Դիմացինիդ հետ վարվիր այնպես, ինչպես կցանկանայիր, որ քեզ հետ վարվեին

[ars83]

Հետաքրքիր է. միշտ, երբ համատեքստից դուրս որևէ աստվածաշնչյան խոսք է քննարկվում, դա միշտ հանգեցնում է «ֆլամանդական սոխի մուրաբայի» և «համբույրների» նման ծայրահեղությունների:
Բարոյականության «ոսկե կանոնը», որը նաև քրիստոնեական հիմնարար դրույթներից մեկն է, հանդես է գալիս Մատթևոսի ավետարանի Է գլխի 12-րդ խոսքում և հանդիսանում է Քրիստոսի՝ Ե գլխում սկսվող Լեռան քարոզում տրված ցուցումների և սովորեցրածի ամփոփումը: Լեռան քարոզը, ինչպես կարող է նկատել ընթերցողը, վերաբերում է բարոյական մի շարք հիմնադրույթների, որոնք ավելի կապ ունեն մարու հոգեկան և մտավոր համակարգերի հետ, քան մարմնական: Օրինակ՝ Մի՛ դատէք, որ Աստծուց չդատուէք. որովհետեւ ինչ դատաստանով, որ դատէք, նրանով էք դատուելու. եւ ինչ չափով, որ չափում էք, նրանով պիտի չափուի ձեզ համար։ (Մատթ. Է 1-2)
Ուստի տառացի, մարդկային օրգանիզմի մարսողա-նյարդային համակարգերին վերաբերող օրինակներն այս համատեքստին չեն համապատասխանում:

---------- Ավելացվել է՝ 03:16 ---------- Սկզբնական գրառումը՝ 03:00 ----------

Մի փոքր շեղվեմ թեմայից՝ անդրադառնալով փրկության հարցին:

Ժող, իսկ եթե պարզվի որ լավ գործերի համար դրախտ չես գնալու և չար գործերի համար էլ դժոխք չես գնալու, ի՞նչ պիտի անեք… կշարունակեք լինել բարի՞ թե էս ամեն ինչը կիմաստազրկվի…

Հիանալի հարց էր: Ոչ, չի իմաստազրկվի (հուսով եմ): Այս հարցը սերտորեն կապված է դրախտի և դժողքի մասին պատկերացումների հետ: Որոշ քրիստոնեական հոսանքներում նկատել եմ, որ դրախտի մասին պատկերացումն այն պիսին է, որ դա մի վայր է, որտեղ մարդիկ հանգստանում են իրենց հոգսերից, ուրախ-ուրախ երգում և ծառայություններ ընդունում հրեշտակներից: Մինչդեռ, առաջին անգամ քրիստոնեական սրբերի մասին մի գիրք կարդալիս հանդիպեցի այսպիսի մտքի (վերաձևակերպումն իմն է). «Սրբի համար մեծագույն վարձատրությունը և բավականությունը հանդիսանում է ուրիշների մասին հոգալու, ծառայություն մատուցելու մեջ: Դրանով էլ հենց զբաղվում են (կամ ձգտում են զբաղվել) սրբերը երկրային կյանքի ժամանակ: Ուստի, տարօրինակ կլինի, եթե Աստված խլի նրանցից այդ հնարավորությունը դրախտում, զրկի այդ ուրախությունից»: Իրոք, եթե բարեգործությունը, ուրիշին ծառայություն մատուցելը մարդու բնույթն է, նրա կյանքի իմաստը, ապա դժվար է պատկերացնել, որ նա կարող է երջանիկ լինել և իրեն լավ զգալ, եթե զրկված լինի այն իրագործելու հնարավորությունից, միայն նստի և սպասի, որ իրեն ծառայեն:
Այսինքն՝ այն «վարձքը», որն ակնկալում է քրիստոնյա սուրբը, ինչքանով հասկանում եմ, իր սրբակյաց գործերում հավիտենորեն հարատևելու մեջ է կայանում:

Փրկվել պետքա ինքնուրույն, առանց 2000 տարի առաջ ապրած հրեայի վրա հույս դնելու:

Դու անձամբ ինքնուրույն փրկվո՞ւմ ես: Եթե այո, ապա ինչի՞ց:

[Mephistopheles]

