Սեքսիզմն ու սեքսիզմի դրսևորումները Հայաստանում

[Շինարար]

Ծլնգ ջան, ուզում էի գրառմանդ շնորհակալություն դնել, հասա Այվիի մասին ու փոշմանեցի: Հենց Այվուշկա չասելը կլիներ սեքսիզմ: Սա աշխատավայր չի, դու մի մոռացիր, որ էստեղ թեկուզ վիրտուալ բայց շատերս ջերմ գորովանք ենք միմյանց հանդեպ տածում: Մեկը ես իմ աղջիկ կոլեգային էլ կարամ փաղաքշական ձևով դիմեմ, տղային էլ՝ հիմնականում իտալական իտո, իտա կամ ռուսական ուշկա վերջավորություններով: Բայց դիմում եմ մենակ էն մարդկանց ում հետ իմ հարաբերությունները, մտերմությունը թույլ ա տալիս: Ես կողմ եմ սեքսիզիմի դեմ պայքարելուն, բայց մինչև էն կետը,որ կարողանամ իմ սիրելի մարդկանց փաղաքշաբար դիմել: Այ բանը:

[Վիշապ]

էդ ո՞ւմ պիտի դատես՝ հղի կնո՞ջը, թե՞ իր ականջից բռնած գինեկոլոգի մոտ տարած չոբան ամուսնուն, թե՞ սկեսուրին, որ ասումա՝ էս անբաշար հարսս մենակ աղջիկներ ա բերում, թե՞ բժշկին, որ ասում ա՝ էս չոբաններին մերժեմ՝ գնալու են գյուղի անասուն անասնաբուժի գերանդու տակ ընկնեն։ Ու որ էդքան դեմոգրաֆիկ կրիզիս ա, էդ խի՞ չես դու Տավուշ, գյուղ Արևահովիտում, թե՞ քո անձնական պարագաները ավելի կարևոր են քան սահմանամերձ գյուղի գյուղացիներինը։ Հեռվից ու արական մարմնի մեջից աբորտներ արքելելը էքյա հեշտ բան ա... դե իսկ օրենքով հարց լուծելը՝ լրիվ բնական ու արվող բան։

Կնոջը և բժշկին՝ դիտավորյալ սպանության համար, ամուսնուն և սկեսուրին սպանությանը դրդելու համար։ Թե խի ես Տավուշում չե՞մ, փախել եմ անիմաստ, հիվանդագին ագրեսիայից ու մուննաթից։ Քնքուշ գրառումներդ վկա։

[Վիշապ]

Սովետի ժամանակ աբորտների արգելման պրակտիկա եղել է: Արդյունքում ուղղակի աբորտներն ընդհատակ են անցել՝ հաճախ ծանր վնաս հասցնելով կնոջ առողջությանը կամ նույնիսկ բերելով նրա մահվան...

Ես չեմ ասում արգելելով կվերացնես, բայց կնվազեցնես։ Իսկ արմատական պատճառը ասեցի՝ տգիտություն և քաղքենիություն, ավելացնեմ՝ դաստիարակություն, կրթվածություն, սոցիալական ապահովություն, մի հատ էլ ավելացնեմ՝ անճարություն, հիմարություն։ Ընդհանրապես հիմարությունը դժվարահաղթահարելի պրոբլեմ է, բայց դրա դեմը միշտ պետք է պայքարել։
ՀՀ-ում սեռական ջոկողություն անողները միայն տղամարդիկ չեն, ես կասեի նույնչափ էլ կանայք են, որոնք արհեստականորեն իրենց համարում են թույլ, անպաշտպան իրենց հղիանալ-չհղիանալու մեջ էլ ավելի քիչ պատասխանատու։

[Lion]

Ես չեմ ասում արգելելով կվերացնես, բայց կնվազեցնես։ Իսկ արմատական պատճառը ասեցի՝ տգիտություն և քաղքենիություն, ավելացնեմ՝ դաստիարակություն, կրթվածություն, սոցիալական ապահովություն, մի հատ էլ ավելացնեմ՝ անճարություն, հիմարություն։ Ընդհանրապես հիմարությունը դժվարահաղթահարելի պրոբլեմ է, բայց դրա դեմը միշտ պետք է պայքարել։
ՀՀ-ում սեռական ջոկողություն անողները միայն տղամարդիկ չեն, ես կասեի նույնչափ էլ կանայք են, որոնք արհեստականորեն իրենց համարում են թույլ, անպաշտպան իրենց հղիանալ-չհղիանալու մեջ էլ ավելի քիչ պատասխանատու։

Ես առաջարկում եմ երկրի տնտեսական պայմանները լավացնել, մարդկանց լուսավորել, այդ դեպքում աբորտներն իրենք իրենց կքչանան...

