Իոսիֆ Ստալին

[REAL_ist]

ա) ԽՍՀՄ-ը վաղուց ԱՄՆ-ի հարձակմանը կենթարկվեր, եթե հզոր չլիներ: Տեսեք այսօր ԱՄՆ-ն աշխարհում անում է ինչ իր մտքին փչում է: Իրաքում, Ավղանստանում, վաղն էլ Իրանում, իսկ հզորներին չի համարձակվում դիպչել: Իսկ Ստալինն երկրի հզորությունը հենց իր անխելքության պատճառով դարձրեց թշնամու թիրախ, փոխանակ վերջինիս կապերը ձգելու:

մի րոպե ինչ ես առաջարկում, ԽՍՀՄ իրա համար հանգիստ դաշինք կնքեր ֆաշիստական Գերմանիայի հետ ու թողեր որ սաղ եվրոպան դառնա գերմանական
ետ մեկ երկրորդնել ոչ Ամերիկան էր ետքան հզոր ոչ էլ ԽՍՀՄ–ը որ միանգամից կարանար Գերմանիային դիմագրավեր, Հիտլերը սաղ եվրոպան կգրավեր ու վաղ թե ուշ սաղ ԽՍՀՄ–ն էլ կգրավեր անկախ նրանից Ստալինը "խելոք մարտավարություն" կվարեր թե չե

բ) Ես Դեռևս դիկտատորների մեջ արտակարգ խելք ունեցողներ, բացի Պինոչետից, չեմ հանդիպել: Կարծում եմ դիկտատոր լինելու համար անձի մոտ մի անհրաժեշտ և բավարար պայման պետք է գոյություն ունենա , այն է դաժանությունը, մնացած հատկությունները, որոնց թվում նաև "խելքը", վախի ու սարսափի մթնոլորտում հասարակությունն իր երևակայությամբ կշնորհի նրանց:

խելացի չգիտեմ դու ինչնես պատկերացնում, սաղ դիկտատորներնել բեսամփ ջոգող են եղել որ ետքանի հասել են

ես տենցել պատերազմից խուսափելու եղանակ չտեսա քո գրածների մեջ, միակ եղանակը ֆաշիստական գերմանիայի դաշնակից դառնալն էր

[Smergh]

Դա այպես չէ: Կան Ստալինի ստորագրությամբ հազարավոր պատասխանատու փաստաթղթեր, այդ թվում և միջազգային նշանակության փաստաթղթեր: Մի քանիսի պատճեները անձամբ տեսել եմ:
Օրինակ այս փաստաթուղթը մեծ քանակությամբ մարդկանց գնդակահարման վերաբերյալ՝

Ձեր բերած փաստաթուղթը Համամիութենական (բոլշևիկյան) կոմունիստական կուսակցության կենտոնական կոմիտեի քաղբյուրոյի որոշումն է, որը կուսակցության կանոնադրության համապատասխան պարտավոր էր ստորագրել քաղբյուրոյի քարտուղարը, տվյալ դեպքում Ստալինը: Ձեր բերած փաստաթուղթը կոլեգիալ մարմնի որոշում է, ու եթե նույնիսկ նախաձեռնողը Ստալինն է եղել, միևնույնն է նա դրա համար անձնական պատասխանատվության ենթակա չէ:
Ես պնդում եմ, որ Ստալինը երբեք սեփական պաշտոնական դիրքից ելնելով մահապատժի հրամաններ չի արձակել` ի տարբերություն Վլադիմիր Ուլյանով-Լենինի, որի 20 հրամաններից (ուշադրություն դարձրեք` ես ասում եմ հրամաններից) յուրաքանչյուր 19-ում գնդակահարելու մասին հիշատակություն կա, ընդ որում որոշ դեպքերում այդ բառը կրկնվում է մի քանի անգամ`գնդակահարման ենթակա մարդկանց տարբեր խմբերի ու դասակարգերի համար առանձին-առանձին:

[Bergmann]

մի րոպե ինչ ես առաջարկում, ԽՍՀՄ իրա համար հանգիստ դաշինք կնքեր ֆաշիստական Գերմանիայի հետ ու թողեր որ սաղ եվրոպան դառնա գերմանական

ԽՍՀՄ-ը արդեն դաշինք կնքել էր Գերմանիայի հետ` բաժանելով նրա հետ Լեհաստանը, ու լավ էլ համաձայն էր, որ մնացած Եվրոպան դառնա գերմանական

[REAL_ist]

ետ դաշինքը կնքված էր ժամանակ ձգելու համար, ոչ թե բարեկամական հարաբերություններ հաստատելու

[Nein]

Ես ասում եմ Եվրոպան, քանի որ Գերմանիան նվաճեց Ֆրանսիան, Նորվեգիան ու Անգլիայի վրա էլ էր պատրաստվում հարձակվել: Հիշեք Լոնդոնի ռմբահարումները....

