Ո՞վ կբացատրի․ քաղաքական հարցուպատասխան

[Overdose]

Ապեր, քո «արժեհամակագը» կրողները 30 տարի Հայաստանի բանակի մաման լացացնում էին, հիմա էկել աքլորանում են որպես հայրենասերներ։ Կռված տղա լինելը մարդուն ավտոմատ բարոյական, ադեկվատ ու խելամիտ չի դարձնում։ Հիմա դու քո «արժեհամակարգով» կարող ես լիքը ֆիքստուլանալ, դրանից իրականությունը չի փոխվում։ Հա, քեզ հետ խոսելու շատ բան ես էլ չեմ տեսնում, միշտ էլ դժվար է իրականությունից կտրված «վառ արժեհամակարգ» կրողի հետ ընդհանուր լեզու գտնելը։

Ապեր, դու Skin in the game-ը կարդացե՞լ ես։ Իմ ու քո խոսացածի տարբերությունը գիտե՞ս ինչում ա կայանում։ Էն որ ես ինչ արժեհամակարգ էլ ունենամ, ես Հայաստանում եմ, ու էդ արժեհամակարգը իմ համար վճարման ենթակա գին ունի, որը իմ անվտանգությունը եւ բարեկեցությունն ա։ Ղարաբաղ գոռացողների միտինգին գնալով՝ հասկանում եմ, որ Ղարաբաղը իրանց ջեբում չի, ու եթե հանկարծ մի օր որոշեն Ղարաբաղը ազատագրել, էլի իմ ոռով (կամ skin-ով) են էդ անելու։ Ես գիտեմ էն գինը, որ վճարելու եմ էս արժեհամակարգին դավանելու համար։


Իսկ քո դեպքում էդ չկա, դու քո խոսքերի համար գին չես վճարելու, դու ուղղակի խոսքեր ես կրակում օդ՝ առանց կշռելու քո խոսքերի ծանրությունը ու հետեւանքների գինը։ Դու էս խաղում skin չունես դրած, դրա համար քո դաժե ամենաինտելեկտուալ ու խելացի խոսքը դառնում ա օդում տռոց։ Այ երբ հետ գաս Հայաստան, քո բարեկեցությունը, ու անվտանգությունը գրավ դնես քո խոսքերի ու արարքների հետեւանքների համար, այ էդ ժամանակ քո ասածները կդադարեն օդում տռոց լինել, ու կդառնան ուշադրության արժանի մտքեր։ Իսկ մինչեւ էդ՝ դու ճիշտ ես ասում մենք իրար հետ խոսալու բան չունենք, քանզի վասնզի ամեն օդում տռոց արժանի չի արձագանքի։

Լավ մնա, ապեր

[Վիշապ]

... ինչ արժեհամակարգ էլ ունենամ, ես Հայաստանում եմ, ...


... Այ երբ հետ գաս Հայաստան...

Արտահայտում ես տարածված անտրամաբանական շաբլոնը, թե իբր ֆիզիկական գտնվելու վայրն ու ռիսկերի առկայությունը փոխում են իրականությունը, սուբյեկտին դարձնելով «ավելի ճշմարիտ»։
Քեզ հետ Հայաստանում գտնվում են լիքը այլ հայացքների, արժեհամակարգի, խոսքերի, վերաբեմունքի տեր մարդիկ, այսինքն քո փաստարկը առ ոչինչ ա, ու էդ խայտառակ սուբյեկտիվ փաստարկով լավ կլիներ դու նման տոնով չխոսեիր, մանավանդ գաղափար չունես իմ անցածի, արածի ու չարածի վերաբերյալ։
Եվ առհասարակ նորից հիշեցնեմ, անձնական իրավիճակներով ինչ որ բան հիմնավորելը դա այն է, ինչ կոչվում է սուբյեկտիվ իրականություն։ Միտինգներին մասնակցելը քեզ որևէ արտոնություն չի տալիս, ես ազգականներ էլ ունեմ, որ միտինգին մասնակցում են ու իմ ազգանունն են կրում, դրանից նրանք ավելի հայրենասեր, լավ տղա, իրատես, ռացիոնալ, պրագմատիկ, վերջապես հայ չեն դառնում։ Նույն հաջողությամբ ինչ–որ խումբ կարող է Թուրքիան գրավելու, Հայաստանը համաշխարհային մեգատեխնոլոգիական տերություն դարձնելու, կամ էլի այլ «սուպերհայրենասիրական» հնչողության շարժում սկսելու ու կուրծքը պատռելու, բայց արդյուքները կարող են ահագին տարբերվող լինել ցանկություններից։ Ժամանակակից կասկածելի սոփեստություններ կարդալու փոխարեն, ավելի լավ է Եզոպոսի առակները կարդա, պատրանքներին կարող ա օգնի։

[Բարեկամ]

"Ո՞վ կբացատրի․․․" թեման էի փնտրում, էն էլ պարզվեց ՝ արդեն այնտեղ եմ

Տարածված միտում կա անվավեր ճանաչելու այն մարդկանց քաղաքական դիրքորոշումը կամ կարծիքը (երբ, իհարկե, այն չի համընկնում չեղարկողի սեփական դիրքորոշման կամ կարծիքի հետ), ովքեր չեն ապրում և/կամ չեն պատրաստվում ապրելու Հայաստանում։ Անվավեր են հայտարարվում հետևյալ փաստարկներով․ ա) դու կաշվիդ վրա չես զգալու քո առաջարկների հետևանքները, դրա համար էլ կարող ես օդում կրակել մեծ-մեծ; բ) քեզ ինչ, մենք ինչ ուզում ենք և ինչ ընտրում ենք՝ ապրողը մենք ենք՝ ճիշտն էլ, սխալն էլ, դու ընդհանրապես իրավունք չունես մեր կյանքի վրա անմիջական ազդող բաներին խառնվելու։

Ո՞վ կբացատրի, որքանո՞վ են հիմնավորված և/կամ արդարացի նման միտումները։

[One_Way_Ticket]

