Բոլորս էլ գիտենք, որ բանավոր խոսքում մարդկանց 90 տոկոսը է-ի փոխարեն ասում է ա:
Կուզեի իմանալ ձեր կարծիքը: Որն է ճիշտ. կենդանի-խոսակցական լեզուն դարձնել գրական նորմատիվային, թե հակառակը:
Բոլորս էլ գիտենք, որ բանավոր խոսքում մարդկանց 90 տոկոսը է-ի փոխարեն ասում է ա:
Կուզեի իմանալ ձեր կարծիքը: Որն է ճիշտ. կենդանի-խոսակցական լեզուն դարձնել գրական նորմատիվային, թե հակառակը:
Վերջին խմբագրող՝ Dragon: 19.04.2007, 00:29:
Շինարար (10.09.2009)
Վաղուց եմ այս հարցի մասին մտածում։ Երկու տեսակետի օգտին էլ փաստարկներ կան, բայց ինքս առաժմ չեմ կողմորոշվում, թե ոնց է ավելի լավ։ Ու քանի դեռ կարծիքս հստակ չէ, ֆորումում էլ հիմնականում է-ով եմ գրում։
Ես էլ շատ կուզեի լսել մյուսների կարծիքներն ու հիմնավորումները։ Հետո անհրաժեշտության դեպքում ես էլ կգրեմ։
Добро победило зло, поставило его на колени и зверски убило
Մինչ այսօր ճշգրիտ չի գիտենք թէ «է» տառը ի՞նչպէս արտասանուել է, կամ ի՞նչ հնչիւն ունեցել է (Սահակ-Մեսրոպեան դարում):
Երեւի Ե+Ի, որ ածանցումի ժամանակ սղում է, եւ մնում միայն «ի»: -Գնում ա- ձեւը Արարատեան (Երեվանի) բարբառի ազդեցութեամբ է: Գրաբար հայերէն՝ ես եմ, դու ես, նա է: Մտածողներ կան թէ այս օժանդակ բայերը. «եմ, ես, է» հայոց լեզուի, հայ մարդու լեզուամտածողութեան խտացումն է:
Նկատել «Էակ» անունը, որ տրւում է արարիչի ստեղծած բոլոր էակներին:
Է+ակ (փոքրացնող մասնիկ), այսինքն «Է»ից ծնուած էիկներ: Հայոց եկեղեցիների խորանների վերեւ տեսնում ենք մեծատառ «Է» գիրը, որ խորհրդանշում է արարիչին. գլխաւոր ԷՈՒԹԻՒՆին:
Չեմ կարծում, թե պետք է արհեստականորեն «է-ով» խոսել: Վերջիվերջո, խոսակցական լեզուն էլ իր համն ու հոտն ունի: Բայց տատիկս «է-ով» (ոչ միայն «է-ով», այլև խիստ գրական) է խոսում, և դա խորթ չէ իմ ականջին, հակառակը՝ նույնիսկ հաճելի: Եթե ինձ փոքրուց սովորեցրած լինեին «է-ով» խոսել, գուցե հիմա բնական լիներ, բայց այս տարիքիս «է-ի» անցնելը շատ մեծ կեղծավորություն կլինի:
Հաճախ եմ հորս ու եղբորս հետ վիճում: Նրանք ասում են, որ պետք է գրել այնպես, ինչպես խոսում ես: Բայց իմ գրավոր խոսքը հիմնականում գրական է: Դա էլ է փոքրուց արմատավորվել: Հիմա չգիտեմ որն է ճիշտ
Իմ ընտանիքում էլ են ընդհանուր առմամբ գրական խոսել, բայց ոչ «է»-երով... Միայն պապիկս էր «է»-երով խոսում։
Գրելիս 99%-ով «է»-ով եմ գրում, բայց խոսելիս միայն բացառիկ դեպքերում (հիմնականում պաշտոնական խոսակցությունների ժամանակ) եմ «է»-ով խոսում։ Պետք է խոստովանեմ, որ ինձ դուր է գալիս «է»-ով խոսելը, բացի դրանից, իմ կարծիքով, այդպես խոսելն ավելի բարեհունչ է։
Բայց միաժամանակ չեմ կարող չհամաձայնել Բյուրակնի հետ, որ հանկարծ «է»-ով խոսել սկսելն իրոք արհեստական կլինի։ Ուղղակի այդ «է-ա»-ի խնդիրն, իմ կարծիքով, ամենամեծ դերն ունի մեր գրական ու խոսակցական լեզուների միջև գոյություն ունեցող հսկայական անդունդի առաջացման հարցում։ Ճիշտ է, եղածն ընդամենը մի տառ է, բայց արի ու տես, որ այդ մի հատիկ տառը լրիվ փոխում է լեզվի ընդհանուր հնչողությունը։ Ես էլ եմ դժվարանում որևէ լուծում առաջարկել այդ խնդրի համար։ Բայց որ այն լուրջ անհարմարությունների բուն է, դա, կարծում եմ, ոչ ոք չի ժխտի։ Ախր նույնիսկ շատ կիրթ ու գրագետ մարդկանցից շատ քչերն են առօրյայում «է»-ով խոսում։
Մի խոսքով, բարդ է...
Վերջին խմբագրող՝ Ուլուանա: 19.04.2007, 21:43:
Երջանկությունը ճամփորդելու ձև է, ոչ թե նպատակակետ։
Ռոյ Գուդման
Vardik! (14.10.2013)
Ա՛յ, մեր տանը միշտ այս վեճը լինում է: Ես էլ եմ պաշտոնական խոսակցությունների ժամանակ այդպես խոսում: Հայրս պնդում է, որ այդպես սխալ է, պետք է միշտ էլ խոսել այնպես, ինչպես սովորաբար ես խոսում, մինչդեռ տատիկս ու հորաքույրս կողմնակից են, որ պաշտոնական խոսակցությունների ժամանակ գրական խոսեմ: Ես վերջինի կողմնակիցն եմ:խոսելիս միայն բացառիկ դեպքերում (հիմնականում պաշտոնական խոսակցությունների ժամանակ) եմ «է»-ով խոսում։
Ցանկացած լեզու պետք է ունենա գրական նորմ եւ պետք է ունեն ոչ ֆորմալ ձեւ: Անգլերեն ցանկացած բառարանում կան հազարավոր բառեր, որոնց դիմացը գրած է informal, այսինքն ոչ ֆորմալ տարբերակն է:
Ցավոք ներկայիս «լեզու կերտողները»՝ սկսած դպրոցի դասատուներից, վերջացրած նրանցով, ովքեր ամեն տարի ընդունելության քննություններից առաջ մի երկու փոփոխություն են մտցնում կետադրության մեջ, որպեսզի նոր «շտեմարան»ը ծախելով փող անեն, սարսափով են ընդունում այն առաջարկը, որ կարելի է ավելի թեթեւ վերաբերվել ոչ ֆորմալ ձեւերին:
Դե, ինչ ասեմ... Դարավոր ազգի կոմպլեքսի եւս մեկ դրսեվորում է:
Ժողովուրդ, ճի՞շտ է, որ հայկական որոշ բարբառներում «է» է օգտագործվում։
Թե՞ միայն երևանյան բարբառում է «ա» օգտագործվում։ Ընդհանրապես տարածաշրջաներից յուրաքանչյուրում ո՞ր ձևն է օգտագործվում։ Իսկ արևմտահայերենու՞մ։
Добро победило зло, поставило его на колени и зверски убило
Միանշանակ «Է»,Չնայած ես՝ նայած թեմայի բովանդակությունից, տարբեր կերպ եմ խոսում,բայց պարզ ա,որ մեր ա -երով աղավաղում ենք մեր Հայոց լեզուն
«Հեռո՛ւ ստութիւնից եւ լի նրանով,ինչ ընդդէմ է ստութեան»
Մովսես Խորենացի
Չէ հաստատ:
Գրական-կարդում է,
Գյումրի-կարդա գը
Լոռի-կարդըմ ա
Արևմտահայերեն-կկարդա(Արևմտահայերենը պատկանում է կը ճյուղին և քանի որ Շիրակն էլ, Թիֆլիսն էլ կը ճյուղի բարբառներ են որոշ նմանություն կա.
Լոռին, Երևանը ա ճյուղի, որը նույն է ինչ արարատյան ասվածը:
Ես համաձայն եմ, որ է-ն բարեհունչ է, թեպետ մի քիչ արհեստական, բայց մի մեծ բայց կա: Հնարավոր է ընկնենք գրաբարի և աշխարհաբարի քաոսային վիճակի մեջ, երբ խոսում էին այլ կերպ, գրում այլ և կարդում լրիվ այլ կերպ: Լեզուն կենդանի և զարգացող երևույթ է: Այդ կենդանությունը արտահայտվում է բանավոր խոսքում: Գրավոր խոսքը ավելի քարացած է: Իհարկե պետք է այնպես անել, որ այդ երկուսի մեջ անջրպետ չլինի: Միշտ էլ կենդանի-խոսակցականն է փոխել գրավոր լեզվին, սակայն մի մեծ դժվարություն է, քանի որ մեր խոսակցական լեզուն հարուստ է բարբառային, օտար ու ժառգոնային բառերով, որոնք հաստատ պետք է այնպես անել, որ մուտք չգործեն գրական,գրավոր լեզու:
Ինչև սա ժամանակի խնդիր է: Ես անձամբ գտնում եմ, որ կենդանի լեզուն պիտի դառնա նորմատիվ, եթե անգամ վատն է ու անգրագետ: Փաստը փաստ է, եթե մեր հասարակությունը անգրագետ ու անբարեհունչ է խոսում,թող նույնքան վատ էլ լինի մեր գրավոր լեզուն. անիմաստ ինքնախաբեություն պետք չէ. ում է պետք գեղեցիկ գրավոր լեզում, եթե հասարակության բերանում այն այլանդակ է: Իհարկե խոսքս միայն դիցուք ա-է-ի մասին չէ, այլ առհասարակ:
Մտերիմների հետ, առօրյա զրույցներում խոսում եմ առավելապես ա-ով, իսկ մնացյալ բոլոր դեպքերում է-ով, ու այդ անցումը ինձ համար ընդհանրապես արհեստական չէ: Միայն մտածում եմ` վատ է, որ այս 2-ն տարբեր են ու ինչպես անել, որ դառնա մեկը:
Մտերմիկ խոսակցական ու պաշտոնական ոճերի մասին մտածելիս հենց նոր մի միտք էլ ծագեց.
Բացել նոր թեմա ու, թե և
Վերջին խմբագրող՝ Dragon: 20.04.2007, 02:53:
Հարգելի Պանդուխտ Սահակ-Մեսրոպեան դարը 5-րդ դարն է(այլ կերպ ասում են ոսկեդար): Լավ էլ հայտնի է: Է-ն արտասանվել է, իսկ Ե(յեչը)-յէ: Այդ մասին տասնյակ հատոր հաստափոր ուսումնասիրություններ կան:
<<Երեւի Ե+Ի, որ ածանցումի ժամանակ սղում է, եւ մնում միայն «ի»: -Գնում ա- ձեւը Արարատեան (Երեվանի) բարբառի ազդեցութեամբ է: Գրաբար հայերէն՝ ես եմ, դու ես, նա է: Մտածողներ կան թէ այս օժանդակ բայերը. «եմ, ես, է» հայոց լեզուի, հայ մարդու լեզուամտածողութեան խտացումն է>>:
Այսքան մասը ինձ անհասկանալի ու անհեթեթ է թվում, խնդրում եմ բացատրես ինչ ես ուզում ասել ու ինչ կապ ունի է-ա-ի հետ: Հետաքրքիր է քո կարծիով որտեղից ծլեցին <<եմ, ես, է>-ն? Ինչէ քո կարիծով գրաբարում չկային:
Գրածներիդ նման նույնքան տարօրինակ է թվում քո <<մաշտոցյան>> ուղագրությամբ գերելը, երևի կատարելությամբ չես տիրապետում, թե միամիտ բաներ չէիր ասի(արևմտահայ ես, թե այդ ուղագրության դավանող):
Հ.Գ. Այն ինչ մեռել է հարություն չես տա, նունիսկ եթե հարալեզներն իրական դառնան:
Վերջին խմբագրող՝ Dragon: 20.04.2007, 03:11:
Իրաւունքի ոյժ՞ի դիրքից խօսում ես, թէ՝ ոյժի իրաւունքով:եթե մեր հասարակությունը անգրագետ ու անբարեհունչ է խոսում,թող նույնքան վատ էլ լինի մեր գրավոր լեզուն.
Վատը միօրինակ լինելն է: Երբ ամէն մարդ մանիշակագոյն հագնում է, վա՞տ է թէ լաւ...վատ է, որ այս 2-ն տարբեր են ու ինչպես անել, որ դառնա մեկը:
Յարգելի Վիշապ (կարենա՞մ քեզ վիշապ կոչել), «յարգելի» բառը ատելավառ ժպտիկիդ չհարմարեց: Այդ դարը ոսկ՞ի էր թէ՝ պլատինիում. չգիտեմ, բայց գիտեմ, որ քո «ե»ի եւ «է»ի վերաբերեալ կարծիքիդ համաձայն չեմ:Հարգելի Պանդուխտ Սահակ-Մեսրոպեան դարը 5-րդ դարն է(այլ կերպ ասում են ոսկեդար): Լավ էլ հայտնի է: Է-ն արտասանվել է, իսկ Ե(յեչը)-յէ: Այդ մասին տասնյակ հատոր հաստափոր ուսումնասիրություններ կան:
Եթէ «է» գիրը գերմաներէն Ä ի նման հնչել է անցեալում, թերեւս այս Ä ժամանակի ընթացքին Aյացել է: Պարսիկները երկար դարեր իշխել են իմ Հայաստանիս արեւելեան մասին: Նրանք (կարծում եմ) չ'ունեն «է» հնչիւնը: Նրանք գործածում են արաբական այբուբենը, որ չ'ունի. «ե»ի կամ «է»ի արատասանութեամբ հնչոյթներ...Այսքան մասը ինձ անհասկանալի ու անհեթեթ է թվում, խնդրում եմ բացատրես ինչ ես ուզում ասել ու ինչ կապ ունի է-ա-ի հետ:
Լաւ էլի տարօրինակ մարդու հետ էլ ծանօթացար, ապրիր եւ տես...: Միամիտ բաներ ասելու իրաւունք տուել եմ ինքնս ինձ, դու ջոկիր, քեզ համար ճիշտը ընտրիր: Չէ կատարելութեամբ չեմ տիրապետում, դրա համար եկել եմ այստեղ քեզնից սովորելու: Դու եղիր վարպետ, ես լինիմ քո աշակերտ: Եթէ ասեմ արեւմտահայ եմ. լեզուական սխալ չ՞ի լինի, որովհետեւ «Արեւմտահայաստան» անունով երկիր չկայ այժմ քարտէսի վրայ: Այդ քարտէսը մեր ուղեղներում դաջուել մնացել է, այն օրից՝ երբ մեզ քշեցին այդտեղից:Գրածներիդ նման նույնքան տարօրինակ է թվում քո <<մաշտոցյան>> ուղագրությամբ գերելը, երևի կատարելությամբ չես տիրապետում, թե միամիտ բաներ չէիր ասի(արևմտահայ ես, թե այդ ուղագրության դավանող):
Իսկ ո՞վ ասաց, որ յառնել ուզում եմ: Զրուցակիցդ ուրախ է անդենականում:Այն ինչ մեռել է հարություն չես տա, նունիսկ եթե հարալեզներն իրական դառնան:
Վերջին խմբագրող՝ Պանդուխտ: 20.04.2007, 10:01:
Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)
Էջանիշներ