Ես չեմ հասկանում: Քո խոսքում դու գրել ես, որ գաղտնի արձանագրությամբ նրանք բաժանեցին Եվրոպան: Ես ասում եմ, որ դա այդպես չէ: Գաղտնի արձանագրությամբ բաժանվեց միայն Արևելյան Եվրոպան, իսկ թե դրանից հետո Հիտլերը ինչեր է գրավել ոչ մի կապ չունի գաղտնի արձանագրության հետ: ԽՍՀՄ-ն ու Գերմանիան միմյանց միջև չեն բաժանել Ֆրանսիան, Նորվեգիան և այլն: Միայն Արևելյան Եվրոպան:

մինչդեռ նա ոչնչացնելով Կարմիր Բանակի համարյա ողջ հրամկազմը պատերազմի նախաշեմին "գլխատեց" բանակը, ողջ ավիացիան ու զրահատեխնիկան մոտեցնելով արևմտյան սահմաններին, դրանք դարձրեց ամենահարմար թիրախ թշնամու համար և այլն...

ա) ԽՍՀՄ-ը վաղուց ԱՄՆ-ի հարձակմանը կենթարկվեր, եթե հզոր չլիներ: Տեսեք այսօր ԱՄՆ-ն աշխարհում անում է ինչ իր մտքին փչում է: Իրաքում, Ավղանստանում, վաղն էլ Իրանում, իսկ հզորներին չի համարձակվում դիպչել: Իսկ Ստալինն երկրի հզորությունը հենց իր անխելքության պատճառով դարձրեց թշնամու թիրախ, փոխանակ վերջինիս կապերը ձգելու:

Ընդհանուր առմամբ հասկանալի է քո տեսակետը՝ Ստալինի «անխելքությունը» կայանում է նրանում, որ ԽՍՀՄ-ը հզոր չեր, եթե հզոր լիներ Հիտլերը չեր հարձակվի:
Դե հիմա բերեմ մի շարք հակափաստարկներ:
Նախ եթե համեմատենք քաղաքացիական պատերազմից հետո հյուծված երկիրը և նախապատերազմյան երկիրը, կտեսնենք որ տարբերությունը հսկայական է: Երկիրը հսկայական առաջընթաց էր ապրել: Թե ինչ միջոցներով, դա արդեն այլ հարց է:
Իսկ ինչպե՞ս կբացատրես Հիտլերի հարձակոմը Ֆրանսիայի, Անգլիայի, Չեխիայի վրա, Նորվեգիայի գրավումը, Ավստրիայի միացումը: Այդ պետությունների ղեկավարները նույնպես անխելք էի՞ն:
Ասեմ ավելին, Ճապոնիան հարձակվեց ԱՄՆ-ի վրա: ԱՄՆ-ի ղեկավարությունն էլ է՞ր անխելք: Թե՞ այդ պետություններում էլ էին հրամանատարական կազմին ոչընչացրել:
Հզորությունը կապ չունի, քանի որ հզորների վրա էլ են հարձակվում: Եվ ի վերջո ասեմ, որ եթե դու հզոր չես. դա չի նշանակում որ դու մեղավոր ես, որ քո վրա հարձակվել են: Հակառակ դեպքում կստացվի, որ մենք ենք մեղավոր, որ բազմիցս ենթարկվել ենք հարձակման ու ցեղասպանության:

Ստալինը բացի դաժան բռնապետ լինելուց, որևէ այլ արժանիքներ, բացի խորամանկությունից` չի ունեցել: Եթե նա Բավարար խելք ունենար ու դիվանագիտությունից բան հասկանար, այդ հզոր երկրի պոտենցիալն օգտագործելով կկարողանար զսպել Հիտլերին,

Դե ցույց տուր թե ինչ դիվանագիտական մեթոդներով պիտի զսպեր Հիտլերին:

բ) Ես Դեռևս դիկտատորների մեջ արտակարգ խելք ունեցողներ, բացի Պինոչետից, չեմ հանդիպել:

Հուլիոս Կեսար, Նապոլեոն, Պետրոս Մեծ և այլն, և այլն, և այլն…

[Nein]

Ձեր բերած փաստաթուղթը Համամիութենական (բոլշևիկյան) կոմունիստական կուսակցության կենտոնական կոմիտեի քաղբյուրոյի որոշումն է, որը կուսակցության կանոնադրության համապատասխան պարտավոր էր ստորագրել քաղբյուրոյի քարտուղարը, տվյալ դեպքում Ստալինը: Ձեր բերած փաստաթուղթը կոլեգիալ մարմնի որոշում է, ու եթե նույնիսկ նախաձեռնողը Ստալինն է եղել, միևնույնն է նա դրա համար անձնական պատասխանատվության ենթակա չէ:
Ես պնդում եմ, որ Ստալինը երբեք սեփական պաշտոնական դիրքից ելնելով մահապատժի հրամաններ չի արձակել` ի տարբերություն Վլադիմիր Ուլյանով-Լենինի, որի 20 հրամաններից (ուշադրություն դարձրեք` ես ասում եմ հրամաններից) յուրաքանչյուր 19-ում գնդակահարելու մասին հիշատակություն կա, ընդ որում որոշ դեպքերում այդ բառը կրկնվում է մի քանի անգամ`գնդակահարման ենթակա մարդկանց տարբեր խմբերի ու դասակարգերի համար առանձին-առանձին:

Սա չափազանց պարզ է: Լենինը ստորագրել է նաև որպես ԺողԿոմԽորհ-ի նախագահ (վարչապետ): Իսկ Ստալինը միայն 1941 թվականին է դարձել Ժողկոմխորհի նախագահ, մինչ այդ այդ պաշտոնը զբաղեցրել են Ռիկովը և Մոլոտովը: Ստալինը երկար ժամանակ եղել է կուսակցության ԿենտԿոմի Գլխավոր քարտուղար: Որպես Գլխավոր քարտուղար էլ ստորագրել է: Բա որպես ի՞նչ էիր ուզում, որ նա ստորագրեր: Ո՞րն է նրա սեփական պաշտոնական դիրքը:
Ի վերջո կարծում եմ այն թե ում ստորագրությունն է դրված նման մասշտաբի հարցերում ոչինչ չի նշանակում: Մի պահ ենթադրենք, որ Ստալինին ենթարկեին պատասխանատվության: Կարո՞ղա ասեին. «Լավ, որ դու չես ստորագրել, մեղավոր չես, կարաս գնաս»:

[Nein]

Ի վերջո Հիտլերին զսպելու Ստալինի խելոք լինելու կամ չլինելու թեման փակելու նպատակով ասեմ՝ Գերմանիան աննախադեպ հզորացավ, զինվեց ու սկսեց աշխարհը գրավել խախտելով Վերսալի պայմանագիրը, որը Գերմանիայի հետ կնքել էր ոչ թե ԽՍՀՄ-ը այլ հենց Արևմուտքը: Ուրեմն հենց Արևմուտքն էլ, մասնավորապես «խելոք» Անգլիան ու Ֆրանսիան պիտի հետևեին, որ Գերմանիան չզինվի: Բայց նրանք հակառակն էին անում: Ուրեմն հենց նրանք էլ պատասխանատու են համաշխարհային պատերազմի համար, ոչ թե ԽՍՀՄ-ը որին նույնիսկ երկար ժամանակ ոչ մի պետություն պաշտոնապես չեր ճանաչում:
ԱՄՆ-ը և Անգլիան ամեն կերպ խրախուսում էին Գերմանիայի հզորացումը՝ նպատակ ունենալով.
1. հավասարակշռել Ֆրանսիային և թույլ չտալ որ այն հզորանա Եվրոպայում
2. ուղղել գերմանական ագրեսիան դեպի ԽՍՀՄ բոլշևիկյան պետությունը վերացնելու նպատակով
Ահա սա է պատճառը որ աչքերը փակում էին Հիտլերի վրա, նրան էին զոհում Ավստրիան, Չեխոսլովակիան և այլն:
Երբ Հիտլերը հարձակվեց Լեհաստանի վրա, Անգլիան ու Ֆրանսիան պատերազմ հայտարարեցին Գերմանիային, այդ պատերազմը անվանում են «Տարօրինակ»: Գիտեք ինչու՞: Որովհետև ֆրանսիացիները ֆրանս-գերմանական սահմանի՝ «Մաժինոյի գծի» հետևում կանգնած անկապ կրակում էին օդ դեպի Գերմանիա, փոխանակ սահմանն անցնեն ու ներխուժեն Գերմանիա՝ այսինք ձևական պատերազմ էին անում: Որովհետև հույս ունեին որ Լեհաստանը գրավելուց հետո Հիտլերը կհարձակվի ԽՍՀՄ-ի վրա: Բայց էդ «խելոքները» սխալվեցին՝ Հիտլերը գրավեց Լեհաստանը հետո շրջվեց ու հարձակվեց Ֆրանսիայի վրա: Փոխանակ արևմտյան ղեկավարների հիմարությունից խոսեն, Ստալինին են մեղադրում:
Մեղավորը միայն Արևմուտքն է:

[Smergh]

Հաիգարժան Nein ես տեսնում եմ, որ քեզ հակառակն համոզելն անհնար է, քանզի դու կառչել ես հենց խորհրդային աղբյուրներից, իսկ նրանք երբևէ տեսե՞լ, կամ լսե՞լ ես, որ գոնե պատմական մեկ պարագայում իրենց մեղավոր ճանաչեին, չնայած նրանց ողջ պատմությունը մեղքերով (մարդկության հանդեպ) լեցուն է: 1919 թվականի Ռուսաստանի արհեստականորեն հրահրված սովն ու 1933 թվականին նույն կերպ ուկրաինայում հրահրվածը մի դեպքում 2.5մլն, երկրորդ դեպքում մինչև 7մլն մարդկանց կյանքեր խլեցին: Որտե՞ղ եք հանդիպել, որ դրանց մեղավորները հենց կոմունիստները, կամ Ստալինը հռչակվեին: Ըստ նրանց այդ բանում մեղավոր էր ամբողջ աշխարը` բացի իրենցից, որոնք դեռ 1918 թվականին ռուս գյուղացուց խլում էին հացահատիկի սերմացուն ու վաճառում արտասահմանում` իսկ երկրի թալանից ու հացահատիկի վաճառքից ատաջացած գումարները դնում արտասահմանյան բանկերի իրենց անձնական հաշիվներին: Սկսած Լենինից ու Տրոցկուց, վերջացրած Բուխարինով ու Ստալինով` բոլորն ունեյին հսկայական անձնական գումարներ` տարբեր բանկերում, իսկ այդ ամենն իրականացվում էր "Երկաթե Ֆելիքսի" միջոցով:
Հիմա եկեք այդ հրեշավոր հանցագործություններ կատարած ոհմակի ամենադաժան գիշատիչից կուռք սարքենք ու պատմական բոլոր դեպքերը հարմարեցնենք նրա "բյուրեղյա մաքրությունը" պահպանելու համար:
Չե՞ք նկատում, որ այդ ամենն այսօր կրկնվում է մեզ մոտ...

[Smergh]

Հուլիոս Կեսար, Նապոլեոն, Պետրոս Մեծ և այլն, և այլն, և այլն…

Քո նշածներից ոչ մեկին դիկտատոր անվանել չի կարելի: Այ եթե նշեիր Ներոնին, կամ Ֆրանկոին և այլն` դա ուրիշ բան:
Քո նշած միապետերը մի ընդհանուր բան են ունեցել, բոլորն էլ ռեֆորմատորներ են եղել, սակայն երբեք ոչ բռնապեր ու նրանց կառավարած երկրներն էլ երբեք բռնապետություն չեն կոչվել:

[Nein]

Նախ

դու կառչել ես հենց խորհրդային աղբյուրներից,

Եթե իմ բերած փաստերի, ոչ տեսակետների, այլ միայն փաստերի հետ համաձայն չես ու ինչ-որ անճշտություն ես գտել, ասա, ես կփորձեմ ապացուցել դրանց ճշմարտացիությունը: Եթե որևէ տեսակետ պաշտպանելը, համոզելը դժվար է, ապա փաստը ապացուցելը կամ հերքելը բավականին հեշտ է:
Իսկ եթե չես գտել, ուրեմն պետք չէ ասել որ դրանք սովետական աղբյուրներից են ու ոչ ճշմարիտ, առավել ևս, որ սովետական ոչ մի աղբյուր չեմ էլ կարդացել, որ կառչեմ:
Ես իմ գրածների մեջ ի տարբերություն քեզ ոչ մի աղբյուր չեմ մեջբերել ու ասեմ որ հենվել եմ միայն.
1. այնպիսի փաստերի վրա որոնք այսօր ընդունում են թե արևմտյան, թե ռուսական հեղինակները, և որոնց ճմարտացիությունը կասկած չի հարուցում
2. տրամաբանության և առողջ դատողության վրա

Հաիգարժան Nein ես տեսնում եմ, որ քեզ հակառակն համոզելն անհնար է, քանզի դու կառչել ես հենց խորհրդային աղբյուրներից,

Հարգարժան Smergh ինձ համոզելու կարիքը չկա: Ես տալիս եմ հստակ ձևակերպված հարց. «Ինչպե՞ս պիտի Ստալինը, քո կարծիքով, դիվանագիտական մեթոդներով կանխեր պատերազմը»: Այս հարցը ես և ոչ միայն ես արդեն մի քանի օր է տալիս ենք, ու էդպես էլ հստակ պատասխան չստացանք: Այ երբ հստակ պատասխան կստանանք, մենք ինքներս մեզ «կհամոզենք», այնպես որ քո համոզելու կարիքը չի լինի:

իսկ նրանք երբևէ տեսե՞լ, կամ լսե՞լ ես, որ գոնե պատմական մեկ պարագայում իրենց մեղավոր ճանաչեին, չնայած նրանց ողջ պատմությունը մեղքերով (մարդկության հանդեպ) լեցուն է: 1919 թվականի Ռուսաստանի արհեստականորեն հրահրված սովն ու 1933 թվականին նույն կերպ ուկրաինայում հրահրվածը մի դեպքում 2.5մլն, երկրորդ դեպքում մինչև 7մլն մարդկանց կյանքեր խլեցին: Որտե՞ղ եք հանդիպել, որ դրանց մեղավորները հենց կոմունիստները, կամ Ստալինը հռչակվեին: Ըստ նրանց այդ բանում մեղավոր էր ամբողջ աշխարը` բացի իրենցից, որոնք դեռ 1918 թվականին ռուս գյուղացուց խլում էին հացահատիկի սերմացուն ու վաճառում արտասահմանում` իսկ երկրի թալանից ու հացահատիկի վաճառքից ատաջացած գումարները դնում արտասահմանյան բանկերի իրենց անձնական հաշիվներին: Սկսած Լենինից ու Տրոցկուց, վերջացրած Բուխարինով ու Ստալինով` բոլորն ունեյին հսկայական անձնական գումարներ` տարբեր բանկերում, իսկ այդ ամենն իրականացվում էր "Երկաթե Ֆելիքսի" միջոցով:

Դե ես ընդհանուր առմամբ էս ամեն ինչի հետ համաձայն եմ, ուղղակի չեմ հասկանում ինչ կապ ունի սա պատերազմը կանխելու հետ: Ես այս ամենը չեմ հերքում, թեև դրանք էլ ունեին իրենց պատճառները…հաշվի առնելով պատճառները կարելի է որոշ բաներ իսկապես հասկանալ, նոր գնահատել լավ կամ վատ, պետք է հաշվի առնել կոնկրետ պատմական պայմանները, դարաշրջանը և այլն և այլն: Հիշենք Պետրոս Մեծի դաժանությունները, բայց նրան այսօր Ռուսաստանը պաշտում է: Մի խոսքով չեմ ուզում խորանալ բարոյական գնահատականների մեջ, քանի որ դա մոտեցման և ժամանակի խնդիր է:

Հիմա եկեք այդ հրեշավոր հանցագործություններ կատարած ոհմակի ամենադաժան գիշատիչից կուռք սարքենք ու պատմական բոլոր դեպքերը հարմարեցնենք նրա "բյուրեղյա մաքրությունը" պահպանելու համար:

Մասամբ սրան արդեն պատասխանել եմ, ավելացնեմ, որ, լավ կլինի պատմության վերաբերյալ քննարկումներում գեղարվեստական ձևակերպումներից զերծ մնաս քանի որ դրանք արգումենտ չեն:
Մեկ էլ ասեմ, որ ես կոմունիստներին չեմ համարում հրեշտակներ, բայց եթե նրանք ինչ-ինչ հարցերում եղել են դաժան, քո գրելաոճով ասեմ, արյունարբու, հանցավոր և սխալ, դա դեռ չի նշանակում, որ պիտի ասենք, որ ԲՈԼՈՐ հարցերում եղել են սխալ, եղել են անխելք, անտաղանդ, հիմար և այլն…

Չե՞ք նկատում, որ այդ ամենն այսօր կրկնվում է մեզ մոտ..

Դե մթա 3-րդ հազարամյակում տեղի ունեցած մի ինչ-որ պատմական երևույթ, չի բացառվում, որ վաղը կրկնվի: Ժամանակները չեն փոխվում, մարդիկ են փոխվում:

[Nein]

Քո նշածներից ոչ մեկին դիկտատոր անվանել չի կարելի: Այ եթե նշեիր Ներոնին, կամ Ֆրանկոին և այլն` դա ուրիշ բան:
Քո նշած միապետերը մի ընդհանուր բան են ունեցել, բոլորն էլ ռեֆորմատորներ են եղել, սակայն երբեք ոչ բռնապեր ու նրանց կառավարած երկրներն էլ երբեք բռնապետություն չեն կոչվել:

Արի էս հարցում գոնե մի վիճի, թե չէ ստեղծվումա նենց տպավորություն, որ ինձ հակառակ ինչ-որ բան ես գրում զուտ հակառակվելու, վիճելու համար:
Շատ կարճ ներկայացնեմ, քանի որ էստեղ այլ թեմա է քննարկվում:
Կեսարը ՉՈՐՍ անգամ հայտարարվել է դիկտատոր և ի վերջո դարձել է ՑՄԱՀ դիկտատոր 44 թվականի փետրվարին: Փաստորեն նա նույնիսկ պաշտոնապես կրել է «դիկտատոր» տիտղոսը ի տարբերություն մյուսների: Նա Հռոմում հանրապետական կառավարման ձևը վերածեց դիկտատուրայի ողջ իշխանությունը կենտրոնացնելով իր ձեռքում, ինչի համար էլ նրան սպանեցին: Նա միապետ (դասական «մոնարխ» կամ «արքա» իմաստով) երբևէ չի եղել:
Նապոլեոնը նույնպես հաստատել է դիկտատուրա՝ դառնալով ՑՄԱՀ առաջին կոնսուլ և կենտրոնացնելով պետական ողջ կառավարումը իր ձեռքում: Ճիշտ է, ժամանակի ընթացքում նրա կառավումը մի քիչ ավել կայսերա-միապետական ձև ընդունեց:
Ռեֆորմատորը ոչ մի կապ չունի դիկտատուրայի հետ:
Ներոնը ավելի շուտ եղել է դեսպոտ-կայսր կամ տիրան-կայսր: Նրանք չի կարելի համարել դիկտատոր, առավել ևս խելացի դիկտատոր:
Դեսպոտի և դիկտատորի միջև նուրբ բայց շատ կարևոր տարբերություններ կան, և դիկտատուրան երբեմն բավականին արդյունավետ և հաջող կառավարման ձև է: բայց դա այլ թեմայի առարկա է:
ԽՍՀՄ-ում ոչ թե դիկտատուրա էր, այլ տոտալիտարիզմ: Սրանք բավականին տարբեր բաներ են:
Ֆրանկոի հետ համաձայն եմ:

[Smergh]

Կարծում եմ դիկտատորների հարցում դու ճիշտ ես, սակայն վերադառնանք Ստալինին ու իմ այն պնդումներին, որ պատերազմը կարելի էր կանխել, իմ հաստատ համոզմամբ, գոնե 50 տոկոսով հնարավոր էր դա անել:
Տեսեք, 1937-38 թվականների տվյալներով Կարմիր բանակն աշխարհի ամենահզոր բանակն էր, դա ես չեմ ասում, այլ իրենց վիճակագրական տվյալները: Ուներ ավելի շատ տանկեր ու ինքնաթիռներ, քան ամբողջ եվրոպական երկրները միասին վերցրած, որոնց թվում նաև Գերմանիան:
Նախապատերազմական տարիներին Ստալինը թույլ տվեց շատ կոպիտ սխալներ, որոնք էլ դյուրինացրին Գերմանիայի գործը և որոնց համար, ինչպես նաև նրա մնացած բոլոր քայլերի համար խորհրդային ժողովուրդը շատ թանկ վճարեց:
Ես նախորդ գրություններից մեկում գրել էի (առանց տարեթվեր նշելու), որ սկսած 1945 թվականից ու մինչև վերջերս ԱՄՆ-ը ցանկացած պահի պատրաստ էր հարձակվելու ԽՍՀՄ-ի վրա` եթե վերջինս հզոր չլիներ, հենց դա էր կանխում ԱՄՆ-ին: Հիմա տեսնո՞ւմ եք թե ինչ ի նկատի ունեի ասելով որ կարելի էր կանխել պատերազմը: Մինչդեռ փոխանակ բանակն հզորացնելու այն գլխատվում էր , իսկ ռազմատեխնիկան ու մարդկային ուժերը կենտրոնացվում թշնամու սահմանին մոտ, որպեսզի այն հեշտ ոչնչացվի: Ուղղակի ապշել կարելի է Ստալինի այդ քայլերի վրա: Դե այդպիսի սխալներ թույլ տվող անձն իհարկե դիվանագիտության մեջ էլ հաջողություններ ունենալ չէր կարող:
1962 թվականին, կարիբյան հակամարտության ժամանակ, Անաստաս Միկոյանի դիվանագիտական ջանքերի շնորհիվ կանխվեց 3-րդ համաշխարհային պատերազմը, իսկ 1938-41 ժամանակահատվածում պատերազմը կանխելու համար` բոլորից մեծ շանսերն ունեցողը ԽՍՀՄ-ն էր, սկայն հենց Ստալինի շնորհիվ այդ շանսը ձեռքից բաց թողնվեց:
Ահա այն ամենն ինչ ուզում էի ասել պատերազմը կանխելու վերաբերյալ:

[Nein]

իմ հաստատ համոզմամբ, գոնե 50 տոկոսով հնարավոր էր դա անել:

Smergh ջան, արի մի հատ հասկանանք ինչի մասին ենք խոսում, էս ամբողջ ինֆորմացիան մի հատ դասակարգենք, հասկանանք ինչից ինչ է բխում ու փորձնք ճիշտ հետևություններ անել:
Մենք «ունենք» Հիտլեր, որը նպատակ էր դրել գրավել ողջ աշխարհը, նա նույնիսկ խոսում էր ԱՄՆ-ի վրա հարձակվելու մասին, գիտե՞ս: ԽՍՀՄ-ի վրա հարձակվելու նրա պլանները ոչնչով կախված չէր ոչ մեկից, կախված էր ՄԻԱՅՆ Հիտլերից (առավել ևս եթե հաշվի առնենք թե ինչպես էր նա ոգևորվել այն հանգամանքով որ գրեթե ողջ Եվրոպան գրավել էր): Ես համոզված եմ եթե նա չհարձակվեր ԽՍՀՄ-ի վրա 41-ին ապա կհարձակվեր մի 10 տարի անց ինչպես դա արեց Նապոլեոնը...ինչ հետևանքներ դա կունենար չենք կարող ասել:

Փաստորեն ոչ դու, ոչ էլ կարծում եմ որևէ մեկը չեն կարող բերել կոնկրետ դիվանագիտական մեթոդներ՝ դաշինք, հակադաշինք, պատերազմ, պայմանագիր, կամ որևէ այլ մեթոդ որով հնարավոր կլիներ կանխել հարձակումը ԽՍՀՄ-ի վրա: Դու չես կարող այդ մեթոդները նշել, քանի որ դրանք ուղղակի ՉԿԱՆ

Հիմա ինչ վերաբերում է քո ասածին: Արդեն առիթ եղել է, ու դրա մասին գրել եմ, հզոր լինելը դեռ երաշխիք չէ, որ քո վրա չեն հարձակվի, քանի որ կան ոչ պակաս այլ հզոր պետություններ: Ես կարող եմ բերել ԲԱԶՄԱԹԻՎ օրինակներ երբ հզորները հարձակվել են հզորների վրա՝ Մակեդոնիա-Պարսկաստան, Հռոմ - Կարթագեն, Հռոմ-Պարթևստան, Բյուզանդիա-Պարսկաստան, Ֆրանսիա-Գերմանիա, Ֆրանսիա-Անգլիա, Անգլիա-Իսպանիա, Ռուսաստան-Թուրքիա, Ֆրանսիա-Ռուսաստան, Ճապոնիա-ԱՄՆ և այլն…և այլն…և այլն… Դու անընդհատ բերում ես ԽՍՀՄ-ի ու ԱՄՆ-ի օրինակը: Ամեն ինչ ունի իր բացատրությունը: ԽՍՀՄ-ն ու ԱՄՆ-ը պատերազմից խուսափեցին քանի որ կար միջուկային պատերազմի վտանգը, ԱՄՆ-ին վախեցնում էր ոչ թե ողջ ռուսական հզորությունը այլ միջուկային զենքով ոչնչացվելու հեռանկարը, այդ վտանգը վախեցնում էր նաև ԽՍՀՄ-ին, այդ պատճառով էլ պատերազմը եղավ «սառը»:

Այնպես որ դու ասում ես ոչ թե պատերազմը կանխելու մասին, այլ նման հսկայական կորուստներից խուսափելու մասին: Սրանք լրիվ տարբեր բաներ են:

Տեսեք, 1937-38 թվականների տվյալներով Կարմիր բանակն աշխարհի ամենահզոր բանակն էր, դա ես չեմ ասում, այլ իրենց վիճակագրական տվյալները: Ուներ ավելի շատ տանկեր ու ինքնաթիռներ, քան ամբողջ եվրոպական երկրները միասին վերցրած, որոնց թվում նաև Գերմանիան:

Ու՞մ իրենց:

Քո բերած տվյալներն ընդհանրապես իրականության հետ ընդհանուր բան չունեն:
1. 1941թ. հուլիսի 1-ի դրությամբ Գերմանիայի Զինված Ուժերը կազմում էին 8.229.000 մարդ, որից բանակում ծառայում էին 6.089.000 մարդ, որից Արևելյան ճակատում՝ 5.500.000 մարդ: Այս տվյալներն ստացված են փաստաթղթերից, մեծ մասը Նյուրնբերգյան դատավարության ժամանակ, և մինչև օրս չեն հերքվել ոչ խորհրդային, ոչ արևմտյան և ոչ էլ ռուսական մասնագետների կողմից:
2. 1939թ. սեպտ. 1-ի զինապարտության մասին օրենքի համաձայն 1941թ.-ի հունիս-օգոստոսին Կարմիր Բանակ պիտի զորակոչվեին 4.207.000 մարդ, իսկ ավելի կոնկրետ ասեմ, որ 1941թ. հունիսի 22-ին Պաշտպանության Ժողկոմի կողմից Գլխավոր Շտաբ ներկայացրած տվյալների համաձայն ԽՍՀՄ-ի ՈՂՋ տարածքում և ՈՂՋ ԶՈՒ-ում ծառայում էր 5.322.000 մարդ, որից ՄԻԱՅՆ 2.9 մլն-ը՝ Արևմտյան ճակատում: Սա սովետական տվյալներ չեն, ռուսական տվյալներ են, սովետական աղբյուրները ընդհանրապես լռում են թվաքանակի մասին, իսկ արևմտյան տվյալներ բնականաբար չեն կարող լինել…
Փաստորեն, Գերմանիան՝ 5.5 մլն, ԽՍՀՄ-ը 2.9 մլն, իսկ Զինված ուժերի ընդհանուր քանակով Գերմանիան՝ 8.2 մլն, ԽՍՀՄ-ը՝ 5.3 մլն: Ինչպես երևում է տարբերությունը ՀՍԿԱՅԱԿԱՆ Է:
Ինչ վերաբերում է տեխնիկային, որակի մասին չեմ խոսում, քանակի առումով ԽՍՀՄ-ն ուներ որոշակի առավելություն (հաշվելով նաև ռեզերվը)՝ հրետանային տեխնիկան ու ինքնաթիռները գրեթե հավասար էին, տանկերի քանակով ԽՍՀՄ-ը գերազանցում էր 2 անգամ: Նորից եմ ասում, որակը հաշվի չենք առնում:
Էնպես որ չեմ հասկանում թե որտեղից ես բերում նման անիրական տվյալներ, որ սովետական բանակն ավելի շատ էր քան ողջ Եվրոպայինը…

Ինչ վերաբերում է հրամկազմի ոչընչացմանը…սա նախ պետք չէ չափազանցնել, թե չէ կարդացողը կմտացի ԽՍՀՄ-ում հրամանատար չէր մնացել …ու ընդհանրապես սա 37 թվականի թեմային է առընչվում պատերազմի հետ կապ չունի…ես, իհարկե, չեմ արդարացնում, բայց դե ասեմ որ դա էլ ուներ իր պատճառները…

իսկ ռազմատեխնիկան ու մարդկային ուժերը կենտրոնացվում թշնամու սահմանին մոտ, որպեսզի այն հեշտ ոչնչացվի: Ուղղակի ապշել կարելի է Ստալինի այդ քայլերի վրա:

Դե ապշել պետք չէ, պետք է փորձել հասկանալ: Ապշել կարելի է այն բանի վրա, թե ոնց կարելի է ենթադրել որ ԽՍՀՄ-ի պես պետության ղեկավար, Ստալինի պես, միգուցե և քո տեսանկյունից հրեշավոր, բայց նաև հանճարեղ մարդ չգիտեր մի էլեմենտար բան, որին ցանկացած նույնիսկ կրտսեր սպա տեղյակ էր, որ չի կարելի պաշտպանական նպատակներով ողջ տեխնիկան կենտրոնացնել սահմանին: Կարծում եմ սա ուներ իր պատճառները: Ես խորապես համոզված եմ, որ Ստալինն ինքն էր ուզում հարձակվել Գերմանիայի վրա, այդ պատճառով էլ տեխնիկան տեղաբաշխել էր հարձակվելու համար: Նա 3 տարեկան երեխա չէր, որ հավատար չհարձակման պակտի ամրությանը, մանավանդ որ Հիտլերը բազմիցս խախտել էր իր պարտավորություններն այլ պետությունների հանդեպ, եթե հաշվի առնենք նաև համաշխարհային հեղափոխության գաղափարը և թե որքան էին դրանով տարված այն ժամանակ կարծում եմ իմ ասածը բավականին ռեալ է: Այս տեսակետը իմը չէ իհարկե այն շատ մասնագետներ են առաջ քաշել, ուղղակի փաստաթղթերը դեռ գաղտնազերծված չեն և Ռուսաստանն էլ չի կարող այսօր բացեիբաց ընդունել նման ծրագրերի առկայությունը դա ուժեղ կհարվածի նրա հեղինակությանը: Ես նույնիսկ հաղորդում եմ տեսել որտեղ ցույց են տվել քարտեզներ, որտեղ սլաքներով ցույց էր տրված խորհրդային զորքերի հնարավոր տեղաշարժը ընդհուպ մինչև Լոնդոն: Ուղղակի Հիտլերը Ստալինից առաջ անցավ: Սրանով է բացատրվում նաև այն թե ինչու Ստալինը «չէր հավատում» լրտեսների տվյալներին, նա ոչ թե չէր հավատում այլ տվյալ պահին այլ ելք չուներ, հո չէր ասելու. «լրտեսները ճիշտ են, բայց դե ես ուզում եմ հարձակվել Գերմանիայի վրա»:
Հիմա կասես Ստալինի սխալը հենց հարձակողական պլաններ էին, դա այդպես չէ: Դրանում սխալ չկա, եթե մենք էլ մեկ-մեկ հարձակվեինք մեր հարևանների վրա, այսօր ոչ թե 30 հազ քմ կունենայինք այլ գուցե ավել: Իսկ եթե Հիտլերի պլաններն ուսումնասիրես պարզ կդառնա որ ԽՍՀՄ-ի վրա նրա հարձակումը միայն ժամանակի խնդիր էր: Միևնույն է պիտի հարձակվեր:

Ավելացվել է 13 րոպե անց

Մինչդեռ փոխանակ բանակն հզորացնելու այն գլխատվում էր

Տեսեք, 1937-38 թվականների տվյալներով Կարմիր բանակն աշխարհի ամենահզոր բանակն էր

Դե տես, դու քեզ հակասում ես, մեկ ասում ես ամենահզորն էր Եվրոպայում (եթե ամենահզորն էր ուրեմն դա ինքն էր հզորացրել, որովհետև ցարական բանակը անմխիթար էր), մեկ ասում ես փոխանակ հզորացնի թուլացրել էր, դրա համար էլ Հիտլերը հարձակվեց…
Մի հատ որոշի հզոր էր թե թույլ

Ես նախորդ գրություններից մեկում գրել էի (առանց տարեթվեր նշելու), որ սկսած 1945 թվականից ու մինչև վերջերս ԱՄՆ-ը ցանկացած պահի պատրաստ էր հարձակվելու ԽՍՀՄ-ի վրա` եթե վերջինս հզոր չլիներ, հենց դա էր կանխում ԱՄՆ-ին:

Բա չես մտածել թե ո՞վ էր ԽՍՀՄ-ն այդքան հզորացրել: Դրա հիմքը հենց Ստալինն էր դրել

…ռազմատեխնիկան ու մարդկային ուժերը կենտրոնացվում թշնամու սահմանին մոտ, որպեսզի այն հեշտ ոչնչացվի: Ուղղակի ապշել կարելի է Ստալինի այդ քայլերի վրա: Դե այդպիսի սխալներ թույլ տվող անձն իհարկե դիվանագիտության մեջ էլ հաջողություններ ունենալ չէր կարող:

Խոստովանի որ տարօրինակ տրամաբանություն է՝ նման սխալներ անող մարդը չեր կարող հաջող դիվանագիտություն վարել, հետևաբար նրա դիվանագիտությունն անհաջող էր և նա դիվանագիտական սխալներ է թույլ տվել…


Ստալինն ասում էր, «Ռուսաստանի սխալը նրանում է, որ մենք շատ հաճախ հաղթում ենք պատերազմը, բայց չենք կարողանում օգտվել այդ հաղթանակի արդյունքներից»:
Եվ ինքը կարողացավ օգտվել հաղթանակի արդյունքներից՝ պատերազմից հետո ողջ Արևելյան Եվրոպան, Հարավ-Արևելյան Եվրոպայի ու Կենտրոնական Եվրոպայի մեծ մասը մտավ ԽՍՀՄ-ի ազդեցության տակ, կարելի է ասել կառավարվում էր ԽՍՀՄ-ի կողմից: Քարտեզին որ նայեք, դա հսկայական տարածք է: Երբևէ Ռուսաստանն այդքան հզոր ու տարածքով մեծ չի եղել որքան Ստալինի օրոք:
Սա նրա դիվանագիտական ունակությունների մասին:

[Լեռնցի]

Ստալինը նրանով է հզոր, որ էսօր էս ֆորումում իրա մասին գրում ենք...

Ոչ ոք թող չժխտի... նրանք բոլորն էլ հզոր են եղել...
Այ թե որքանով են "բարի" կամ մեզ համար ձեռնատու... ....

[REAL_ist]

բարին բարի չի եղել, դաժան մարդակերա եղե, սաղ սովետական ռեժիմի հետ միասին, բայց դե ետ ռեժիմը եքա նշանակություն ունեցավ որ կրին պատերազմը, մարդիկ Ստալինի անունը լսում էին իրա խաթր եթում կյանքերնեին տալիս, հիմա վախենալով թե հարգելով ետ արդեն էական չի