Նիկոլայ Ռերիխ. «Մորիայի ծաղիկները»

[Sambitbaba]

ԱՆԻՄԱՍՏ Է

Սուրբ նշանները չեն երևում:
Եկ, աչքերիդ տուր հանգիստ:
Գիտեմ, հոգնել են հեռուն նայելուց:
Նրանք դու փակիր:
Ես քո փոխարեն կնայեմ: Կասեմ
այն, ինչ կտեսնեմ: Լսի՛ր:
Շուրջ բոլորը դեռ նույն հարթավայրն է:
Ալեհեր թփերն են խշխշում:
Պողպատով են փայլում լճերը:
Քարերն են անպատասխան քարացել և լռում:
Փայլում են իրենց սառը
փայլքով: Երկնքում ցուրտ ամպեր են:
Տես՝ կնճռոտվել են: Տես՝ հեռացան
անսահման: Գիտեն, բայց թաքցնում
և լռում են: Չեմ տեսնում մի թռչուն անգամ:
Գազան անգամ չի վազում այս հարթավայրում:
Այդպես էլ ոչ ոգու ես չեմ տեսնում:
Ոչ ոք չի գալիս: Հեռվում՝
ոչ մի կետ: Ոչ մի ճամփորդ էլ չկա, դա փաստ է:
Չգիտեմ: Չեմ տեսնում: Չեմ հասկանում:
Աչքերդ սրելն էլ լրիվ
անիմաստ է:

1918.

[Sambitbaba]

ՊԱՐԻ ՄԵՋ

Վախեցեք, երբ Հանգիստը կսկսի
շարժվել: Երբ նոր ծլած քամիները
մրրիկներ կդառնան: Երբ մարդկանց ասածները
կանիմաստանան:
Սարսափեք, երբ մարդիկ թաղել կսկսեն
հողի մեջ գանձերը իրենց:
Վախեցեք, երբ մարդիկ ապահով կհամարեն
կրել գանձերն իրենց՝ իրենց
մարմնի վրա միայն: Վախեցեք, երբ ձեր շուրջ
ամբոխներ հավաքվեն: Երբ գիտության մասին
մոռանան: Եվ ուրախությամբ կավերեն նախկինում
իմացածը: Եվ հեշտորեն ի կատար ածեն իրենց
սպառնացածը: Երբ գիտելիքը ձեր գրի առնել
չեք կարողանա: Երբ սուրբ գրքերի էջերը անհիմն
դառնան, իսկ ասված խոսքերն էլ՝ իսկույն
չարանան: Է՜խ, իմ հարևաններ:
Դուք չհարմարվեցիք: Ամեն ինչ
հերքեցիք: Ներկայից հեռու էլ ոչ մի
գաղտնի՛ք: Եվ, դժբախտության տոպրակը
ձեռքներիդ, գնացիք թափառելու և աշխարհը
գրավելու: Ձեր խելագարությունն անհասկանալի՝
ամենատգեղ կնոջն անվանեց ցանկալի՛:
Հե՜յ, դուք, փոքրիկ խորամանկներ,
պարող անվերջ:
Դուք պատրաստ եք այսօր ձեզ խեղդել
պարի մեջ:

1916.

[Sambitbaba]

ԿԲԱՐՁՐԱՆԱՄ

Նորից կսկսեմ ես կանչել:
Այս ո՞ւր ինձանից հեռացաք:
Ես չեմ կարողանում ձեզ լսել:
Ձեր ձայները դիպան ժայռերին՝
խլացան: Չեմ տարբերում էլ ես
ձեր ձայները
չորացած ճյուղի անկումից, պատահական
մի թռչնի թռիչքից: Իմ կոչերը
նույնպես ձեր համար անէացան:
Կգա՞ք դուք ինձ հետ արդյոք, ես չգիտեմ,
բայց ցանկանում եմ մեկ անգամ էլ
բարձրանալ գագաթը սարի: Քարերը
մերկացել են արդեն: Մամուռները
նոսրացել են, իսկ գիհը՝
չորացել և շատ թույլ է ճյուղին:
Օղաթոկը ձեր ինձ էլ պետք կգար, բայց դե…
ոչինչ, ես մենակ էլ
կբարձրանամ:

1917.

[Sambitbaba]

ԿՏԵՍՆԵՍ

Ի՞նչն է իմ դեմքը տաքացնում:
Այդ արևն է շողում, ջերմությամբ
մեր այգին է լցնում:
Ի՞նչն է այնտեղ աղմկում:
Ծովն է աղմկում: Եվ սակայան
լեռների հետևից այն չի երևում:
Որտեղի՞ց է գալիս նուշի հոտը:
Տես, բալենին էլ լրիվ բողբոջապատ է:
Սպիտակ ծաղիկներ են բոլոր
ծառերին: Ծաղկել է նույնիսկ
ծեր խնձորենին: Ամենն ամենուր
տարբեր փայլք ունի: Ի՞նչ է առջևում՝
դու բարձր ես կանգնած:
Մեր առջև սքանչելի մի այգի է փռված:
Մարգագետնից այն կողմ՝ ծովախորշն է կապտում:
Այն կողմում բլուրներ են և անտառն է
մթնում: Մթնած են թվում ծառապատ
սարերը: Երկնագույն հեռուն են գնում
ուրվանկարները: Ե՞րբ եմ տեսնելու արդյոք ես
այս ամենը: Վաղը
կտեսնես:

1917.

[Sambitbaba]

ԴՌՆԱՊԱՆԸ

“Ասա, դռնապան, ինչո՞ւ ես
այս դուռը կողպում: Ի՞նչ ես
անվերջ պահպանում”: - “Պահպանում եմ
ննջարանի գաղտնիքը”: -“Բայց չէ՞ որ դատարկ է
սենյակը: Վստահելի մարդիկ ասացին ինձ.
չկա այնտեղ ոչինչ”: -
“Ես գիտեմ գաղտնիքն անկասկած:
Եվ այն պահպանելու համար եմ դրված”: -
“Բայց դատարկ է քո սենյակը”: -
“Քեզ համար՝ այն դատարկ է”, - ասաց
դռնապանը:

[Sambitbaba]

ԴԱՐՊԱՍԻ ԲԱՆԱԼԻՆԵՐԸ

Այսօր ես կախարդ կլինեմ
և անհաջողությունը՝ հաջողություն կդարձնեմ:
Լռողները խոսեցին:
Հեռացողները հետ նայեցին:
Ահեղները խոնարհվեցին:
Սպառնողները կախեցին գլուխները:
Աղավնու պես թռած-եկած մտքերը
կազմեցին աշխարհի օրենսգրքերը:
Ամենախաղաղ խոսքերը մրրիկներ
բերեցին: Դու քայլում էիր, ինչպես ստվերը
անողոք գալիքի:
Եվ համաձայն ես անգամ երեխա դառնալ,
որ քեզ ոչ մի ամոթ չխանգարի:
Դու նստել էիր սահմանամերձ դարպասների մոտ,
քեզ հասանելի էր ամեն մի սրիկա:
Հարցնում էիր, ո՞վ է ցանկանում
քեզ խաբել: Ինչո՞ւ ես զարմանում:
Հաջողակ որսորդն ամեն ինչից անկախ
արժանի որս կգտնի: Կգտնի անվախ:
Բայց, ստանալով հաջողությունս,
գնալուց, ես գիտեմ, ձեզանից շատերին
չտեսա: Լավագույն
հանդիպումները մեր անկատար մնացին:
Շատ բարի մարդիկ մեր կողքով անցան-
գնացին, կամ էլ դեռ
չհասան: Իսկ ես նրանց այդպես էլ
չճանաչեցի: Զգեստափոխվեցի և ձեր մեջ
նստեցի: Ու դուք էլ թաքնվել էիք
տարբեր շորերի տակ:
Լուռ պահպանում էիք
արդեն ժանգոտած
բանալիները դարպասի:

1917.

[Sambitbaba]

ԴԵՊԻ ՆԱ

Վերջապես ես գտա անապատի մենակյացին:
Գիտե՞ք, թե ինչ դժվար է գտնել
այս երկրում մենակյացի:
Հարցրեցի, թե կարո՞ղ է նա արդյոք ցուցադրել
ինձ իմ ճանապարհը և արդյո՞ք կընդունի
նա բարյացկամորեն իմ աշխատությունները:
Երկար նայեց նա ինձ վրա ու հարցրեց,
թե ի՞նչ ունեմ ես ամենից սիրելի:
Ամենից թանկագին: Պատասխանեցի.
“Գեղեցկությունը”: - “Ամենից սիրելին
դու պետք է լքես”: - “Այդ ո՞վ
պատվիրեց դա”, - ես հարցրեցի:
“Աստված”, - պատասխանեց անապատի մենակյացը:
Թող պատժի ինձ Աստված՝
ես չեմ լքի ունեցածս ամենահիասքանչը,
ինչը բերում է մեզ
դեպի Նա:

1920.