User Tag List

Էջ 4 9-ից ԱռաջինԱռաջին 12345678 ... ՎերջինըՎերջինը
Ցույց են տրվում 46 համարից մինչև 60 համարի արդյունքները՝ ընդհանուր 121 հատից

Թեմա: Հովհաննես Թումանյան

  1. #46
    running... Elmo-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    02.11.2007
    Հասցե
    Երևան
    Տարիք
    40
    Գրառումներ
    5,551
    Բլոգի գրառումներ
    5
    Mentioned
    5 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Re. Հովհաննես Թումանյան

    Մեջբերում Morpheus_NS-ի խոսքերից Նայել գրառումը
    Էսպես չի մնա
    (Հին զրույց)
    Չգիտեմ, չեմ կարող բացատրել, թե ես ինչ եմ զգում ամեն անգամ այս ստեղծագործությունը կարդալիս: Դա բառերով հնարավոր չի բացատրել: Մի խոսքով՝ ՎԵ՜՜ՐՋՆ ա:
    Ես էլ բառեր չեմ գտնում գնահատելու այս գործը: Միայն Թումանյանի նման Մեծությունը կարող էր սենց բան գրել: Ամեն անգամ կարդալուց ու հիշելուց զարմանում եմ էդ մարդու տաղանդի վրա:
    էսպես չի մնա

  2. #47
    Ես և դու՝ մի ենք... ihusik-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    15.01.2007
    Հասցե
    Երկիր մոլորակ
    Տարիք
    50
    Գրառումներ
    781
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Սիրտ Re. Հովհաննես Թումանյան

    Այնքան եմ սիրում սա

    ՀՐԵՇՏԱԿԸ
    Չորս թե հինգ տարեկան էիր։ Մի օր կանգնեցիր նոր կախած Ռաֆայելի հրեշտակի դեմն ու հարցրիր։
    — էս ո՞վ է, հայրիկ։
    — Հրեշտակ է։
    — Ո՞վ է տեսել հրեշտակին, որ նկարել է։
    — Նկարիչը։
    — Բա մենք ինչի՞ չենք տեսնում հրեշտակին։
    — Տեսնում ենք, ինչպե՞ս չենք տեսնում։ Այ, ես տեսնում եմ...
    — Որտե՞ղ է, դե ինձ էլ ցույց տուր։
    — Այ էստեղ է, հենց իմ առաջին կանգնած է։
    — Չէ, ես հրեշտակին եմ ասում, հրեշտակին...
    Դու կատակ կարծեցիր, փաթաթվեցիր վզովս ու անդադար պահանջում էիր, որ քեզ էլ ցույց տամ հրեշտակին։
    Ասում եմ չորս թե հինգ տարեկան հազիվ լինեիր, քո փոքրիկ Հովիկի չափ...
    Եվ այժմ, անկասկած, արդեն տեսնում ես էն հրեշտակին, որ մի ժամանակ ես ցույց էի տալիս, ու դու չէիր հավատում, կատակ էիր կարծում...

    1917, Ն<ոյեմբերի> 10
    Թե սիրում ենք՝ մեր սրտի բոլոր լարերո՜վ սիրենք... Միայն Սիրուն է երաժշտությունը զիջում, բայց և Սերն էլ մեղեդի է... Ես և Դու՝ Մի Ենք՝ Մի-Մի Աշխարհ Ենք, Հավերժի Ճամփորդներ...

  3. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    E-la Via (02.08.2013)

  4. #48
    Ես և դու՝ մի ենք... ihusik-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    15.01.2007
    Հասցե
    Երկիր մոլորակ
    Տարիք
    50
    Գրառումներ
    781
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Սիրտ Re. Հովհաննես Թումանյան

    ՎԱՅՐ ԸՆԿՆՈՂ ԱՍՏՂԵՐ
    (Նմանության)

    — Հայրի´կ, տե´ս, տե´ս, աստղը թռավ,
    Անհետ կորավ երկընքից,
    Ո՞վ էր արդյոք, որ զրկվեցավ
    Կես գիշերին իր կյանքից։

    — Ո~հ, իմ դստրիկ, հանգիստ եղիր,
    Մի հոգևոր հայր էր նա,
    Գիշեր-ցերեկ մի հոգս ուներ,
    Որ մեզանից փող ստանա։
    Փարիսական իր գործերով
    Աշխարհ խաբեց, զըզվեցրուց,
    Այդ պատճառով աստված նրա
    Աստղի լույսը խավարցուց։
    Նա ամեն բան ծախեց փողով,
    Ոտքեց ամեն սըրբություն...
    Այժմ այնտեղ ահ ու դողով
    Հաշիվ կըտա աստըծուն։

    — Հայրի՛կ, տե՛ս, տե՛ս, մեկն էլ ընկավ,
    Եվ չըթողեց ոչ մի գիծ,
    Ասա, հայրիկ, էլ ո՞վ հանգավ
    Ու պակասեց մեր կյանքից։

    — Ո~հ, իմ դստրիկ, խաղաղ մնա,
    Կեղծավորի մի աստղ էր,
    Որ ձևացավ ամբողջ կյանքում
    Առաքինի, ազգասեր։
    Ամեն անգամ նա խնջույքում
    Բախտ էր մաղթում խեղճերին,
    Ազգի կենացն առաջարկում,
    Արտասուքը աչքերին։
    Բայց խեղճերը նրա ձեռքից
    Գիշեր-ցերեկ հալածված,
    Ազգին չեղավ նա կարեկից,
    Ոչ ազգ գիտեր, ոչ աստված։

    — Հայրի´կ, տե´ս, տե´ս, աստղը թռավ,
    Հետքից մի կարճ գիծ թողեց,
    Աստղը թռավ դեպի Բաքու,
    Էլ մյուս անգամ չերևեց։

    — Ո~հ, իմ դստրիկ, հանգիստ եղիր,
    Այն գործիչի մի աստղ էր,
    Որ իր սրտում ծնված օրից
    Չուներ անկեղծ գործի սեր։
    Նա աղմըկեց, անուն հանեց,
    Սանդուղք շինեց իր ազգին...
    Եվ ողջ ծաղրեց, երբ ապրում էր
    Գըրպանները լի ոսկին։

    — Հայրի´կ, տե´ս, տե´ս, մեկն էլ ընկավ,
    Հետքից թողեց մի ծուռ գիծ,
    Ասա, հայրիկ, էլ ո՞վ հանգավ,
    Աստղը պակսեց երկընքից։

    — Ո~հ, իմ դստրիկ, մի´ վրդովվիր,
    Մի խըմբագրի աստղ էր այն,
    Որ իր թերթը տըպագրում էր
    Անձի համար միմիայն։
    Նա՝ կուրացած իր ցած կրքից՝
    Հայհոյում էր անամոթ,
    Եվ դորա տեղ միշտ իր ազգից
    Պահանջում էր բաժանորդ։
    Գրողները նորա թերթից
    Հիշոցներով հալածված,
    Չուներ մի տեղ մի թղթակից,
    Որ չըլիներ վշտացած։

    — Հայրի´կ, հայրի´կ, ինչ լավ եղավ՝
    Այդ աստղերը վայր ընկան,
    Հա յրի´կ, հայրի´կ, այդպես մարդիկ
    Մեր աշխարհքումն էլ չըկա՞ն։

    —Ո~հ, իմ դստրիկ, մի մասն են լոկ
    Այդ աստղերը, որ ընկան,
    Մեր երկնքում, գիտե՞ս արդյոք,
    Որքան այդպես աստղեր կան։
    Թե սիրում ենք՝ մեր սրտի բոլոր լարերո՜վ սիրենք... Միայն Սիրուն է երաժշտությունը զիջում, բայց և Սերն էլ մեղեդի է... Ես և Դու՝ Մի Ենք՝ Մի-Մի Աշխարհ Ենք, Հավերժի Ճամփորդներ...

  5. #49
    կյանքը ափիս մեջ Դեկադա-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    10.11.2007
    Հասցե
    40°46՛C 44°28՛ B
    Գրառումներ
    2,002
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Re. Հովհաննես Թումանյան

    Երկու սեվ ամպ

    Վաղուց թողած բարձր ու կանաչ
    Գահը իրենց հանգստության.
    Երկու սև ամպ, հողմի առաջ,
    Գնում էիր հալածական:


    Հողմը սակայն չար հոսանքով
    Բաժնել, ջոկել չի կարենում,
    Ինչքան նրանց լայն երկնքով
    Դես ու դեն է քշում, տանում:

    Ու անդադար գնում էիր
    Քշված հողմի կատաղությամբ,
    Իրար կպած ու միասին,
    Երկու սև ամպ, երկու սև ամպ:

  6. #50
    nocturnus Հայկօ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    22.08.2008
    Գրառումներ
    8,423
    Բլոգի գրառումներ
    4
    Mentioned
    10 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Re. Հովհաննես Թումանյան

    Վայրէջք

    Քառասուն տարի բըռնած ճանապարհ՝
    Շիտակ, անվեհեր
    Գընում եմ ես վեր՝
    Դեպ Անհայտը սուրբ, աշխարհքը պայծառ։

    Քառասուն տարի ճամփովն ահարկու
    Անցել եմ էսպես
    Ու հասել եմ ես,
    Խաղաղությանն եմ հասել ես հոգու։

    Թողել եմ ներքև, մեծ լեռան տակին,
    Ե՛վ փառքը, և՛ գանձ,
    Ե՛վ քեն, և՛ նախանձ՝
    Ամենը, ինչ որ ճընշում է հոգին։

    Եվ էն ամենը, արդ նայում եմ ես,-
    Տեսնում եմ նորից
    Իմ լեռան ծերից՝
    Էնպես հասարա՜կ, դատարկ են էնպե՜ս...

    Եվ ես իմաստուն ու բեռըս թեթև,
    Անհոգ ծիծաղով,
    Երգով ու տաղով
    Իջնում եմ զըվարթ իմ լեռան ետև։

    1909, Թիֆլիս, Մետեխի բանտ



    Թումանյանը կարծում էր, համոզվա՛ծ էր, որ քառասուն տարին դեռ ճանապարհի կեսն է...