Հետաքրքիր է. միշտ, երբ համատեքստից դուրս որևէ աստվածաշնչյան խոսք է քննարկվում, դա միշտ հանգեցնում է «ֆլամանդական սոխի մուրաբայի» և «համբույրների» նման ծայրահեղությունների:
Բարոյականության «ոսկե կանոնը», որը նաև քրիստոնեական հիմնարար դրույթներից մեկն է, հանդես է գալիս Մատթևոսի ավետարանի Է գլխի 12-րդ խոսքում և հանդիսանում է Քրիստոսի՝ Ե գլխում սկսվող Լեռան քարոզում տրված ցուցումների և սովորեցրածի ամփոփումը: Լեռան քարոզը, ինչպես կարող է նկատել ընթերցողը, վերաբերում է բարոյական մի շարք հիմնադրույթների, որոնք ավելի կապ ունեն մարու հոգեկան և մտավոր համակարգերի հետ, քան մարմնական: Օրինակ՝ Մի՛ դատէք, որ Աստծուց չդատուէք. որովհետեւ ինչ դատաստանով, որ դատէք, նրանով էք դատուելու. եւ ինչ չափով, որ չափում էք, նրանով պիտի չափուի ձեզ համար։ (Մատթ. Է 1-2)
Ուստի տառացի, մարդկային օրգանիզմի մարսողա-նյարդային համակարգերին վերաբերող օրինակներն այս համատեքստին չեն համապատասխանում:

"Նաև"… իսկ կա՞ն դրույթներ որոնք բարոյականության դրույթների մաս չեն կազմում… իսկ եթե կան այդպիսիններ, ապա որո՞նք են առաջնայինը, բարոյականը՞ թե կրոնականը… կարելի է ենթադրել որ բարոյական կանոնները մեկը-մեկի համապատասխանում են կրոնական դրույթներին, ապա ի՞նչ կարիք կա դիմել Մաթեոսին կամ Ղուկասի…

Մաթեոսն ու Ղուկասը մեզ համար են հեղինակություններ, իսկ մնացած աշխարհի համար նրանք էական ազդեցություն չունեն, մինչդեռ բարոյական արժեքները միմյանցից համարյա չեն տարբերվում, հատկապես խնդրո առարկա կանոնը…

իմ արգումենտը կայանում է նրանում որ բարոյական արժեքները կրոնի հետ չունի այնպիսի առնչություն որպիսին ներկայացվում է… ես կասեի ժամանակավրեպ է բարոյական նորմերն ավետարանով մեկնաբանելը, նույնիսկ ապակողմնորոշիչ

Հիանալի հարց էր: Ոչ, չի իմաստազրկվի (հուսով եմ): Այս հարցը սերտորեն կապված է դրախտի և դժողքի մասին պատկերացումների հետ: Որոշ քրիստոնեական հոսանքներում նկատել եմ, որ դրախտի մասին պատկերացումն այն պիսին է, որ դա մի վայր է, որտեղ մարդիկ հանգստանում են իրենց հոգսերից, ուրախ-ուրախ երգում և ծառայություններ ընդունում հրեշտակներից: Մինչդեռ, առաջին անգամ քրիստոնեական սրբերի մասին մի գիրք կարդալիս հանդիպեցի այսպիսի մտքի (վերաձևակերպումն իմն է). «Սրբի համար մեծագույն վարձատրությունը և բավականությունը հանդիսանում է ուրիշների մասին հոգալու, ծառայություն մատուցելու մեջ: Դրանով էլ հենց զբաղվում են (կամ ձգտում են զբաղվել) սրբերը երկրային կյանքի ժամանակ: Ուստի, տարօրինակ կլինի, եթե Աստված խլի նրանցից այդ հնարավորությունը դրախտում, զրկի այդ ուրախությունից»: Իրոք, եթե բարեգործությունը, ուրիշին ծառայություն մատուցելը մարդու բնույթն է, նրա կյանքի իմաստը, ապա դժվար է պատկերացնել, որ նա կարող է երջանիկ լինել և իրեն լավ զգալ, եթե զրկված լինի այն իրագործելու հնարավորությունից, միայն նստի և սպասի, որ իրեն ծառայեն:
Այսինքն՝ այն «վարձքը», որն ակնկալում է քրիստոնյա սուրբը, ինչքանով հասկանում եմ, իր սրբակյաց գործերում հավիտենորեն հարատևելու մեջ է կայանում:

երբ սուրբը հեռանում է կյանքից, նրա ձեռքից այդ հնարավորությունը արդեն խլված է… աստծո կողմից… և փաստորեն նա չի կարող օգնել մարդկությանը, որովհետև մեռած է… ուստի դրախտում նա իրեն կզգա ինչպես դժոխքում՝ անզոր… ուրեմն սրբի համար դրախտը երկրային կյանքն է որն իհարկե հավերժ չէ… սրանից կարելի է եզրակացնել որ դրախտը լավ մարդու համար չի, որովհետև լավ մարդը սիրում է կյանքն ու մարդկանց օգնել, որը դրախտում հնարավոր չէ… իսկ ստամբակներն ու սրիկաներն այնուամենայնիվ կարող են օգտվել այդ բարիքներից ապաշխարհելով… բա հիմա ի՞նչ անենք…

Դիմացինիդ հետ վարվիր այնպես, ինչպես կցանկանայիր, որ քեզ հետ վարվեին ավելի բարոյական ծագում ունի քան կրոնական որը ժամանակի ընթացքում յուրացվել է կրոնի կողմից, քանի որ դրա վարձքին մարդիկ սպասում են երկրային կյանքում

[ars83]

"Նաև"…

«Նաևը» վերաբերում էր «քրիստոնեությանը». այսինքն՝ սույն դրույթը առկա է ինչպես քրիստոնեությունում այնպես էլ մի կրոնական և փիլիսոփայական այլ համակարգերում:

իսկ կա՞ն դրույթներ որոնք բարոյականության դրույթների մաս չեն կազմում…

Իմ պատկերացմամբ բարոյականության դրույթները կազմում են քրիստոնեականների ենթաբազմությունը: Կան քրիստոնեական դրույթներ, որոնք ունեն նկարագրական-բացատրական նշանակություն Աստծո էության մասին, օրինակ՝ «Հոգի է Աստուած, եւ նրա երկրպագուները պէտք է հոգով եւ ճշմարտութեամբ երկրպագեն»: (Հովհ. Դ 24)
Մի շարք այդպիսի դրույթների վրա է հիմնվում Սուրբ Երրորդության մասին քրիստոնեական ուղղափառ դավանանքը: Սրանք անմիջական կապ չունեն բարոյականության հետ:

իսկ եթե կան այդպիսիններ, ապա որո՞նք են առաջնայինը, բարոյականը՞ թե կրոնականը…

Կրոնականը, քանի որ այն ընդգրկում է բարոյականը և օգնում է խարսխել հավատը և բարոյական օրենքներին համապատասխան վարքը հոգևորի, Աստծո վրա, Ով, ի սկզբանե անփոփոխ է, ի տարբերություն բարոյական նորմերի, որոնք կարող են փոփոխվել՝ կախված ժամանակից և վայրից: Հոգևոր շեշտադրություն ունեցող դրույթներն էլ, իհարկե, վերացական չեն, այլ մղում են բարոյականների ակտիվ իրագործմանը, ինչպես հետևում է, օրինակ, այս տողերից.
Աստուած լոյս է, եւ նրա մէջ խաւար չկայ, բոլորովի՛ն չկայ։ (Ա Հովհ. Ա 5)
Ով ասում է, թէ ինքը լոյսի մէջ է եւ ատում է իր եղբօրը, սուտ է եւ խաւարի մէջ է տակաւին։ Ով սիրում է իր եղբօրը, բնակւում է լոյսի մէջ, եւ նրա մէջ գայթակղութիւն չկայ։ Իսկ ով ատում է իր եղբօրը, խաւարի մէջ է, խաւարի մէջ է շրջում եւ չգիտէ, թէ ուր է գնում, որովհետեւ խաւարը կուրացրել է նրա աչքերը։ (Ա Հովհ. Բ 9-11 )

իմ արգումենտը կայանում է նրանում որ բարոյական արժեքները կրոնի հետ չունի այնպիսի առնչություն որպիսին ներկայացվում է… ես կասեի ժամանակավրեպ է բարոյական նորմերն ավետարանով մեկնաբանելը, նույնիսկ ապակողմնորոշիչ

Այդպես է, քանի որ դու ապրում ես մի ժամանակաշրջանում և միջավայրում, որտեղ Ավետարանական նորմերը մեծապես ետին պլան են մղված՝ ի շահ այսպես կոչված «ազատությունների», որոնք միմյանց հետ անընդհատ հակասությունների մեջ են մտնում և քայքայիչ ազդեցություն ունեն հասարակության համար (ըստ իս), սակայն ներկայացվում են որպես մեծագույն բարիք:

երբ սուրբը հեռանում է կյանքից, նրա ձեռքից այդ հնարավորությունը արդեն խլված է… աստծո կողմից… և փաստորեն նա չի կարող օգնել մարդկությանը, որովհետև մեռած է… ուստի դրախտում նա իրեն կզգա ինչպես դժոխքում՝ անզոր… ուրեմն սրբի համար դրախտը երկրային կյանքն է որն իհարկե հավերժ չէ… սրանից կարելի է եզրակացնել որ դրախտը լավ մարդու համար չի, որովհետև լավ մարդը սիրում է կյանքն ու մարդկանց օգնել, որը դրախտում հնարավոր չէ…

Այս հարցը տվյալ թեմայի շրջանակներից դուրս է, ուստի չեմ քննարկի, ներողություն: Մեկ այլ թեմայում արդեն շոշափել եմ այն:

իսկ ստամբակներն ու սրիկաներն այնուամենայնիվ կարող են օգտվել այդ բարիքներից ապաշխարհելով… բա հիմա ի՞նչ անենք…

Անձամբ դու շա՞տ կտխրես, եթե դրախտում երկարատև արդար կյանքով ապրածների կողքին տեսնես մեկօրյա ապաշխարածներին:

Դիմացինիդ հետ վարվիր այնպես, ինչպես կցանկանայիր, որ քեզ հետ վարվեին ավելի բարոյական ծագում ունի քան կրոնական որը ժամանակի ընթացքում յուրացվել է կրոնի կողմից, քանի որ դրա վարձքին մարդիկ սպասում են երկրային կյանքում

Չեմ ժխտում, որ կարող է «յուրացված լինել» կրոնի կողմից: Հատկանշականն այն է, որ կրոնը այն դարձրել է հիմնադրույթ և փորձում է տվյալ հատկանիշը կերտել իր հետնորդների մեջ, մինչդեռ բարոյականության ասպարեզում ամեն ինչ ավելի փոփոխական է. մոտակա դարերում (եթե ոչ արդեն հիմա) այս դրույթը կարող է դուրս մղվել նրա շրջանակներից:

[Ֆրեյա]

Արս ջան, եթե ենթադրենք, որ այլ հավասար պայմաններում Երկրի վրա կյանքի զարգացումը կգնար մեկ այլ ուղղությամբ եւ կառաջանար մի ներկայումս անհայտ կրոնական ուղղություն, որը կկոչվեր "ճճճճասդճասճդ" 99.9 տոկոս հավանականությամբ դա կքարոզեր նույն արժեքները, ինչ քրիստոնեություն եւ մյուս կրոնները։

Ախր, կրոնի փիլիսոփայությունը հենց այնպես չի առաջացել։ Ուշադիր նայողը կտեսնի, որ բոլոր հարցերը ունեն խիստ ուտիլիտար նշանակություն եւ նպատակ ունեն կարգավորել հասարակական հարաբերություններն այն հասարակարգում, որտեղ դեռ զարգացումը չի հասել պետական օրենսդրական մարմինների ձևավորմանը։

Դա մի ալտերնատիվ ինստիտուտ է, որն իր վրա է վերցնում մարդկանց միջև հարցերի կարգավորումը։

հ.գ Կրոնի մյուս ասպետկը, անշուշտ, անձի զարգացման եւ հոգևոր զարգացման ապահովելն է։

[ars83]

Դա մի ալտերնատիվ ինստիտուտ է, որն իր վրա է վերցնում մարդկանց միջև հարցերի կարգավորումը։

Համաձայան եմ: Հատկապես սա առկա է Հին կտակարանում:

հ.գ Կրոնի մյուս ասպետկը, անշուշտ, անձի զարգացման եւ հոգևոր զարգացման ապահովելն է։

Սա էլ հատկապես առկա է Նոր կտակարանում:

Կրոնը, իմ կարծիքով, միմյանց է կապում այս հոգևոր, բարոյական, իրավական հիմնադրույթները, բացատրում է, թե ինչո՞ւ և ինչի՞ համար է պետք պահել այս բարոյական արժեքները (որոնց խախտումները առանձին դեպքերում կարող են պարզապես հանգեցնել մարդկանց ֆիզիկական վերացմանը), կապ է ստեղծում հոգևոր անփոփոխ Աստծո և բարոյական (և հոգևոր) մարդու միջև: Հին Ուխտում, օրինակ, մարդկանց ասվում էր՝ սա արեք, սա մի արեք, որովհետև Աստված նախանձախնդիր է, և այլն, և այլն, և հիմնական շեշտը դրված էր աստվածային արդարության վրա: Նոր Ուխտը բացատրեց այդ ամենի իմաստը, նշանակությունը, սկսեցին հնչել «Աստված սեր է», «Աստված Հայր է», «Նրա ողորմության գահը», «Ձեզ հետ եմ մինչև աշխարհի վախճանը» և նման արտահայտություններ, որոնք հավատացյալ մարդուն բարձրացնում են զուտ իրավա-օրենսդրական-հասարակական հարթությունից հոգևոր-անձնականի վրա, որը, կարծում եմ շատ ավելի ամուր է և ավելի լավ զարգացում է ապահովում:
Ուրիշ հարց, թե այդպիսի զարգացումը (դժվարության, թերահավատության, գայթակղության, և այլնի) պատճառով քչերին է հասանելի եղել պատմության ընթացքում:

[Mephistopheles]

...........................


Իմ պատկերացմամբ բարոյականության դրույթները կազմում են քրիստոնեականների ենթաբազմությունը: Կան քրիստոնեական դրույթներ, որոնք ունեն նկարագրական-բացատրական նշանակություն Աստծո էության մասին, օրինակ՝ «Հոգի է Աստուած, եւ նրա երկրպագուները պէտք է հոգով եւ ճշմարտութեամբ երկրպագեն»: (Հովհ. Դ 24)
Մի շարք այդպիսի դրույթների վրա է հիմնվում Սուրբ Երրորդության մասին քրիստոնեական ուղղափառ դավանանքը: Սրանք անմիջական կապ չունեն բարոյականության հետ:

ավետարանը բացատրական նշանակություն չունի, նամանավանդ աստծո էության մասին, քանի որ աստված անքննելի է և անբացատրելի, առավել ևս նրա էությունը… բացատրություն նշանակում է կազմել տրամաբանական փաստարկված շղթա… ավետարանը, մեղմ ասած այնքան էլ աչքի չի ընկնում իր տրամաբանությամբ եթե չասենք հակասական դրույթներով… բացատրությունը ավելի կոնկրետացնում է որպեսզի այլ կարծիքներ կամ մեկնաբանություններ չլինեն, միչդեռ քո բերած օրինակը ոչ միայն չի կոնկրետացնում այլև անսահման ինտերպրետացիայի աղբյուր է… հոգի և ճշմարտություն հասկացություններն արդեն բավական են ստեղծելու անորոշության և ինչ որ տեղ նաև կամայականության մթնոլորտ, նամանավանդ որ փաստը կրոնի մեջ էական տեղ չունի եթե չասենք խստիվ արգելված է… ճշմարտությունն այս պարագայում դառնում է աբսուրդ, զուտ կամայական մեկնաբանում…

Կրոնականը, քանի որ այն ընդգրկում է բարոյականը և օգնում է խարսխել հավատը և բարոյական օրենքներին համապատասխան վարքը հոգևորի, Աստծո վրա, Ով, ի սկզբանե անփոփոխ է, ի տարբերություն բարոյական նորմերի, որոնք կարող են փոփոխվել՝ կախված ժամանակից և վայրից: Հոգևոր շեշտադրություն ունեցող դրույթներն էլ, իհարկե, վերացական չեն, այլ մղում են բարոյականների ակտիվ իրագործմանը, ինչպես հետևում է, օրինակ, այս տողերից.
Աստուած լոյս է, եւ նրա մէջ խաւար չկայ, բոլորովի՛ն չկայ։ (Ա Հովհ. Ա 5)
Ով ասում է, թէ ինքը լոյսի մէջ է եւ ատում է իր եղբօրը, սուտ է եւ խաւարի մէջ է տակաւին։ Ով սիրում է իր եղբօրը, բնակւում է լոյսի մէջ, եւ նրա մէջ գայթակղութիւն չկայ։ Իսկ ով ատում է իր եղբօրը, խաւարի մէջ է, խաւարի մէջ է շրջում եւ չգիտէ, թէ ուր է գնում, որովհետեւ խաւարը կուրացրել է նրա աչքերը։ (Ա Հովհ. Բ 9-11 )

երբ որ կրոնականը դառնում է առաջնային իսկ բարոյականը երկրորդական, համամարդկային արժեքները մեղվում են երկրորդ պլան և արդարությունը դառնում է կամայական իսկ ճշմարտությունը անիմաստ… այսինքն եթե կրոնականն առաջնային է ապա Մահատմա Գանդին, Օմար Խայամը, Էյնշտեյնը, Ավիցեննան, Պլատոնը և այլոք դառնում են անընդունելի… բարոյական նորմերի ամենակարևոր դրույթե դա ճշմարտության ու արդարության առաջնայնությունն է, որը վեր է ամեն ինչից… մինչդեռ դու պնդում ես որ կրոնականն առաջնայինն է…

Այդպես է, քանի որ դու ապրում ես մի ժամանակաշրջանում և միջավայրում, որտեղ Ավետարանական նորմերը մեծապես ետին պլան են մղված՝ ի շահ այսպես կոչված «ազատությունների», որոնք միմյանց հետ անընդհատ հակասությունների մեջ են մտնում և քայքայիչ ազդեցություն ունեն հասարակության համար (ըստ իս), սակայն ներկայացվում են որպես մեծագույն բարիք:

ազատությունը դա յուրաքանչյուր մարդու վերջնական նպատակն է և եթե դու գտնում ես որ դրան կարելի է հասնել ավետարանի միջոցով ապա դա քեզ համար այդպես է և սա նշանակում է որ կրոնական կամ ավետարանական դրույթները զուտ անձնական բնույթ ունեն և չի կարելի պնդել դրանց բացարձակ ճշմարտության ու պարտադրության վրա… ազատությունն որպես այդպիսին ընդունում է քո ընտրությունը և հարգում, միչդեռ դու չես ընդունում քեզնից տարբեր ազատության որևէ այլ կոնցեպցիա… այս տեսանկյունից կրոնական դրույթները ստորադասվում են համամարդկային բարոյական դրույթներին…

Անձամբ դու շա՞տ կտխրես, եթե դրախտում երկարատև արդար կյանքով ապրածների կողքին տեսնես մեկօրյա ապաշխարածներին:

Չգիտեմ ճիշտն ասած, բայց ես կգերադասեի դժոխքը, այնտեղի ժողովուրդն ավելի հետաքրքիր է… ինչպես Մարկ Տվենն է ասում "Ես կնախընտրեի Դրախտը բարենպաստ եղանակի համար, իսկ Դժոխքը հետաքրքիր միարդկանց միջավայրի համար"

Չեմ ժխտում, որ կարող է «յուրացված լինել» կրոնի կողմից: Հատկանշականն այն է, որ կրոնը այն դարձրել է հիմնադրույթ և փորձում է տվյալ հատկանիշը կերտել իր հետնորդների մեջ, մինչդեռ բարոյականության ասպարեզում ամեն ինչ ավելի փոփոխական է. մոտակա դարերում (եթե ոչ արդեն հիմա) այս դրույթը կարող է դուրս մղվել նրա շրջանակներից:

Արս ջան երբ ամեն բան փոփոխական է բացի կրոնի դրույթներից, ապա դա կրոնի դրույթները դարձնում է ժամանակավրեպ, անկիրառելի… իհարկե կան մարդիկ որոնք համառորեն հետևում են այդ դրույթներին, դա իրենց գործն է, բայց ինչպես վերը նշեցի, քանի որ իրավունք չունես (ոչ բարոյական ոչ էլ իրավական) այն պարտադրելու, ապա այն դառնում է զուտ անձնականտեսակետ/ընտրություն և պնդել դրա բացարձակ ճշմարիտ լինելը սխալ է…

…և որպեսզի կրոնը դառնա արդիական և քայլի ժամանակի հետ, կղերականները/հոգևորականները գիտակցաբար/ստիպված որդեգրում են ժամանակակից բարոյական արժեքներն ու գիտական առաջխաղացումները… սրա առկայությունն անժխտելի է

[Sambitbaba]

[I][COLOR="red"]Աստուած լոյս է, եւ նրա մէջ խաւար չկայ, բոլորովի՛ն չկայ։ (Ա Հովհ. Ա 5)

Այդ դեպքում, կբացատրե՞ս, խնդրեմ, թե ի՞նչ են նշանակում հետևյալ տողերը, ԵԼԻՑ.20;21.
"Ժողովուրդը հեռուն կայնեցավ ու Մովսես մոտեցավ այն թանձր խավարին, ուր Աստված էր":

[Նետ]

Այդ դեպքում, կբացատրե՞ս, խնդրեմ, թե ի՞նչ են նշանակում հետևյալ տողերը, ԵԼԻՑ.20;21.
"Ժողովուրդը հեռուն կայնեցավ ու Մովսես մոտեցավ այն թանձր խավարին, ուր Աստված էր":

Չխեղված տարբերակը՝ ԵԼԻՑ.20;21. Ժողովուրդը լեռից հեռու էր կանգնած, իսկ Մովսէսը մտաւ մառախուղի մէջ, ուր գտնւում էր Աստուած։

[Sambitbaba]

Չխեղված տարբերակը՝ ԵԼԻՑ.20;21. Ժողովուրդը լեռից հեռու էր կանգնած, իսկ Մովսէսը մտաւ մառախուղի մէջ, ուր գտնւում էր Աստուած։

Իմ "խեղված" տարբերակը՝ եբրայական և հունական բնագիրներից թարգմանված, Հայոց Ավետարանական Եկեղեցու 150-ամակի հոբելյանական տպագրությունն է (1846-1996).

Ահա անգլերեն "խեղված" տարբերակը. "And the people stood afar off, and Moses drew near unto the thick darkness where God was." Չգիտես ինչո՞ւ, բայց չի ասում "fog" կամ "fogness", այլ "խեղել" և ասում է "darkness"՝ անամոթաբար…

Նույնպիսի մի սրիկայական տարբերակ է նաև իմ ունեցած ռուսական տարբերակը /ընդ որում, թե գիրքը, և թե աուդիոգիրքը/. "И стоял весь народ вдали, а Моисей вступил во мрак, где Бог". Փոխանակ չխեղեին ու գրեին "туман":

Եվ ընդհանրապես, Նետ ջան, քո կասկածները ցրելու համար, եկ չսպասենք /դու սպասել սիրում ես/, ու սկսենք Աստվածաշունչը հենց սկզբից: Ընդ որում, կարող ես ընտրել թե քո չխեղված, և թե իմ խեղված տարբերակները: Դե ինչ, գնացի՞նք…

Գիրք Ծննդոց
Սկզբում Աստված երկինքն ու երկիրը ստեղծեց: Երկիրը անձև ու պարապ էր և անդունդի վրա խավար կար և Աստծո Հոգին ջրերի վրա կշարժվեր: Աստված ասաց. "Եղիցի Լույս" ու լույս եղավ: Աստված տեսավ, որ լույսը բարի է ու լույսը խավարից զատեց":

Խեղաթյուրա՞ծ կլինեմ, եթե ասեմ, որ հասկանում եմ հետևյալը.
Աստված, իր հավերժությամբ հանդերձ, միշտ էլ կար և կա, լինի դա սկիզբ, թե վերջ:
Բայց սկզբում, Աստծո հետ մեկտեղ, կար միայն խավարը, իսկ լույս դեռ չկար: Այսինքն, խավարը միշտ էլ Աստծո հետ է եղել. թե սկզբում, թե անցյալում, թե ներկայում և թե ապագայում: Իսկ այ, լույսը, ոչ միշտ է, որ Աստծո հետ է եղել… Ավելի ճիշտ, լույսը միշտ էլ Աստծո հետ է եղել, իսկ Աստված՝ ոչ միշտ է լույսի հետ եղել: Եվ դա հասկանալը շա հեշտ է, սիրելիս, քանի որ կար ժամանակ, երբ Աստված կար, իսկ լույսը դեռ չկար: Իսկ խավարը՝ միշտ կար: Ամենասկզբից:

Այս իրավիճակի ճշմարիտ ապացույցը գիտե՞ս, թե որտեղ է գտնվում… Մեր ուղեղում, մեր մտքում: Այնտեղ էլ, ինչպես արտաքին աշխարհում, ավելի շատ Խավար է տիրում, քան Լույսը:
Լույսը՝ մեր գիտելիքներն են, այն, ինչ տեսանելի է մեզ և ճանաչելի, և դրա մեջ մտնում է նաև մեր Ամենաստեղծ Արարչի մի փոքրիկ, տեսանելի և ճանաչելի մասն էլ, որին այնքան հայերեն անուն են տվել մեր նախնիները. Աս-տված, այսինքն՝ այս-տրվածը, այս-ամբողջ-մեզ-տրված-տեսանելի-ճանաչելի աշխարհը:

Շատ երկարեց: Լավ, ասեմ մեր տրամաբանության հակասականության մասին, ու՝ վերջ:

Ստացվում է, որ լուսը տրված է մեզ նրա համար, որ մենք տեսենք ու ճանաչենք:
Իսկ խավարը՝ մութ է և անճանաչելի:

Կրոնները, համենայն դեպս, քրիստոնեությունը, պնդում է, որ Աստված՝ անճանաչելի է: Եվ դրանով իսկ տեղադրում է Աստծոն խավարի մեջ, իսկ իրեն դարձնում է այն լույսը, որը պետք է որ մեզ տանի դեպի Աստված: Քա-ղա-քա-կա-նու-թյուն:

Իսկ իրականությունը, ըստ իս հետևյալն է.
Ամենաստեղծ Արարիչն ամենուր է. ավելի շատ՝ խավարում, այսինքն,մեզ անտեսանելի և անճանաչելի, իսկ ավելի քիչ՝ լույսի մեջ, այսինքն՝ տեսանելի և ճանաչելի: Եվ այս տեսանելի ու ճանաչելի մասի անունն է. Աստված՝ այս-տրվածը:

[Moonwalker]

Իմ "խեղված" տարբերակը՝ եբրայական և հունական բնագիրներից թարգմանված, Հայոց Ավետարանական Եկեղեցու 150-ամակի հոբելյանական տպագրությունն է (1846-1996).

Աստծու էություն/խավար հարաբերության մասին տեսակետներիդ համաձայն չեմ, բայց բանավեճի տրամադրություն չունեմ: Ուղղակի ուզում էի մի փաստ նշել: Բնագրերից խոսելիս ուշում եմ նշել, թե ինչպես են բառացի թարգմանում իրենք հրեաները.

Մասնավորապես անգլերեն (իրենց թվագրմամբ՝ Շմոյս 20:18)՝
"The people kept their distance while Moses entered the mist where the Divine was [revealed]."
Mist - a cloud of tiny water droplets suspended in the atmosphere at or near the earth’s surface that limits visibility (Oxford).

Ռուսերեն՝
"И стоял народ поодаль, а Моше подступил ко мгле, туда, где Б-г."
Мгла - Помраченье воздуха, испарения, сгущающие воздух, делающие его тусклым, мало прозрачным; сухой туман, дым и чад, нагоняемые в засухи от лесных паров (Даль).

Իմա՝ մեգ, մշուշ, մառախուղ:

Ու Հայ Առաքելական Եկեղեցու թարգմանությունը՝ հեղինակ Մեսրոպ Մաշտոց.
«Եւ կայր ժողովուրդն ի հեռաստանէ. եւ Մովսէս եմուտ ի մէգն ուր էր Ա(ստուա)ծ»:

[Նետ]

Եվ ընդհանրապես, Նետ ջան, քո կասկածները ցրելու համար,

Քեզ ո՞վ ասեց որ ես կասկածների մեջ եմ ու դու էլ ցրիչի պարտականությամբ պիտի զբաղվես:

եկ չսպասենք /դու սպասել սիրում ես/,

Քեզ ո՞վ ասեց որ ես սպասել սիրում եմ:Ամենևին այդպես չէ:
Այն ինչ դու անում ես պարզ անուն ունի՝ տառակերություն: Այսինքն. դու վերցնում ես մի ողջ գրքից մեկ նախադասություն. ու զարգացնում այն ամբոդջ գրքին հակառակ: Դու կարող ես՝
հիմք վերցնել որ շենքի զբաղեցրած տարածքի մեջ դատարկ տարծությունները ավելի շատ են քան բետոնը ու հայտարարել որ շենքը պատրաստված է դատարկությունից: Դու կարող ես՝ իմ մեկ արտահայտած նախադասությունից որոշել որ ես սպասել եմ սիրում. ու խիստ սխալվել:Ու սխալվել ո՛չ միայն այս հարցում, այլ՝ բոլոր:
Հիմա հիմնավորեմ սպասելս: 2010 թվականից հենց դու՛ ասում էիր որ 2 տարուց քրիստոնյաները պիտի ընդունեն ռեինկարնացիաի «գաղափարը» ու էլի նման բաներ: Ես ավելորդ, անպտուղ եզրահանգումների հետ բանավիճելու հավես չունեմ (կամ հոգնել եմ):Իրավունք ունե՞մ սպասելու մինչև տարվա վերջ, (կամ թեկուզ մյուս տարվա) որ ապացուցված լինես, որ դու հենց այնպես ես խոսում : թէ՞ դրանով սպասասեր եմ դառնում:

ու սկսենք Աստվածաշունչը հենց սկզբից: Ընդ որում, կարող ես ընտրել թե քո չխեղված, և թե իմ խեղված տարբերակները: Դե ինչ, գնացի՞նք…

STOP ! Աստվածաշունչը ուսումնասիրելուց առաջ, նախ ուսումնասիրիր թեմայիդ վերնագիրն ու պահանջը: