Ռաբիս. արվե՞ստ թե՞...

[urartu]

Ռաբիս
Ռաբիս հապավումը օգտագործման մեջ է մտել Խորհրդային Միության ժամանակներից: Արվեստի աշխարհն ի մի բերելու և արվեստագետներին մի կազմակերպության մեջ միավորելու նպատակով, 1920-ական թվականների սկզբին ստեղծվեց ՍՍՌՄ արվեստի աշխատողների արհմիության միությունը և, համապատասխանաբար, ռաբիսի հայաստանյան նահանգային բաժինը։ Հայաստանում ռաբիսի առաջին անդամներից են եղել Ալեքսանդր Սպենդիարյանը և Հայկանուշ Դանիելյանը։ Որոշ ժամանակ անց ստեղծագործական միություններ կազմավորվեցին, իսկ դրանից հետո արվեստագետներն ու գրողները ըստ ոլորտների առանձնացան և ռաբիսը աստիճանաբար վերածվեց հարսանիք և հուղարկավորություն սպասարկող սիրող երաժիշտների հիմնարկի ու կարճ ժամանակում դարձավ այստեղ-այնտեղ թափառող, քոչվորական երգի հավաքագրման ու զարգացման կենտրոն:

Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, ռաբիսն իբրև հասարակամտչելի մի երաժշտություն տարացվեց Հայաստանում, որը տարածվեց նաև հայկական սփյուռքի համայնքներում՝ մանավանդ Լոս Անջելեսի շրջանում, որտեղ երաժշտության մեծ մասը ներկայում արտադրվում
Երաժշտական բնութագրեր

Ներկա ռաբիս երաժշտությունը, ըստ քննադատությունների, արաբական կամ թուրքական ծագում ունի: Այն օգտագործում է կլկլակոկորդ ձայներ, և պարունակում է օտարալեզու հնչերանգներ և շեշտադրություններ: Դա ընդհանրապես հիմնված է հանրամատչելի բալադի վրա՝ սիրո թեմայով: Ռաբիսի երգիչները, մի քանի բացառություններով, տղամարդիկ են: Սովորաբար տենորի մեջ է երգվում: Երգիչը ընդհանրապես հիմնական մեղեդիի կողքին ողբում է մի տեսակ իմպրովազացիայով, ընդհանրապես կլկլակոկորդ ձայներով եթե կարելի է դրանք ստեղծել: Երգերից շատերը միջ-արևելյան են՝ հայերեն բառերով: Նվագախումբը ընդհանրապես ամբողջովին սինտեցված գործիքներով է, որոշակի ժամանակ հայկական դուդուկով՝ մտադրված թախծալի տրամադրությունը շեշտելու համար: Ռաբիսի ներկա հայտնի երգիչներից են՝ Թաթուլ Ավոյանը (Թաթուլ) և Հայկ Ղևոնդյանը (Սպիտակցի Հայկո):

Ռաբիսը համեմատելի է թուրքական Արաբեսկ ոճի հետ, որը նաև պատկանում է բանվոր դասակարգի, և իր առավել հայտնի երգիչներից են Օրհան Գենցեբեյ և Իբրահիմ Թաթլիսեսը (Իբո): Արաբեսկն էլ, ինչպես ռաբիսը Հայաստանում, քննադատվել է Թուրքիայում իր արաբական ոճի համա
Կենցաղակարգի հաստատատիպեր

Առաջացել և տարածվել են ռաբիս երգիչների և հետևորդների հաստատատիպեր, որոնք վերաբերվում են իրենց տեսքին, ինչպես նաև գործադրված ժողովրդական մշակույթին

Դրանց շարքում են՝

* Մատերիալիստական վերամբարձություն
* Արևի ակնոցի օգտագործում բոլոր դեպքերում, անկախ եղանակից
* Պաշտոնական հագուստը տիպիկապես մեծ մասամբ սև է, և բաղկացած է նեղ, բարձրակրունկ և սուր թաթով (ծիծակ) ընդօրինակված իտալական կաշվե կոշիկներից, տաբատից և օձիքով մետաքսե վերնաշապիկներից
* Ռուսերեն և հայերեն ժառգոնի ուժեղ խառնուրդի օգտագործում
* Ռաբիս երաժշտության հետևնորդություն
* Իգական սեռի գրավչության մեջ բարձր ինքնավստահություն

ընդհանուր առումով որակյալ ռաբիսին դեմ չեմ, բայց երբ ռաբիսացնում են մաքուր ազգային երգերը, այ դա չեմ ընդունում, դա նույնիսկ կարելի է ասել հանցագործություն է, ինչ է նշանակում գուսան Շերամ երգել թուրքական կլկլոցներով, ու երաժշտությամբ

[Հարդ]

Համաձայն չեմ: Արվեստը արվեստ է մնում բոլոր դեպքերում:

Ինձ առանձնապես չի հետաքրքրում այն արվեստը, որը կատարելուց կատարողը մտածում ա էս էլ երգեմ, գնամ պրադո առնեմ:

[Շինարար]

Ինձ առանձնապես չի հետաքրքրում այն արվեստը, որը կատարելուց կատարողը մտածում ա էս էլ երգեմ, գնամ պրադո առնեմ:

Մեզ մոտ չգիտեմ ինչու արմատացած ա սոված, թոքախտավոր, վաղամեռիկ արվեստագետի կերպարը, իսկ Սալվադոր դալին միլիոնատեր էր, Այվազովսկին էլ վատ չէր ապրում, արվեստագետը, այո, պիտի փող աշխատի, այլ բան է, որ արվեստ ստեղծելիս նա չպետք է մտածի եկամուտների մասին, դրանում լիովին համաձայն եմ, իսկ ռաբիսը իհարկե արվեստ չի, ամեն փոփ երաժշտություն էլ արվեստ չի, մեր երգիչները մեկ-մեկ սկսում են խոսել իրանց արվեստից, իսկ արվեստը այլ բան է, որ չեն ասում՝ Շուշան Պետրոսյանի արվեստը, դրա համար կա գործունեություն բառը, Շուշանի երաժշտական գործունեությունը, բայց արվեստը Կոմիտասն ա, Արամ Խաչատրյանը, Մանսուրյանը, Առնո Բաբաջանյանի «Նոկտյուրնը», բայց ոչ տաս ռուբլով գրած հազարավոր երգերը: Շատ զգույշ պետք է օգտագործել արվեստ բառը, որ իսկական արվեստագետը չվիրավորվի:

[Դեկադա]

Մեզ մոտ չգիտեմ ինչու արմատացած ա սոված, թոքախտավոր, վաղամեռիկ արվեստագետի կերպարը, իսկ Սալվադոր դալին միլիոնատեր էր, Այվազովսկին էլ վատ չէր ապրում, արվեստագետը, այո, պիտի փող աշխատի, այլ բան է, որ արվեստ ստեղծելիս նա չպետք է մտածի եկամուտների մասին, դրանում լիովին համաձայն եմ, իսկ ռաբիսը իհարկե արվեստ չի, ամեն փոփ երաժշտություն էլ արվեստ չի, մեր երգիչները մեկ-մեկ սկսում են խոսել իրանց արվեստից, իսկ արվեստը այլ բան է, որ չեն ասում՝ Շուշան Պետրոսյանի արվեստը, դրա համար կա գործունեություն բառը, Շուշանի երաժշտական գործունեությունը, բայց արվեստը Կոմիտասն ա, Արամ Խաչատրյանը, Մանսուրյանը, Առնո Բաբաջանյանի «Նոկտյուրնը», բայց ոչ տաս ռուբլով գրած հազարավոր երգերը: Շատ զգույշ պետք է օգտագործել արվեստ բառը, որ իսկական արվեստագետը չվիրավորվի:

Ես ավելացնեմ, որ ռաբիս հապավումը իմ իմանալով էսպես է բացվում
ռաբիս- ռաբի իսկուստվա՝սա ռուսերեն, իսկ հայերեն՝ արվեստի ծառաներ: Հիմա թե ո՞վ ոնց է հասկանում այդ արվեստը ու ով ու՞մ է ծառա համարում՝ այդքանով էլ բնութագրում ու ներկայացնում են հենց այդ արվեստը:

[Ուլուանա]

Ես ավելացնեմ, որ ռաբիս հապավումը իմ իմանալով էսպես է բացվում
ռաբիս- ռաբի իսկուստվա՝սա ռուսերեն, իսկ հայերեն՝ արվեստի ծառաներ: Հիմա թե ո՞վ ոնց է հասկանում այդ արվեստը ու ով ու՞մ է ծառա համարում՝ այդքանով էլ բնութագրում ու ներկայացնում են հենց այդ արվեստը:

Առաջին անգամ եմ լսում այդ ստուգաբանության մասին։ Ռաբիսի մեկ այլ ստուգաբանություն է հայտնի, որն ավելի է համապատասխանում տվյալ ոճի բնույթին, այն է՝ рабочее искусство։

[Amarysa]

Առաջին անգամ եմ լսում այդ ստուգաբանության մասին։ Ռաբիսի մեկ այլ ստուգաբանություն է հայտնի, որն ավելի է համապատասխանում տվյալ ոճի բնույթին, այն է՝ рабочее искусство։

Ես ել եմ միայն այդ տարբերակը լսել։

[Tig]

Էս "նմանակումների" համար մի հատ թեմա կար, վերնագիրը չհիշեցի...
Ստեղ եմ տեղադրում...

[Ruby Rue]

Ինչու՞ էի ես կարծում, որ ակումբում Արտաշ Ասատրյաններ ու ռաբիզ լսողներ չկան
Փաստորեն ռաբիզն ակումբ էլ է սողոսկել

[Ապե Ջան]

Ինչու՞ էի ես կարծում, որ ակումբում Արտաշ Ասատրյաններ ու ռաբիզ լսողներ չկան
Փաստորեն ռաբիզն ակումբ էլ է սողոսկել

«Ակումբ» - ում կան ռաբիզ լսողներ, եթե հարցում անցկացնենք «Ակումբ» - ում հնարավոր է ակումբցիների 10% - ը միայն ռաբիզ լսոներ լինեն, բայց արի ու տես մարդիկ ամաչում են ուղղակի ասել, հարցմանը մասնակցելիս ճիշտ պատասխանեն, որ Արամ չլսել, Արտաշ չլսել ու Տիգրան չլսել............ չլ լինի: Ուղղաի էդ ի՞նչ մտածելակերպա մարդկանց մոտ, որ ամաչում են ասել բարձրաձայն, որ իրենց հին են:

[Ruby Rue]

«Ակումբ» - ում կան ռաբիզ լսողներ, եթե հարցում անցկացնենք «Ակումբ» - ում հնարավոր է ակումբցիների 10% - ը միայն ռաբիզ լսոներ լինեն, բայց արի ու տես մարդիկ ամաչում են ուղղակի ասել, հարցմանը մասնակցելիս ճիշտ պատասխանեն, որ Արամ չլսել, Արտաշ չլսել ու Տիգրան չլսել............ չլ լինի: Ուղղաի էդ ի՞նչ մտածելակերպա մարդկանց մոտ, որ ամաչում են ասել բարձրաձայն, որ իրենց հին են:

Համաձայն եմ, որ ռաբիզի արքաներին չլսել չի լինի, որովհետև ամեն քայլափոխին, ամեն ռեստորանում իրենք հնչում են: Ու եթե ականջակալներով զինված չես, վայն եկել քեզ տարել ա, արդեն անգիր ես իմանում էդ երգերը:

Հ.Գ. հմմմ, ուղղակի էդ ռաբիզի մեջ ոչ երաժշտություն կա, ոչ իմաստ, ի՞նչ կա էդտեղ լսելու

[Varzor]

Համաձայն եմ, որ ռաբիզի արքաներին չլսել չի լինի, որովհետև ամեն քայլափոխին, ամեն ռեստորանում իրենք հնչում են: Ու եթե ականջակալներով զինված չես, վայն եկել քեզ տարել ա, արդեն անգիր ես իմանում էդ երգերը:

Հ.Գ. հմմմ, ուղղակի էդ ռաբիզի մեջ ոչ երաժշտություն կա, ոչ իմաստ, ի՞նչ կա էդտեղ լսելու

Հմմմ, փաստորեն ռուսական կամ արևմտյան էստրադան, էլ չեմ ասում մեր հայկականը որ լսում են, ուրեմն մեջը իմաստ կա ու երաժշտույթուն

Ոնց քցում բռնում եմ հարսանիքներին առանց ռաբիզ մի քիչ տխուր կլինի

[Ruby Rue]

Հմմմ, փաստորեն ռուսական կամ արևմտյան էստրադան, էլ չեմ ասում մեր հայկականը որ լսում են, ուրեմն մեջը իմաստ կա ու երաժշտույթուն

Ոնց քցում բռնում եմ հարսանիքներին առանց ռաբիզ մի քիչ տխուր կլինի

Ես էստրադա էլ չեմ լսում Ո՞նց կարա մի բանը երգ համարվի, եթե ոչ նորմալ երաժշտություն կա, ոչ բառեր, էլ չեմ ասում երգչի ձայնային տվյալների առկայության մասին
Հարսանիքներին ռոք՛ն՛ռոլլ-ի տակ էլ կարել ա պարել
Կամ էլ եթե հայկական պարել են ուզում, թող Հայկական Ժողովրդական երգեր միացնեն, հազար գլուխ լավն ա

[Varzor]

Կամ էլ եթե հայկական պարել են ուզում, թող Հայկական Ժողովրդական երգեր միացնեն, հազար գլուխ լավն ա

Դե հիմա լավա, թե վատա` ռաբիզի տակ են պարում, ու ինչ-որ դրանից չեն էլ նեղվում: համ էլ ով ասեց, որ հարսանիքի երգիչները ռոքնռոլ չեն երգում կամ ժողովրդական? Փողին մունաթ

[Rammstein]

Դե հիմա լավա, թե վատա` ռաբիզի տակ են պարում, ու ինչ-որ դրանից չեն էլ նեղվում: համ էլ ով ասեց, որ հարսանիքի երգիչները ռոքնռոլ չեն երգում կամ ժողովրդական? Փողին մունաթ

Մի պահ պատկերացրեցի` ասենք, Թաթուլին հրավիրեն հարսանիք` Metallica երգելու, կամ, մի քիչ թեմայի մեջ, Արտաշ Ասատրյանին` Iron Maiden-ին քավեր անելու:

[Աթեիստ]

Ես չեմ ամաչում հայտարարել, որ սիրում եմ օրինակ Մալիկովի լիքը երգեր, Ա-ստուդիոյի հին երգեր ու էդ կարգի ռուսական էստրադային կատարումներ։
Ու եթե արտաշ/մարտաշի «երաժշտությունը» համարեի երաժշտություն, հաստատ չէի ամաչի արտահայտվել։
Քեֆերին էլ մեր «ավանդապաշտ» ազգը սովորելա դրա տակ պարել, ու սկի չի էլ փորձում այլընտրանք ման գալ։
Մի քանի անգամ ներկա եմ եղել հարսանիքների, երբ նույնիսկ լսել եմ մուղամ, որը ներկայացվել ա որպես հայկական ազգային երգ (ինչ որ «օտար ամայի ճամփեքին»)։ Ես արդեն կամ բացահայտ պատճառը նշելով հրաժարվում եմ նման միջոցառումներին մասնակցելուց (եթե շատ մոտիկ ազգական չի), կամ հետս ականջակալ եմ տանում ու ամբողջ ընթացքում լսում օրինակ Ջեքսոն։

Մի բան էլ, ինձ միշտ թվացել ա, որ արտաշի դիսկերն առնում են հենց հարսանիքների համար։ Բայց պարբերաբար փողոցում տեսնում եմ մեքենաներ, որոնցում ասենց վարորդը պարապ նստած ԴԱ լսում ա, առանց պարելու, լսում ա որպես երաժշտություն։ Ոչ մի կերպ ուղեղիս մեջ չի տեղավորվում, բայց դե փաստ ա։