Ինչու՞ է պետական մակարդակով աղավաղվում հայոց լեզուն.

[Աթեիստ]

Կարծում եմ շատերդ եք արդել նկատել թե վերջին տարիների ընթացքում ինչքան է փոխվել մեր լեզուն:

Բերեմ մի քանի վառ օրինակ.
1. Դպրոցական տարիներին հատուկ նշվում էր, որ միակ թիվը, որը գրվում է "ը"-ով ինն է - "ԻՆԸ":
Իսկ վերջին 2-3 տարիների ընթացքում "ը"-ով սկսեց գրվել նաև տաս (10) թիվը:
(Ինձ համար առաջին շշմեցուցիչ փաստը տաս հազար դրամանոց թղթադրամն էր):
Վերջերս նույնիսկ "Եթեր" շաբաթաթերթում հանդիպեց "յոթԸ օր" արտահայտությունը:

2. Նույն դպրոցական տարիներին բացատրվում էր "Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ ԲԱՐն եմ սիրում" -ի ԲԱՐ-ի իմաստը.
Իսկ հիմա 1000 դրամանոց թղթադրամի վրա տպվում է ԲԱՌԸ, իսկ լեզվագետները սկսել են բանավիճել, թե որ տարբերակն է ճիշտ:

3. Մենք այբուբենում վաղուց արդեն չունենք "ւ" (վյուն) տառը, և նույնքան վաղուց ունենք "և" տառը.
Իսկ հիմա եթե ուշադրություն դարձնեք, գրեթե բոլոր թերթերում և գրքերում "և"-ի փոխարեն գրվում է "եւ":

Ես սա համարում եմ ոչ թե լեզվի էվոլյուցիա, այլ ոտնձգություն լեզվի նկատմամբ:
Սպասում եմ Ձեր կարծիքներին:

[Սահակ]

3. Մենք այբուբենում վաղուց արդեն չունենք «ւ» (վյուն) տառը, և նույնքան վաղուց ունենք «և» տառը. Իսկ հիմա եթե ուշադրություն դարձնեք, գրեթե բոլոր թերթերում և գրքերում «և»-ի փոխարեն գրվում է «եւ»։

«և»-ի փոխարեն «ե ւ» գրողների մի մասը կարծում է որ դրանով նրանք հետ են վերադառնում հին և «իսկական» հայերեն գրելաձևին։

Հետաքրքիրը նա է որ նույնիսկ ամենահին ժամանակներին փոքրատառերով գրելիս միշտ գրել են «և»-ով։
Օրինակների համար կարող եք նայել այս երկու 1286 թվականի մատենագիրներին՝
http://armenianstudies.csufresno.edu...aspx?index=091
http://armenianstudies.csufresno.edu...aspx?index=092
այս նկարների մեծացրած տարբերակները՝
http://armenianstudies.csufresno.edu...ighres/091.jpg
http://armenianstudies.csufresno.edu...ighres/092.jpg
Ուրիշ մատենագիրներ տեսնելու համար կարող եք կարդալ http://armenianstudies.csufresno.edu...miniatures.htm

Հայերեն լեզվով տպված ամենառաջին գիրքը (1666 թ․ Ամստերդամ) նույնպես օգտագործել է «և»։
http://www2.kb.dk/elib/mss/treasures...n/82_175_a.htm
http://img.kb.dk/ha/boghist/uaes/82/82_175_a2.jpg

Այսինքն հա՛մ գրաբարում, հա՛մ աշխարհաբարում, հա՛մ ձեռագրերում, հա՛մ տպված գրքերում միշտ գրել ենք «և»-ով փոքրատառերով գրելիս, իսկ մեծատառերով գրելիս առաջ գրում էին «ԵՒ» իսկ հիմա գրում ենք «ԵՎ»։

[SAS]

Կարծում եմ շատերդ եք արդել նկատել թե վերջին տարիների ընթացքում ինչքան է փոխվել մեր լեզուն:

Բերեմ մի քանի վառ օրինակ.
1. Դպրոցական տարիներին հատուկ նշվում էր, որ միակ թիվը, որը գրվում է "ը"-ով ինն է - "ԻՆԸ":
Իսկ վերջին 2-3 տարիների ընթացքում "ը"-ով սկսեց գրվել նաև տաս (10) թիվը:
(Ինձ համար առաջին շշմեցուցիչ փաստը տաս հազար դրամանոց թղթադրամն էր):
Վերջերս նույնիսկ "Եթեր" շաբաթաթերթում հանդիպեց "յոթԸ օր" արտահայտությունը:

Ընտրությունները տեղի կունենան մինչև հուլիսի տասը:

Հանդիպումները տեղի կունենան տաս օրը մեկ:Տաս, քսան տարի է հետո ամեն ինչ կփոխվի:

Ինչո՞ւմն է խնդիրը: Որ ֆինանսների նախարարությունում նստած են ռուսախոս անգրագետնե՞ր:

2. Նույն դպրոցական տարիներին բացատրվում էր "Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ ԲԱՐն եմ սիրում" -ի ԲԱՐ-ի իմաստը.
Իսկ հիմա 1000 դրամանոց թղթադրամի վրա տպվում է ԲԱՌԸ, իսկ լեզվագետները սկսել են բանավիճել, թե որ տարբերակն է ճիշտ:

Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ ԲԱՐն եմ սիրում՝ տափակություն է և Չարենց պետք է լինել «արևահամ ԲԱՌ» հորինելու համար: Չարենցը գրել է «արևահամ ԲԱՌ», բայց հրատարակության ժամանակ գրաշարին թվացել է, թե վրիպակ է և բաՌը դարձրել է բար( =բերք, բարիք):Հետագա հարատարակություններում սխալը ուղղել են:Իսկ գրականագետները(Ազատ Եղիազարյան, Գասպարյան և ուրիշներ) զարմացել ու զայրացել էին, որ հայկական թղթադրամների վրա կրկնել են նույն սխալը և աղավաղել Չարենցի հանճարեղ տողը: Բանաստեղծության ամբողջ հմայքն ու խորությունը այդ երկու հատիկ բառերի զարմանահրաշ զուգորդության մեջ է: Հայոց բառերը( բարերից առավել) արևի համ ու հոտ ունեն:

3. Մենք այբուբենում վաղուց արդեն չունենք "ւ" (վյուն) տառը, և նույնքան վաղուց ունենք "և" տառը.
Իսկ հիմա եթե ուշադրություն դարձնեք, գրեթե բոլոր թերթերում և գրքերում "և"-ի փոխարեն գրվում է "եւ":

Ես սա համարում եմ ոչ թե լեզվի էվոլյուցիա, այլ ոտնձգություն լեզվի նկատմամբ:
Սպասում եմ Ձեր կարծիքներին:

Ինչպե՞ս թե ւ-վյուն չունենք,իսկ «ու» ինչպե՞ս ենք գրում: և-ը լիգատուրա(երկու տառերի կապակցություն) է, որ ստացել է տառի կարգավիճակ: Բայց մենք կարող ենք ապրել առանց և-ի, առանց ւ-ի՝ ոչ: Դասական ուղղագրութիւնն անհնար է պատկերացնել առանց վիւն-վյունի:

Իսկ իմ կարծիքը կայանում է նրանում, որ ԵՍ ԻՆՔՍ չաղավաղեմ հայոց լեզուն: Եթե ամնեն մեկը զգա իր անձնական պատասխանատվությունը(սա վերաբերում է ոչ միայն լեզվին) լեզվի հանդեպ, ապա վաղ թե ուշ ամեն ինչ կփոխվի: Ինչ փույթ, թե ոմնաք աղավաղում, բռնաբարում են լեզուն:Ահա մի թարմ օրինակ.http://www.akumb.am/showthread.php?t=9917 #4