    Մահացել է 1923թ-ին, 54 տարեկան հասակում:
    DIXI
    carpe noctem

  7. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    E-la Via (02.08.2013)

  8. #51
    Բունտավշիկ Kuk-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.03.2008
    Գրառումներ
    8,349
    Mentioned
    1 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Re. Հովհաննես Թումանյան

    Կարդում եմ այս ստեղծագործությունները և հիշում, որ Թումանյանի արձանը կալանավորված ա..
    Ճամփաները բոլոր դեպի մահ են տանում…

  9. #52
    Պատվավոր անդամ Grieg-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    30.03.2006
    Գրառումներ
    1,049
    Բլոգի գրառումներ
    1
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Գրառում Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    Եղջերուն

    Մի սեպտեմբերի մեր գյուղացի որսկան Օսեփը ինձ գիշերակաց որսի տարավ Եղնուտի կիրճը։ Գիշերներն էդ կիրճով եղջերուներն իջնում են ձորերն ու հովիտները, արածոխմ են, արշալուսից առաջ ջուր են խմում ու էլ ետ իրենց «պնդոցն» են տալի։

    Գնում էինք գիշերը մնանք բոստանչի Օվակիմի դափումը, որ լուսադեմին հասնենք որսատեղ պահելու։

    Ես էի, որսկան Օսեփն էր ու մեր գյուղացի մի տղա, որ Օսեփի շալակատարն էր։

    Մենք գնուն էինք էն դաժան հրճվանքով, որով միայն որսի են գնում։ Ճամփին որսից ենք խոսում։

    ― Որսը բախտի պես բան է, ― ասում էր Օսեփը։ ― Մին էլ տեսար երևուտք էլավ ու քամի դարձավ, կորավ։ Անսովոր մարդը նրան հեշտ չի նկատի. կշփոթվի, կդողդողա, կփախցնի։ Աչքդ առնելուն պես պետք է թվանքդ բացվի. թե չէ, որ ուզեցիր նշան դնես, մինչև աչքդ ճպես, նա սարն անց կեցավ։

    ― Հապա դուք ինչպե՞ս եք որսի ման գալիս, ուստա Օսեփ։

    ― Լավ որսկանը ման չի գալ, նա որսը կպահի,― պատմում էր որսկանը։ ― Գիտի, ո՞ր ժամանակին, ի՞նչ տեղ ա որսը ժաժ կգա՝ կգնա էն տեղը կպահի։ Թե ման էլ գա, քիչ, էն էլ էնպես ման կգա, որ որսն իր քամին չառնի, թե չէ՝ որսն էնպես սուր հոտառություն ունի, որ թե քու քամին(հոտը) նրա վրա էլավ՝ պրծար, որտեղ որ է հոտդ առավ կորավ։

    Էսպես խոսելով իրիկունը հասանք բոստանչի Օվակիմի դափին։ Ծերունի բոստանչին փետ էր հավաքել, կրակը վառել ու կողքին թինկը տվել։

    ― Բարի րիգուն, Օվակիմ բիձա։

    ― Այ աստծու բարի ձեզ, դուք բարով եկաք. այ տղա էդ ինչ լավ ղոնախներ եք։ Ես հենց մենակ միտք էի անում, թե մի զրիցընկեր ըլի․․․ Էս հենց աստոծ հասցրեց ձեզ․․․― ուրախացած գոռգոռում էր Օվակիմ բիձեն։

    ― Դու են ասա՝ որս ա ժաժ գալի, թե չէ Օվակիմ բիձա,― անհամբեր հարց տվավ որսկանը։

    ― Այ տղա, մի անտեր պախրի բուղա կա, Օսեփ ջան, գիշերները գալիս ա, լոբին ուտում ու գնում։ Էնքան լոբիս փուչ արավ. թվանք չունեմ, շուն չունեմ․․․ Պախրա մի ասիլ, մի սար ասա։ Չարդախ ունի (պոզեր), ոնց որ մի կաղնի։

    ― Էդ մինը ոչինչ. բա իսկի բուղագոռոցի ձեն չի գալի։

    ― Այ տղա, էլ ասում ես, ինչ անես, քնահարամ են արել։ Երեկ գիշեր էս վերի մատներումը հենց գոռում էին, որ գետինն որոտում էր։

    ― Հա՜յ, հող ու ջրի աստոծ, հա՜,― աղաղակեց որսկանը։

    Օվակիմ բիձեն մեզ հրավիրեց, տակներս խոտ ածավ, ինքն էլ կրկին թինկը տվավ իր տեղը։

    ― Տղերք, ես որ խորը միտք եմ անում, տեսնումեմ որ աշխարքիս երեսին մարդիցն էլ վերը անիրավ շնչավոր չկա։

    ― Ի՞նչի, Օվակիմ բիձա։

    ― Ինչին էլ որի՞ն էս ասում. տեսնում ես՝ դուք թվանքներդ առել եք ետևներիցն ընկել, մենք էլ ուրախացել ենք, թե ինչ ա՝ մի պախրա կսպանենք, կուտենք։ Ախր չէ՞ որ նա էլ մեզ նման շնչավոր կենդանի ա, հրեն կեսգիշերին էրվելով գոռում ա, ձեն ա տալի, իր կովին կանչում. թէ՝ էն էլ նրա սերն ու մուրազն ա․․․

    ― Թե ձենը դուրս կգա՜, ես նրա սերն ու մուրազը նշանց կտամ,― ծիծաղելով բացականչեց որսկան Օսեփը։

    ― Չէ, շատ մեղք բան ա, շատ, ― գլուխը շարժելով կրկնեց բոստանչին ու ձենը ավելի բարձրացնելով, կանչեց.

    ― Տղերք, էս ա որ պախրիցը խոսք ընկավ, ես ձեզ մի բան պատմեմ։

    ― Պատմի, Օվակիմ բիձա։

    ― Մի տարի սարումն էի։ Եկան, խաբար բերին, թե բա թոռդ հիվանդացել ա, քեզ ուզում ա, արի։ Սարիցը վեր կացա, հիմի տուն եմ գալի։ Ճամփին ծռվեցի, ասի կարելի ա որսի,ց բանից պատահի։ Ման եկա, ման, մի տեղ տեսնեմ բրնուտումը մի բան խշխշացնում ա, թփերը ժաժ ա տալի։ Ախպեր, էս թե մոշահավ ա, մոշահավի բան չի, թե անասուն ա ինչի՞ չի երևում։ Մի քար գցեցի թփուտը. մին էլ տեսնեմ՝ մի պախրի ճուտի ականջներ ցցվեցին, էլ ետ ցածացան, ու սկսեց թփերը ժաժ տալ, ճամփա բաց անել, որ փախչի։ Թվանքն երեսս կալա հենց թփերի էն ժաժ էկող տեղը։ Թվանքը որ տրաքեց, սա վեր թռավ, դուրս էնկավ ու ետ գետնովը դիպավ։ Տղերք, հիմի մի ձեն ա ածում,մի տնքում ա, ոնց որ մեռնող երեխա։ Ուստա որսկաններից լսել էի, ասի՝ էս ա, սրա մերը ինձ տեսել ա, էստեղից փախել, որտեղ որ է հիմի ետ կգա։ Մտա մի ծառի տակ, ճամփա պահեցի։ Շատ մնացի թե քիչ, մին էլ տեսնեմ՝ հրես եկավ, բայց ո՜նց եկավ, ես տեսա, դուք ոչ տեսնեք. մի խոսքով մոր նման։ Եկավ տեսավ իր ճուտը հրես անշունչ, արնակոլոլ մի ծառի տակ փռված։ Տղերք, դունչը մեկնել ա , ոնց ա տխուր մզզացնում, ոնց ա վերքը լիզում․․․ Թվանքը վեր կալա, էդտեղից քաշվեցի, եկա տուն։ Եկա տուն. եկա տեսա երեխեն դժար ա, հոգու հետ կռիվն ա տալի, տնքում ա։ Տղերք, էն օրը չի, էն օրվա աստոծն ա. էնպես էն պախրի ճուտի նման ա տնքում, որ աչքս խուփ եմ անում, հենց իմանում եմ՝ դեռ էն թփի կողքին եմ կանգնած։ Վերջապես երեխեն մեռավ. հիմի մերն ընկել ա վրեն և բառաչում ա․․․ Ասում եմ, փառքդ շատ ըլի, աստոծ, ի՞նչ ա մեր ու էն սարի պախրի զանազանությունը՝ ոչինչ․․․ ամենի սիրտն էլ սիրտ ա, ամենի ցավն էլ ՝ ցավ․․․

    Օվակիմ բիձու տխուր պատմության տպավորության տակ միաժամանակ լուռ էինք։

    ― Օվակիմ բիձա, չէ՞ որ ասում են պախրեն էլ տեր ունի,― խոսեց շալակտար Ղազարը։

    ― Ունի, բաս, պախրեն մեծ տեր ունի։

    ― Ետնա էդ դրո՞ւստ բան ա։

    ― Դրուստ ա, բաս։ Որսկան Փիրումն ինքը գլուխ որսկան էր, ու նրա գնդակը իր օրումը գետին չէր ընկած։ Մի անգամ մի պախրա ա վիրավորում։ Պախրեն փախչում ա, սա ընկնում ա ետևիցը։ Քշում ա տանում հասցնում Զորավոր կաղնըքու տակը։ Էստեղ, Զորավոր կաղնըքա տակին, պախրեն չոքում ա. պախրեն չոքում ա, որսկան Փիրումը թվանքն երեսն ա կալնում։ Հենց էս տժժան րոպեին Զորավոր կաղնըքուց մի դուռն ա բացվում, մի սիրուն հարսն ա դուրս գալի. էս սիրուն հարսը դուրս ա գալի՝ որսկանի դեմը ծղրտում.

    ― Ի՞նչ ես հալածում իմ անմեղին, անիրավ մարդ, ի՞նչ ա արել քեզ։ Ագա՜հ, ոչ կշտանաս դու, որ չես կշտանում լիքն աշխարհքում։ Թվանքդ արնով լցվի, գնդակդ խմոր դառնա, չորանա էդ թվանքը բռնող կուռը․․․

    Միայն որսկան Փիրումը խելոք մարդ էր, գլխի ա ընկնում, որ էս որսի տերն ա, ձեռաց թվանքը գցում ա մի ծառի ճյուղքի, անիծելուն պես ծառնի ճյուղքը տեղնուտեղը չորանում ա։

    ― Օվակիմ բիձա, ուրեմն էդ ա, որ ասում են՝ որսկանությունը անիծած ա։

    ― Անիծած ա, բաս, մին որսկանությունը, մին էլ ձկնորսությունը, երկուսն էլ անիծած են։ Հնուց դրած նզովք ա, որ որսկանի ու ձկնորսի փորը կշտանա ոչ։ Որսկանի վրա Քյարամն էլ նզովք դրեց։ Երբ էրվելով իր Ասլու ետևից ման էր գալի՝ մի վիրավորված պախրա տեսավ։ Տեսավ՝ անասունը մղկտալով շունչը տալիս ա, հորթն էլ մոլորված մնացել ա կողքին կանգնած, էստեղ սազն առավ ու մի խաղ ասավ։

    Մենք խնդրեցինք Օվակիմ բիձուն, որ էդ խաղն ասի մեզ համար, ու ծեր բոստանչին իր պառավ ձենով խարույկի առաջ երգում էր մութը ձորում.

    Հե՜յ, պարոններ, տեսա կանանչ գարունքին՝
    Էս սարերում լաց էր լինում մի պախրա.
    Սիրուն հորթը մոլոր կանգնած իր կողքին՝
    Էս սարերում լաց էր լինում մի պախրա։

    Գընդակն առած գընում էր փուչ աշխարհքից,
    Գանգատելով մարդու անգութ արարքից,
    Արյուն տալով, մըղկտալով իր վերքից
    Էս սարերում լաց էր լինում մի պախրա։

    Աստված սիրող՝ որսին թըվանք չըբռնի,
    Երկինք սիրող՝ որսի միսը թող չառնի.
    Դարդոտ Քյարամ տեսավ ծովում արյունի՝
    Էս սարերում լաց էր լինում մի պախրա։


    Ամենքը քնեցին. ես մնացի զարթուն։ Գիշերն էս տեսակ տեղերում անսովոր մարդը չի կարողանում քնել, հազար ու մի ձեն է լսում, հազար ու մի բան է երևակայում։

    Էն անշուշտ գիշերվա հովն էր, որ շարծվում էր սիմինդրները, բայց ինձ թվում էր, թե Օվակիմ բիձու ասած պախրեն էր բոստանը մտել։ Գիշերվա մթության մեջ հեռվում սև կերպարանքներ էին երևում ու կարծես շարժվում էին։

    Ու անքուն էի ես։

    Գիշերվա մի ժամին դուրս եկա դափի դուռը։ Պարզ աշնանային գիշեր էր։ Չոր ցուրտը սեղմում էր։ Ձորերը խուլ թշշում էին։ Նրանք շտապով հագան իրենց տրեխները, ու վեր կացանք դեպի Եղնուտի կիրճը․․․



    Արշալույսից առաջ մենք դարան մտած Եղնուտի կիրճում։ Ես իմ դիրքից պահում էի առաջիս ընկած բացատը։ Դիմացս կանգնած էր խոր ու անթափանցելի մութն անտառը։

    Հետզհետե գիշերվա խավարն սկսեց նորմալանալ։ Ժայռերը խոժոռ, քնաթաթախ դուրս նայեցին աղջամուղջի միջից։ Երկինք սկսեց գունատվել ու պարզվել։ Ապա երևաց Եղջերուն՝ Լուսաստղը։ Վերկացավ վաղորդյան Զեփյուռը։ Ծաղիկները շարժեցին իրենց գլխիկները, խոտերը դողդողացին, տերևները խշշացին: Անտառն սկսեց զարթնել։ Մոտակա թփից մի ծիտ ճկաց, մի ուրիշը՝ մյուս թփից, մեկն էլ՝ հեռվից․․․

    Ես աննկատելի դուրս էի եկել իմ թաքստից ու զմայլված դիտում էի շուրջս՝ բնությունը, էն սրբազան ժամին, երբ ծագում է առաջին լույսը։

    Հանկարծ մի ձայն․․․ չորացած ճյուղ կոտրվեց մոտիկ անտառում։ Նայում եմ էն կողմը։ Անտառը տակավին մութն է։ Աչքս չի որոշում, թե ինչ կա էնտեղ, միայն պարզ լսում եմ զգույշ ոտնաձայնը, որ խաշամը կոխելով առաջ է գալի՝ խըշտ, խըշտ, խըշտ․․․ Բան չի երևում, բայց դարձյալ խըշտ, խըշտ, խըշտ, մոտենում է ավելի ու ավելի․․․ Եվ, ահա դուրս եկավ․․․

    Ես առաջին անգամն էի տեսնում եղջերուն ազատ բնության մեջ։ Նա դուրս եկավ մի խաղաղ հպարտությամբ, վեհ ու չքնաղ, ինչպես բնության էն ամեն գեղեցկությունների տերն ու թագավորը։ Կիսովին, դեռ անտառի մթության մեջ կանգնեց, թուխ դունչը դրավ գետնին, ապա թե գլուխը բարձրացրեց, վայրենի շնորհքով ոլորեց երկայն վիզը ու նայեց իմ կողմը։

    Ամենագեղեցիկ հայացքը, որ ես տեսել եմ իմ կյանքում։

    Ես շփոթվեցի, ամաչեցի, ուզեցի թաքցնել հրացանս․․․ Շարժվեցի թե չէ՝ նա շտապով ետ թեքեց իր կարապի վիզը. վիզը ետ թեքելուն պես հարևան դիրքից որոտաց որսկան Օսեփի հրացանը։ Հրացանի ձայնից անտառն որոտաց ու սկսեց ճռճռալ։ Էն եղջերուն էր փախչում։

    ― Հայ, քո տունը քանդվի, ― ինձ հանդիմանելով դուրս թռավ որսկանն ու վազեց դեպի մոտիկ բլուրը, տեսնի՝ ո՞ր կողմից կերևա փախած որսը։ Առավոտը բացվում էր, և էնքան լուս էր, որ կարողացանք կանանչ խոտերի վրա գտնել թարմ արյան հետքը։

    Վիրավորված էր եղջերուն։ Արյան հետքը բռնեցինք ու գնացինք որոնելու։

    ― Էսքան որ արյուն է տվել, ինչքան ուզում է գնա՝ մերն է, ― հայտնեց որսկան Օսեփը։




    Իրիկնապահին նրան գտանք մի խոր անտառում։ Նա ընկած տեղից իր երկայն վիզը երկարեց մեզ վրա։ Ես տեսա՝ ինչպես չէր կարողանում գլուխը պահի, շարժում էր անդադար ու նայում էր մեզ իր պղտոր, շշկլած, անորոշ հայացքով։ Հանկարծ կարծես գլխի ընկավ, աշխատեց վեր կենա, ծնկները վեր բարձրացրեց ու կրկին ճըղփալով ընկավ իր արյան մեջ՝ մի ծանր, անզոր թառանչով։

    Որսկանը վրա վազեց․․․ Ես ուզեցի մի բան ասեմ, ամաչեցի․․․ Նա բռնեց եղջերվի գլուխը, ոլորեց գեղեցիկ վիզը․․․ Ես կրկին ուզեցի ներս մտնեմ․․․ Դրձյալ սիրտ չարի․․․ Եվ ահա դաշույնը փայլատակեց․․․

    Ես երեսս շրջեցի, իբրև թե սարերին եմ նայում։ Ետևից մի խուլ տնքոց լսեցի․․․ ու, չգիտեմ ինչու, սկսեցի մտածել կյանքի ու մահվան մասին, և էնպե՜ս տգեղ էր թվում ինձ կյանքը․․․
    ...

  10. Գրառմանը 4 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    ihusik (29.01.2009), Shauri (29.01.2009), ԿԳԴ (29.01.2009), Մեմի (03.11.2009)

  11. #53
    Լիարժեք անդամ Արմինե-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.02.2009
    Հասցե
    Այստեղ, այլուր և ամենուր
    Տարիք
    38
    Գրառումներ
    92
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    ԱՆՈՒՇ

    ՆԱԽԵՐԳԱՆՔ

    Համբարձման գիշերը


    Բազմած լուսնի նուրբ շողերին,
    Հովի թևին թըռչելով`
    Փերիները սարի գլխին
    Հավաքվեցին գիշերով:

    Եկե՜ք, քույրե՜ր, սեգ սարերի
    Չըքնաղագեղ ոգիներ,
    Եկե՜ք, ջահել սիրահարի
    Սերը ողբանք վաղամեռ:

    Օխտն աղբյուրից ջուր է առել
    Կույս սափորով, լուռ ու մունջ,
    Օխտը ծաղկից ծաղիկ քաղել,
    Կապել սիրո ծաղկեփունջ:

    Ջուրն ու ծաղիկ աստղունք դըրել,
    Խընդիրք արել աստղերին,
    Փափագ սըրտով խընդիրք արել`
    Բարի ժըպտան իր սերին...

    Ափսո՜ս, Անո՜ւշ, սարի ծաղիկ,
    Ափսո՜ս իգիթ քու յարին.
    Ափսո՜ս բոյիդ թելիկ – մելիկ,
    Ափսո՜ս էդ ծով աչքերին…

    Ու նրանց հետ ցող արցունքով
    Լըցված սըրտերն ու աչեր`
    Սարի ծաղկունք տըխուր սուքով
    Հառաչեցին են գիշեր:

    Վուշ-վո՜ւշ, Անո՜ւշ, վուշ-վո՜ւշ, քույրի՜կ,
    Վո ՜ւշ քու սերին, քու յարին…
    Վուշ-վո՜ւշ, Սարո՜, վուշ-վո՜ւշ, իգի՜թ,
    Վո՜ւշ քու սիրած սարերին…

    Եկե՜ք, քույրե՜ր սեգ սարերի,
    Չըքնաղագեղ ոգիներ...
    Ու փերիներն էսպես տխուր
    Երգում էին ողջ գիշեր:

    Կանչում էին հըրաշալի
    Հընչյուններով դյութական,
    Ու հենց շողաց ցոլքն արևի
    Անտես, անհետ չըքացան:

    Խոր սուզվեցին ակն աղբյուրի,
    Մըտան կաղնին հաստաբուն,
    Ու լեռնային վըտակների
    Ալիքները պաղպաջուն:
    Ծիծաղը դեմքի վարդն է:

  12. Գրառմանը 3 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    ԿԳԴ (04.02.2009), Հայկօ (04.02.2009), Մաեստրո (24.12.2010)

  13. #54
    Լիարժեք անդամ Արմինե-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.02.2009
    Հասցե
    Այստեղ, այլուր և ամենուր
    Տարիք
    38
    Գրառումներ
    92
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    ԱՌԱՋԻՆ ԵՐԳ

    I

    Կանչում է կըրկին, կանչում անդադար
    Էն չքնաղ երկրի կարոտը անքուն,
    Ու թևերն ահա փռած տիրաբար
    Թըռչում է հոգիս, թըռչում դեպի տուն:
    Ուր որ է հայրենի օջախի առաջ
    Վաղո՜ւց կարոտով ըսպասում են ինձ,
    Ու ձըմռան երկար գիշերը նստած
    Խոսում են Լոռու հին-հին քաջերից:
    Դեպի էն սարերը, որ վես, վիթխարի,
    Հարբած շարքերով բըռնած շուրջպարի,
    Հըսկա՜ շուրջպարի բըռնած երկնքում,
    Հըրճվում են, ասես էն մեծ հարսանքում,
    Պերճ Արագածի նազելի դըստեր,
    Որ Դև - Ալ, Դև - Բեթ և այլ հըսկաներ,
    Խոլ-խոլ հըսկաներ հընոց աշխարհի,
    Փախցրին բերին անառիկ Լոռի:

    II

    Է՜յ հին ծանոթներ, է՜յ կանաչ սարեր,
    Ահա ձեզ տեսա ու միտըս ընկան,
    Առաջըս եկան երջանիկ օրեր,
    Սիրելի դեմքեր, որ հիմի չըկան:
    Անցել են, ոնց որ ծաղկունքը պես-պես,
    Որ անցած գարնան կային ձեր լանջում.
    Անցե՜լ ձեր գըլխի հերվան ձյունի պես:
    Բայց եկել եմ ես, նրանց եմ կանչում:
    Ողջո՜ւյն ձեզ, կյանքիս անդրանիկ հուշեր,
    Որբացած հոգիս ողջունում է ձեզ,
    Թըռչուն կարոտով փընտրում ձոր ու լեռ,
    Դյութական ձայնով կանչում է հանդես.
    Դո՛ւրս եկեք կըրկին շիրիմից, խավարից,
    Դո՛ւրս եկեք տեսնեմ, շոշափեմ, լսեմ,
    Կյանքով շընչեցե՜ք, ապրեցե՜ք նորից,
    Լըցրե՜ք պոետի հաճույքը վըսեմ…

    III

    Եվ մութ այրերից մամռոտ ժայռերի,
    Թավուտ շըմակի լըռին խորքերից,
    Մանուկ հասակից հընչուն ծիծաղի
    Արձագանքն ահա լըսում եմ նորից:
    Թընդում է զըվարթ աղմուկը բինի,
    Բարձրանում է ծուխն իմ ծանոթ ուրթից,
    Ու բոլորն, ահա, նորից կենդանի,
    Ելնում են աշխույժ վաղորդյան մութից,
    Ու թա՜րմ, ցողապատ լեռների լանջում...
    Սո՜ւս… ակա՛նջ արա, - հովիվն է կանչում…

    IV

    Աղջի՛, անաստված, նըստի՛ր վըրանում,
    Ի՞նչ ես դուրս գալիս, խելամաղ անում,
    Աշուղ ես շինել, չեմ հանգըստանում,
    Խաղեր կապելով,
    Չոլեր չափելով,
    Ոչխարըս անտեր
    Ընկել եմ հանդեր:

    Ամա՜ն, էրեցիր սիրտս քու սիրով,
    Ոտըս կապեցիր թել-թել մազերով.
    Էլ չեմ դիմանալ, կըփախցնեմ զոռով,
    Ա՛յ սարի աղջիկ,
    Ա՛յ սիրուն աղջիկ,
    Ա՛յ դու կարմրաթուշ,
    Թուխամազ Անուշ:

    Քու հերն ու մերը թե որ ինձ չըտան,
    Արին կըթափեմ ես գետի նըման.
    Սարերը կընկնեմ, կորչեմ անգյուման,
    Ա՛յ սև աչքերով,
    Ա՛յ ծով աչքերով,
    Ունքերըդ կամար
    Աղջիկ, քեզ համար:

    V

    Երգում է Սարոն, ու չի կարենում
    Աղջիկը հանգիստ նըստի վըրանում:
    -Էն ո՞վ էր, նանի, որ կանչում էր մեզ,
    Դու չե՞ս իմանում… ականջ արա, տե՛ս...
    -Հերի՛ք է, Անուշ, ներս արի դագեն,
    Քանի դուրս թըռչես, նայես դես ու դեն,
    Տեսնողն էլ կասի ի՜նչ աղջիկ է սա…
    Հազար մարդի մոտ կերթա կըխոսա:
    -Մըտի՛կ տուր, նանի՛, էն սարի լանջին,
    Ինչքա՜ն ավելուկ է տալիս կանանչին…
    Նանի՛, թող գընամ, քաղեմ ու հյուսեմ,
    Էն սարի լանջին «ջան գյուլում» ասեմ:
    -Հանգիստ կաց, Անուշ, դու հասած աղջիկ,
    Ի՞նչ ունիս ջահել չոբանների մոտ,
    Նըստիր վըրանում, քու գործին մոտիկ,
    Պարկեշտ կաց աղջի, ամոթ է, ամո՜թ:
    -Ա՜խ, սիրտըս, նանի՛, չըգիտեմ ընչի,
    Մին լաց է լինում սևակնա՜ծ, տըխո՜ւր,
    Մին թև է առնում, ուզում է թըռչի,
    Չըգիտեմ, թե ուր, չըգիտեմ, թե ո՜ւր…
    Նանի՛ ջան, նանի՛, ես ինչպե՜ս անեմ,
    Ի՞նչ անի անքուն, անհանգիստ բալեդ.
    Նանի՛ ջան, նանի՛, կուժը թող առնեմ,
    Աղբյուրը գընամ աղջիկների հետ…

    VI

    Կըժները ուսած, թըռվըռալով
    Ջուրն են իջնում աղջիկները,
    Խընդում իրար ուսի տալով,
    Երգը զնգում սարն ի վեր:

    Ամպի տակից ջուր է գալի,
    Դոշ է տալի, փըրփըրում.
    Էն ո՞ւմ յարն է նըստած լալի
    Հոնգուր-հոնգուր էն սարում:

    Ա՛յ պաղ ջըրեր, զուլալ ջըրեր,
    Որ գալիս եք սարերից,
    Գալիս, անցնում հանդ ու չոլեր,
    Յարս էլ խմե՞ց էդ ջրից:

    Յարաբ խմե՞ց, յարաբ հովցա՞վ
    Վառված սիրտը էն յարի,
    Յարաբ հովցա՞վ, յարաբ անցա՞վ
    Անքուն ցավը ջիգյարի:

    Աղջի քու յարն եկավ անցավ,
    Վառված, տարված քու սիրով,
    Էրված ջիգյարն եկավ անցավ,
    Չըհովացավ պաղ ջրով:

    VII

    Ու պառավ նանի սըրտի մեջ հանկարծ
    Ձեն տըվավ թաքուն մի խավար կասկած.
    Էն ե՞րբ էր Անուշն իր կուժը առավ,
    Աղբյուրը գընաց ու ետ չըդառավ…
    Ամպերն եկել են սարերը պատել,
    Ձորերը լըցվել, իրար փաթաթվել,
    Հազար չար ու շառ, հազար հարամի,
    Հազար ջահելներ վըխտում են հիմի…
    Ու ելավ տեղից պառավը հանկարծ.
    -Ո՞ւր կորար, Անո՜ւշ, այ մազըդ կըտրած…
    Ու ձորի գըլխին, ձեռը ճակատին,
    Կանչում է, կանչում անահ զավակին:
    -Աղջի՜, սևասիրտ, քու ահը կըտրի,
    Աղջիկը մենակ ձո՞րը կըմտնի,
    Ամպը կոխել է, աշխարհը մըթնել,
    Ի՞նչ ես կորցրել, չես կարում գըտնել…
    Աղջի, հե՜յ, Անուշ, ա՛յ աղջի՜, Անո՜ւշ...
    Ծընկանը զարկում, հառաչում է «վո՜ւշ»
    Ու ձորի գըլխին մոլորված, կանգնած
    Նայում է ներքև, սիրտը սևակնած:
    Ամպերն եկել են սարերը պատել,
    Ձորերը լըցվել, իրար փաթաթվել,
    Հազար չար ու շառ, հազար հարամի,
    Հազար ջահելներ վըխտում են հիմի:

    VIII

    -Թո՛ղ, կանչում են ինձ… մերըս կիմանա…
    -Չէ՛, Անուշ, քիչ էլ մընա....
    -Չէ՛, թող ես գնամ… ա՜խ, ի՜նչ խենթ եմ ես...
    Դու ինձ չես սիրում, չես սիրում ինձ պես,
    Հենց ես եմ մենակ լալիս ու տանջվում,
    Դու սարի լանջին խաղեր ես կանչում...
    Վաղո՜ւց, վաղուց ես դու ինձ մոռացել…
    Ես ե՞րբ եմ եկել էստեղ քարացել,
    Ու մընում եմ քեզ, մընո՜ւմ անիրա՛վ,
    Էնքան մընացի, աչքս ջուր դառավ.
    Ինձ չես լըսում,
    Չես ափսոսում,
    Էլ չեմ ասում`
    Ինչ կըլնեմ ես…
    Ես կըվառվեմ,
    Հուր կըդառնամ,
    Ես չըգիտեմ
    Ինչ կըդառնամ,
    Թե որ մին էլ
    Էսպես մընամ…
    Ասում են` ուռին
    Աղջիկ էր ինձ պես,
    Մընում էր յարին,
    Ու չեկավ նա տես:
    Խեղճը դողալով`
    Անհույս կըռացավ,
    Դարդից չորացավ,
    Ուռենի դարձավ:
    Ջըրերի վրա
    Գըլուխը կախած
    Դեռ դողում է նա,
    Ու լալիս կամաց:
    Ու ամբողջ տարին
    Մի միտք է անում,
    Թե յարը յարին
    Ո՜նց է մոռանում...
    -Ա՜խ, Անո՜ւշ, Անո՜ւշ, էդ ի՜նչ ես անում.
    Բա դու չե՞ս լըսում.
    Էն, որ լանջերին խաղեր եմ ասում,
    Ո՞ւմ հետ եմ խոսում…
    Էն, որ գիշերով շըհու եմ թըչում,
    Էն ո՞ւմ եմ կանչում…
    Էն, որ մոլորված նըստած եմ մընում,
    Ո՞ւմ հետ եմ լինում...
    Էն, որ հառաչում ու ախ եմ քաշում,
    Էն ո՞ւմ եմ հիշում…
    - Ա՜խ, Անո՜ւշ, Անո՜ւշ, անաստված Անո՜ւշ…
    Արբեցա՜ծ, անո՜ւժ
    Հառաչեց հովիվն ու սըրտին ընկավ,
    Հալվեցա՜վ, հանգա՜վ...

    IX

    Անո՜ւշ, ա՛յ աղջի՜, Անո՜ւշ, տո՛ւն արի...
    Կանչում է մերը, հառաչում, կանչում:
    -Գալիս եմ, գալի՜ս, գալիս եմ, նանի՜…
    Ձորից աղջկա ձենն է ղողանջում:
    Ու մազերն անկարգ տըված թիկունքով
    Ու ցըրված շիկնած այտերի վըրան,
    Դուրս եկավ թեթև ամպերի տակից
    Անուշը, փախած եղնիկի նման:
    Նա կուժը դատարկ ետ բերավ կըրկին,
    Իսկ ուսին տարած ուսաշոր չըկա,
    Թողել է էն էլ ջըրի եզերքին…
    Ա՜խ, անհոգություն ջահել աջըկա...
    Նանի՛, վախեցի, գանգատվում է նա,
    Եվ ուզում է լալ, չի կարողանում.
    Նանի՛, ներքևում ես մարդիկ տեսա,
    Կարծեծի` թուրքեր էին լողանում…
    Անիծում է ծեր մերը բարկացած
    Իրեն մոռացկոտ, վախկոտ Անուշին,
    Ու անեծք տալով իջնում է նա ցած`
    Դատարկ ետ բերած հին կուժը ուսին:
    Ծիծաղը դեմքի վարդն է:

  14. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    ԿԳԴ (04.02.2009), Հայկօ (04.02.2009)

  15. #55
    Լիարժեք անդամ Արմինե-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.02.2009
    Հասցե
    Այստեղ, այլուր և ամենուր
    Տարիք
    38
    Գրառումներ
    92
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    ԵՐԿՐՈՐԴ ԵՐԳ
    Համբարձման առավոտը

    X

    Համբարձում եկավ, ծաղկունքը ալվան
    Զուգել են հանդեր նախշուն գորգերով:
    Փունջ-փունջ աղջիկները սարերը ելան
    Վիճակ հանելու, աշխույժ երգերով:

    Համբարձում յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա,
    Սև սարեր, յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա:

    Երգ ու բույր խառնած,
    Թև-թևի տված,
    Զուգում են լեռներ,
    Ծաղիկ են քաղում,
    Ծաղկի հետ խաղում,
    Ինչպես թիթեռներ:

    Համբարձում յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա,
    Սև օրեր, յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա:

    Եկավ Համբարձում`
    Ծաղկով զարդարված,
    Մեր բախտին հարցում.
    -Ո՞վ է մեզ գըրված:
    -Ա՛յ ջան տղա, չոբան տղա, ո՞ւմն ես դու
    -Աստված գիտի, աշխարհ գիտի` իմն ես դու:

    Դե հանի՛ր, աղջի՛,
    Վիճակն ի բարին,
    Երգերով գովենք
    Էն իգիթ յարին:

    Բեղ ծիլ-ծիլ, բոյը թիլ-թիլ էն յարի,
    Ի՞նչ դարդ ունեմ, քանի նա կա աշխարհի:

    Համբարձում յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա,
    Հուր սըրտեր, յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա:

    Թընդում են երգեր, խընդում են սըրտեր,
    Ու շուրջ բոլորած վիճակ են հանում,
    Ելնում է մեկին իր երազն ու սերը,
    Մյուսի մուրազը սըրտումն է մնում:

    XI

    Պըտույտ է տալիս վիճակը նորից`
    Քուշուքը գըլխին ծաղիկ ծաղկամեր,
    Թընդում «ջան գյուլում» մատաղ սըրտերից,
    Հետը գըվգըվում էն ծաղկոտ սարեր:

    -Ա՛յ թուխ մազերով աղջիկ,
    Ա՛յ սարի սովոր աղջիկ,
    Ջիգյարին գյուլլա դիպչի
    Ով որ քեզ սիրի, աղջիկ:

    -Ո՜հ, ի՜նչ սև վիճակ քեզ բաժին ընկավ,
    Սևաբախտ քույրիկ, նազելի Անուշ.
    Քու ձեռը կոտրի, ով որ հանեցիր…
    Ու ողջ մընացին մոլորված, ապուշ:

    Սուտ բան է, քույրի՛կ, դու մի՛ հավատա.
    Լոկ պատահական մի չար խոսք է սա.
    Սիրտըդ մի՛ կոտրի սուտ բանի համար,
    Քու խաղը խաղա՛, ջան գյուլում ասա:

    Ա՜խ, չէ, ես գիտեմ, որ ես բախտ չունեմ,
    Ես երբե՜ք, երբե՜ք բախտ չեմ ունեցել…
    Ես միշտ էլ էսպես անբախտ կըլինեմ.
    Մանուկ օրերից են ինձ դեռ անիծել…
    Ասում են` մի օր, ես օրորոցում,
    Մի պառավ դարվիշ մեր դուռն է գալի,
    Իր խաղն ասում է ու բաժին ուզում,
    Իմ նանը նրան բաժին չի տալի.
    Կորի՛, ասում է, կորի՛ մեր դըռնից,
    Երեխես ճաքեց, հեռացի՛ր, գընա՛...
    Ու դարվիշն էնտեղ անիծում է ինձ,
    Թե` դըրա օրը լացով անց կենա...
    Ա՜խ, էն դարվիշի անեծքին անգութ
    Ու էս վիճակիս տեղյակ է Աստված.
    Սիրտըս էլ միշտ փա՜կ, սիրտըս էլ միշտ մո՜ւթ,
    Ի՞նչ կա, չըգիտեմ, իմ առջև պահված…
    -Մի՛ տըրտմիր, Անո՛ւշ, մի լինիր համառ,
    Մեր ձեռքով հանած մի անմիտ վիճակ,
    Մի խելառ դարվիշ, մի անեծք հիմար,
    Ու լալիս ես դու էդպես սըրտաճա՜ք…
    Հանգիստ կաց, քույրի՜ք, մի՛ վախիր էդքան,
    Կյանքը քեզ համար վառ գարուն է դեռ,
    Էդ քո նորահաս մատաղ կուսության
    Առջև դեռ կան երջանիկ օրեր:
    Սուտ բան է, քույրի՛կ, դու մի՛ հավատար,
    Լոկ պատահական մի չար խոսք է սա,
    Սիրտըդ մի կոտրի սուտ բանի համար,
    Քու խաղըդ խաղա, ջան գյուլում ասա:


    (Խումբը երգում է)

    Աղջի, բախտավոր,
    Երնե՜կ քու սերին,
    Քու սարի սովոր
    Սև-սև աչքերին:

    Համբարձում յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա,
    Սեր օրեր, յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա:

    Մեռնեմ գարունքիդ,
    Ծաղկած գարուն ես,
    Սարի պես մեջքիդ
    Կանգնած յար ունես:

    Համբարձում յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա,
    Սար-յարեր, յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա:

    (Անուշը մենակ)

    Ա՜խ, իմ բախտը կանչում էր ինձ,
    Չեմ հասկանում` դեպի ուր…
    Դողում է պաղ նըրա ձենից
    Իմ սիրտը սև ու տըխուր:

    Դուք էլ, սարի սիրուն ծաղկունք,
    Թաքուն մի ցավ ունիք լուռ,
    Աչիկներըդ լիքն է արցունք,
    Սիրտներըդ սև ու տըխուր:

    Ա՜խ, ծաղիկներն էս աշխարհքում
    Տանջվում էն միշտ էսպես զուր,
    Տըրորվում են ու թառամում`
    Սիրտները սև ու տըխուր:

    (Խումբը հեռվից)

    Համբարձում յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա,
    Վառ ցավեր, յայլա,
    Յայլա ջան, յայլա:
    Ծիծաղը դեմքի վարդն է:

  16. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    ԿԳԴ (04.02.2009), Հայկօ (04.02.2009)

  17. #56
    Լիարժեք անդամ Արմինե-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.02.2009
    Հասցե
    Այստեղ, այլուր և ամենուր
    Տարիք
    38
    Գրառումներ
    92
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    ԵՐՐՈՐԴ ԵՐԳ

    XII

    Ձըմռան մի գիշեր կար մի հարսանիք,
    Հըրճվում էր անզուսպ ամբոխը գյուղի.
    Գյուղն էին իջել հովիվ պատանքի`
    Աղջիկ տեսնելու, պարի ու կոխի:
    Ու պարից հետո լեն հըրապարակ
    Բաց արին մեջտեղ արձակ գըլխատան,
    Զուռնաչին փըչեց կոխի եղանակ,
    Ահել ու ջահել իրարով անցան:
    Հարա՜յ են տալի – «քաշի՜, հա քաշի՜…»
    Ու դուրս քաշեցին զոռով երկուսին.
    Մինը մեր Սարոն, իսկ մյուսն Անուշի
    Անդրանիկ եղբայր գառնարած Մոսին:
    Ողջ գյուղը կանգնեց պարըսպի նման,
    Ջոկվեց, բաժանվեց երկու բանակի,
    Ամեն մի բանակն ընտրեց փահլևան,
    Կանգնեց թիկունքին տըղերանց մեկի:
    Գոռում են, գոչում երկու բանակից.
    Սըրտապինդ կացե՛ք, մի՛ վախեք տըղե՛ք,
    Իսկ նորեկ հարսի փարդի քամակից
    Նայում են կանգնած հարսն ու աղջիկերք:
    Ու տաքանում են տըղեքը սաստիկ,
    Փեշերը հավաք խըրում են գոտին,
    Գետին են զարկում ձեռքերը հաստլիկ,
    Իրար են հասնում թափով մոլեգին…
    Ադաթ կա սակայն էն մութ ձորերում,
    Ու միշտ հընազանդ հընոց ադաթին,
    Ամբոխի առջև իգիթն իր օրում
    Գետին չի զարկիլ ընկեր իգիթին:
    Ու իրար բըռնած Սարոն ու Մոսին
    Քաշում են, ընկնում, ելնում միասին,
    Դըժվար է իբրև հաղթել մեկ դեմի:
    Իզուր է գոռում ամբոխը հարբած,
    Զուր սըրտատըրոփ նայում աղջիկներ,
    Եվ զուր է Անուշն իր շունչը կըտրած
    Սառել ու կանգնել, ինչպես մի պատկեր:
    Անուշը կանգնա՜ծ... Սարոն նըկատեց,
    Թունդ առավ սիրտը ու զարկեց արագ.
    Աչքերի առջև մըլարը պատեց,
    Մոռացավ ընկեր, ադաթ ու աշխարհք:
    Ու մինչ դեռ Մոսին ընկերախաղի,
    Կատակի տալով թողած էր իրեն,
    Ուժ առավ Սարոն, ծընկեց կատաղի,
    Գետնեց ընկերին ու չոքեց վըրեն:
    Ամբոխը թափվեց հարա-հըրոցով,
    Վեր թըռցրեց ջահել փահլևաններին,
    Եվ ուրախության աղմուկ գոռոցով
    Հաղթողին փեսի թախտի մոտ բերին:
    Ցընծության ձայնից, ծափերի զարկից
    Շարժվում են, դողում պատեր ու օճորք,
    Իսկ նորեկ հարսի փարդի քամակից
    Նայում են կանգնած հարսն ու աղջիկերք:

    XIII

    Վեր կացավ Մոսին. իրեն կըտրատում,
    Թող գա՜, գոռում է, որ բըռնենք նորից,
    Թե չէ նամարդը, այլևս չեմ երդվում,
    Էլ չի պըրծնելու երբեք իմ ձեռքից:
    Վե՜ր չի գըցել ինձ… ինձ խաբել է նա…
    Մեյդան բաց արեք, թող մին էլ մեջ գա…
    Ու ամեն կողմից ուրախ հըռհըռում,
    Թունալի ծաղրով կանչում են, գոռում.

    -Չէ՛ լավ, էդ չէ՛ լավ,
    Վեր չի գըցել դեռ,
    Մոսին թոլ էլավ-
    Խոզապարկուկ էր...
    Հա՛, հա՛, հա՛, տըղե՛րք,
    Շատ էլ լավ կանի.
    Մեջքը թա՛փ տըվեք,
    Թող մին էլ բըռնի…
    Հա՛, հա՛, հա՛, տըղե՛րք,
    Մեջքը թա՛փ տըվեք


    XIV

    Եվ աղմկալի հարսանիքի տանից
    Դուրս եկավ Մոսին սաստիկ վիրավոր.
    Արյուն է կաթում սևացած սըրտից,
    Գընում է ըշտապ, քայլերը մոլոր:
    -Ամո՜թ քեզ, Մոսի՛, թուք ու նախատինք
    -Ամո՜թ քեզ նըման գոված իգիթին,
    Մի անունդ հիշիր, մի բոյիդ մըտիկ,
    Դեռ քու թիկունքը չէր տեսել գետին:
    Ինչպե՞ս վեր ընկար դո՜ւ, սարի նըման,
    Երբ որ նայում էր ողջ գյուղը կանգնած...
    Դո՜ւ… կուչ գաս տակին Սարոյի ծընկան,
    Նըրանից հետո երևաս կանա՜նց…
    Եկա՞ծ էր էս բանն իսկի քու գըլխին...
    Ծաղրատեղ դառար բովանդակ գեղին...
    Դե մեռի՛ր, էլի՛, գետինը մըտի՛ր,
    Տանը վե՛ր ընկի՛ր, իլիկ պըտըտիր…

    XV

    Վա՜յ, վա՜յ, Մոսի՛ ջան, ինձ մի ըսպանիր,
    Սըրանից հետո չե՛մ սիրիլ նըրան...
    Վախենում եմ ես... ղամեդ տեղը դիր...
    Սիրտըս դողում է տերևի նըման...
    Խընդրում էր լալով եղբոր առաջին
    Անզոր ու դալուկ իր քույրը չոքած.
    Մոսին, փայլկըրտուն խանչալը ձեռին`
    Ուզում էր մորթել նըրան աչքը բաց:
    -Դե իմ անունո՛վ երդըվի՛ր, անըզգամ,
    Որ էլ Սարոյին դու չես սիրելու,
    Թե չէ, տեսնո՞ւմ ես, խանչալը հանած
    Մինչև դաստակը սիրտըդ եմ խըրելու:
    -Քու ոտի հողն եմ, Մոսի՛ ջան, Մոսի՛,
    Դու քու եսիրին երդո՞ւմ ես տալիս...
    Ես էլ Սարոյին չեմ սիրում, ասի,
    Տեսնո՞ւմ ես չոքած ինչպե՜ս եմ լալիս…
    -Դու խաբո՞ւմ ես ինձ, սուտլի՛կ խաբեբա՛,
    Չե՞ս սիրում, ասիր. էն ի՞նչ է հապա,
    Էն ի՞նչ է հապա, որ տեղըն ես մըտնում,
    Հեկեկում ես դու գիշերվա մըթնում.
    Էն ի՞նչ է հապա, որ դու երազում
    «Սարո ջան, Սարո՜… Սարո» ես ասում…
    -Մոսի՛ ջան, Մոսի՛, գըլխովդ շուռ գամ.
    Ինձ մի՛ ըսպանիր, ինձ թող ես անգամ.
    Էլ չեմ սիրել ես, երբ դու չես ուզում,
    Էլ չեմ կանչիլ ես նըրան երազում…

    Ինձ մի ըսպանիր, ղամեդ տար հեռու…
    Քու քույրը չե՞մ ես… իմ Մոսին չե՞ս դու...

    XVI

    Ու էն հարսանիքից թըշնամի դարձան
    Ախպեր տըղերքը էս դեպքի համար.
    Ընկեր, բարեկամ գընացին եկան,
    Կըրկին հաշտության չեղավ մի հընար:
    Անկոտրում Մոսին էլ ո՞ր Մոսին էր,
    Որ, աչքը դեռ բաց, էս լուս աշխարհքում,
    Իրեն հարազատ քըրոջը տեսներ
    Նամարդ ընկերի` Սարոյի գըրկում.
    Գուցե գիշերս էլ` իր հերսից անքուն,
    Ուզում է ջահել քըրոջն ըսպանի,
    Սարոյի անունն ու սերը թաքուն
    Խանչալի ծերով սըրտիցը հանի:
    Ո՞վ գիտի, գուցե հենց էս գիշեր էլ
    Իգիթ ոսոխներն, անհաշտ ու համառ,
    Մեկմեկու հոտից ոչխար են քըշել,
    Մեկմեկից վըրեժ առնելու համար:
    Կարող է նույնպես պատահել հանկարծ,
    Որ մեկի դեզը, արդյունքը հընձի,
    Գիշերվա ժամին, հըրով բըռընկված,
    Երկնահաս բոցով աստղերը խանձի:
    Ծիծաղը դեմքի վարդն է:

  18. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    ԿԳԴ (04.02.2009), Հայկօ (04.02.2009)

  19. #57
    Լիարժեք անդամ Արմինե-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.02.2009
    Հասցե
    Այստեղ, այլուր և ամենուր
    Տարիք
    38
    Գրառումներ
    92
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    ՉՈՐՐՈՐԴ ԵՐԳ

    XVII

    Ամպերը դանդաղ ուղտերի նման՝
    Նոր են ջուր խըմած ձորից բարձրանում.
    Քարոտ թիկունքից Չաթինդաղ լեռան
    Նոր է արևը պըռունգը հանում:
    Գյուղում աղմուկով իրար են անցնում,
    Կըտեր ծերերին կանայք հավաքված,
    Տըղերքը դեպի քարափն են վազում՝
    Հըրացանների կիսերից բըռնած:


    XVIII

    Եկավ վիթխարի ծերունի մի մարդ,
    Կանգնեց վըրդովված տըղերանց միջին,
    Մատը դեպի ձոր մեկնելով հանդարտ
    Էսպես նա պատմեց զոռ տալով շիբխին.
    Էս գիշեր, կեսը կըլիներ գիշերվա,
    Դեռ չէի կըպցրել աչքըս տեղի մեջ.
    Քունս էլ է կորել, ջանս էլ էն վաղվա,
    Ամեն մի բանից մընացել եմ խեղճ...
    Հա՛, հալալ կեսը կըլիներ գիշերվա,
    Շունը վեր կացավ էս կըռան վըրա.
    Հեյ-հե՜յ, կանչեցի, ձեն տըվող չելավ.
    Շունը գազազեց, շունը վեր կալավ...
    Հե՜յ գիդի, ասի ինքս իմ միջում,
    Ի՜նչ է մընացել առաջվան տըղից.
    Քնում էի վաղ մենակ արխաջում,
    Մի ձեն լըսելիս թըռչում տեղից...
    Էն էի ասում, քնել չէի դեռ.
    Կըլիներ դառը գիշերվան կեսը,
    Երկու մարդկային սև կերպարանքներ
    Շան առջև փախած՝ ցած իջան դեսը...
    Էս որ լըսեցի, դես ու դեն ցըրված
    Տըղերքը ճեպով ձորը ներս մըտան,
    Ու մըտի տակին, ճամփիցը ծըռված,
    Երկու մարդու թարմ ոտնատեղ գըտան:


    XIX

    Ամբողջ մի ամիս խումբը զինավառ
    Սարեր ու ձորեր ոտնատակ տըվեց՝
    Չոբան Սարոյին գըտնելու համար,
    Որ սարիցն իջավ, Անուշին փաղցրեց:
    Մի ամիս հետո տըղեքը եկան տուն,
    Գովելով նըրա արարքը ճարպիկ.
    Հալալ է տըղին, ա՛յ իգիթություն,
    Ահա թե ինչպես կըփաղցնեն աղջիկ:
    Մենակ Անուշի ախպերը - Մոսին
    Գըտնի՝ կոտորի, սիրտը հովանա:
    Մնաց հանդերում: Եվ ահա մի օր,
    Քաղվոր կանանց մեջ, մըթանը հետ, թաքուն,
    Շորերը պատռած, տըխուր գըլխակոր
    Անուշը ձորից եկավ հորանց տուն:


    XX

    -Աղջի՛, Վա՛րդիշաղ, թե հոգիդ սիրես,
    Մի գարիդ գըցիր, տես ի՞նչ է ասում.
    Աչքըս խավարի, տեսիլք դառնամ ես,-
    Տեսիլք եմ տեսել գիշերըս երազում:
    Մի մութ ձորի մեջ, մի նեղ ձորի մեջ,
    Անբախտ Սարոյի ոչխարը կանգնած,
    Լեզու էր առել ու խաղ էր կանչում,
    Ու խաղ էր կանչում ձեն ձենի տըված...
    Մի գարիդ գըցի՛ր, թե որդով խընդաս,
    Էս երազն իսկի ես լավ չեմ փորձել.
    Ողորմած աստված, քու դուռը բանաս,
    Քու ոտի հողն ենք - դու էս ըստեղծել...
    Անբան գառները մութ ձորի միջին
    Խաղ էինք կանչում ու ձենով լալիս,
    Սարոյի նանն էլ նըրանց առաջին
    Աղլուխ էր փռել ու պար էր գալիս...
    Աղջի՛, Մա՛նիշակ, վատ բան էս տեսել,
    Գարիս էլ, ահա, էնպես դուրս եկավ.
    Էս չարն, էս բարին... Սարոն է էս էլ...
    Տե՜ս, ահա, Սարոն սև ճամփեն ընկավ...
    Աստված խընայի ջահել - ջիվանին,
    Աստված խընայի իր անբախտ նանին....


    XXI

    Ու ման է գալի սարերը ընկած
    Սարոն փաղցրած եղջերվի նըման,
    Օրհասն առաջին, գընդակն ետևից,
    Հանդերը՝ դըժոխք, ընկերը՝ դուշման:


    Եվ երբ երեկոն, հանդարտիկ ու լուռ
    Սարերից իջնում, խավարն է պատում,
    Նըրա բայաթին ողբում է տըխուր,
    Ընկեր սարերին խոսում, գանգատվում:


    Բարձըր սարեր, ա՛յ սարեր,
    Ձեն եմ տալի «վա՜յ», սարե՛ր,
    Դուք էլ ինձ հետ ձեն տըվեք,
    Իմ դարդերի թայ սարե՛ր:


    Որս եմ՝ բութես ձեզ արած,
    Ձեր ձորերին, ձեր արած,
    Կուզեմ կորչեմ անգյուման,
    Էս աշխարքից բեզարած:


    Կորչեմ բեզար դատարկուն,
    Քար - սարեսար դատարկուն,
    Մեռնեմ պըրծնեմ էս օրից,
    Բալքի առնեմ դադար քուն:


    Ա՜խ, կըմեռնեմ՝ ամա նա
    Վա՜յ թե հանկարծ իմանա,
    Ես ազատվեմ ես ցավից,
    Աչքը լալով նա մընա:
    Ծիծաղը դեմքի վարդն է:

  20. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    ԿԳԴ (04.02.2009), Հայկօ (04.02.2009)

  21. #58
    Լիարժեք անդամ Արմինե-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.02.2009
    Հասցե
    Այստեղ, այլուր և ամենուր
    Տարիք
    38
    Գրառումներ
    92
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ ԵՐԳ

    XXII

    Լալիս է Անուշն երեսին ընկած,
    Կանգնած են շուրջը կանայք հարևան,
    Ու խոսք չեն գըտնում ասեն անարգված
    Տարած, ետ բերած անբախտ աղջըկան:
    Աստված խընայեց՝ կոպիտ ախպերը
    Հեռու հանդերից դեռ տուն չէր դարձել,
    Իսկ խոժոռադեմ ալևոր հերը
    Սկսավ փըրփըրած թըքել, անիծել:
    Դու՛րս գընա, կորի՛, ա՛յ լիրբ, անըզգա՛մ,
    Սև ու սուգ լինի թագ ու պըսակըդ.
    Կորի՜, չերևաս աչքիս մյուս անգամ,
    Գետինը մըտնի երկար հասակըդ:
    Տեսա՛ր, որ նըրան ասում է Մոսին,
    Չեն ուզում, տեսար, նըրան հերն ու մերդ.
    Դու քա՞նի գըլուխ ունիս քո ուսին,
    Որ վեր էս կենում փաղչում նըրա հետ:
    Խըռնված գյուղացիք կըտուրից իջան՝
    Մեղմելու կոպիտ բարկությունը հոր,
    Հայտնըվեց նույնպես գյուղի քահանան,
    Մի պատկառելի հըսկա ալևոր:
    -Դու՛րս գընացեք, դու՛րս, գոչեց տերտերը,
    Անուշը թողեք ուղիղ ինձ ասի,
    Թողեք նա հայտնի իր միտքն ու սերը,
    Նըրանից հետո բանը կըպարզի:
    Մի՛ լա, իմ աղջի՛կ, ինձ խոստովանի՛ր,
    Սիրու՞մ ես նըրան, քու կամքո՞վ փախար...
    Եթե սիրում ես՝ էլ դարդ մի՛ անիր,
    Պիտի պըսակեմ ես ձեզ անպատճառ...
    Ի՜նչ են հառաչում... էն ո՞վ էր ,մի տե՛ս,
    Որ դուրսը հանկարծ աղմըկեց էսպես...
    Ո՞վ է ըսպանել... Մոսի՞ն...ու՞մ... ու՞ր...
    Անու՜շ, հե՛յ Անուշ... ջուր հասցրե՜ք, ջու՜ր...


    XXIII

    Ինչպես մի հեղեղ վեր կենար հանկարծ,
    Երկընքի մըթնած ամպերից իջներ,
    Ինչպես փոթորիկ սաստիկ սրընթաց,
    Գյուղից սըլացան մի խումբ կըտրիճներ:
    Ցավից տաքացած էլ բան չեն հարցնում,
    Թըռչում են, ասես ահից հալածված,
    Ու նըրանց առջև ահռելի բացվում,
    Թըշշում է ձորը արյունով լըցված:
    Գյուղը դատարկվեց մի ակնթարթում,
    Քարափի գըլխին կանգնած անհամբեր,
    Լու՜ռ, սըրտատրոփ ականջ են դընում,
    Նայում են ներքև... ձեն չի գալիս դեռ.
    Դեբեդն է մենակ անդընդում հուզված՝
    Խըլաձայն ողբում սողում դեպի ցած:


    XXIV

    Ու մարդասպանը դուրս եկավ ձորից,
    Դեմքը այլայլված, քայլվածքը մոլոր.
    Սարսափ է կաթում արնոտ աչքերից,
    Եվ կերպարանքը փոխված է բոլոր:
    Առանց նայելու մարդկանց երեսին,
    Առանց խոսելու, սևակնած, դաժան,
    Մոտեցավ սրահին, կախ տըվավ սընին
    Սև հըրացանը՝ սև օձի նըման:
    Պապանձվեց նույնպես ամբոխը մեխված,
    Ոչ ոք ծըպտալ չի համարձակվում,
    Մենակ մի հոգի անզուսպ կատաղած՝
    Հարա՜յ է կանչում, երեսը պոկում:
    Մեռած չոբանի պառավ նանն է նա՝
    Ցավից խելագար բառաչում, լալիս.
    Տարաբա՜խտ ծընող, վազում է ահա,
    Ձորիցն է տըխուր գոռոցը գալիս:


    XXV

    Սըգավոր կանայք նըրա ետևից
    Հարա՜յ կանչելով ձորը վազեցին,
    Իրենց կորցրածն էլ հիշելով նորից՝
    Դիակի շուրջը կարգով շարվեցին:
    Իգիթին վայել սըրտառուչ ողբով
    Լաց ու կոծ արին ձեն ձենի տըված.
    Տըղեքն էլ մըթին, լուռ ու գըլխակոր,
    Մընացին մոտիկ քարերին նըստած:
    Ողբացին անշունչ դիակի վըրա՝
    Անտեր մընացած ոչխարի մասին,
    Անսիրտ անեծքով հիշեցին նըրա
    Անճար մընացած խեղճ յարի մասին.
    Եվ նըրա մասին, որ ընկերները
    Հանդը գընալիս Սարո կըկանչեն:
    Ծանըր չոմբախը, գըլուխը մեխած,
    Օճորքում դըրած պիտի մըրոտի,
    Երկար խանչալը, պատիցը կախած,
    Պատենում մընա ու ժանգը պատի...
    Որ հով սարերի սովորած նանը
    Էլ սար չի գընա առանց Սարոյի:
    Սև շորեր հագած կընըստի տանը,
    Անցած օրերը միտը կըբերի:
    Եվ ամեն մի խոսք, մի հիշողություն
    Կըտրատում էին սիրտը խեղճ նանի,
    Եվ աղաչում էր նա մեռած որդուն՝
    Մի անգամ խոսի, աչքը բաց անի:
    Ընչի՞ չես խոսում, ընչի՞ չես նայում,
    Իմ օր ու արև, կյանք ու ջան ՝արդի,
    Դու իմ գերեզմանն ընչի՞ ես խըլում,
    Թըշնամի՛ որդի, դավաճա՛ն որդի...
    Բայց չէին բացվում աչքերը փակված,
    Շուրթերը սառել չորացել էին.
    Նըրանց արանքից ատամները բաց՝
    Սպիտակ շարքերով երևում էին:
    Ու նա կատաղած՝ հանդուգն անեծքով
    Ծառս եղավ դուշման երկընքի դիմաց,
    Եվ հայհոյում էր, և կուրծքը ծեծում,
    Եվ լալիս էին ձեն ձենի տըված...
    Կարմիր արևից ընկած , Սարո ջա՜ն,
    Կանաչ տերևից ընկած , Սարո ջա՜ն...
    Արևս հանգավ Սարո ջա՜ն,
    Գիշերս ընկավ Սարո ջա՜ն...

    Գիշերը իջավ, թանձրացավ մութը,
    Եվ նըվաղեցին ձեները տըրտում,
    Հոգնեցի՜ն, հանգա՜ն... Ծերուկ Դեբեդը
    Սըգում էր մենակ խավար անդընդում:
    Սըգվոր գետը՝
    Ծեր Դեբեդը,
    Սիրտը քըրքըրած,
    Ջուրը փըրփըրած,
    Քարոտ ափին,
    Լեռ քարափին,
    Դեռ ծեծում է,
    Հեծեծում է...


    XXVI

    Եվ մի քանի ընկեր-տըղերք
    Ձորում, գետի եզերքին,
    Փոս փորեցին ու սըրտաբեկ
    Հողին տըվին հովվի դին:
    Ծառ ու ծաղիկ՝ սըվսըվալով
    Բյուր խընկեցին դյուրեկան,
    Ծեր Դև-Բեդն էլ ահեղ ձենով
    Երգեց վըսեմ շարական:
    Ու տըղերքը տըխուր ու լուռ
    Վերադարձան դեպի տուն ,
    Ձորում թողած մի սև բլուր,
    Մի գերեզման անանուն:
    Ծիծաղը դեմքի վարդն է:

  22. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    ԿԳԴ (04.02.2009), Հայկօ (04.02.2009)

  23. #59
    Լիարժեք անդամ Արմինե-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.02.2009
    Հասցե
    Այստեղ, այլուր և ամենուր
    Տարիք
    38
    Գրառումներ
    92
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    ՎԵՑԵՐՈՐԴ ԵՐԳ

    XXVII

    Գարունը եկավ, հավքերը եկան,
    Սարեր ու ձորեր ծաղիկներ հագան.
    Մի աղջիկ ելավ, մի մենակ քաղվոր,
    Գետի եզերքին շըրջում էր մոլոր,
    Շըրջում էր մոլոր, խընդում ու լալիս,
    Երգեր է ասում ու ման է գալիս:

    -Սիրուն աղջի՛կ, ի՞նչ ես լալիս
    Էդպես մենակ ու մոլոր,
    Ի՞նչ ես լալիս ու ման գալիս
    էն ձորերում ամեն օր:
    Թե լալիս ես՝ վարդ ես ուզում՝
    Մայիս կըգա, մի քիչ կաց,
    Թե լալիս ես՝ յարդ ես ուզում ՝
    Ա՜խ, նա գընա՜ց,նա գընա՜ց...
    Արտասվելով, լալով էդպես
    Ես չեմ դարձնի էլ գերիդ,
    Ի՞նչու իզուր հանգցընում ես
    Ջահել կըրակն աչքերիդ:
    Նըրա անբախտ շիրիմի վըրա
    Պաղ ջուր ածա աղբյուրի,
    Դու էլ գընա նոր սեր արա,
    Էդպես է կարգն աշխարհի:


    Շնորհակալ եմ, անցվոր ախպե՛ր,
    Աստված պահի քու յարին.
    Ճամփիդ վերջում կանգնած է դեռ
    Անուշ ծիծաղն աչքերին...
    Ուրախ սըրտով դուք ձեր սերը
    Վայելեցեք անթառամ,
    Ինձ արցունք է տըվել տերը,
    Ես պիտի լամ, պիտի լամ...


    Ու ման է գալիս
    Երգում ու լալիս:
    Երգերը անկապ, երգերը տըխուր,
    Արցունքի նըման հոսում են իզուր.
    Բայց լալիս է նա ու երգեր ասում,
    Ու միշտ են անմիտ տըրտունջն է խոսում,
    Թե ինչպես հանկարծ աշխարքը փոխվեց,
    Ինչպես դատարկվեց կյանքում ամեն բան,
    Սարերը մընացին որբ ու անչոբան,
    Թե ի՛նչպես հանկարծ նա գընաց հեռու,
    Էլ չի՜ դառնալու, էլ չի՜ դառնալու...
    -Ե՛տ դառ, ե՛տ, իգի՛թ,
    Ե՛տ դառ, անիրա՛վ,
    Կարոտած յարիդ
    Աչքը ջուր դառավ:
    Ոչխարդ էն սարով
    Շուռ տուր, տու՜ն արի,
    Ճախի՛ր գիշե՛րով
    Ու թաքուն արի...
    Ա՛խ էն կանանչ սարի լանջին
    Ո՞վ է քընած էն տըղեն,
    Վըրեն քաշած սև յափնջին.
    Կուռը հանած էն տըղեն...
    Ջա՜ն, իմ յարն է, ջանի՛ն մեռնեմ,
    Ծաղկի հոտով նա հարբել,
    Սարի լանջին, հովի միջին
    Մուշ-մու՜շ, անուշ մըրափել:


    Վե՛ր կաց, վե՛ր, իգի՛թ,
    Վե՛ր կաց, վե՛ր, անիրա՛վ,
    Ոչխարըդ բեր կիթ,
    Օրը ճաշ դառավ...
    Արի՜, ջա՛ն, արի՜,
    Քու գալուն մեռնեմ,
    Թուխ չոբան, արի՜,
    Կարոտըս առնեմ:


    Տեսե՛ք, տեսե՛ք, դափ ու զուռնով
    Ի՞նչ հարսնիք է դուրս գալի,
    Մարդիկ ուրախ, թոն ու ձյունով
    Ձի են խաղում, չափ տալի...
    Աղջի՛, աղջի՛, մըտիկ արեք,
    Էս ի՞նչ տեսիլք ես տեսել.
    Ո՞վ է տեսել էդպես հարսնիք...
    Ո՛չ հարս ունեն, ո՛չ փեսա...


    Բերում են հըրեն,
    Ամա՜ն, մեր տան դեմ...
    Վե՛ր դըրեք, վըրեն
    Հյուսերըս քանդեմ...
    Ես է՜լ եմ գալիս,
    Էդ ու՞ր եք տանում...
    Ինձ էլ թաղեցեք
    Իր գերեզմանում...

    Ա՜խ, չէ՜, ամա՛ն, ասում են դա
    Մի դիակ է լու՜ռ, հոտած,
    Արյունը չոր դեմքի վըրա.
    Աչքերն անթա՜րթ, սպիտակած:
    Նա սիրուն էր անուշահոտ,
    Աչքերը լի ծիծաղով,
    Նա գալիս է ցողոտ, շաղոտ,
    Հանաքներով ու խաղով...


    Արի՜, ջա՛ն իգիթ,
    Արի՜, անիրա՛վ,
    Կարոտած յարիդ
    Աչքը ջուր դառավ:
    Էլ մի՛ ուշացնի,
    Ես շատ եմ կացել...
    Էլ մի՛ լացացնի,
    Ես շատ եմ լացել...
    Տե՛ս կըխռովե՜մ,
    Լաց կըլեմ ես է՜լ...
    Չեմ խոսիլ քեզ հետ...
    Չեմ սիրիլ քեզ է՜լ...


    XXVIII

    Անլըռելի վըշվըշում է
    Պըղտոր ջուրը Դեբեդի,
    Նըրա ափին կանաչում է
    Մենակ շրիրմն իգիթի:
    Նըրա շուրջը հեգ սիրուհին
    Թընդացնում է ողբ ու լաց,
    Ձեն է տալիս իր Սարոյին
    Ու պըպըտվում մոլորված:
    Ու հոսում է գիշեր ցերեկ
    Արցունքն անբախտ աղջկա,
    Բայց իր սիրած տըղան երբեք
    Չըկա՜, չըկա՜ ու չըկա...
    Վըշվըշում է գետը - վու՜շ, վու՜շ,
    Ու հորձանք է տալիս հորդ,
    Ու կանչում է «Արի՜, Անուշ,
    Արի՜, տանեմ յարիդ մոտ...»


    Անու՜շ, ա՛յ աղջի, Անու՜շ, տու՜ն արի՜
    Կանչում է մերը , վերևից կանչու՜մ.
    Լու՜ռ են ձորերը, լու՜ռ են ահռելի,
    Դուշման Դեբեդն է մենակ մըռընչում:


    Վուշ - վու՜շ, Անու՜շ, վուշ - վու՜շ, քույրի՜կ.
    Վու՜շ քու սերին , քու յարին...
    Վուշ - վու՜շ, Սարո՜, վուշ - վու՜շ, իգի՜թ.
    Վու՜շ քու սիրած սարերին...


    XXIX

    Համբարձման գիշեր, էն դյութիչ գիշեր,
    Կա հըրաշալի, երջանիկ վայրկյան.
    Բացվում են ոսկի երկընքի դըռներ,
    Ներքև պապանձվում, լըռում ամեմ բան,
    Ու աստվծային անհաս խորհըրդով
    Լցվում բովանդակ Նըրա սուրբ գըթով:


    Էն վեհ վայրկենին չըքնաղ գերի՝
    Երկընքի անհու՜ն, հեռու խորքերից,
    Անմուրազ մեռած սիրահարների
    Աստղերը թըռած իրար են գալիս
    Գալի՜ս՝ կարոտով մի հեղ համբուրվում
    Աշխարհքից հեռու՜, լազուր կամարում:
    Ծիծաղը դեմքի վարդն է:

  24. Գրառմանը 3 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Morpheus_NS (07.02.2009), ԿԳԴ (04.02.2009), Հայկօ (04.02.2009)

  25. #60
    Լիարժեք անդամ Արմինե-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    03.02.2009
    Հասցե
    Այստեղ, այլուր և ամենուր
    Տարիք
    38
    Գրառումներ
    92
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Պատ. Հովհաննես Թումանյան

    ԱԼԼԱՀԻՑ ՂՐԿՎԱԾ
    (Մի հիշողություն թուրք-հայկական ընդհարումներից)

    1905 թվի աշնանն էր, թուրք-հայկական ընդհարումների ամենակատաղի ժամանակը: Ես իմ հայրենիքումն էի՝ Լոռու սարերում: Մենք մի ժողով արինք ու որոշեցինք, թե՝ լոռեցիներս չենք կռվում մեր հարևան թուրքերի հետ, որովհետև եթե ուժեղ ենք՝ անխղճություն է դա, իսկ եթե թույլ ենք՝ հիմարություն է: Բարձրացնում ենք սպիտակ դրոշակ և աշխատում ենք սերն ու խաղաղությունը պահել մեր սարերում ու ձորերում:

    Բայց շուտով պարզվեց, որ սերն ու խաղաղությունը շատ են խրթին բառեր, և լավ չեն հասկանում ոչ հայը, ոչ թուրքը: Մարդիկ գազան են կտրել, թողնված թին իրենք իրենց, և ոչ միայն հայը թուրքին էր ուտում, թուրքը՝ հային, այլև թուրքը՝ թուրքին, հայը՝ հային: Եղբայրն եղբորը չէր խնայում, ընկերն՝ ընկերին, հարևանը՝ հարևանին, մեծը՝ փոքրին, զորեղը՝ տկարին: Իհարկե, այս աշխարհքում անհնար էր կատարյալ սեր և խաղաղություն պահել:

    Եվ ահա մի օր էլ տեղեկություն է գալիս, թե այսինչ տեղը մի քանի մահմեդական են սպանված: Կենդանի մնացածները փախել են X կայարանը:

    Մի խումբ ձիավորներով շտապում են X կայարանը: Կայարանը գրեթե դատարկ է: Գնացքների երթևեկությունը դադարած է, ծառայողներն ու առևտրականները ցրված: Լոռու ձորերի երկարությամբ փչում է նոյեմբերի ցուրտ քամին: Կայարանի առջև, ճանապարհի մեջտեղ կանգնած է մի մենակ մարդ:

    — Փախածներից մինն է, — բացատրում են կողքիս ձիավորները:

    Դեռ բավական հեռու ենք: Նա մեզ չի նկատել: Երեսը հակառակ կողմը կանգնած է օտար, մենակ, դատարկ, ահռելի ձորում, թշնամու հողում:

    Մի որոշ տարածության վրա կանգ առանք, իջանք ձիերից: Ես դիմեցի դեպի նրան: Շտապում եմ մի րոպե առաջ ուրախացնել նրան, թե ապահով է և գտնվում է իր եղբայրների մեջ, ուզում եմ մի րոպե առաջ վայելել այդ վայրկյանի գերազանց հաճույքը: Մեր ձիաներից մինը խրխնջաց: Նա ետ նայեց, տեսավ զինված մարդկանց բազմությունը, տեսավ ինձ, որ գնում եմ ուղիղ իրեն վրա ու սարսափահար տեղիցը թռավ… Թռավ, բայց ուր գնա… Մտավ կայարանի դռան տակն ու կուչ եկավ: Ես վազեցի:

    — Մի վախիր, մի վախիր…

    Բայց նա արդեն բառաչում էր ՝ սարսափով լցված աչքերը ինձ հառած:

    — Մի վախիր… ինչու՞ ես վախենում… ամոթ չի՞…

    Բայց նա իմ բառերը չէր էլ լսում, բառաչում էր ավելի զարհուրելի օրհասը տեսնելով առաջին, մի վայրկյան ուզեց մի բանով պաշտպանվել և, ասես թե հանկարծ հիշելով, ձեռքը տարածեց դեպի կապույտ ջինջ երկինքը ու աղաղակեց.

    — Ալլահ…

    — Ալլահը կա, հապա… Քանի որ նա կա՝ ընչի՞ց ես վախենում. վեր կաց:

    Ձեռքը բռնեցի, նա վեր կացավ: Ինձ թվաց, թե դեռ լավ չէր հավատում, և կարծես ստուգելու համար մին էլ ցույց տվեց երկինքը:

    — Ալլահ վար…(Աստված կա):

    — Մի վախիր, արի, ինձ հետ արի:

    Նա սառած, դողալով գալիս էր իմ կողքին: Հանկարծ փղձկաց ու սկսեց լաց լինել:

    — Ինչու՞ ես լաց լինում. ումի՞ց ես վախենում… Դու մեր ղոնախն ես… մեր ախպերն ես…

    — Ախր չէ՞ որ ալլահ կա էնտեղ…

    — Կա, կա. մի վախենար…

    Ես նկատեցի թե ինչպես ավելի նա սկսեց դողալ, երբ մոտեցանք մեր ձիավորներին: Երբ հասանք՝ նրանց էլ ցույց տվեց երկինքը:

    — Ալլահ…

    Մի գյուղացի, որ ճանաչում էր սրան, առաջ եկավ.

    — Բարով, Բայրամ, — ասավ ու սկսեց հանդիմանել:

    — Այ մարդ, չես ամաչու՞մ, լաց ես ըլում: Փառք աստծու, ազտվել ես, էլ ընչի՞ ես լաց ըլում, ամոթ չի՞:

    — Ձեզ ղուրբան, ես ձեր ախպերն եմ…

    — Իհարկե մեր ախպերն ես, մի վախենար, աղի հետ գնա:

    Ես ներս տարա նրան այն սենյակը, որ պատրաստել էին ինձ համար. ասի, որ ոչ ոք ներս չմտնի, առանձին խոսելիք ունեմ հետը:

    Տաք սենյակում վառարանի մեջ ճարճատում էր թեժ կրակը:

    — Նստի, Բայրամ:

    Նա նստեց կրակի դեմը՝ թախտի վրա: Ես նկատեցի թե ինչքան էր ուժասպառ եղած: Ուզեցի հաց բերել տամ ուտի, արգելք եղավ:

    — Երկու օր է հաց չեմ կերել, բայց իշտահ չունեմ իսկի. շատ եմ բեզարած… քունս է շատ տանում…

    Եվ ընդարմացած թեքվում էր դեպի մութաքեն:

    — Մարդ չի կարող իմանալ, թե ինչ կա իր առջևը պահված, — սկսեց խոսել ասես ինքն իր հետ: — Պարսկաստանի խորքից վեր կացա եկա աշխատանք անեմ, տանեմ քյուլթափ պահեմ — էս պատահեց…

    — Հանգստացի, Բայրամ, հանգստացի…

    — Ամեն բան սուտ է, մենակ ալլահն է ճշմարիտ…

    — Ճշմարիտ ես ասում:

    — Ամենքս ալլահով մին ենք:

    — Մին ենք, — կրկնեցի ես:

    — Նա է քեզ ղրկել, — մրմնջաց վերջին անգամ:

    Ես լռեցի:

    Նա քնեց: Ես նայում էի նրան, և ինձ թվում էր, թե նա հանգստանում էր ալլահի հովանավորության տակ, որ ասես թե նայում էր վերևի ջինջ կապույտից, իսկ ես նրանից պահապան էի կարգված, որ ոչ ոք չխանգարի Բայրամի հանգիստը: Ես այն րոպեին զգում էի իմ պաշտոնի ամբողջ վեհությունը, և ոչ ոք, ոչ ոք չէր կարող խանգարել նրա հանգիստը:

    1911 թ.
    Ծիծաղը դեմքի վարդն է:

Էջ 4 9-ից ԱռաջինԱռաջին 12345678 ... ՎերջինըՎերջինը

Թեմայի մասին

Այս թեման նայող անդամներ

Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)

Համանման թեմաներ

  1. Հովհաննես Գրիգորյան
    Հեղինակ՝ Raf, բաժին` Ժամանակակից հայ գրականություն
    Գրառումներ: 14
    Վերջինը: 10.03.2013, 15:36
  2. Արձակ. Հովհաննես Իշխանյան
    Հեղինակ՝ StrangeLittleGirl, բաժին` Ժամանակակից հայ գրականություն
    Գրառումներ: 88
    Վերջինը: 26.07.2012, 15:06
  3. Հովհաննես Շիրազ
    Հեղինակ՝ Simon, բաժին` Հայ գրականություն
    Գրառումներ: 36
    Վերջինը: 20.06.2012, 23:13
  4. Հովհ. Թումանյան
    Հեղինակ՝ Zhor(ARM), բաժին` Հայ գրականություն
    Գրառումներ: 1
    Վերջինը: 02.11.2010, 17:46
  5. «Հովհաննես Մկրտչի» հետևորդների կրոն
    Հեղինակ՝ wem, բաժին` Կրոն
    Գրառումներ: 12
    Վերջինը: 29.06.2010, 04:42

Էջանիշներ

Էջանիշներ

Ձեր իրավունքները բաժնում

  • Դուք չեք կարող նոր թեմաներ ստեղծել
  • Դուք չեք կարող պատասխանել
  • Դուք չեք կարող կցորդներ տեղադրել
  • Դուք չեք կարող խմբագրել ձեր գրառումները
  •