալի ու Աստծու ( ) համար աթեիստ ենք, անգամ եթե ընդունում ես այլ Աստծու։

Ստացվում է, որ կրոնի մեջ Աստծոն փնտրելը նույն բանն է, ինչ փնտրես Նրան աթեիզմի մեջ: Երբևիցէ փորձած կա՞ս… Ես, օրինակ, ժամանակին արել եմ… Ու երևի հենց դա օգնեց ինձ հասկանալ, որ անիմաստ է Աստված փնտրելը. Նա ոչ փախել է մեզանից, ոչ էլ թաքնվել:[/QUOTE]

[Նետ]

Իսկ ի՞նչ ասել է "Գիտնական Աստված": Եթե դու, - ասենք թե, - ընդունել ես "Գիտնական Աստծո" գոյությունը, համաձա՞յն ես, որ դու արդեն հավատացյալ ես դարձել: Հիմա. դու էլ ես հավատացյալ, Նետն էլ է հավացյալ: /Նետ ջան, մի նեղացիր հա՞: Այս հարցում ես ավելի շատ քո կողմից եմ:/ Բայց Նետի հետ դուք համաձայն չեք հավատի հարցերում: Ինչու՞: Որովհետև Նետինը՝ "Տգե՞տ Աստված" է:
Ո՞ր մի հավատացյալն է հավատում "Տգետ Աստծո": Եվ կարո՞ղ է արդյոք այս անծայրածիր Տիեզերք-մեքենայի ստեղծողը "Գերգիտնական Աստված" չլինել:

Ուզում եմ ասել, Ջառ ջան, որ եթե Աստծո գոյությունն ընդունելու համար քեզ նրա գիտնական լինելն է պակասում, ուրեմն արխային կարող ես ընդունել… Կարող ենք վիճել, կա՞ Աստված, թե ոչ: Բայց եթե կա, - Նրա գիտնական լինելն աքսիոմա է:

Նետ, գոնե այստեղ համաձա՞յն ես հետս…

Հետո մի բան էլ կա, Ջառ ջան: /Նետ ջան, ականջներդ փակիր:/

Սամո երբ խոսքիդ մեջ ինձ հիշում ես, նեղություն քաշիր ինձ տեղեկացնելու, թէ չէ այդպես էլ կարող ա չնկատեմ :
Աստծո գիտնական կամ ավելի ճիշտ սուպերգիտնական լինելու մեջ կասկած չի կարող լինել: Գրված է որ «Աստված գիտությունով հիմնեց աշխարհը»: Բայց երբ մարդկայինին հասանելի գիտությունով ես փորձում գտնել Աստծուն, դա նման ա նրան որ ձեռքի լուսարձակով Արեգակին որոնես:Հավատացեք որ ինքս շատ շատ եմ սիրում գիտությունը, հատկապես տեխնիկական գիտությունները: Գիտություն ունենալը շատ լավ բան է, ասկայն Աստված գիտությունից առավել արժևորեց հավատքը: Որովհետև սա է այն դուռը որով կարող ես մտնել հավիտենություն: Պատկերացնենք մահճակալում մեռնող մարդուն, Ինչքան էլ նա խելք կուտակած լինի, վերջին վարկյանին դա նրան մեկ լումայի օգուտ կամ մխիթարություն չի տալու:

[Sambitbaba]

Սամո երբ խոսքիդ մեջ ինձ հիշում ես, նեղություն քաշիր ինձ տեղեկացնելու, թէ չէ այդպես էլ կարող ա չնկատեմ :

Ընդհանրապես, ես կարծում էի, թե ֆորումը, դա "կուժ քեզ եմ ասում, կուլա դու լսիր"-ի պատմությունն է, այսինքն, եթե մի տեղ հիշատակել եմ Մեֆի կամ Ուլանայի անունը, դա չի նշանակում, որ դու կամ Տրիբունը չպիտի կարդաք: Եթե համարում ես, որ կարծիքս սխալ է, հարց չկա, համարդ տուր, մյուս անգամ նախապես կզանգեմ, Նետ ջան:

Աստծո գիտնական կամ ավելի ճիշտ սուպերգիտնական լինելու մեջ կասկած չի կարող լինել: Գրված է որ «Աստված գիտությունով հիմնեց աշխարհը»:

Թե հակառակ մի բան ասեմ, թքիր երեսիս:

Բայց երբ մարդկայինին հասանելի գիտությունով ես փորձում գտնել Աստծուն, դա նման ա նրան որ ձեռքի լուսարձակով Արեգակին որոնես:

Իսկ ինչու՞ պիտի Արեգակին ընդհանրապես որոնես: Մի՞թե բացարձակ փաստ չէ Արեգակի գոյությունը:

Այ, հենց այստեղ է, որ ես քեզ հետ երբեք չեմ կարող համաձայնվել, Նետ:
Եվ քո համեմատությամբ դու քեզ փակուղու առաջ ես կանգնեցնում. դու պատկերացնում ես, որ Արեգակին ինչ-որ բանով կարելի է որոնել:
Ստացվում է, որ համեմատելով Աստծոն՝ Արևի հետ, դու առաջարկում ես Աստծոն էլ որոնել…

Իսկ ես չեմ կարող այդ անել, կներես: Որովհետև Աստված ինձ համար նույնպիսի Բացարձակ Իրականություն է, ինչպես Արևը: Եվ նրանց երկուսին էլ փնտրելն ուղղակի անիմաստ մի բան եմ համարում. ես նրանց չեմ կորցրել:

Եթե դու դեմ ես սրան, ուրեմն, Աստծո հարցում էլ, ինչպես Արևի, - փակուղու առջև ես կանգնել…

[Նետ]

Եվ քո համեմատությամբ դու քեզ փակուղու առաջ ես կանգնեցնում. դու պատկերացնում ես, որ Արեգակին ինչ-որ բանով կարելի է որոնել:
Ստացվում է, որ համեմատելով Աստծոն՝ Արևի հետ, դու առաջարկում ես Աստծոն էլ որոնել…

Իսկ ես չեմ կարող այդ անել, կներես: Որովհետև Աստված ինձ համար նույնպիսի Բացարձակ Իրականություն է, ինչպես Արևը: Եվ նրանց երկուսին էլ փնտրելն ուղղակի անիմաստ մի բան եմ համարում. ես նրանց չեմ կորցրել:

Եթե դու դեմ ես սրան, ուրեմն, Աստծո հարցում էլ, ինչպես Արևի, - փակուղու առջև ես կանգնել…

Քեզ ո՞վ ասեց որ ամենը քեզ պիտի վերաբերես:Երևի հանդիպած կլինես որ շատ շատերը գիտական ապացույցներ են որոնում Աստծո գոյության համար: Կոնկրետ իրենց համար եմ ասում:

[Sambitbaba]

Քեզ ո՞վ ասեց որ ամենը քեզ պիտի վերաբերես:Երևի հանդիպած կլինես որ շատ շատերը գիտական ապացույցներ են որոնում Աստծո գոյության համար: Կոնկրետ իրենց համար եմ ասում:

Ես ինչ-որ քեզ չեմ հասկանում, Նետ ջան:

Երբ ես, Ջառի հետ խոսելիս, անդրադառնում եմ կոնկրետ քե՛զ, - դու ասում ես, որ ես քեզ հեռագրով պետք է տեղյակ պահեմ:
Իսկ երբ կոնկրետ ի՛նձ հասցեագրված գրառման մեջ ինչ-որ բան ես ասում, - ուզում ես, որ ես չպատասխանե՞մ…

Ես չգիտեմ, թե սրա տակ ինչ գաղտնիք է թաքնված, բայց ուրեմն, ցանկությանդ մասին, դու էլ ինձ հեռագրիր, լա՞վ…

[Rhayader]

Jarre, երկար ժամանակ մտածում էի, թե հարցիդ ինչ պատասխան տամ, որ համ կրճատ լինի, համ հնարավորինս պարզ: Հիմա գիտեմ պատասխանը: Էմպատիա: Ուրիշների զգացողություններն ընկալելու ունակություն: Եթե չկա կրոն, չկա կրոնի պարտադրած հասկացությունը բարու ու չարի մասին: Բարին այն է, ինչ հաճույք է պատճառում: Չարն այն է, ինչ ցավ է պատճառում: Ամենաբնական դեպքում այնպես է պետք ապրել, որ երկուսն էլ ծառայեն քեզ:

[dvgray]

Սամո երբ խոսքիդ մեջ ինձ հիշում ես, նեղություն քաշիր ինձ տեղեկացնելու, թէ չէ այդպես էլ կարող ա չնկատեմ :
Աստծո գիտնական կամ ավելի ճիշտ սուպերգիտնական լինելու մեջ կասկած չի կարող լինել: Գրված է որ «Աստված գիտությունով հիմնեց աշխարհը»: Բայց երբ մարդկայինին հասանելի գիտությունով ես փորձում գտնել Աստծուն, դա նման ա նրան որ ձեռքի լուսարձակով Արեգակին որոնես:Հավատացեք որ ինքս շատ շատ եմ սիրում գիտությունը, հատկապես տեխնիկական գիտությունները: Գիտություն ունենալը շատ լավ բան է, ասկայն Աստված գիտությունից առավել արժևորեց հավատքը: Որովհետև սա է այն դուռը որով կարող ես մտնել հավիտենություն: Պատկերացնենք մահճակալում մեռնող մարդուն, Ինչքան էլ նա խելք կուտակած լինի, վերջին վարկյանին դա նրան մեկ լումայի օգուտ կամ մխիթարություն չի տալու:

ապեր, հիշիր խոզերի ու մարգարիտների մասին

[Sambitbaba]

ապեր, հիշիր խոզերի ու մարգարիտների մասին

Շնորհակալ եմ:

Բայց արդեն Մեֆին սկսել եմ նախանձել: Մի քիչ էլ ինձ Ամերիկայից ասա, ի՞նչ կլինի որ…

[Sambitbaba]

Փորձեմ ներկայացնել էվոլյուցիայի ու բարոյականության միջև գոյություն ունեցող ենթադրյալ կապի մասին տեսակետներ։

Սա ավելի հասկանալի է: Բայց անհասկանալի է, թե ի՞նչ կապ ունի այս թեմայի հետ:

Դու ահագին խոսում ես կենդանական ռեֆլեքսների մասին, գեների մասին:
Ճիշտ ես, թիթեռները գիտեն, թե որտեղից և ուր են թռչում: Եվ եթե նույնիսկ տեղափոխես նրանց մի այլ տեղ, շատ քիչ ժամանակ է անհրաժեշտ, որպեսզի նրանք գտնեն ճիշտ ճանապարհը:
Մենք էլ ենք այդպիսին եղել: Ուղղակի մոռացել ենք այդ: Բայց մի օր կվերհիշենք…
Ձագերին կերակրելուց բացի, գազաններն ամեն օր դիմավորում և ճանապարհում են Արևին…
Մենք էլ ենք այդպիսին եղել: Հավայական կղզիներում հատուկ տեղեր կան, ուր մինչև օրս մարդիկ հավաքվում են ամեն օր՝ Արևին ճանապարհելու համար միայն…

Մեր գեները…
Կարևոր են, հասկանում եմ: Մեծ նշանակություն ունեն մեր կյանքում:
Սոխն էլ գեներ ունի: Բայց սոխի գեների ազդեցությունը սոխի վրա քսան թե քառասուն անգամ ավելի է, քան մարդու գեների ազդեցությունը մարդու վրա:
Եվ, եթե գենն այդքան կարևոր բան է կյանքում, եթե այն ամենակարևորն է, ավելի բնական չէ՞ր լինի արդյոք, որ սոխը լիներ այս աշխարհի տերն ու տիրակալը, այլ ոչ մարդը:

Չի՞ ստիպում սա արդյոք մեզ մտածել, որ կա շատ ավելի կարևոր բան մեր ֆիզիկական կյանքում, ինչին միայն մարդն է տիրապետում:


Ես, Ջառ ջան, շատ հեռու եմ այն ամենից, ինչի մասին խոսում եմ հիմա, և շատ հնարավոր է, որ ասածներիս մեջ լիքը սխալներ կգտնի բանիմաց մեկը:
Բայց ինձ թվում է, որ քո տեսակետները քեզ կարող են օգնել միայն այն դեպքում, եթե դու ցանկանում ես հերքել Աստծո գոյությունը. այդ դեպքում դու ճիշտ ճանապարհին ես կանգնած:
Իսկ եթե ոչ… ուրեմն քեզ պետք է վերանայել տեսակետներդ: Իմ կարծիքով:

Կարծում եմ, դու հասցրել ես տեսնել, որ ես հավատացյալ չեմ, և բոլորովին էլ կրոնը չի պատճառը, որ ես դեմ եմ արտահայտվում քո տեսակետներին: Հավատն, իհարկե, կարևոր է Աստծոն ընդունելու համար, բայց միակ բանը չէ: Ըստ իս, ավելի կարևոր է Նրան ճանաչելը: Բայց անհնար է ճանաչել Նրան, քանի դեռ դու այն համոզմունքին ես, որ պետք է գտնես Նրան, որ Նա քեզանից հեռու է:

Իսկ այն պահին, երբ դու հասկանում ես, երբ դու ըմբռնում և ընդունում ես, որ Աստված՝ ամենուր է, և ըստ այնմ էլ՝ Ամեն Ինչ է, որ ա հենց այն ամբողջականությունն է, ինչը դու կոչում ես Տիեզերք, ու դեռ մի բան էլ ավելին, - հենց այդ պահին դու հասկանում ես, թե դու Ով Ես և ուր ես: Եվ արդեն ճշգրիտ գիտես, ճանաչու՞մ ես Աստծոն, թե՞ փնտրում ես:

[Jarre]

Սա ավելի հասկանալի է: Բայց անհասկանալի է, թե ի՞նչ կապ ունի այս թեմայի հետ:

Դու ահագին խոսում ես կենդանական ռեֆլեքսների մասին, գեների մասին:
Ճիշտ ես, թիթեռները գիտեն, թե որտեղից և ուր են թռչում: Եվ եթե նույնիսկ տեղափոխես նրանց մի այլ տեղ, շատ քիչ ժամանակ է անհրաժեշտ, որպեսզի նրանք գտնեն ճիշտ ճանապարհը:
Մենք էլ ենք այդպիսին եղել: Ուղղակի մոռացել ենք այդ: Բայց մի օր կվերհիշենք…
Ձագերին կերակրելուց բացի, գազաններն ամեն օր դիմավորում և ճանապարհում են Արևին…
Մենք էլ ենք այդպիսին եղել: Հավայական կղզիներում հատուկ տեղեր կան, ուր մինչև օրս մարդիկ հավաքվում են ամեն օր՝ Արևին ճանապարհելու համար միայն…

Մեր գեները…
Կարևոր են, հասկանում եմ: Մեծ նշանակություն ունեն մեր կյանքում:
Սոխն էլ գեներ ունի: Բայց սոխի գեների ազդեցությունը սոխի վրա քսան թե քառասուն անգամ ավելի է, քան մարդու գեների ազդեցությունը մարդու վրա:
Եվ, եթե գենն այդքան կարևոր բան է կյանքում, եթե այն ամենակարևորն է, ավելի բնական չէ՞ր լինի արդյոք, որ սոխը լիներ այս աշխարհի տերն ու տիրակալը, այլ ոչ մարդը:

Չի՞ ստիպում սա արդյոք մեզ մտածել, որ կա շատ ավելի կարևոր բան մեր ֆիզիկական կյանքում, ինչին միայն մարդն է տիրապետում:

Sambitbaba, ես հատուկ նշել եմ, որ իմ կարծիքով ու բարոյականության ծագումը էվոլյուցիոն տեսությամբ մեկնաբանել փորձող մարդկանց կարծիքով գեները ԿԱՐՈՂ ԷԻՆ ՀԱՆԴԻՍԱՆԱԼ բարոյականության կոպիտ ասած սկիզբը։

Բայց ես չեմ ասում, թե ես բարի եմ քանի որ բարություըն բնազդ ա։ Կամ լավ բան եմ անում որովհետև բնազդ ա։

Ես դրա մեջ վեհ իմաստ եմ դնում։ Լավ պատկերացնելու համար մի համեմատության անեմ։ Օրինակ վերցնենք գրականությունը։
Քո խմբին վնաս հասցնող խմբից պաշտպանվելու՝ «մենք կամ նրանք» պրիմտիվ բնազդը շեքսպիրյան Ռոմեո-Ջուլիետայում տրանսֆորմացվել ա Քապուլետիների և Մոնթեքիների միջև հակամարտության, արյունակցական ալտրուիզմը՝ Ռոմեոյի և Ջուլյետայի հավերժ, հավատարիմ և նվիրված սիրո։

Ես, Ջառ ջան, շատ հեռու եմ այն ամենից, ինչի մասին խոսում եմ հիմա, և շատ հնարավոր է, որ ասածներիս մեջ լիքը սխալներ կգտնի բանիմաց մեկը:

Sambitbaba ջան, ասում խոսում քննարկում ենք
Կիսվում ենք մեր իամացածով, տեսակետներով, որոշ երևույթների մասին կատարված փորձերի վերաբերյալ մեր կարծիքներով։

Բայց ինձ թվում է, որ քո տեսակետները քեզ կարող են օգնել միայն այն դեպքում, եթե դու ցանկանում ես հերքել Աստծո գոյությունը. այդ դեպքում դու ճիշտ ճանապարհին ես կանգնած:
Իսկ եթե ոչ… ուրեմն քեզ պետք է վերանայել տեսակետներդ: Իմ կարծիքով:

Համաձայն չեմ։
Ես ոչ ուզում եմ հերքել, ոչ էլ ուզում եմ հաստատել։
Ես ուզում եմ հասկանալ ինչ կա և ինչն ա հորինված։
Ուզում եմ հասկանալ կապն ու հետևանքները Աստծով ապրելու ու քեզ շրջապատող աշխարհով ապրելու տարբերակներում։

Կարծում եմ, դու հասցրել ես տեսնել, որ ես հավատացյալ չեմ, և բոլորովին էլ կրոնը չի պատճառը, որ ես դեմ եմ արտահայտվում քո տեսակետներին: Հավատն, իհարկե, կարևոր է Աստծոն ընդունելու համար, բայց միակ բանը չէ: Ըստ իս, ավելի կարևոր է Նրան ճանաչելը: Բայց անհնար է ճանաչել Նրան, քանի դեռ դու այն համոզմունքին ես, որ պետք է գտնես Նրան, որ Նա քեզանից հեռու է:

Իսկ ես կարծում եմ, որ ճանաչելուց առաջ պիտի գտնես ինչ որ մեկին որ ճանաչես։ Ես քեզ չէի կարող ճանաչել եթե վիրտուալ այս վայրում չհանդիպեի և չգտնեի քեզ։

Այլապես իմ ճանաչածը կլիներ ԻՄ ՊԱՏԿԵՐԱՑՈՒՄԸ և ՄՏՈՐՈՒՄՆԵՐԻ արդյունքը քո մասին։ Այսինքն ԵՍ ԿՍՏԵՂԾԵԻ քո կերպարը։

Իսկ այն պահին, երբ դու հասկանում ես, երբ դու ըմբռնում և ընդունում ես, որ Աստված՝ ամենուր է, և ըստ այնմ էլ՝ Ամեն Ինչ է, որ ա հենց այն ամբողջականությունն է, ինչը դու կոչում ես Տիեզերք, ու դեռ մի բան էլ ավելին, - հենց այդ պահին դու հասկանում ես, թե դու Ով Ես և ուր ես: Եվ արդեն ճշգրիտ գիտես, ճանաչու՞մ ես Աստծոն, թե՞ փնտրում ես:

Sambitbaba, այ ես հենց սրա մասին եմ խոսում։ Եթե հավատում ես Աստծուն, ուրեմն ամենահավանական արդյունքը քո գրառման տրամաբանությունն ա։ Իսկ իմ պատկերացմամբ դա նպատակահարմար և ցանկալի չէ։ Առնվազն իմ կյանքում։ Իմ համար։