Եթե ավելի լավ թարգմանություն կա, գտնելու դեպքում անպայման դիր էլի. բայց սա համենայն դեպս ինձ հանդիպացներից մեջներց հաջողնա:

Սա ինչերե՞ն է, մի՞թե դպրոցներում, ԲՈՒՀ-երում այսպիսի եզոպոսյան լեզու են սովորեցնում:Խոսքը տառասխալ- վրիպակների մասին չէ(չարյաց փոքրագույնը), այլ լեզվամտածողության(չարյաց մեծագույնը):

[Աթեիստ]

Ինչպե՞ս թե ւ-վյուն չունենք,իսկ «ու» ինչպե՞ս ենք գրում: և-ը լիգատուրա(երկու տառերի կապակցություն) է, որ ստացել է տառի կարգավիճակ: Բայց մենք կարող ենք ապրել առանց և-ի, առանց ւ-ի՝ ոչ: Դասական ուղղագրութիւնն անհնար է պատկերացնել առանց վիւն-վյունի:

Կրկնեմ, մեր ժամանակակից այբուբենում գոյություն չունի "ւ" տառ, մենք ունենք "ու" տառ և "և" տառ: "Ու"-ն տառ է, ոչ թե երկու տառերից կազմված ԲԱՌ, ինչպես և "և"-ը: Մենք խոսում ենք ոչ թե նրանց ծագման, այլ ներկայիս այբուբենից շեղումների մասին:

Իսկ "տաս"-ը քո բերած օրինակում ընդամենը որոշյալ առումով էր, իսկ եթե մեկ օր հետևես Հ1 հեռուստաընկերության եթերին, ապա կնկատես "տասը" (անորոշ առումով) թվականի օգտագործման բազմաթիվ օրինակների.
"տասԸ տարի շուկայում", "տասԸ միավոր" և այլ արտահայտություններում:

[Պանդուխտ]

Կրկնեմ, մեր ժամանակակից այբուբենում գոյություն չունի "ւ" տառ

Զրուցակիցներս այս ակումբում, մի քանի անգամ կրկնել են վերեւի միտքը, բայց ես չեմ հասկացել: Ուրեմն Հայաստանում. Այբուբենը առա՞նց «Ւ»ի սովորում են:
Սիրելի Անաստուած, ըստ երեւոյթին աղաւաղումը այլ տեղ պէտք է փնտռել:
Այբուբենից ջնջելով մի տառ, յանցանք գործուել է նրա հնարիչի եւ Հայ դպրութեան հանդէպ: Իսկ դուք որքան որ էլ ասե՛ք. «ԵՒ»ը բառ չէ այլ տառ է, դարձեալ ոչինչ է փոխւում, որովհետեւ բառը տառ չի լինում:
«Եւ»ը եւ «ու»ն առանձին տառեր համարելով անգլերէնում՝ andը, արաբերէնում՝ «ուա»ն կամ՝ «ու»ն, թրքերէնում (հայերից կամ արաբներից փոխառուած) «վէ»ն առանձին տառեր հռչակելու նման մի երեւոյթ է, մինչ վերոյիշեալ լեզուներում դրանք բառեր են եւ նշանակում են՝ «եւ», «ու»: Շատ խօսեցինք Աբեղեանի ուղղագրութեան մասին: Վերեւի մեր զրոյցը տեղի պիտի չի ունենար, եթէ երբէք Աւանդական ուղղագրութիւնը հասարակութեան հասանելի դարձնելու համար չպարզեցուեր:

[Enipra]

1. Դպրոցական տարիներին հատուկ նշվում էր, որ միակ թիվը, որը գրվում է "ը"-ով ինն է - "ԻՆԸ":
Իսկ վերջին 2-3 տարիների ընթացքում "ը"-ով սկսեց գրվել նաև տաս (10) թիվը:
(Ինձ համար առաջին շշմեցուցիչ փաստը տաս հազար դրամանոց թղթադրամն էր):
Վերջերս նույնիսկ "Եթեր" շաբաթաթերթում հանդիպեց "յոթԸ օր" արտահայտությունը:

Անմիջապես ասեմ, որ "տասը" ճիշտ է. ստուգեցի բառարանով։ Ինտերնետում էլ գտա հետևյալը.

