Նիկոլայ Ռերիխ. «Մորիայի ծաղիկները»

[Sambitbaba]

ԿՏԵՍՆԵՍ

Ի՞նչն է իմ դեմքը տաքացնում:
Այդ արևն է շողում, ջերմությամբ
մեր այգին է լցնում:
Ի՞նչն է այնտեղ աղմկում:
Ծովն է աղմկում: Եվ սակայան
լեռների հետևից այն չի երևում:
Որտեղի՞ց է գալիս նուշի հոտը:
Տես, բալենին էլ լրիվ բողբոջապատ է:
Սպիտակ ծաղիկներ են բոլոր
ծառերին: Ծաղկել է նույնիսկ
ծեր խնձորենին: Ամենն ամենուր
տարբեր փայլք ունի: Ի՞նչ է առջևում՝
դու բարձր ես կանգնած:
Մեր առջև սքանչելի մի այգի է փռված:
Մարգագետնից այն կողմ՝ ծովախորշն է կապտում:
Այն կողմում բլուրներ են և անտառն է
մթնում: Մթնած են թվում ծառապատ
սարերը: Երկնագույն հեռուն են գնում
ուրվանկարները: Ե՞րբ եմ տեսնելու արդյոք ես
այս ամենը: Վաղը
կտեսնես:

1917.

[Sambitbaba]

ԴՌՆԱՊԱՆԸ

“Ասա, դռնապան, ինչո՞ւ ես
այս դուռը կողպում: Ի՞նչ ես
անվերջ պահպանում”: - “Պահպանում եմ
ննջարանի գաղտնիքը”: -“Բայց չէ՞ որ դատարկ է
սենյակը: Վստահելի մարդիկ ասացին ինձ.
չկա այնտեղ ոչինչ”: -
“Ես գիտեմ գաղտնիքն անկասկած:
Եվ այն պահպանելու համար եմ դրված”: -
“Բայց դատարկ է քո սենյակը”: -
“Քեզ համար՝ այն դատարկ է”, - ասաց
դռնապանը:

[Sambitbaba]

ԴԱՐՊԱՍԻ ԲԱՆԱԼԻՆԵՐԸ

Այսօր ես կախարդ կլինեմ
և անհաջողությունը՝ հաջողություն կդարձնեմ:
Լռողները խոսեցին:
Հեռացողները հետ նայեցին:
Ահեղները խոնարհվեցին:
Սպառնողները կախեցին գլուխները:
Աղավնու պես թռած-եկած մտքերը
կազմեցին աշխարհի օրենսգրքերը:
Ամենախաղաղ խոսքերը մրրիկներ
բերեցին: Դու քայլում էիր, ինչպես ստվերը
անողոք գալիքի:
Եվ համաձայն ես անգամ երեխա դառնալ,
որ քեզ ոչ մի ամոթ չխանգարի:
Դու նստել էիր սահմանամերձ դարպասների մոտ,
քեզ հասանելի էր ամեն մի սրիկա:
Հարցնում էիր, ո՞վ է ցանկանում
քեզ խաբել: Ինչո՞ւ ես զարմանում:
Հաջողակ որսորդն ամեն ինչից անկախ
արժանի որս կգտնի: Կգտնի անվախ:
Բայց, ստանալով հաջողությունս,
գնալուց, ես գիտեմ, ձեզանից շատերին
չտեսա: Լավագույն
հանդիպումները մեր անկատար մնացին:
Շատ բարի մարդիկ մեր կողքով անցան-
գնացին, կամ էլ դեռ
չհասան: Իսկ ես նրանց այդպես էլ
չճանաչեցի: Զգեստափոխվեցի և ձեր մեջ
նստեցի: Ու դուք էլ թաքնվել էիք
տարբեր շորերի տակ:
Լուռ պահպանում էիք
արդեն ժանգոտած
բանալիները դարպասի:

1917.

[Sambitbaba]

ԴԵՊԻ ՆԱ

Վերջապես ես գտա անապատի մենակյացին:
Գիտե՞ք, թե ինչ դժվար է գտնել
այս երկրում մենակյացի:
Հարցրեցի, թե կարո՞ղ է նա արդյոք ցուցադրել
ինձ իմ ճանապարհը և արդյո՞ք կընդունի
նա բարյացկամորեն իմ աշխատությունները:
Երկար նայեց նա ինձ վրա ու հարցրեց,
թե ի՞նչ ունեմ ես ամենից սիրելի:
Ամենից թանկագին: Պատասխանեցի.
“Գեղեցկությունը”: - “Ամենից սիրելին
դու պետք է լքես”: - “Այդ ո՞վ
պատվիրեց դա”, - ես հարցրեցի:
“Աստված”, - պատասխանեց անապատի մենակյացը:
Թող պատժի ինձ Աստված՝
ես չեմ լքի ունեցածս ամենահիասքանչը,
ինչը բերում է մեզ
դեպի Նա:

1920.

[Sambitbaba]

ՄԵՐ ՃԱՆԱՊԱՐՀԸ

Ճամփորդներ, մենք անցնում ենք
գյուղական ճանապարհով: Խուտորները հաջորդվում են
դաշտերով ու թավուտներով: Երեխաները հոգում են
նախիրների մասին: Մեզ մոտենում են
նրանք միասին: Մի տղա մեզ մի կողով
հատապտուղ նվիրեց: Հոտավետ խոտի փունջը
մի աղջիկ մեզ մեկնեց: Մի փոքրիկ հանուն մեզ
բաժանվեց շերտավոր
նախշերով զարդարած մահակից:
Մտածում էր, թե մահակով
մեզ հեշտ կլինի քայլել:
Իսկ մենք անցնում ենք: Անցանք-գնացինք:
Ու չենք հանդիպի երեխաներին այս փոքրիկ
էլ երբեք: Եղբայրներ, խուտորներից
դեռ այնքան էլ չենք հեռացել, իսկ նվերներից
դուք արդեն հոգնեցիք:
Հոտավետ խոտն արդեն ճամփեքին սփռեցիք:
Դու՝ կեչու կեղևից այն կողովը կոտրեցիր:
Իսկ դու՝ առվակը նետեցիր
հենափայտը փոքրիկի: Ինչների՞ս է այն պետք:
Մեր երկար ճամփեքին:
Բայց փոքրիկները էլ ուրիշ ոչինչ չունեին մեզ տալու:
Նրանք տվեցին մեզ լավագույնը
իրենց ունեցածից,
որ քիչ զարդարեն
մեր ճանապարհը:

1917.

[Sambitbaba]

ՉԵՄ ԲԱՑԻ

Թող քմծիծաղըդ, բարեկամ:
Չէ՞ որ չգիտես դու, թե այստեղ ինձ մոտ
ի՛նչ է թաքցված: Չէ՞ որ առանց քեզ
լցրեցի ես սնդուկը: Առանց քեզ
այն շորով ծածկեցի:
Բանալիով կողպեքը կողպեցի:
Շրջակայքում մեկնումեկին
հարցնել էլ չի հաջողվի:
Իսկ թե ցանկանաս մեկին ասել՝
ուրեմն ստիպված կլինես խաբել:
Հնարիր ինքդ և խաբիր,
բայց սնդուկն արդեն ես
չեմ բացի:

1917.

[Sambitbaba]

2. ՕՐՀՆՎԱԾԻՆ

ԿԱԹԻԼՆԵՐ

Քո երանությունը լցվում է
ձեռքերիս: Ավելացած՝ թափվում է
մատներիս արանքով: Ամբողջը պահպանելու
ոչ մի հնար չունեմ ես: Հարստության փայլուն ծփանքը
նշմարել չեմ հասցնում:
Քո երանության ալիքը թափվում է
ձեռքիցս հողին: Չեմ տեսնում այդ թանկարժեք
խոնավությունը հավաքողին: Իսկ ո՞ւմ վրա կընկնեն
մանր ցայլքերը: Չեմ հասցնի բացել ես
տանս դռները: Ափերիս մեջ բերնեբերան
լցված երանությունից
ես տուն կհասցնեմ
ընդամենը
կաթիլներ:

1920.