"Ո՞վ կբացատրի․․․" թեման էի փնտրում, էն էլ պարզվեց ՝ արդեն այնտեղ եմ

Տարածված միտում կա անվավեր ճանաչելու այն մարդկանց քաղաքական դիրքորոշումը կամ կարծիքը (երբ, իհարկե, այն չի համընկնում չեղարկողի սեփական դիրքորոշման կամ կարծիքի հետ), ովքեր չեն ապրում և/կամ չեն պատրաստվում ապրելու Հայաստանում։ Անվավեր են հայտարարվում հետևյալ փաստարկներով․ ա) դու կաշվիդ վրա չես զգալու քո առաջարկների հետևանքները, դրա համար էլ կարող ես օդում կրակել մեծ-մեծ; բ) քեզ ինչ, մենք ինչ ուզում ենք և ինչ ընտրում ենք՝ ապրողը մենք ենք՝ ճիշտն էլ, սխալն էլ, դու ընդհանրապես իրավունք չունես մեր կյանքի վրա անմիջական ազդող բաներին խառնվելու։

Ո՞վ կբացատրի, որքանո՞վ են հիմնավորված և/կամ արդարացի նման միտումները։

Ոչ թե կարծիքն է անվավեր ճանաչվում, այլ նման կարծիք հայտնելու բարոյական իրավունքը։ Պատկերացրու, մեկը թեմա բացի քո ինտիմ կյանքի մասին, սկսեն քննարկել, կարծիքներ հայտնել "օբյեկտիվ իրականության" մասին։ Հիմա երկրի ներքին հարցերն էլ որոշ մարդկանց համար բավական զգայուն թեմա է, որը օտարներին չի վերաբերվում։

[Freeman]

"Ո՞վ կբացատրի․․․" թեման էի փնտրում, էն էլ պարզվեց ՝ արդեն այնտեղ եմ

Տարածված միտում կա անվավեր ճանաչելու այն մարդկանց քաղաքական դիրքորոշումը կամ կարծիքը (երբ, իհարկե, այն չի համընկնում չեղարկողի սեփական դիրքորոշման կամ կարծիքի հետ), ովքեր չեն ապրում և/կամ չեն պատրաստվում ապրելու Հայաստանում։ Անվավեր են հայտարարվում հետևյալ փաստարկներով․ ա) դու կաշվիդ վրա չես զգալու քո առաջարկների հետևանքները, դրա համար էլ կարող ես օդում կրակել մեծ-մեծ; բ) քեզ ինչ, մենք ինչ ուզում ենք և ինչ ընտրում ենք՝ ապրողը մենք ենք՝ ճիշտն էլ, սխալն էլ, դու ընդհանրապես իրավունք չունես մեր կյանքի վրա անմիջական ազդող բաներին խառնվելու։

Ո՞վ կբացատրի, որքանո՞վ են հիմնավորված և/կամ արդարացի նման միտումները։

էդ երևի սուբյեկտիվ մոտեցում ա բացատրելու համար։

Բայց ես էլ եմ տենց մտածում, մի քանի անգամ ակումբում ասել եմ դրա մասին ու հիմա էլ, Հայաստանից գնալուց հետո, կարծիքս չի փոխվել։
Եթե մի երկրի ապագան (մանավանդ մոտ ապագան) քո կաշվի վրա չես զգալու, կարելի ա հաշվի չառնել քո կարծիքը)) Կարաս դիրքորոշում հայտնես, խորհուրդ տաս, դրսի փորձը ցույց տա, հետազոտություններ ու համեմատություններ անես, բայց հենց հերթը հասնում ա որոշում կայացնելուն՝ մենակ ներսում բնակվող մարդն իրավունք ունի էդ անել։

Հիմա կարամ ինչ-որ հարցեր բարձրաձայնեմ, խորհուրդ տամ, ի վերջո լիքը կայացած երկրներ կան ու շատ դեպքերում հեծանիվ հայտնագործել պետք չի, իսկ երբ պետք ա՝ գոնե պեդալները կարելի ա վերցնել ուրիշներից։ Բայց որոշում կայացնել կամ որոշման վրա փորձել ազդել՝ երբեք։

[StrangeLittleGirl]

"Ո՞վ կբացատրի․․․" թեման էի փնտրում, էն էլ պարզվեց ՝ արդեն այնտեղ եմ

Տարածված միտում կա անվավեր ճանաչելու այն մարդկանց քաղաքական դիրքորոշումը կամ կարծիքը (երբ, իհարկե, այն չի համընկնում չեղարկողի սեփական դիրքորոշման կամ կարծիքի հետ), ովքեր չեն ապրում և/կամ չեն պատրաստվում ապրելու Հայաստանում։ Անվավեր են հայտարարվում հետևյալ փաստարկներով․ ա) դու կաշվիդ վրա չես զգալու քո առաջարկների հետևանքները, դրա համար էլ կարող ես օդում կրակել մեծ-մեծ; բ) քեզ ինչ, մենք ինչ ուզում ենք և ինչ ընտրում ենք՝ ապրողը մենք ենք՝ ճիշտն էլ, սխալն էլ, դու ընդհանրապես իրավունք չունես մեր կյանքի վրա անմիջական ազդող բաներին խառնվելու։

Ո՞վ կբացատրի, որքանո՞վ են հիմնավորված և/կամ արդարացի նման միտումները։

Ես կարծում եմ՝ նման միտումն ինքնին քաղաքական դիրքորոշում ա։ Այսինքն, եթե դու չես ուզում, որ դրսում ապրողը Հայաստանի ապագայի վրա որևէ ազդեցություն ունենա, դու դրսում ապրողին ընկալում ես որպես տարբեր մեկը, որի շահերն ու քո շահերը խիստ տարբեր են, հայկականությունը սահմանափակում ես մենակ ՀՀ տարածքի վրա ապրողներով։ Երկրորդ քաղաքական դիրքորոշումը հայկականությունն ու Հայաստանի ապագան որպես ընդհանուր շահ գիտակցելն ա, գիտակցելն ա, որ այո, դրսում ապրող հայն էլ ա մաշկի վրա տարբեր հետևանքներ զգալու (եթե չզգար, դժվար խառնվեր ու էդքան շատ ժամանակ ծախսեր Հայաստանի ներքին վիճակին ծանոթանալու համար, երբեմն ավելի շատ, քան Հայաստանում ապրողը)։

Իսկ ընդհանրապես բանավեճի մեջ անկախ նրանից թե որ կողմն ա «դու Հայաստանում չես ապրում, սուս մնան» ընդամենը փաստարկի բացակայություն ա։

Ու վերջում. սփյուռքը խայտառակ մեծ ռեսուրս ա, որ շատ մեծ օգուտ կարա տա Հայաստանին։ Բայց բերան փակելով, իրավունք չունես արտահայտվելու ասելով սփյուռքն ուղղակի օտարանում ա։ Առանց էդ էլ հիմա միտում կա, որ սփյուռքն իր ճամփով ա գնում (ցեղասպանություն ու հատուցում պահանջելով), Հայաստանը՝ ուրիշ (թուրքերի հետ «խաղաղության» դարաշրջան հռչակելով)։ Ու ո՞վ ա շահում սրանից։

[Բարեկամ]

Ոչ թե կարծիքն է անվավեր ճանաչվում, այլ նման կարծիք հայտնելու բարոյական իրավունքը։ Պատկերացրու, մեկը թեմա բացի քո ինտիմ կյանքի մասին, սկսեն քննարկել, կարծիքներ հայտնել "օբյեկտիվ իրականության" մասին։ Հիմա երկրի ներքին հարցերն էլ որոշ մարդկանց համար բավական զգայուն թեմա է, որը օտարներին չի վերաբերվում։

Եսիմ։ Ինձ չի թվում՝ ինտիմ թեմայի անալոգիան է։ Ավելի շուտ՝ ձենը տաք՝ ապահով տեղից գալու, էսթետի բարձունքից մեծ-մեծ բրդելու պահն է ավելի շուտ նյարդայնացնում - բարոյական իրավունքի առումով, ու հատկապես վերջին ողբերգության պարագայում, երբ Հայաստանում ապրողներն են, օրինակ, որ երեխաներին ճանապարհում են պատերազմ, ինչից դրսում ապրող հայերն ապահովագրված են։ Սա, օրինակ, ըստ իս, մի բան է, որի շուրջ չես կարող վիճել կամ առհասարակ որևէ ձևով քննարկել։

[Overdose]

Քանի որ բախտի բերմամբ թե պատահմամբ քննարկման էս ճյուղի կատալիզատորը իմ արտահայտած միտքն էր, փորձեմ ավելի հստակ բացատրվել։

1․ Էսօր հասարակության տրամադրությունները ձեւավորվում են կիսով չափ ֆեյսբուքում, կիսով չափ իրական կյանքում։
2․ Ֆեյսբուքում չկան սահմաններ, հայերեն խոսացող ցանկացած մեկի արտահայտած միտքը ՈՒՆԱԿ Ա ՍՏԵՂԾԵԼՈՒ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՄ ԱԶԴԵԼՈՒ ԵՂԱԾՆԵՐԻ ՎՐԱ։
3․ Միջին վիճակագրական Պողոսը ընդունակ չի էդքան խորանալու, տարբերակելու արտահայտած միտքը դրսից էր, թե ներսից, հետո էլ վերլուծելու, թե ինչքան կշիռ տա դրանց։
4․ Ես ընդամենը ասում էի որ պետք է լինել պատասխանատու սեփական խոսքերի համար։

Պատկերացրեք մեկը հելնի ասի մեր հարեւան Վարդուշը բ** ա։ Անկախ նրանից Վարդուշը իսկապես բ** ա թե չէ՝ կասկածն արդեն Վարդուշի վրայա՝ դրանից բխող գունավոր հետեւանքներով։ Գիտեմ ինչ եք ասելու՝ դա իռացիոնալ է, դրանք վայրենի բարքեր են, ինչպես կարելի է եւ այլն, բայց իրականությունը սա է։ Վարդուշի մարդը կարա մաքսիմում հելնի էդ ասողի գլուխը ջարդի, բայց եթե օրինակ էդ ասողը օրինակի համար Ամերիկա տեղ հով լռված՝ սրա նրա վրա անպատիժ շառ ա անում, ի՞նչ անի խեղճ Վարդուշի մարդը։

Հիմա ձեր դեպքն ա։ Ես հիշում եմ թե նիկոլի իշխանության գալու օրերին ինչ վակխանալիա էր տիրում թե ակումբում, թե ֆեյսբուքում։ Ես դրսի ընկերներ ունեմ՝ Սերժի հրաժարականի օրը շամպայն էին բացում, փրկիչ էին տռռցնում։ Բայց էսօր ես եմ, որ ապրում եմ նիկոլի ստեղծած բոմժ ու մուրացիկ երկրում։

Հիմա էլի երկրում իրավիճակը անկայունացել ա, ցույցեր են, թուրքը էս յանից ա հորթուբորթ անում, նիկոլը էն յանից, ուկրաինայում էլ դե պի*դեց ա։ Իրավիճակը մազից ա կախված, ու էլի հայտնվում են Վիշապ հոպարները, որ ձանձրույթից որոշում են մտահոգվել երբեմնի հայրենիքի ճիշտ ապագայով, մեծավարի խրատներ ա որ տալիս ա, խորհուրդներ ա որ լցնում են։ Ախր ընչի հմար, այ ցավդ տանեմ, դու էդտեղ քի՞չ խնդիրներ ունես, զբաղվի քո խնդիրներով, մենք էլ մի բան կանենք մեր ապագան կորոշենք էլի․․․

[StrangeLittleGirl]

Քանի որ բախտի բերմամբ թե պատահմամբ քննարկման էս ճյուղի կատալիզատորը իմ արտահայտած միտքն էր, փորձեմ ավելի հստակ բացատրվել։

1․ Էսօր հասարակության տրամադրությունները ձեւավորվում են կիսով չափ ֆեյսբուքում, կիսով չափ իրական կյանքում։
2․ Ֆեյսբուքում չկան սահմաններ, հայերեն խոսացող ցանկացած մեկի արտահայտած միտքը ՈՒՆԱԿ Ա ՍՏԵՂԾԵԼՈՒ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՄ ԱԶԴԵԼՈՒ ԵՂԱԾՆԵՐԻ ՎՐԱ։
3․ Միջին վիճակագրական Պողոսը ընդունակ չի էդքան խորանալու, տարբերակելու արտահայտած միտքը դրսից էր, թե ներսից, հետո էլ վերլուծելու, թե ինչքան կշիռ տա դրանց։
4․ Ես ընդամենը ասում էի որ պետք է լինել պատասխանատու սեփական խոսքերի համար։

Պատկերացրեք մեկը հելնի ասի մեր հարեւան Վարդուշը բ** ա։ Անկախ նրանից Վարդուշը իսկապես բ** ա թե չէ՝ կասկածն արդեն Վարդուշի վրայա՝ դրանից բխող գունավոր հետեւանքներով։ Գիտեմ ինչ եք ասելու՝ դա իռացիոնալ է, դրանք վայրենի բարքեր են, ինչպես կարելի է եւ այլն, բայց իրականությունը սա է։ Վարդուշի մարդը կարա մաքսիմում հելնի էդ ասողի գլուխը ջարդի, բայց եթե օրինակ էդ ասողը օրինակի համար Ամերիկա տեղ հով լռված՝ սրա նրա վրա անպատիժ շառ ա անում, ի՞նչ անի խեղճ Վարդուշի մարդը։

Հիմա ձեր դեպքն ա։ Ես հիշում եմ թե նիկոլի իշխանության գալու օրերին ինչ վակխանալիա էր տիրում թե ակումբում, թե ֆեյսբուքում։ Ես դրսի ընկերներ ունեմ՝ Սերժի հրաժարականի օրը շամպայն էին բացում, փրկիչ էին տռռցնում։ Բայց էսօր ես եմ, որ ապրում եմ նիկոլի ստեղծած բոմժ ու մուրացիկ երկրում։

Հիմա էլի երկրում իրավիճակը անկայունացել ա, ցույցեր են, թուրքը էս յանից ա հորթուբորթ անում, նիկոլը էն յանից, ուկրաինայում էլ դե պի*դեց ա։ Իրավիճակը մազից ա կախված, ու էլի հայտնվում են Վիշապ հոպարները, որ ձանձրույթից որոշում են մտահոգվել երբեմնի հայրենիքի ճիշտ ապագայով, մեծավարի խրատներ ա որ տալիս ա, խորհուրդներ ա որ լցնում են։ Ախր ընչի հմար, այ ցավդ տանեմ, դու էդտեղ քի՞չ խնդիրներ ունես, զբաղվի քո խնդիրներով, մենք էլ մի բան կանենք մեր ապագան կորոշենք էլի․․․

Օվերդոզ ջան, էս քո գրածին անդրադառնալուց առաջ մի հատ բան պատմեմ։

2020-ի նոյեմբերից հետո Դանիայի հայերով նամակ էինք գրել ն*կոլի հրաժարականը պահանջող։ Նամակը լիքը տեղերում տարածվեց։ Մեկ էլ ֆեյսբուքում մի հատ աղջիկ մտավ ու գրեց թե բա ինչ եք սփյուռքում նստած Հայաստանի ներքաղաքական կյանքին խառնվում, գնացեք, Հայաստանում ապրեք, էդքան անհանգստացած եք։ Մտա էդ աղջկա պրոֆիլ ու երկու բան տեսա.
1. Էդ աղջիկն ինքը Դանիայում էր ապրում
2. Էջը ողողված էր ն*կոլի նկարներով ու քարոզչական նյութերով

Հիմա խնդիրը նրանում ա, որ երբ դրսում ապրողը մեկի հայացքներին նման բան ա ասում, ասում ենք հա ու ջան, իսկ երբ հակառակը՝ միանգամից տաք տեղից ինչեր ես ասում։ Սա թե՜ նիկոլականների, թե՜ ընդդիմության կողմնակիցների կողմից եմ նկատել։ Կարծում եմ՝ դա կործանարար ու ահագին վտանգավոր ա։ Ոնց որ սփյուռքում, նենց էլ Հայաստանում կան բոլոր տեսակի մարդիկ։ 2018-ին շամպայն բացողների հետ կային նաև Սերժի հրաժարականից անհանգստացածներ, 2022-ին էլ կան դիմադրության շարժմանն ամեն կերպ աջակցողներ ու նախկինաֆոբիա ունեցողներ (ընդ որում, էնպիսիք, որոնք նախկինների ժամանակ սկի Հայաստանում չեն էլ ապրել)։ Բայց սա չի հարցի էական կողմը։ Հարցի էական կողմն էն ա, որ մենք ուզու՞մ ենք սփյուռքին ՀՀ տարածքի հայերի հետ որպես մի ամբողջություն ընկալել, թե՞ չէ։ Եթե հա, ուրեմն պիտի էնտեղից եկող ամեն կարծիք հանդուրժելի լինի, իսկ բանավեճը երբեք չմտնի «դու քո փափուկ տեղից» դաշտ։ Եթե չէ, ուրեմն ցանկացած կարծիք պիտի անհանդուրժելի լինի՝ անկախ նրանից դա համապատասխանում ա մեր քաղաքական տեսանկյունին, թե չէ։

Իսկ «տաք տեղի» պահով էլ, թե ով ա պատերազմում կռվելու, ով չէ։ Հենց հիմա ՀՀ-ում ապրող մարդիկ էլ կան, որոնց նեղ շրջապատում պատերազմին մասնակից ոչ ոք չկա։ Իսկ ես իմ «տաք տեղը» նստած պատերազմում կռված հարազատ ախպեր, ազգականներ ու ընկերներ ունեմ։ Ուզում եմ ասել՝ անգամ դա միանշանակ չի։

Ի դեպ, Վիշապի արտահայտած մտքերի հետ էլ համաձայն չեմ, չնայած չեմ ուզում բանավեճի մեջ մտնել։ Էդ բոլոր մտքերին կարելի ա հակադարձել փաստարկներով, «դու տաք տեղում ես նստած» փաստարկների կարիք չկա։

Հ.Գ. խոսքերի մասին պատասխանատու լինելու պահով համաձայն եմ։ Սերժ Թանկյանի վերջին հոդվածը վկա։ Իհարկե ինքն իրավունք ունի ինչ ուզում ա, ասի, բայց լավ կլինի մտածի, թե իրա ասածների իրական հետևանքներն ինչ կարա լինի։

Հ.Հ.Գ. Իսկ Հայաստան-սփյուռք տարանջատման գործին Թուրքիան ա լծված։ Իրանց ձեռնտու ա ինչքան մեծ լինի պառակտումը ու չլինի համագործակցություն, էնքան սփյուռքն իր նպատակներին չի հասնի, Հայաստանն էլ հեշտ կլինի կուլ տալը։

[Overdose]

Օվերդոզ ջան, էս քո գրածին անդրադառնալուց առաջ մի հատ բան պատմեմ։

2020-ի նոյեմբերից հետո Դանիայի հայերով նամակ էինք գրել ն*կոլի հրաժարականը պահանջող։ Նամակը լիքը տեղերում տարածվեց։ Մեկ էլ ֆեյսբուքում մի հատ աղջիկ մտավ ու գրեց թե բա ինչ եք սփյուռքում նստած Հայաստանի ներքաղաքական կյանքին խառնվում, գնացեք, Հայաստանում ապրեք, էդքան անհանգստացած եք։ Մտա էդ աղջկա պրոֆիլ ու երկու բան տեսա.
1. Էդ աղջիկն ինքը Դանիայում էր ապրում
2. Էջը ողողված էր ն*կոլի նկարներով ու քարոզչական նյութերով

Հիմա խնդիրը նրանում ա, որ երբ դրսում ապրողը մեկի հայացքներին նման բան ա ասում, ասում ենք հա ու ջան, իսկ երբ հակառակը՝ միանգամից տաք տեղից ինչեր ես ասում։ Սա թե՜ նիկոլականների, թե՜ ընդդիմության կողմնակիցների կողմից եմ նկատել։ Կարծում եմ՝ դա կործանարար ու ահագին վտանգավոր ա։ Ոնց որ սփյուռքում, նենց էլ Հայաստանում կան բոլոր տեսակի մարդիկ։ 2018-ին շամպայն բացողների հետ կային նաև Սերժի հրաժարականից անհանգստացածներ, 2022-ին էլ կան դիմադրության շարժմանն ամեն կերպ աջակցողներ ու նախկինաֆոբիա ունեցողներ (ընդ որում, էնպիսիք, որոնք նախկինների ժամանակ սկի Հայաստանում չեն էլ ապրել)։ Բայց սա չի հարցի էական կողմը։ Հարցի էական կողմն էն ա, որ մենք ուզու՞մ ենք սփյուռքին ՀՀ տարածքի հայերի հետ որպես մի ամբողջություն ընկալել, թե՞ չէ։ Եթե հա, ուրեմն պիտի էնտեղից եկող ամեն կարծիք հանդուրժելի լինի, իսկ բանավեճը երբեք չմտնի «դու քո փափուկ տեղից» դաշտ։ Եթե չէ, ուրեմն ցանկացած կարծիք պիտի անհանդուրժելի լինի՝ անկախ նրանից դա համապատասխանում ա մեր քաղաքական տեսանկյունին, թե չէ։

Իսկ «տաք տեղի» պահով էլ, թե ով ա պատերազմում կռվելու, ով չէ։ Հենց հիմա ՀՀ-ում ապրող մարդիկ էլ կան, որոնց նեղ շրջապատում պատերազմին մասնակից ոչ ոք չկա։ Իսկ ես իմ «տաք տեղը» նստած պատերազմում կռված հարազատ ախպեր, ազգականներ ու ընկերներ ունեմ։ Ուզում եմ ասել՝ անգամ դա միանշանակ չի։

Ի դեպ, Վիշապի արտահայտած մտքերի հետ էլ համաձայն չեմ, չնայած չեմ ուզում բանավեճի մեջ մտնել։ Էդ բոլոր մտքերին կարելի ա հակադարձել փաստարկներով, «դու տաք տեղում ես նստած» փաստարկների կարիք չկա։

Հ.Գ. խոսքերի մասին պատասխանատու լինելու պահով համաձայն եմ։ Սերժ Թանկյանի վերջին հոդվածը վկա։ Իհարկե ինքն իրավունք ունի ինչ ուզում ա, ասի, բայց լավ կլինի մտածի, թե իրա ասածների իրական հետևանքներն ինչ կարա լինի։

Հ.Հ.Գ. Իսկ Հայաստան-սփյուռք տարանջատման գործին Թուրքիան ա լծված։ Իրանց ձեռնտու ա ինչքան մեծ լինի պառակտումը ու չլինի համագործակցություն, էնքան սփյուռքն իր նպատակներին չի հասնի, Հայաստանն էլ հեշտ կլինի կուլ տալը։

Արի վսյո տակի ֆիքսենք, որ "դու քո փափուկ տեղից"-ը իրականում վալիդ փաստարկ ա։ Ուզում եմ ասել, որ անկախ նրանից, որ ես էդ փաստարկը բավականին բռի ու կոպիտ ձեւով օգտագործեցի, ինքը մնում ա ճշմարիտ փաստարկ։

Իմ համար Հայաստան-Արցախ-Սփյուռք միասնությունը այլընտրանք չունի, ես բնավ կողմ չեմ, որ Սփյուռքը որեւէ կերպ օտարանա Հայաստանից, մենակ էն պարզ պատճառով, որ երկարաժամկետում հենց Սփյուռքն ա Հայաստանի հզորացման բանալին։

Գիտե՞ս ես քեզ անկեղծ կասեմ։ Քո բերած փաստարկը ինձ ստուպոռի մեջ գցեց։ Ինչու իմ բերած կոպիտ արգումենտը կիրառելի ա Վիշապի համար, բայց կիրառելի չի քո ստորագրած պետիցիայի համար։ Հետո հասկացա, որ ես չեզոք դիտորդ չեմ։ Իմ նպատակը համամարդկային ճշմարության բացահայտումը չի, իմ նպատակը ինձ խորտակող հրեշից ազատվելն ա։ Ու դրա համար ինձ սուբյեկտիվորեն հաճելի ա, երբ Սփյուռքը կիսում ա իմ մտահոգությունները, ու տհաճ ա, երբ Սփյուռքը 2018 թվի օրինակով նպաստում ա, որ իմ վզին փաթաթած հրեշը ապրի։ Ստեղ ամեն ինչ պարզ ա։ Կա ջրբաժան գիծ, որից էն կողմ յուրայիններ չեն, ու որոնց պետք ա լռեցնել, ու կա յուրային ՃԻՇՏ կողմ, որի օգնությունը առավել քան սպասելի ու հաճելի ա։ Այլ հավասար պայմաններում կարելի էր երկար քցել-բռնել, փիլիսոփայաբար մոտենալ հարցին, վերջում մի հավասարակշռված մոտեցմամբ հարցի պատասխանը տալ։ Բայց հիմա դա կիրառելի չի, ուղղակի որովհետեւ սովորական ժամանակներում չենք ապրում։

[Բարեկամ]

Քանի որ բախտի բերմամբ թե պատահմամբ քննարկման էս ճյուղի կատալիզատորը իմ արտահայտած միտքն էր, փորձեմ ավելի հստակ բացատրվել։

1․ Էսօր հասարակության տրամադրությունները ձեւավորվում են կիսով չափ ֆեյսբուքում, կիսով չափ իրական կյանքում։
2․ Ֆեյսբուքում չկան սահմաններ, հայերեն խոսացող ցանկացած մեկի արտահայտած միտքը ՈՒՆԱԿ Ա ՍՏԵՂԾԵԼՈՒ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԿԱՄ ԱԶԴԵԼՈՒ ԵՂԱԾՆԵՐԻ ՎՐԱ։
3․ Միջին վիճակագրական Պողոսը ընդունակ չի էդքան խորանալու, տարբերակելու արտահայտած միտքը դրսից էր, թե ներսից, հետո էլ վերլուծելու, թե ինչքան կշիռ տա դրանց։
4․ Ես ընդամենը ասում էի որ պետք է լինել պատասխանատու սեփական խոսքերի համար։

Պատկերացրեք մեկը հելնի ասի մեր հարեւան Վարդուշը բ** ա։ Անկախ նրանից Վարդուշը իսկապես բ** ա թե չէ՝ կասկածն արդեն Վարդուշի վրայա՝ դրանից բխող գունավոր հետեւանքներով։ Գիտեմ ինչ եք ասելու՝ դա իռացիոնալ է, դրանք վայրենի բարքեր են, ինչպես կարելի է եւ այլն, բայց իրականությունը սա է։ Վարդուշի մարդը կարա մաքսիմում հելնի էդ ասողի գլուխը ջարդի, բայց եթե օրինակ էդ ասողը օրինակի համար Ամերիկա տեղ հով լռված՝ սրա նրա վրա անպատիժ շառ ա անում, ի՞նչ անի խեղճ Վարդուշի մարդը։

Հիմա ձեր դեպքն ա։ Ես հիշում եմ թե նիկոլի իշխանության գալու օրերին ինչ վակխանալիա էր տիրում թե ակումբում, թե ֆեյսբուքում։ Ես դրսի ընկերներ ունեմ՝ Սերժի հրաժարականի օրը շամպայն էին բացում, փրկիչ էին տռռցնում։ Բայց էսօր ես եմ, որ ապրում եմ նիկոլի ստեղծած բոմժ ու մուրացիկ երկրում։

Հիմա էլի երկրում իրավիճակը անկայունացել ա, ցույցեր են, թուրքը էս յանից ա հորթուբորթ անում, նիկոլը էն յանից, ուկրաինայում էլ դե պի*դեց ա։ Իրավիճակը մազից ա կախված, ու էլի հայտնվում են Վիշապ հոպարները, որ ձանձրույթից որոշում են մտահոգվել երբեմնի հայրենիքի ճիշտ ապագայով, մեծավարի խրատներ ա որ տալիս ա, խորհուրդներ ա որ լցնում են։ Ախր ընչի հմար, այ ցավդ տանեմ, դու էդտեղ քի՞չ խնդիրներ ունես, զբաղվի քո խնդիրներով, մենք էլ մի բան կանենք մեր ապագան կորոշենք էլի․․․

Օվեդոզ ջան, էդքան էլ տենց չի։ Վարդուշի բ․․․ լինել կամ չլինելու մասին որևէ (օդում կրակած կամ հիմնավոր) հայտարարությունից հետո կասկածի մեջ կարող ա ընկնի ամեն ոք՝ թե՛ Վարդուշենց կողքի հարևանը, որ քսան տարի Վարդուշի հետ կոֆե ա խմել, թե՛ Ամերիկա տեղ հով լռվածը։ Իսկ Սերժի հրաժարականի օրը շամպայն ավելի շատ բացում էին հենց հայաստանցիները, ու հենց նրանց ոգևորությունն էր, որ քչից-շատից փոխանցվում էր սփյուռք, և որպես սփյուռքի ներկայացուցիչ տեղեկացնեմ, որ ավելի շատ "քչից", քան "շատից"․ իշխանափոխությանը ու հատկապես նիկոլին կասկածանքով վերաբերվողները սփյուռքում անհամեմատ ավելի շատ էին, քան Հայաստանում (հենց մենակ դաշնակները ու նրանց համակիրները արդեն զգալի զանգված են սփյուռքում)։
Սա էն հաշվով եմ ասում, որ երբ "մենք" ու "դուք" ես անում՝ թե Հայաստանում ապրողներն ավելի իրատեսական պատկերացում ունեն, թե ինչ ա կատարվում՝ զուտ էն հանգամանքից ելնելով, որ Հայաստանում են ապրում, թույլ տուր չհամաձայնվել։ Թեև, անկախ պատկերացումից, հայաստանցիներն են, այո, որ անմիջականորեն ու անհամեմատ ցավալիորեն կրում են կատարվածի հետևանքները, առաջին հերթին, նորից կրկնեմ, զավակներ պատերազմ ճանապարհելով․ մի ահռելի էական բան, որից սփյուռքն ապահովագրված ա։

[StrangeLittleGirl]

Արի վսյո տակի ֆիքսենք, որ "դու քո փափուկ տեղից"-ը իրականում վալիդ փաստարկ ա։ Ուզում եմ ասել, որ անկախ նրանից, որ ես էդ փաստարկը բավականին բռի ու կոպիտ ձեւով օգտագործեցի, ինքը մնում ա ճշմարիտ փաստարկ։

Իմ համար Հայաստան-Արցախ-Սփյուռք միասնությունը այլընտրանք չունի, ես բնավ կողմ չեմ, որ Սփյուռքը որեւէ կերպ օտարանա Հայաստանից, մենակ էն պարզ պատճառով, որ երկարաժամկետում հենց Սփյուռքն ա Հայաստանի հզորացման բանալին։

Գիտե՞ս ես քեզ անկեղծ կասեմ։ Քո բերած փաստարկը ինձ ստուպոռի մեջ գցեց։ Ինչու իմ բերած կոպիտ արգումենտը կիրառելի ա Վիշապի համար, բայց կիրառելի չի քո ստորագրած պետիցիայի համար։ Հետո հասկացա, որ ես չեզոք դիտորդ չեմ։ Իմ նպատակը համամարդկային ճշմարության բացահայտումը չի, իմ նպատակը ինձ խորտակող հրեշից ազատվելն ա։ Ու դրա համար ինձ սուբյեկտիվորեն հաճելի ա, երբ Սփյուռքը կիսում ա իմ մտահոգությունները, ու տհաճ ա, երբ Սփյուռքը 2018 թվի օրինակով նպաստում ա, որ իմ վզին փաթաթած հրեշը ապրի։ Ստեղ ամեն ինչ պարզ ա։ Կա ջրբաժան գիծ, որից էն կողմ յուրայիններ չեն, ու որոնց պետք ա լռեցնել, ու կա յուրային ՃԻՇՏ կողմ, որի օգնությունը առավել քան սպասելի ու հաճելի ա։ Այլ հավասար պայմաններում կարելի էր երկար քցել-բռնել, փիլիսոփայաբար մոտենալ հարցին, վերջում մի հավասարակշռված մոտեցմամբ հարցի պատասխանը տալ։ Բայց հիմա դա կիրառելի չի, ուղղակի որովհետեւ սովորական ժամանակներում չենք ապրում։

Ես համաձայն եմ ջրբաժան գծի մասով, բայց էդ ջրբաժան գիծը ոչ թե Հայաստանի ու սփյուռքի միջև ա անցնում, այլ Հայաստանի ու Արցախի թուրքացման դեմ դիմադրողների ու չդիմադրողների։ Երկու խմբի մարդիկ էլ կարող են թե՜ ՀՀ-ում լինել, թե՜ արտերկրում։ Դրա համար եմ ասում՝ տարածքային բաժանումը ճիշտ չի, գաղափարական բաժանում ա պետք տալ։ Ես ինքս էլ վաղուց գծել եմ էդ ջրբաժանը, ու ինձ հեռու եմ պահում դրա մյուս կողմում գտնվողներից՝ լինի Հայաստանից, թե սփյուռքից։

Տաք տեղի պահով էլ. ինչքան սփյուռքում տաք տեղում նստածներ կան, էնքան էլ Հայաստանում. Հայաստանում (ավելի ճիշտ՝ Երևանում) կա խավ, որը հեռավար աշխատում ա որևէ արտասահմանյան ընկերության համար (այսինքն՝ եկամուտը Հայաստանի տնտեսական վիճակի հետ կապ չունի), հարկեր չի վճարում, ապրում ա վերին-միջին խավի կյանքով, մեծ մասամբ բանակից ազատված, թուրքական նվաճման դեպքում առաջինն են կրոն ու անուն-ազգանուն փոխելու կամ անմիջապես չվելու տաք երկրներ, իսկ էս դիմադրության շարժումից ահավոր նեղված են, որովհետև դե պրոբկաներ են (այսինքն, Արցախ հանձնելը հեչ)։ Դրա համար եթե «տաք տեղը» որպես փաստարկ ենք բերում, էլի գաղափարական ա, ոչ թե աշխարհագրական։

[Overdose]

Ես համաձայն եմ ջրբաժան գծի մասով, բայց էդ ջրբաժան գիծը ոչ թե Հայաստանի ու սփյուռքի միջև ա անցնում, այլ Հայաստանի ու Արցախի թուրքացման դեմ դիմադրողների ու չդիմադրողների։ Երկու խմբի մարդիկ էլ կարող են թե՜ ՀՀ-ում լինել, թե՜ արտերկրում։ Դրա համար եմ ասում՝ տարածքային բաժանումը ճիշտ չի, գաղափարական բաժանում ա պետք տալ։ Ես ինքս էլ վաղուց գծել եմ էդ ջրբաժանը, ու ինձ հեռու եմ պահում դրա մյուս կողմում գտնվողներից՝ լինի Հայաստանից, թե սփյուռքից։

Տաք տեղի պահով էլ. ինչքան սփյուռքում տաք տեղում նստածներ կան, էնքան էլ Հայաստանում. Հայաստանում (ավելի ճիշտ՝ Երևանում) կա խավ, որը հեռավար աշխատում ա որևէ արտասահմանյան ընկերության համար (այսինքն՝ եկամուտը Հայաստանի տնտեսական վիճակի հետ կապ չունի), հարկեր չի վճարում, ապրում ա վերին-միջին խավի կյանքով, մեծ մասամբ բանակից ազատված, թուրքական նվաճման դեպքում առաջինն են կրոն ու անուն-ազգանուն փոխելու կամ անմիջապես չվելու տաք երկրներ, իսկ էս դիմադրության շարժումից ահավոր նեղված են, որովհետև դե պրոբկաներ են (այսինքն, Արցախ հանձնելը հեչ)։ Դրա համար եթե «տաք տեղը» որպես փաստարկ ենք բերում, էլի գաղափարական ա, ոչ թե աշխարհագրական։

Ես ջրբաժանը հենց քո ասած իմաստով էի օգտագործել։

Ես քո ասած բոլոր մտքերի հետ համաձայն եմ։

[Վիշապ]

Քանի որ աբսուրդը ներկա աշխարհում մի այլ կարգի թափ է հավաքում, ես ստիպված հենց իմ անձնական օրինակի համար ասեմ, որն է իմ սուբյեկտիվ իրականությունը, ուղղակի մեկը ինձ պիտի բացատրի, թե ինչու իր սուբյեկտիվ իրականությունը գոյության իրավունք ունի, իմը՝ չէ։

1. Ես ՀՀ քաղաքացի եմ դրանից բխող բոլոր իրավունքներով, բացի այդ՝ կյանքիս կեսը ապրել եմ ՀՀ–ում ու հարկ եմ վճարել, բացի այդ՝ ծառայողական պարտքս մի բան էլ ավել կատարել եմ ու ցանկացած ժամանակ լիարժեք իրավունք ունեմ ՀՀ այցելելու, կամ էլ ՀՀ–ում շարունակելու բնակությունս։ Եթե ՀՀ–ում օրինական ընտրությունների միջոցով մեծամասնությունը որոշի, որ հենց մարդը ՀՀ–ի սահմաններից դուրս է գալիս, ապա նրա ՀՀ–ի նկատմամբ կարծիքները, ձայնն ու պարտավորությունները առ ոչինչ են, ապա ստիպված սիկտիր կանեմ ՀՀ–ն կշարունակեմ ապրել Նահանգներում։ Իմիջայլոց, ասեմ, որ օրինակ Նահանգները մարդուն լիարժեք բոլոր իրավունքները, այդ թվում՝ արտերկրից ընտրելու իրավունքը տալիս է զուտ մենակ էն փաստի համար, որ մարդը ծնվել է Նահանգներում։ ՀՀ–ն արտրերկում գտնվող քաղաքացիների ընտրության վրա թքած ունի, թերևս մենակ դիվանագիտական աշխատողները կարող են էլեկտրոնային ընտրել։

2. Բայց 1-ին կետը ընդհանրապես կապ չունի, ԱՄՆ–ի տաք ու գողտրիկ անկյունում դիվանի վրա մեկնված, մի ձեռիս խորոված, մյուս ձեռիս սև իկրա ես հանգիստ կարող եմ կարծիքս ու վերաբերմունքս արտահայտել սաղ աշխարհի վերաբերյալ, հանգիստ կարող եմ ասել, որ ռուսները ապուշ են, աֆղանացիք տգետ ու հետամնաց ու հայերիս մի զգալի մասն էլ առանձնապես հետ չի մնում դեգեներատությամբ։ Սրա համար կարող ա մի խումբ վայրենիներ հարձակվեն վրես ու ծեծեն, կամ սպանեն, բայց իմ կարծիքով էդ մի խումբ վայրենիները մեկ է ավելի ճիշտ դուրս չեն գա, կմնան որպես վայրենի դեգեներատներ։

3. Ուղեղները լվացված ու խավարի մեջ ապրող լիքը փարիսեցիներ զուտ իրենց «ճիշտը» առաջ բրդելու համար զանազան մահանաներ ու կեղծ իրավուքներ ու սահմանափակումեր կարող են մոգոնել տարբեր տուֆտա հիմնավորումներով։ Աշխարհում ոչ առաջին անգամն, է, ոչ վերջինը, նույն հիմնավորումներով ինչ–որ տեղից կարող են ճիզվիտներ հավաքվել ու այրել հերետիկոսներին։

4. Մոլորությունների ու կեղծ տրամաբանությունների քաոսի մեջ չխճճվելու համար անհրաժեշտ է ուղեղը միացնել ու փորձել ռացիոնալ նպատակներ հետապնդել այս կարճ կյանքում ու էմոցիաների ու քնարական զեղումների փոխարեն ուշադրություն դարձնել պատճառահետևանքային կապերի վրա։
Թե չէ, խիյարը թարս ա բուսնելու այ սենց․



կամ սենց․

[Varzor]

... ԱՄՆ–ի տաք ու գողտրիկ անկյունում դիվանի վրա մեկնված, մի ձեռիս խորոված, մյուս ձեռիս սև իկրա...

Դե հիմա ձեռիդ էղածները մի կողմ դիր ու մարդավարի կարծիք գրի՝ Էս խի՞ ա սաղ ըսենց թարս բուսնում

Ես էլ եմ մեկ-մեկ վրդովվում, թե ասենք ինչու պիտի ԱՄՆ-ում բնակվող ՀՀ քաղաքացիները կամ հայերը մտահոգված լինեն ՀՀ իրավիճակով և ապագայով

Պարզվում է, որ բանը նրանումն է, որ անկախ գտնվելու վայրից մարդու միտքն ու զգացմունքները դիստանցիաներ չեն ճանաչում։ Բայց մի՞թե բոլորն այդ մասին գիտեն։