Պարզ թվականներ
1 մեկ, մի
2 երկու, երկուս
3 երեք
4 չորս
5 հինգ
6վեց
7յոթ
8ութ
9ինը, ինն
10տասը, տասն, տաս

Տասը թվականն ունի նաև տասն և տաս ձևերը, որոնք հիմնականում օգտագործվում են բարդ բառերում, երբեմն՝ նաև ինքնուրույն։
Տաս ձևը գրական լեզու մուտք է գործել խոսակցականից և մրցակցում է տասը ձևի հետ։

Ավելի մանրամասն կարող եք կարդալ այստեղ ռուսերենով.
http://hayeren.hayastan.com/mak-kir7.html

Ավելացվել է 8 րոպե անց

Ինչո՞ւմն է խնդիրը: Որ ֆինանսների նախարարությունում նստած են ռուսախոս անգրագետնե՞ր:

Չեմ ուզում վիրավորել այս ուղղումով, բայց խոսելով տարատեսակ սխալների մասին՝ օգտագործում եք ռուսաբանություն (в чём дело?)։ Խնդիրը ոչ մի բանում էլ չի, խնդիրն այս է կամ այն է, այսինքն՝ պետք է հարցնել՝ ո՞րն է խնդիրը ։

[SAS]

Կրկնեմ, մեր ժամանակակից այբուբենում գոյություն չունի "ւ" տառ, մենք ունենք "ու" տառ և "և" տառ: "Ու"-ն տառ է, ոչ թե երկու տառերից կազմված ԲԱՌ, ինչպես և "և"-ը: Մենք խոսում ենք ոչ թե նրանց ծագման, այլ ներկայիս այբուբենից շեղումների մասին:

Աթեիստ,

«ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ այբուբեն» հասկացութիւն գոյութիւն չունի, կա մի այբուբեն, որ ստեղծել, հորինել, հնարել է բոլոր ժամանակների Մեծագոյն Հայը՝ «այր մի՝ Մաշտոց անուն»:Ի գիտութիւն ձեզ. այսաւր էլ մեր մանուկները դպրոցում այբի ու բենի կողքին հեգում են նաեւ ւիւն-վյուն:

[SAS]

Շատ խօսեցինք Աբեղեանի ուղղագրութեան մասին: Վերեւի մեր զրոյցը տեղի պիտի չի ունենար, եթէ երբէք Աւանդական ուղղագրութիւնը հասարակութեան հասանելի դարձնելու համար չպարզեցուեր:

Պանդուխտ եղբայր, ուղղագրության փոփոխումը հետապնդում էր միայն քաղաքական խնդիրներ, այն է՝ էլ ավելի հեռացնել իրարից հայության տարբեր հատվածները: Աբեղյանը պարզապես գործիք էր, խամաճիկ պատվիրատուների ձեռքին: Հայ բոլշևիկները, որ հիմնականում ռուսախոս հայեր էին, դարձան ոչ միայն պատուհաս հայ ժողովրդի գլխին, այլ նաև բերանը:Սակայն այդ բերանը հայերեն չէր խոսում և բերան դառնալու փոխարեն, բառիս բուն իմաստով, քու***** հայ ազգի բերանը:

Ավելացվել է 7 րոպե անց

Չեմ ուզում վիրավորել այս ուղղումով, բայց խոսելով տարատեսակ սխալների մասին՝ օգտագործում եք ռուսաբանություն (в чём дело?)։ Խնդիրը ոչ մի բանում էլ չի, խնդիրն այս է կամ այն է, այսինքն՝ պետք է հարցնել՝ ո՞րն է խնդիրը ։