[Վիշապ]

Ես առաջարկում եմ երկրի տնտեսական պայմանները լավացնել, մարդկանց լուսավորել, այդ դեպքում աբորտներն իրենք իրենց կքչանան...

Ես բոլոր թեմաներում ասել եմ ու կասեմ, կարծիքս անհողդողդ է ու անդրդվելի՝ քյաբաբն ա (քյուֆթան, տոլման) պետք բոյկոտել։ Մեկ էլ երկու բաժակից ավել խմելը։ Սրանք են հայ ժողովդրի բոլոր պրոբլեմների սկզբնաղբյուրը։

[anslov]

Ու, առանց չափազանցնելու եմ ասում, ես համոզված եմ որ աշխարհն ավելի լավ տեղ կլինի, եթե այն կանայք կառավարեն։

Եթե երազում ես էդպես երկրի մասին, ապա Ռուսաստանը այդպիսին է:
Բառացի ու սիմվոլիկ իմաստով իմպոտենտ ու կաբլուկի տակ պառկած տղամարդիկ ու նաչալնիկ կանայք:
Իմ իմացած ռուսաստանցի /ուկրաինացի/ կանայք զզված են դրանից ու երազում էին կարգին, ուժեղ, պատասխանատվությունից չխուսափող Տղամարդ ունենալ իրենց կողքին

[Տրիբուն]

Եթե երազում ես էդպես երկրի մասին, ապա Ռուսաստանը այդպիսին է:
Բառացի ու սիմվոլիկ իմաստով իմպոտենտ ու կաբլուկի տակ պառկած տղամարդիկ ու նաչալնիկ կանայք:
Իմ իմացած ռուսաստանցի /ուկրաինացի/ կանայք զզված են դրանից ու երազում էին կարգին, ուժեղ, պատասխանատվությունից չխուսափող Տղամարդ ունենալ իրենց կողքին

Իմ իմանալով Գերմանիայում ա կանցլերը կին, ոչ թե Ռուսաստանում։

[Տրիբուն]

Ոչի՞նչ, որ ես ասեմ, Տրիբուն։ Աղջիկ-տղա հարաբերակցությունը խախտված ա։

Համաձայն Երիտասարդ վերլուծաբանների հայաստանյան կենտրոնի՝ հղիության արհեստական ընդհատումների մասին վերլուծության`

Նույն տարվա կտրվածքով տվյալներ չգտա, բայց որ շատ կապիտ նայենք, տարվա ընթացքում եթե 6000 կին դիմել ա աբորտի, ու թեկուզ 1000-ը սեռի պատճառով՝ էդ շատ մեծ ցուցանիշ ա արդեն իսկ։

114/100 վատ վիճակագրություն ա։ Սրա լուծումը հղիության ժամանակ սեռը հայտնելու վրա արգելք դնելն ա։ Մի ժամանակ սենց որոշման թե օերքնի նախագիծ էր պտտվում, ի՞նչ եղավ դրա հետ։

Ու տեսեք, սովետի ժամանակ չնայած աբորտները թույլատրվում էին, սելեկտիվ աբորտներ Հայաստանում չեն եղել կամ գրեթե չեն եղել, այսինքն մենք ոնց որ էտքան էլ անտաշ չենք։ Էլի ամեն ինչ գալիս հանգում ա երկրի ընդհանուր սոցիալական վիճակին, ու կնոջ կարգավիճակին - կրթություն, աշխատանք, տնտեսական ակտիվություն։ Սովետը իրա անիմաստ տնտեսական համակարգով կարացել էր ստեղծեր մի վիճակ, որտեղ կինը ու տղամարդը հավասար սոցիալ-տնտեսական կարևորություն ունեին։

Ամեն դեպքում, իմ կարծիքով խնդիրն էլի սոցիալ-տնտեսական ա։ Աբորտների թիվը մնում ա շատ բարձր, պատճառները որպես կանոն սոցիալական են։ Ու երբ ընդհանուր աբորտների թիվը բաձր ա, սելեկտիվ աբորտներն էլ գլուխ են բարձրացնում։

[Տրիբուն]

Ծլնգը UN WOMEN -ի աշխատող ա, գրանտակեր էլի Կատակ եմ անում, սրտիդ մոտ չընդունես։ Մեկ իրանցից ա դուրս գալիս ամեն տեղ սեքսիսզմ տեսնելը ու Gender dimension-ը ամեն տեղ կոխելը, մեկ մի քանի միջազգային ՀԿ-ներից, մեկ էլ շվեդներից, կոնկրետ SIDA-ից։ Դրա համար էլ ոչ մեկը էլ լուրջ չի ընդունում։

Մի երկու տարի առաջ Կամբոջայում, տնից տեղից հեռու, վորքշոփ ա, Budget Transparency թեմայով։ Մի շվեդ անոնք պրեզենտացիայա անում, ու մի հանքի կրկնում ա gender dimension in budget transparency: Ու մազլուն էն ա, որ ոչ մեկս ռիսկ չի անում հարցնի, մոքի՛ր what the fuck do you exactly mean ?

[Տրիբուն]

Այսպիսի փաղաքշական դիմելաձևը կանանց նվաստացնում ա «պուպուշ, նուրբ, էմպաթիկ» էակների, յանի քո գործը պուպուշ լինելն ա, էս ինչու ես սենց բաներ անում/ասում։ Ու եթե այպիսի բաները հանդիպում են աշխատատեղում, դա արդեն sexual harassment ա, որևհետև խորհրդանշում է բացահայտ descriptive bias։ Դե հիմա դեմքիս մի բանակ ակումբցիներ կթռնեն, յանի՝ այդ կինը դադարում ա կին լինել և այլն... ես էլ այս կանխազգացված հարցին կանխավ հարցով պատասխանեմ՝ դու կնո՞ջ հետ ես աշխատում, թե՞ լավ կամ վատ մասնագետի, դու կնո՞ջ հետ ես շփվում, թե՞ հետաքրքիր կամ ահետաքրքիր ակումբցու, կնո՞ջ հետ ես մարշրուտկա նստում, թե՞ իր ու քո անձնական տիրույթները հարգող ուղեկցի։ Դե լիքը տղամարդկանց ու կանանց համար այս բոլոր հարցերի պատասխանը «իհարկե՜ կնո՛ջ» ա, ու իրանց ցավն էլ տանեմ, մենակ թե իրար լավ հասկանաք, ու իրար «մերձանալու» հարմար վայր ունենաք, իսկ լիքը ուրիշներին կյանքը հետաքրքիր է արդեն լավ ուղեվորներ, լավ աշխատակիցներ ու խոհեմ զրուցակիցներ ունենալուց էլ՝ անկախ այդ մարդկանց կին, տղամարդ կամ չեբուրաշկա լինելուց։ Ու քանի դու մարդուն անձնապես փայլուն չես ճանաչում, ու չես ստուգել որ իրա համար օքեյա, որ իրան աշխատավայրում (մարշրուտկում, ակումբում) «քաղցրս» կամ Հասուշկա, Վալյուշկա, Մատրեշկա անվանվելը, հարգի էդ մարդու «չպուպուշացվելու» ցանկության իրավունքը։

Ես Ivy-ին էսքան ժամանակ փաստորեն նվաստացրել եմ, խաբար չեմ եղել։ Ես Ակումբի Գալաթեային Գալո եմ դիմում, Չուկին՝ Չուկիտո, Մեֆին՝ Մեֆիկո, StrangeLittleGirl-ին՝ Յոհի Սրանցից քանի՞սն ա սեքսիզմ։ Այ սենց աբսուրդների մասին էի ես խոսում, որ թույլ չեն տալիս մնացածը լուրջ ընդունել։ Մի կողմից սելեկտիվ աբորտներ, որը շատ լուրջ ա, իսկ մյուս կողմից Այվի-ին Այվուշկա չի կարելի ասել, քանի որ ինքը կարող ա փաղաքշվի ու նվաստանա։

Ասենք ո՞նց պիտի դիմեի, որ սեքսիզմ չլիներ։ Այվի-ին Այվուշ եմ իմ ինտիմ երազներում պատկերացնում, Այվուշ եմ դիմում Ավելի վատ կլիներ (Այվուշ ջան, կներես բայց պիտի ասեմ) եթե ես իրան դիմեի «արա Այվո» ու պատկերացնեի փռչոտ, քրտնած, պատիկ տակ կանգնած շռելուց։

[ivy]

Ասենք ո՞նց պիտի դիմեի, որ սեքսիզմ չլիներ։ Այվի-ին Այվուշ եմ իմ ինտիմ երազներում պատկերացնում, Այվուշ եմ դիմում Ավելի վատ կլիներ (Այվուշ ջան, կներես բայց պիտի ասեմ) եթե ես իրան դիմեի «արա Այվո» ու պատկերացնեի փռչոտ, քրտնած, պատիկ տակ կանգնած շռելուց։

Տրիբուն ջան, էս հատվածդ տեղով սեքսիզմի վառ դրսևորում էր. անվումընի աշխատող ըլնեմ ։)

Արի դու քո գրածները մի ավելի ծաղկացրու, արդեն մի ձև Թրամփի "locker room talk"-ն է հիշեցնում ։)

[Apsara]

Կարդում եմ ու մտածում, որ հաստատ ամեն բանի մեղավորը բնությունն ա, առաջին սեքսիստ էլ բնությունն ա եղել, որ մարդու երկու իրարից ահավոր տարբերվող տեսակներ ա ստեղծել, ամեն մեկին իր առաջնային ու էլի տարբեր դերեր ա տվել, տարբեր ֆիզիկական և մտավոր հնարավորություններ ու կանգնել մի կողմ՝ դե իրար կոկորդ կրծեք, բայց լրիվ անիմաստ․․․

հ․գ․ Ծլնգին էլ հաստատ ճանաչում եմ

[ivy]

Ապսարա ջան, տարբեր մտավոր հնարավորություններ ասելով` ի՞նչ նկատի ունես։

[Apsara]

Ապսարա ջան, տարբեր մտավոր հնարավորություններ ասելով` ի՞նչ նկատի ունես։

ընկալումները ու աշխարհը տեսնելու ու արտահայտելու հնարավորությունները, օրինակ կինը նոր տարածք մտնելիս ոչ թե մուտքերն ու ելքերն ա ֆիքսում ենթագիտակցորեն, այլ այն մարդկանց որոնք գտնվում են այդ տարածքում, ինչպես նաև ակնթարթորեն ֆիքսում ա, ով ում ոնց նայեց և ով ում կողքն ա կանգնած: Իսկ տղամարդը առաջին հերթին մուտքերն ու ելքերն ա ֆիքսում, տարածքի չափսն ու ձևը ու էլի եսիմ ինչ, իսկ որ հարցնես էն կնոջը տեսար ոնց էր իրա մարդուն նայում, հաստատ չի տեել: Նույն մտավոր հնարավորություն ա, երբ կին ու տղամարդ ավտոյի տակ ընկնելիս են լինում մեկը տեղում քարանում ա, մյուսը առաջ ա վազում: Դա ինչ ա նշանակում, որ ի սկզբանե ամեն բան շատ տարբեր ա ստեղծված:

[Յոհաննես]

ընկալումները ու աշխարհը տեսնելու ու արտահայտելու հնարավորությունները, օրինակ կինը նոր տարածք մտնելիս ոչ թե մուտքերն ու ելքերն ա ֆիքսում ենթագիտակցորեն, այլ այն մարդկանց որոնք գտնվում են այդ տարածքում, ինչպես նաև ակնթարթորեն ֆիքսում ա, ով ում ոնց նայեց և ով ում կողքն ա կանգնած: Իսկ տղամարդը առաջին հերթին մուտքերն ու ելքերն ա ֆիքսում, տարածքի չափսն ու ձևը ու էլի եսիմ ինչ, իսկ որ հարցնես էն կնոջը տեսար ոնց էր իրա մարդուն նայում, հաստատ չի տեել: Նույն մտավոր հնարավորություն ա, երբ կին ու տղամարդ ավտոյի տակ ընկնելիս են լինում մեկը տեղում քարանում ա, մյուսը առաջ ա վազում: Դա ինչ ա նշանակում, որ ի սկզբանե ամեն բան շատ տարբեր ա ստեղծված:

Ըհը,փաստորեն ես կին եմ։Շնորհակալություն ինֆորմացիայի համար ։ճ