ՆԻԿՈԼԱՅ ՌԵՐԻԽ. "ՄՈՐԻԱՅԻ ԾԱՂԻԿՆԵՐԸ"
Նիկոլայ Ռերիխը (1874-1947), մեծ ռուս նկարիչ է, գրող, համաշխարհային մշակույթի հռչակավոր գործիչ: Նրա “Մորիայի ծաղիկները” բանաստեղծությունների ժողովածուն լույս է տեսել Բեռլինում, 1921 թվին: Սա նկարչի յուրօրինակ պոէտիկ-փլիլսոփայական մանիֆեստն է, որը պնդում է, որ չարիքը երբեք չի հաղթանակվում չարով ու բռնությամբ: Երբեք: Ոչ մի դեպքում:
Նոր միտք չէ, բայց և այնպես, ժամանակակից է և՝ ժամանակին: Դեռ այսօր էլ քիչ չեն մարդիկ, որոնք կարծում են, թե բռնությամբ կարելի է ինչ-որ հարցեր լուծել: Ավաղ…
Բանաստեղծությունները, ինչպես նաև Ռերիխի բոլոր ստեղծագործությունները, արտահայտում են նրա փիլիսոփայական հայացքները, որոնք հայտնի են ամբողջ աշխարհին “Կենդանի Էթիկա” անվան տակ: “Կենդանի Էթիկան” պատկանում է այն փիլիսոփայական ուսմունքների թվին, որոնք իրենց վրա խնդիր են դրել. ոչ թե բացատրել, այլ փոխել աշխարհը: Բայց այդ ձգտումն ուղղված է առաջին հերթին մարդու ներքնաշխարհի վրա:
Արևելքում հնուց ինքնաճանաչման կարևոր ձևերից մեկն է հանդիսանում մեդիտացիան: Ռերիխի բանաստեղծությունները հենց հրավերք են մեդիտացիայի, կենտրոնացված մտորումների՝ մարդկության լինելության կարևորագույն խնդիրների վրա:
Ինչո՞ւ “Մորիայի ծաղիկները”: Մորիա, ավելի ճիշտ՝ Էլ Մորիա, - Նիկիլայ Ռերիխի Ուսուցչի անունն է, որի հետ վերջինս հանդիպել է Լոնդոնում, իսկ հետո, իր տրանսհիմալայական ճամփորդության նախօրեին, Դարջիլինգում: Բայց, ելնելով “Մորիայի ծաղիկների” բանաստեղծություններից, աշակերտի և Ուսուցչի շփումը միմյանց հետ սկսվել է նրանց առերես հանդիպումից շատ ավելի վաղ:
Հետաքրքիրն այն է, որ, երբ Ելենա Բլավատսկայան, Ռերիխից դեռևս մի քանի տասնյակ տարի առաջ, հիշատակում է “Համբարձված Ուսուցիչներին”, որոնց թելադրանքով, ինչպես ինքն է պնդում, գրի է արել իր հանրաճանաչ “Գաղտնի Դոկտրինա” և “Քողազերծված Իսիդա” գրքերը, - մնացածների մեջ տալիս է նաև Էլ Մորիայի անունը:
Բանն ավելի հետաքրքիր բնույթ է ստացել այսօր: Նյու-էյջական գրականության մեջ կա այսպիսի հասկացություն. “Սպիտակ Եղբայրություն”:
Սա՝ այն նույն “Համբարձված Ուսուցիչներն” են, որոնք անսահման մեծ գործունեություն են ծավալել այսօր, ձգտելով արտաքին աշխարհ հանել մինչև այժմ “Գաղտնի Գիտությունները”, որոնք օդի պես անհրաժեշտ են մարդկությանն այսօր, իր էվոլյուցիոն զարգացման հաջորդ փուլն անցնելու համար:
Եվ ինչ խոսք, որ բոլորի հետ միասին, հաղորդատվական (չեննելինգային) մեծ աշխատանք է կատարում նաև նույն Էլ Մորիան:
Լավ: Բավական է Էլ Մորիայի մասին: Ավելի լավ է, անցնենք “Մորիայի Ծաղիկներին”:
Իհարկե, չափազանց բարդ է թարգմանել Ռերիխի պոէտիկ, յուրօրինակ, նույնիսկ կարելի է ասել՝ այդ յուրօրինակության մեջ քիչ հնամենի ռուսերենը: Բայց ես կաշխատեմ հնարավորինս պարբերար տեղադրել այտեղ նոր թարգմանություններս: Նախապես ներող եղեք անխուսափելի թերությունների համար, որոնք անշուշտ կլինեն հայոց լեզվի ոչ բավարար գիտելիքներիս պատճառով: Բայց և այնպես ինձ թվում է անհրաժեշտ՝ այսօր, մարդկության համար շատ կարևոր փոփոխությունների նախօրեին, հայ ընթերցողին ծանոթացնել այնպիսի մի հիասքանչ, ինքնատիպ, եթե կարելի է այսպես ասել՝ համամարդկասեր, - մտածողի պոէզիայի հետ, ինչպիսին է Նիկոլայ Ռերիխը:
Չգիտեմ, թե որքան հաճելի կլինի այս ընթերցումը շատերի համար: Բայց նա, ով կկարողանա գտնել Ռերիխի առաջարկած բանալիներն ու բացել Էլ Մորիայի աշխարհի դռները, մեծ հայտնությունների կգա անկասկած:
Մեջբերել
Էջանիշներ