Լավ բանի համար չեն վիրավորվում, շնորհակալություն: Դուք ճիշտ եք, տասնյակ տարիներ կտրված լինելով հայկական միջավայրից, ուղեղս մի քիչ ... սոխացել է: Իսկ կարելի՞ է ասել՝ ինչո՞ւմն է բանը:

Ստորագրություն՝ ճանաչիր ինձ:
Պատասխան՝ ճանաչեցի քեզ:

[Enipra]

Լավ բանի համար չեն վիրավորվում, շնորհակալություն: Դուք ճիշտ եք, տասնյակ տարիներ կտրված լինելով հայկական միջավայրից, ուղեղս մի քիչ ... սոխացել է: Իսկ կարելի՞ ասել՝ ինչո՞ւմն է բանը:

Ուրախ եմ, որ օգտակար համարեցիք գրառումս։
Ոչ, չի կարելի։ Համոզված չեմ, որ ճիշտ եմ, բայց երևի պետք է հարցնել՝ բանն ի՞նչ է։ Ավելի տարածված սխալ է «բանը նրանում է» արտահայտությունը, որը պետք է փոխարինվի «բանն այն է» ձևով։

[Ուլուանա]

Ուրախ եմ, որ օգտակար համարեցիք գրառումս։
Ոչ, չի կարելի։ Համոզված չեմ, որ ճիշտ եմ, բայց երևի պետք է հարցնել՝ բանն ի՞նչ է։ Ավելի տարածված սխալ է «բանը նրանում է» արտահայտությունը, որը պետք է փոխարինվի «բանն այն է» ձևով։

Ճիշտ ես, Արփինե։ «Բանը նրանում է» արտահայտությունը նույնպես ռուսաբանություն է, թեկուզև խիստ տարածված...

ԵԵս իմ անուշ Հայաստանի արևահամ ԲԱՐն եմ սիրում՝ տափակություն է և Չարենց պետք է լինել «արևահամ ԲԱՌ» հորինելու համար: Չարենցը գրել է «արևահամ ԲԱՌ», բայց հրատարակության ժամանակ գրաշարին թվացել է, թե վրիպակ է և բաՌը դարձրել է բար( =բերք, բարիք):Հետագա հարատարակություններում սխալը ուղղել են:Իսկ գրականագետները(Ազատ Եղիազարյան, Գասպարյան և ուրիշներ) զարմացել ու զայրացել էին, որ հայկական թղթադրամների վրա կրկնել են նույն սխալը և աղավաղել Չարենցի հանճարեղ տողը: Բանաստեղծության ամբողջ հմայքն ու խորությունը այդ երկու հատիկ բառերի զարմանահրաշ զուգորդության մեջ է: Հայոց բառերը( բարերից առավել) արևի համ ու հոտ ունեն:

Ես տվյալ հարցում այնքան էլ տեղեկացված չեմ, հետևաբար չեմ կարող պնդել, որ Չարենցը այս կամ այն ձևն է գրել, բայց տրամաբանելով ու լեզվական գիտելիքներիս վրա հիմնվելով՝ չեմ կարող համաձայնել, որ «արևահամ բար» արտահայտությունը տափակություն է, իմ կարծիքով, բար (պտուղ, բերք, բարիք) բառի համար արևահամ մակդիրը միագամայն տրամաբանական է ու գեղեցիկ, տրամաբանականության առումով նույնը կարելի է ասել նաև «Հայաստանի բար» արտահայտության մասին, իսկ, օրինակ, «Հայաստանի բառ» արտահայտությունը, համաձայնեք, որ այնքան էլ համոզիչ չէ։

[Արիս]

Մի բան ինձ դուր չի գալիս, ավելի ճիշտ ցավ է պատճառում, որ փողոցում մեծ գովազդային վահանակների վրա պակցված է, ՀՀ (չեմ հիշում ինչը) հիշեցնում է...ՀՀ պետական լեզուն Հայերենն է....
Շատ ամոթա..., էս ինչ օրի ենք հասել?
Հ.Գ.
Պ. Սևակի <Հայոց Լեզու> գործը ծանոթ է?

