Անկապ օրագիր

[Ուլուանա]

Ֆեյսբուքում ինձ համար ամենազվարճալի խմբերից մեկը «Հայ ծնողների անկյունն» է։ Ինչեր ասես որ չես կարդա էդ խառնիճաղանջ անկյունում, որտեղ համարյա բոլոր գրառումները կատարվում են ոսկեղենիկ լատինատառով ու, որպես կանոն, սկսվում «Մամաներ ջան» բրենդային արտահայտությամբ։ Ի դեպ, խմբի փաղաքշական անունը հենց «Մամաներ ջան» է։ Ասենք, մեկի հետ խոսում ես, ասում է. «Մամաներ ջան–ում սենց բան էր գրված»։ «Մամաներ ջան»–ում լատինատառը ոչ միայն ընդունելի է, այլև դրա դեմ ցանկացած բողոք արգելված է խմբի կանոնադրությամբ։

Խմբում կատարյալ մայրիշխանություն է տիրում։ Խմբի ավանդույթներից մեկը ժամանակ առ ժամանակ բարձրացող բողոքի ալիքն է խմբի գրառումները մեկումեջ կարդացող, բայց մինչև այդ ձկան պես լուռ հազվագյուտ պապաներ ջանի կողմից, որոնք պարբերաբար փորձում են հիշեցնել իրենց սակավաթիվ, բայց ոչ պակաս կարևոր գոյության մասին՝ ընդվզելով «մամաներ ջան» խտրական դիմելաձևի դեմ։ Ասեմ, որ նմանատիպ ընդվզումները պապաների ջանի կողմից խմբում նրանց գոյությունը հաստատող միակ փաստն են։ Նմանատիպ ընդվզումների հետևանքով ժամանակի ընթացքում խմբում ձևավորվել է և որոշ նրբանկատ մամաների կողմից մեկումեջ մեծահոգաբար կիրառվում է «մապաներ ջան» բառախառնուրդ–դիմելաձևը, սակայն դրանից պապաների ջանի մասնակցության ցուցանիշը բնավ չի աճում։ Ու մամաները ջաները, հաճախ լրիվ մոռանալով պապաների ջաների ենթադրյալ ներկայության մասին, ազատ քննարկում են ամենականացի խնդիրները՝ սկսած պտուկների խնամքից, վերջացրած ծննդաբերության դիրքերի մանրամասներով։

«Մամաներ ջան»–ում երբեմն էն աստիճանի անհեթեթ հարցադրումների ու դատողությունների կարելի է հանդիպել, որ ակամա մտածում ես՝ ախր, ա՛յ մամաներ ջան, դուք Ֆեյսբուքից բացի, ուրիշ բան ընդհանրապես չե՞ք կարդում։

Խմբում մոտավորապես շաբաթը մեկ հաճախականությամբ որևէ մեկը պանիկայի մեջ ընկած գրում է, որ իրեն շտապ հարկավոր է ոմն Բարատովայի համարը։ Պարզվում է՝ էդպիսի մի մանկաբույժ կա Հայաստանում, որին բոլոր մամաները ճանաչում են, ու որը բոլոր մամաների կողմից անվիճելի հեղինակություն է, այլ կերպ ասած՝ ամենայն հայոց մանկաբույժ, դե, համենայնդեպս, ֆեյսբուքահայության շրջանակներում, ու որին բոլորը գրում են, զանգում կամ առնվազն փորձում են զանգել, քանի որ նա միշտ անհասանելի է։ Բայց եռանդուն մամաները չեն հանձնվում. նրանք համառորեն փորձում են իրարից հետաքրքրվելով իմանալ անկրկնելի ու անփոխարինելի Բարատովայի մյուս՝ գաղտնի հեռախոսահամարը, որը վերջերս գաղտնազերծվելու պատճառով նույնպես անհասանելի է դարձել (ով զարմանք), ու հիմա նա միայն Օդնոկլասնիկի կայքի միջոցով է պատասխանում հարցերին։ Պատկերացնում եմ էդ Բարատովայի վիճակը. ու՞մ էդքան մամաներ վրա տային, որ անհասանելի չդառնար։

Մի խոսքով՝ կյանքն ուրախ է «Մամաներ ջան»–ում։

[StrangeLittleGirl]

Դանիան ընդհանրապես թանկ երկիր է: Աշխատավարձերն էլ են բարձր, բայց հարկերն էլ են ահավոր բարձր: Ու կարծես ոչ ոք դրա դեմ չի բողոքում, որովհետև բաներ կան, որ զարմանալիորեն ձրի են (օրինակ՝ առողջապահությունը): Ու էդ ձրիների մեջ մեկ-մեկ լիքը ոչ ստանդարտ, անսպասելի բաներ ես գտնում:

Ուզում էի թանգարանների գիշերվա առթիվ որևէ թանգարան գնալ: Դու մի ասա՝ չկա էստեղ էդպիսի բան: Կարիքը չկա: Երկու թանգարան փորփրեցի: Մեկը Դանիայի ազգային թանգարանն է, որի մուտքը միշտ ձրի է: Մյուսն էլ Գլյուպտոտեկն է, որտեղ նախորդ այցելությանս ժամանակ եղել էի: Պարզվեց՝ դրա մուտքն էլ ամեն կիրակի է ձրի: Ուռա՜: Ուրեմն ես ամեն կիրակի կգնամ ձրի Ռենուար, Վան Գոգ ու Դեգա տեսնելու: Էլ ի՞նչ դարդ ունեմ:

[laro]

Ուֆ ժողովուրդ Տատիս հարևանն ա մահացել: Էս մարդն ամբողջ կյանքում աշխատեց, չարչարվեց, ինչ գործ ասես չէր անում: Որբ ա եղել փոքր տարիքից, մայրն էլ, որ հիմա ողջ ա, խորթ ա: Կնոջ ամեն անբարո արաքը ներեց, սկսած գողությունից, խաբելուց......պահեց էն երեխուն, որ իրանը չէր. մի խոսքով.... բոլորին օգնող մարդ էր, չնայած մեկը լիներ իրան օգներ: Ամառն էլ անտառից տուն չէր գալիս, ինչ հավաքում էր, վաճառում էր: Ուներ չորս երեխա, մի կերպ, ծերը ծերին պահում էր: Հիվանդացավ էս վերջերս: Ասել էին Երևան ա պետք տանել, կինն էլ թե ես ինչի տեր եմ, որ բժշկի տանեմ, փող չկա: Տնից դուրս էր գալիս էտ կինը, գազ-լույսն դիտմամբ անջատում ընդհանուրից, որ չօգտվի էտ հիվանդ մարդը ու գնում տնից տանը մենակ թողնելով: Էտ մարդը տան մեջ վերակուն հագին, չոր հացով կամ գուցե առանց դրա ապրում էր: Էտ կինն էլ, խորթ մայրն էլ, երեխեքն էլ անտեսեցին էտ մարդուն, ոչ հաց էին տալիս, ոչ տաք տեղ, ոչ էլ խնամում էին: Դե հիմա ապրեք, ի՞նչ խղճով անաստվածներ: Չնայածռ ձեզ ինչ կա, գողություն անելով, խաբելով ձեզ կպահեք, ինքն էր մեղք, վրաս ազդեց: Սովորական ճաշն ինչ ա էտ մարդը կարոտ էր, «գազն անջատած ա, չէ՞»: Տատս էր մեկ-մեկ եփում, տալիս պապին, որ տանի: Հարևաններն ավելի շատ հոգ տարան իր մասին, քան սեփական հարազատները: Ու էն մարդուն, որ ամբողջ իր կյանքը նվիրեց իրանց, առավոտից իրիկուն աշխատեց, որ ծերը-ծերին հասցնի: Բա կինը, երեխեքը, ինձնից մեծ են... զզվելի արարածներ

Ժողովու՜րդ կյանքը բումերնգ ա. Ես մարդու կինը հիմա անկողնային պառկած ա Ախր մի ձև ժպտալու էլ չի, բայց իրան արժանի ա. վայ ոնց էր վրաս ազդել, ընդամենը էդ մարդու որովայնում ջուր ա հավաքվել, «տեր չեն եղել»: Հիմա ինքն ա վատ, բայց ի տարբերություն ամուսնու, տունը իրան նայում են. կուզեի էդ էլ չլիներ: Ես ինձ չար մարդ եմ զգում հիմա, էսպիսի բան ոչ մի անգամ չեմ զգացել....ինքը տականք ա, արժանի ա ուղղակի

[Nihil]

ԱՍՏՎԱԾ ստեղծեց ինքն իրեն, ուղարկեց ինքն իրեն մահվան՝ զոհաբերելով իր անձը հենց իրեն՝ մարդկանց մեղքերի համար, ում հենց ինքն է տվել կամքի ազատություն և քշել է դրախքից՝ գայթակղելով մեղքերով օձի միջոցով, ում հենց ինքն է ստեղծել։ Հմմ

[Այբ]

Վերջերս մեր բարեկամներից մեկին պիտի վիրահատեին: Ճիշտ է, վիրահատությունը բարդ չէր, բայց մեր բարեկամը էնպես էր վաշ-վուշը դրել, որ էլ մի ասա.
-Ի՞նչ ա լինելու... չէ՛, ինչ ուզում ա լինի՝ փոշմանել եմ...չեմ ուզում էլ վիրահատվել...
Ազգովի փորձում էինք մի կերպ հանգստացնել, բայց չէր օգնում, ինչքան մոտենում էր վիրահատության ժամը, էս մարդը ավելի էր ընկնում դեպրեսիայի մեջ:
Մտածում էի, թե պահվածքը ինչ-որ տեղ բնական է: Ի վերջո, դանակը մարմնին էր կպնելու, ու ինչ-որ կերպ փորձում էի հանգստացնել.
-Լավ կլինի: Ամեն ինչ բարեհաջող կանցնի...բան չես զգա և այլն:
Մեկ էլ բարեկամս ասում է.
-Է՜հ, վիրահատությունից չեմ վախենում...
Զարմանում եմ.
-Բա ինչի՞ց
Լուրջ դեմքով պատասխանում է.
-Վախենում եմ, որ նարկոզից դուրս գալու ժամանակ անկապ բաներ խոսեմ...խայտառակ լինեմ

[StrangeLittleGirl]

Երբ նոր էի էս սենյակ տեղափոխվել ու արդեն ճամպրուկս դատարկել, ամեն ինչ դասավորել էի, ինչ-որ բան ոնց պակաս լիներ: Մտածեցի՝ երևի բացիկների բացակայությունն է պատճառը: Ընթացքում մի տասնհինգ բացիկ ստացա փոսթքրոսինգից, սկսեցի աջ ու ձախ տեսանելի տեղերում դնելով զարդարել: Էլի ինչ-որ բան պակասում էր: Բացիկները հա դեսուդեն տեղափոխում էի, ավելի տեսանելի հատվածներում դնում, բայց չէ, ինչ-որ բան էն չէր:

Պետք է մի ամիս անցներ, որ վերջապես հասկանայի. սենյակումս գրքեր չկան: Իսկ այս անգամ գալիս սկզբունքորեն ոչ մի գիրք հետս չեմ վերցրել՝ համարելով ավելորդ ծանրություն: Մյուս անգամ որ գնամ Հայաստան, ամբողջ ճամպրուկս գրքեր եմ լցնելու հետ գալիս: Թեկուզ կարդացած:

[Ruby Rue]

Աբովյան փողոցի նստարաններից մեկին ընկերուհուս հետ նստած խոսում էինք, երբ մոտեցան մի շատ գեր կին, ոչ պակաս գեր երիտասարդ ու վերջինիս թմբլիկ ընկերուհին։ Ուզում էին հանգրվանել նստարարանին, բայց նկատելուց հետո որ այն ազատ չէ, չհեռացան, այլ մեջքով շուռ եկան դեպի մեզ ու սկսեցին սպասել։ Չաղ կինը փնթփնթաց, որ ջահելները մեծերին տեղ չեն տալիս ու գլորվեց փողոցն ի վար, իսկ նրա գեր որդին մի երկու դանդալոշ հետ քայլ արեց ու նստեց ծնկներիս, աղջիկն էլ՝ ընկերուհուս վրա հանգրվանեց։ Չկարողանալով դուրս գալ ծանր բեռի տակից, ձեռքս կամացուկ մոտեցրի նրան և ուժեղ ճմկտեցի նրա մի տոննայանոց հետույքը։ Վայրկյաններ անց, նա և իր ընկերուհին արդեն գոռալով վազում էին։

Բայց քանի որ ոտքերս բռնված չեն, բոլոր հիմքերն ունեմ ենթադրելու, որ սա լոկ մղձավանջ էր։ Ու ամանաբոցն էն էր, որ նույնիսկ երազումս մտածում էի, որ հենց տուն հասնեմ, անպայման գրելու եմ Ակումբում։

[enna]

Մամայիս տատիկը 90 տարեկան է, անկողնային չի կարելի ասել, բայց համարյա ամբող ժամանակ պառկած է: Նստել եմ, որ պարապմունքներս անեմ, եղբայրս/1.5 տարեկան/ էլ կողքիս: Տատիկը կանչեց.
-ՊԱտուհանը փակի ՝երեխեքը չընկնեն:
Ասեցի լավ, չնայած նրան,որ ամբողջ տան մեջ բաց պատուհան չկա ու երեխան էլ մեկն ա ինձնից բացի:
Նորից է կանչում, նորից ու էտպես մի վեց անգամ, ինքն էլ ահավոր բարձր ու էնպես ,որ,թվում է, ինչ-որ բան էն չի:
Յոթերորդ անգամ, որ կանչում է, չեմ գնում: Մեկ էլ տեսնեմ եղբայրս կողքից իրեն կոտորում է, աթոռն է փորձում տակիցս քաշել, ոնց որ վե՛ր կաց էլի:
Ինձ վատ զգացի, Արեգս ինձնից խելոք ա:
Հ.Գ. արդեն 11 անգամ գնացի ու եկա, էն ա նորից կանչում ա...

[Այբ]

Ուսանողությանս առաջին իսկ տարիներից ուր ասես, որ չեմ մնացել: Դրա համար ատում եմ տեղափոխությունը: Բայց տեղափոխության խառնաշփոթությունից միշտ էնքան չեմ նեղվել, ինչքան նեղվել եմ նրանից, որ ամեն անգամ դժվարությամբ եմ հարմարվել նոր տանը, նոր թաղամասին...
Ամենավատը, սակայն էդ չի: Ամենավատը այն է, որ հետո էդտեղից հեռանում ես: Ծանր է, երբ թողնում ես էն տունը, ուր որոշ ժամանակ ապրել ես, ու գիտակցում ես, որ էլ երբեք էդտեղ չես վերադառնալու: Տարօրինակ է ասել, բայց անգամ կարոտում ես էն երթուղայինի համարը, որից օգտվել ես, երբ էդ տանն ես ապրել:
Վերջերս հանգամանքների բերումով հայտնվեցի էն թաղամասում, ուր մի ժամանակ ապրել էի: Նայեցի տան պատուհանին: Պատուհանը բաց էր: Ահավոր կարոտ զգացի: Էնպես էի ուզում բարձրանալ վերև, մտնել ներս...

[Արևհատիկ]

Մի քանի օր առաջ օֆիսում նստած ենք, մեկ էլ մեր աշխատողներից մեկը ասում է.
-Վաղը գնում եմ Երևան, մի մեքենա եմ հավանել, գնում եմ առնեմ գամ: Բայց դե առավոտյան գալու եմ գործի, հետո գնամ:
Հավաքվածները կողքից սկսում են խոստումներ տալ, թե մեքենայի համար ով ինչ է առնելու, յուրաքանչյուրը իր կողմից ծաղկեցրած խոստումներ է տալիս: Ես էլ լսում եմ, կողքից էլ գործ եմ անում /մտածում եմ անիմաստ չլինի էլի գործից հետո օֆիսում մնալս/:
Մեկ էլ էս տղան՝ մեքենա առնողը, ասում է.
-Արև, դու խի՞ չես մի բան ասում:
-Վաղը առավոտյան, որ գաս գործի, Երևան գնալուց ասելու եմ բարի ճանապարհ
-Չէ, էդ չեմ ասում: Դու ի՞նչ ես առնելու մեքենայիս համար:
-Ոչ մի բան
-Է՜ Արև, մի բան ասա, ոգևորի էլի: Գիտես թե՞ իրենք առնելու են, ասում-խոսում-ուրախանում ենք:

Ոնց են էլի նորմալ, հասուն մարդիկ անիմաստ խոսում ու իրենցից ոչ պակաս հասունները ոգևորվում են դրանից՝ իմանալով, որ էդ ասածներից ոչ մեկը չի իրագործվելու:

Էդ դեպքից հետո էլ խոստումներ տվողները մեր մի աշխատողին ասում են. «վաղը գործի չենք, գալու ենք ձեր տուն» ու մոռանում են էդ մասին, թե ինչ են ասել: Էս տանտերն էլ լավ պատրաստվում է զանգում, ու պարզվում է, որ մեր շատ խոսողները սկի մտադրություն էլ չունեն գնալու:

ՀԳ. Չեմ սիրում անպատասխանատու մարդկանց, ով ուզում է լինի:

[Նիկեա]

Գուցե ես անհավատ եմ ու աստված չունեմ, բայց ունեմ սրբություններ, որոնց համար պատրաստ եմ կռվել անգամ ուրիշների աստվածների հետ...

[LisBeth]

Պիտակների ամպն եմ նայում, հայաստան-ռուսաստան ու հենց կողքը հայոյանք:

[John]

Երբ ինտերնետում «հանդիպում են» «-վառեմ, փշրեմ, թրաշեմ» ու «-հոմոֆոբ, անտակտ, ֆաշիստ» տիպի դեմքեր, ընթացքում տուժվում է էդ «բանավեճերը» կարդացողը... Ես հլը մարդ չգիտեմ, որ նմանատիպ բանավեճերից հետո ներքին հեղափոխության ենթարկվի ու մտնի «հակառակ ճամբար»… Ուրեմն արժի՞ էդքան ծավալվել, խորանալ... Ու ամենահետաքրքիրը. երկու կողմն էլ իրեն ավելի բարձր է դասում մյուսից... բայց էդ չի խանգարում նույն մակարդակում բանավիճելու... էդ ո՞նց, դժվար ա հասկանալ… ու ընդհանրապես չգիտեմ որ կուսակցության, թե նախագահի թեկնածուի լոզունգն էր, ասում ա «ձևավորենք միջին խավ»… Ո՞վ էիր ապեր, մի հատ պմ գրի, միանանք, միասին ձևավորենք, ես հոգնել եմ արդեն միայնակ երկու քարի արանք ընկած ինչ-որ բան փորձելով. «վառեմ, փշրեմ»ների համար ես գոմիկապաշտ եմ, «հոմոֆոբ, ֆաշիստ»ների համար կակ մինիմում հոմոֆոբ… էդ ձեր պիտակները տարեք... (հիմա ասել էի) ... կախեք պատից …

[StrangeLittleGirl]

Ընդհանրապես, Եվրոպայի մյուս երկրների համեմատ (Գերմանիա, Հոլանդիա, Ֆրանսիա) Դանիայում իմիգրանտները բավական քիչ են ու նոր՝ վերջին տարիներին են սկսել գալ: Բայց ինչպես սովորաբար է լինում, Կոպենհագենում էլ նրանք մի թաղամասում են կուտակված, որը կոչվում է Նորեբրո:

Նորեբրոն ընկած է իմ թաղամասի ու քաղաքի կենտրոնի միջև, ու ամեն անգամ գործի գնալ-գալուց միջով անցնում եմ: Մեկ-մեկ նույնիսկ հատուկ երկարացնում եմ ճանապարհս, որ մի քիչ շատ մնամ էնտեղ: Ինչ-որ ձգող բան ունի այս թաղամասը: Պատերին լիքը գրաֆիտի կա, իրար կողքի շարված արաբական ու թուրքական խանութներ են, շաուրմայանոցներ, բայց մեկումեջ էլ մաքրամաքուր դանիական գրախանութներ կգտնես: Փողոցներում տարբեր մաշկի գույնով մարդիկ են քայլում, կանանց մեծ մասը չադրայով է:

Սովորաբար ես խուսափում եմ իմիգրանտների թաղամասերից: Ինչ-որ ստերեոտիպային վախ կա, զգացողություն, որ դա տեռորիստների բուծարան է: Բայց Նորեբրոն էդպես չէ, էնտեղ միշտ շատ լավ եմ զգում ինձ: Մտածում էի՝ ինչու:

Երեկ, երբ գնացի Նորեբրոյի գրախանութներից մեկը գրենական պիտույքներ գնելու, միանգամից հասկացա, թե ինչն է այդքան ձգող Նորեբրոյի մեջ: Թե՛ արտաքին տեսքով, թե՛ բազմամշակութային լինելով ահագին նման է Բեռլինի Կրոյցբերգ թաղամասին: Երևի ինչ-որ Նոստալգիա է, որ ձգում է Նորեբրոն:

Բեռլինի Կրոյցբերգը սարսափելի չէի սիրում:

[Sambitbaba]

Երեկ առավոտյան, բենզին լցնելիս, տեսա` մեքենայիս կողքը կեղտոտվել է: Մաքրեցի: Իսկ հետո, Սթարբաքսում սուրճ վերցնելիս, ասացի, մտնեմ զուգարան, ձեռքերս լվանամ:
Տղամարդկանց զուգարանը զբաղված էր, կանգնած-սպասում եմ: Մեկն էլ մոտեցավ.
- Զբաղվա՞ծ է:
- Ըհըմ...
- Իսկ կանանցը՞:
- ...չգիտե՞մ, - զարմացած վրան եմ նայում:
- Փորձիր, - ասում է: - Ի՞նչ տարբերություն:
- Չէ, ասում եմ: - Կուզես, ինքդ փորձիր:
- Օքեյ: - Փորձում է: Ազատ է, ոչ ոք չկա: Գոհ. - Որ ասու՜մ էի... Մտի՛ր:
- Չէ, շնորհակալ եմ: Եթե կուզես` խնդրեմ:
Մտնում է:
Զարմացած մտածում եմ. այ մարդ, ինչպե՞ս կարելի է: Մի՞թե երկու վայրկյան անհնար է սպասել: Տեսքից չէիր էլ ասի, թե առանձնապես վռազ է: Իսկ ի՞նչ, եթե նրա դուրս գալու պահին մի կին գա: Ինչպե՞ս է այդ կնոջ աչքերին նայելու...
Դուրս եկավ, ու դուռը պահել է` ինձ համար.
- Լսիր, գնա... Ի՞նչ տարբերություն:
- Ես կսպասեմ:
Վերջապես լսում եմ, որ տղամադրկանց զուգարանի դուռը բացվում է: Մի կողմ եմ քաշվում, որ տեղ տամ դուրս եկողին:
Առջևումս կանգնած, արհամարական հայացքն աչքերիս մեջ է մխրճել մի սիրունիկ ջահել աղջիկ...