ՍՈՆԵՏՆԵՐ #2

Վահան Գևորգյան


Բազե-արծիվ ենք օտար երկնքում,
Մեր գետերի պես գնում ենք կորչում
Օտար ծովերի պղտոր ջրերում:
Թե՛ ղեկապետ ենք, նավերն են օտար:

Թե տնատեր ենք, ունե՛նք դղյակներ,
Մեր ունեցածը՝ մերը չէ ավաղ,
Երկրից հեռու՝ օտար հողերում
Գայթելու անթիվ քարեր կան ողորկ:

Ջանք ու եռանդ ենք ամենուր վատնում
Մեր խռով հոգին անդորրի կարոտ
Սիրտ չի սփոփում, և զո՜ւր ենք տենչում:

Խաղաղ հանգրվան ու տուն երազում,
Դարձի ճամփեքին ահերով իր մութ
Թշնամին մեր հին՝ բնավ չի՜ փոխվում:

Թշնամին մեր հին՝ բնավ չի փոխվում,
Տագնապը սրտում խելագար խնդում,
Երկնքին նայող վանքերն է քանդում,
Հողի մեջ թաղում խաչքար ու քարեր:

Գիշերն իջնում է անգութ ու մթին
Ավեր երկրի որբ տարածքներում՝
Աստղերն օտար՝ վարձու զինվորներ,
Խոժոռ նայում են դավին անտարբեր:

Արձագանքում է կռինչը բուի,
Կսկիծն է սողում, գիշերը՝ սև օձ,
Հողն է ամլանում շնչից վիշապի:

Այնքան անխինդ են, արցունքի, ցավի
Երգերը մեր հին՝ մահ ու ավերի,
Երգերը տխուր իմ հայրենիքի:

Երգերը տխուր իմ հայրենիքի.
Մորմոք ու ճիչ են բնավեր հավքի,
Ամենուր փարված մեր բաց շուրթերին
Թևեր են տենչում ճամփեքից դարձի:

Մեզ տուն են կանչում՝ նման են լացի,
Երգերն հայրենի տարագիր-պանդուխտ
Հնչում են արդեն շուրջ հազար տարի
Շուրջ հազար տարի որբ ենք ու մոլոր:

Ւնչ որ մեզ տվեց թշնամին մի օր,
Գիտենք, որ նու՛յնը ճակատագիրը,
Նրան էլ կըտա անշուշտ լիաբուռ:

Ո՛չ, գութ չենք հայցում, կամ՝ կարեկցումի
Դրոշը պարզում, պարզապես հիմա
Հավատով ապրում ու մերն ենք զատում:

Հավատով ապրում ու մերն ենք զատում,
Հավատը հավետ մանուկ է մի խենթ,
Որ չի հասկանում թե ինչ է կասկած
Կամ որտեղից է սողոսկում նա ներս:

Եվ կասկածների կծիկը օձե
Անտարբեր, անհոգ, մանուկն իր ձեռքով
Խեղդում է ազատ, խնդում լիաթոք՝
Մեր դեմքին փարված սարսափի վրա:

Մենք հաշվենկատ ամոթից շիկնում
Երկինք ենք հայում շանթեր արարող
Անծիր Կապույտում տեղ ենք փնտրում:

Հողը կորցրած, երկնքում լազուր
Թևավոր հոգին ճախրում է ճչում
Նման ենք հավքին օտար ծովերում:

Նման ենք հավքին օտար ծովերում,
Մեզ մխիթարում, որ չունենք դադար:
Ծանր մարմինը հոգով է ճախրում:
Մահ է, կործանում, անդորր է թվում:

Մտքի մեղսավոր լաբիրինթներում
Հին աշխարհ կերտած հզոր հայերից
Տիգրանի փառքն ենք մերը համարում
Ու թագակիր ենք ամենքս մտքում:

Աշխարհն է լեցուն թագերով անթիվ,
Մերը միակն է հար ու հավիտյան
Մեր թագը բախտի լեռը Արարատ:

Ակնթարթի պես դարերն են չվում,
Ամեն ինչ փոխվում կորչում է անհետք
Աշխարհն ունայն է, մենք հանգիստ չունենք:

Աշխարհն ունայն է, մենք հանգիստ չունենք
Պատերազմներից ձեռնունայն դարձանք,
Թշնամու թողած ավարը, բաժին զինվորի
Անսալով խղճին ետ դարձրեցինք:

Հաղթող բանակի զինվորը հպարտ
Մուրացիկի պես իր զենքը փոխեց,
Թուրը հաղթության՝ խաչի ձև առավ
Խճճվեց կորավ խաչ-ա-թուր խաղում:

խաչ-ա-թուր խաղից խաչը մեզ մնաց
Թուրը միշտ կարող՝ դարձավ սաստող խաչ
Մենք մոլոր-շվար խաչին փարվեցինք:

Տե՜ր կերակրիր, մեր կարեկցանքը
Լեռներ է շարժում, մեր օրը արթուն,
Արդար վաստակի կարոտն է հսկում:

Արդար վաստակի կարոտն է հսկում,
Մեր քաղցած հոգին խաչին էր ձուլվել
Իսկ մեր թշնամին խնդում էր թաքուն
Նա մեզ խճճող Աստծուն էր գովում:

Խաչ-ա-թուր խաղից հոգնած ու շվար
Վանք ու խաչքարով աշխարհն ենք ծածկել
Զենք ու զրահը՝ խաչ ու բուրվառով
Փոխել ենք կորցրել քահանա դարձել:

Զինվոր-քահանա դե արի հիմա
Տե՜ր կարող, հզոր խաչերդ փրկիր
Մենք շաղ ենք տվել աշխարհում ունայն:

Քեզ նվիրել ենք ոչ միայն տաճար
Մենք քեզ ենք թողել երկիրը ավեր,
Մերը կորցրել, փեշիդ ենք փարվել:

Մերը կորցրել, փեշիդ ենք փարվել
Ինքդ էլ հաստատ մեր աղոթքներից
Զզվել ես, հոգնել, քեզ ենք մոտենում
Դու խուսափում ես հորիզոնի պես:

Գալիս ենք դարեր՝ պապ ու թոռներով
Ազգ ու բարեկամ երամ առ երամ
Ինքդ մեր երթից, մեր լաց ու կոծից
Շշմած ու մոլոր փախչում ես մեզնից:

Որտեղ որ մենք կանք, դու չկաս այդտեղ,
Հետին մուրացիկ աղերսողի պես
Խաչատուր դարձած քեզ ենք մոտենում:

Մեր երակներում մեր հազարամյա
Երազն է սառչում ու վանք ենք սարքում
Ներկա է վկան՝ լեռը Արարատ:

Ներկա է վկան՝ լեռը Արարատ:
Մեռնում-հառնում ենք ու կանք աշխարհում
Պարտական հավետ լեռանը միայն
Ինքնամաքրումի առասպելն է հին:

Վահագնից սերված Մհերը մի օր
Լեռան մեջ մտավ միամիտ հայեր,
Արդարությունը կորավ աշխարհում
Խաչ-ա-թուր խաղից խաբնված հայեր:

Պարտված զորքի զինվորներ արի
Դարձել էք հավքեր և ո՞ւր էք թևում
Աշխարհը ունայն՝ փառքը՝ վաղանցուկ:

Ինչքա՜ն խիզախներ մնացին անհայտ,
Խաչով խաչվեցին՝ զինվոր, զորապետ...
Փառքը աշխարհում թրով են կերտում:

Օրը լեցուն է աշնան գույներով
Անցան գնացին հույզերը բոլոր
Կյանքն էլ վազող ալիք է թվում
Աշխարհը տեսանք մտքի թևերով:

Կիրքը հարատև մեր սիրտն է լափում
Բազե-արծիվ ենք օտար երկնքում,
Թշնամին մեր հին, բնավ չի՜ փոխվում
Երգերն են տխուր իմ հայրենիքի:

Հավատով ապրում ու մերն ենք զատում,
Նման ենք հավքի օտար ծովերում,
Աշխարհում ունայն՝ մենք հանգիստ չունենք:

Արդար վաստակի կարոտն է հսկում
Հինը կորցրել փեշիդ ենք փարվել
Ներկա է վկան լեռը Արարատ:

Ես ամենուրեք քեզ փնտրեցի,
Մեծ քազաքների բանուկ մայթերին,
Տաք ժխորի մեջ սրճարանների,
Ամենուր եղա, բայց քեզ չըգտա...

Ինչպես դու կայիր իմ երազներում
Ես քեզ այդպիսին չգտա բնավ:
Ինքս քո մասին պատմում եմ անվերջ,
Ուրիշ ես անգի՜ն դու իմ մտքի մեջ:

Ինձ սիրողներին ժպիտ նվիրում,
Կասկածիս վրա լիաթոք խնդում,
Ոչինչ չես ասում քո սիրո մասին:

Մտերիմներիս դու չես անտեսում,
Սրտիս խորքերում ապրում ես ու կաս,
Մտքերս վաղուց քո շուրջն են դառնում:

Մտքերս վաղուց քո շուրջն են դառնում
Տարիների հետ ես՝ ինքս փոխվում
Սրտիս խորքերում դու նույնն ես մնում,
Ինչպես արևը՝ չես փոխվում բնավ:

Խենթ ու կանացի խաղերով լեցուն
Սրտիցս վազող ալիք ես դառնում,
Ինձնից խուսափում, և ո՞ւր ես թևում
Գիրկս միշտ թափուր քեզ եմ կարոտում:

Դու իմ մտքի մեջ, անունդ շուրթիս,
Հազար սրտերից՝ քո սիրտը թաքուն
Շրջմոլիկ դարձած ինձ է փնտրում:

Համրանքն օրերի խառնում է, խնդում,
Դու խենթ ու կրակ բոց ես ավերիչ՝
Սիրտս քամում ես ժպիտով թովիչ:

Սիրտս քամում ես, ժպիտով թովիչ:
Եվ իմ շուրթերը համբույրի կարոտ
Ծովդ երիզող ափեր են թվում՝
Դու ափից փախչող ալիք ես ընդմիշտ:

Դու սրտիս խորքում իմ սիրո ակունք,
Քո խենթ խաղերին՝ բերած ու տարած
Հույզերին բոլոր , թո՜ղ որ տիրանամ
Տենչերով անմար՝ արևն ես հուր-հեր:

Եվ նրա նման քո հեռվից անվերջ
Շուրջս պտտվում, ու չես մոռանում,
Չե՜ս թողնում մնամ՝ մոլոր ու մենակ:

Իմ երազները անվերջ նորոգում,
Սին կասկածներս անդարձ կորցնում,
Խանդի խաղերով օրս չես մաշում:

Խանդի խաղերով օրս չես մաշում,
Նմանըդ չկա արար աշխարհում:
Մտքումս անգին՝ ես քեզ հորինել
Քեզ համար անգամ անուն եմ գտել:

Եվ ամեն անգամ, երբ քո անունով
Կանչում եմ մեկին, ժպտում ես կրկին.
Ինքդ լավ գիտես ալիքը այդ նոր՝
Ծովացած սրտիս խորքում կմարի:

Դու ես ակունքը հույզերիս բոլոր,
Իմ ապրող երազ՝ հավերժող իմ սեր
Դու հրաշք աղջիկ, իմ բա՜խտի արև:

Շուրթերիս երգը, խի՜նդը օրերիս
Երկիրն արևի շուրջն է պտտվում,
Արցունքն ու աղն ես շաղի վերածում:

Արցունքն ու աղն ես շաղի վերսծում,
Ինձնից խուսափում, փախչում ես անգին,
Վաղ լուսաբացին պարտեզը մտած
Ծով ծաղիկների շուրթերին փարվում:

Հրապույրներիդ պաշարն անսպառ
Շռայլ ու շենշող փռում ես շուրջդ,
Ու ես ամենուր լցնում եմ օրս
Քո նշաններով իմ կարոտն է ծով:

Օրվա մեջ թողած ցոլքերդ լուսե
Մեկ առ մեկ գտնում, նորից մեկտեղում
Հույսերիս տունն եմ լույսովդ լցնում:

Իմ երգ, իմ երազ, լուսավոր իմ սեր,
Սիրտս քեզ համար վարդատուն, արի
Շուրթերդ նրբին՝ թերթեր են վարդի:

Շուրթերդ նրբին՝ թերթեր են վարդի
Ձեռքերդ ճերմակ՝ զույգ աղավնիներ,
Աչքերդ լեցուն կապույտով ծովի՝
Ինձ երկինք տանող հավքն են հեքիաթի:

Երկար չեմ մնա այս հողի վրա,
Օրերից մի օր կդառնամ ես հող,
Իմ երազներին դու տար ճախրանքի
Թող նրանք օրդ փոխեն հրաշքի:

Թող սերը հավետ ճախրի երկնքում
Համբույրի կարոտ շուրթերդ անգին
Արևածագի թովչանքն ունենան:

Իմը՝ աշխարհում, քո՛ սերը օրհնած
Արևածագով աշխարհն է հարբած
Արևն աշխարհին, դու իմն ես անգին:

Արևն աշխարհին, դու իմն ես անգին,
Երբ սերն է ծփում սրտերում թաքուն,
Սիրո ակունքում արևն է խայտում,
Արար աշխարհին՝ խինդ է պարգևում:

Սիրով լեցուն է երկինքը անհուն,
Թե խանդից անգամ՝ ամպում է, մթնում,
Սիրո ակունքում արևն է հարբում,
Տաք արցունքները երկիրն է կրում:

Աստղերի հետ, գիշերը արթուն
Քեզ բերող ճամփան մտքումս չափում
Քեզ համար անգին երգ եմ արարում:

Արար աշխարհում արևն է վկա
Դու ես ինձ համար հրաշքը ներկա,
Ես քեզ համար եմ օրերս վատնում:

Ես քեզ համար եմ օրերս վատնում,
Դու ամենուրեք կանթեղն ես լույսի,
Երազս՝ օրհնիր, սիրտս՝ բորբոքիր,
Բերկրանքով լցրու, սերս վառ պահիր:

Եվ ամեն անգամ երբ թվում է թե
Ինձ պիտի պարզես լույսերդ լեցուն,
Ցոլքերդ թողած ինչպես խենթ ալիք
Հեռու ես փախչում, ու չես մոտենում:

Կորչում է կանչս գիշերվա մթում
Սիրտս փոթորկված թափուր է մնում
Ես հողի վրա, դո՛ւ միշտ երկնքում:

Դո՛ւ ինձ չես հիշում, քո մտքում չկամ:
Իմ խինդը օրվա քո շուրջն է դառնում:
Ուրիշ ես անգին իմ երազներում:

Ուրիշ ես անգին իմ երազներում,
Աշխարհն է ունայն, չկա քեզ նման,
Երբ կրքով անափ իմ գիրկը եկար
Աստղը հույսի՛ քեզնի՛ց լույս առավ:

Տաք համբույրներով փարվեցիր դեմքիս
Սիրտս վարդի պես քեզ համար բացվեց:
Դու բախտիս արև, իմն ես հարատև,
Հույզերով լեցուն ծով ես արցունքի:

Հույսերիս ակունք, խինդը՝ օրերիս,
Սերդ ավետող՝ խոստումներդ ծով,
Բանալի տուր ինձ քո սիրտը բացող:

Գալիք անծանոթ ճափեքին օտար,
Իմ լույսի փարոս, երազներիս տուն,
Ես քեզանով եմ աշխարհին տիրում:

Ես քեզանով եմ աշխարհին տիրում,
Մտքերը անթիվ զինվորներ օրվա
Չեն մենամարտում ու կռիվ չկա,
Բայց խանդն է թաքուն նրանց սպանում:

Հիացումներից՝ հիասթափության
Ափերն է նետում, ինչպես խեցիներ,
Ու երգը սիրո մարում է արդեն
Ափին կարոտող ծփանքով անձայն:

Իմ սերը ծովի կապույտ ու մթին
Խորքերում կորած երազանքն է հին,
Ուր հորիզոնն է եզրագիծն անհաս:

Սիրտս ծովի պես փոթորկված կրկին՝
Ափերից ելած իր կուրծքն է ծեծում,
Իմ կարոտների ակունքն է ծփում:

(Շարունակելի 2)