[keyboard]

Արտակ ջան, այո, ես էլ քեզ պես վաղուց նկատել էի այս խեղաթյուրանքները:
Փոխարենը լեզուն կատարելագործեն և զարգացնեն, օրենք են մշակում և ընդունում, որով սերիալներն ու ֆիլմերը թարգմանում են հայերեն և ինչ բառ ասես օգտագործում են՝ համարելով հայկական բառադարանից հանված բառեր: Ամոթ է, երբ երեխային չես կարողանում բացատրել ֆիլմում օգտագործված հայերեն բառի իմաստը, քանի որ իրականում, եթե այն լեզվով, որից թարգմանում են այդ բառը՝ չի ունենում այն նշանակությունը ինչ որ թարգմանում են: Սա մեր պետականության, լեզվի, մշակույթի վրա կազմակերպված հերթական կործանանրար գործընթացն է:
Այս ամենից ելք չեմ տեսնում առայժմ, քանի որ թե՛ լեզվի տեսչությունը, թե՛ կրթության նախարարությունը ամեն մի պաշտոնիայի փոփոխության հետ կրում է գլոբալ փոփոխություն և դա անդրադառնում է մեր և մեր սերունդների վրա:
Չկա օրենք, համապատասխան մարմին, որը պետք է հաստատուն պահի լեզվի և մշակույթի իրական, դարերից եկած արժեքները:
Չգիտեմ, որքանով է հնարավոր այս ամենի իրականացումը, բայց հույսս չեմ կորցնում:
Շնորհակալ եմ ուշադրության համար:

[Ramzes]

Այսօր, ինչ խոսք, բավականին շատացել են լեզվական աղավաղումները, որը տանում է շատ տխուր հետևանքների: Հատկապես անընդունելի են ինձ համար պետական բարձրագույն ապարատի ներկայացուցիչների կողմից կատարվող լեզվական սխալները:Մատների վրա կարելի է հաշվել այն անձանց, ովքեր խոսում են գրագետ հայերենով, հատկապես վերջերս էլ սկսել են օգտագործել ժարգոնային արտահայտություններ: Ես կոչ եմ անում նրանց առաջին հերթին գրագետ խոսել սովորել և ապա միայն ստանձնել այդչափ պատասխանատու պաշտոններ: Ի վերջո դա պետական մակարդակով լեզվի աղավաղում է:

[Racer]

Ես տվյալ հարցում այնքան էլ տեղեկացված չեմ, հետևաբար չեմ կարող պնդել, որ Չարենցը այս կամ այն ձևն է գրել, բայց տրամաբանելով ու լեզվական գիտելիքներիս վրա հիմնվելով՝ չեմ կարող համաձայնել, որ «արևահամ բար» արտահայտությունը տափակություն է, իմ կարծիքով, բար (պտուղ, բերք, բարիք) բառի համար արևահամ մակդիրը միագամայն տրամաբանական է ու գեղեցիկ, տրամաբանականության առումով նույնը կարելի է ասել նաև «Հայաստանի բար» արտահայտության մասին, իսկ, օրինակ, «Հայաստանի բառ» արտահայտությունը, համաձայնեք, որ այնքան էլ համոզիչ չէ։

Համաձայան եմ՝ «Հայաստանի բառ» արտահայտությունը անիմաստ է, իսկ «Հայաստանի բար» հասկանալի և ընդունելի: Իսկ որ լիներ, ենթադրենք՝ «Ես իմ անուշ հայերենի արևահամ բառն եմ սիրում» լրիվ հասկանալի կլիներ:
Հետաքրքիր է, ձեռագիր-բնօրինակը պահպանվե՞լ է: