Հայ ժողովրդի ռազմական պատմություն

[Նորմարդ]

dwgray Ջան, այստեղ տեղը չէ մի ամբողջ գիրք շարադրելու համար… Դրա համար էլ տրվեց ընդհանուր պատասխան: Մանրամասները – նայիր մասնագիտական գրականությունում…

Հարգելի Lion, եթե դու թեմա ես բացում և պատրաստակամություն ես հայտնում պատասխանել մեր հարցերին ապա երևի քեզ համար դժվարություն չպիտի լինի մի քանի տվյալների ներկայացումը, որոնց մենք ծանոթ չենք: Ես էլ չեմ գտնում. որ անհրաժեշտություն կար մի ամբողջ գիրք շարադրելու, բայց այն ինչ դու ասացիր իր մեջ նորություն չէր պարունակում, և եթե մարդիկ ցանկություն ունենան մասնագիտական գրականություն կարդալոււ ապա նրանք դա կանեն նամանավանդ մեր դարում երբ դա իրենից մեծ դժվարություն չի էլ ներկայացնում: Ինչևիցե հարցը մնաց անպատասխան և եթե դու իրոք կարող ես փաստեր ներկայացնել և դա քեզ համար մեծ դժվարություն չի ներկայացնի կխնդրեմ այս հարցին ավելի մանրամասն անդրդառնաս:

[Lion]

Նորմարդ ջան – Եթե հասցրեցիր նկատել, ես պարտավորվում էի իմ հնարավորությունների սահմաններում պատասխանել ՄԱՍՆԱՎՈՐԱՊԵՍ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆԸ վերաբերվող հարցերին, և միայն ընդհանրապես ` ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆԸ:

Այնպես որ Օսմանյան կայսրության հայ վեզիրների ցանկը տալ ես ամենևին էլ չեմ պարտավորվել, թեև հնարավորության դեպքում դա կարող եմ իրականացնել:

Կարող եմ խորհուրդ տալ ընթերցել հետևյալ գիրքը Զուլալյան Մ. Կ. “Ջալալիների շարժումը և հայ ժողովրդի վիճակը Օսմանյան կայսրության մեջ (XVI-XVII դարեր)”, Երևան 1966

[Vishapakah]

Շնորհակալություն հեխինակին՛ ընձերնած հնարավորության համար. Կարեւոր չէ՛ թէ ինչքանով կկարողանաք բավարարել մեր հետաքրքրասիրությունը, գլխավորը բարի կամնքն է, ինչը գովելի է.
Իմ հարցն հետեւյալն է.
Հայ որդիները բազմիցս մասնակցելեն մարտական գործողությունների, որը որ մեր ազգի հետ, ոչ մի կապ չի ունեցել. ԽՍՀՄ-ի տարած հաղթանակը... ավելի ճիշտ ասաց բոլոր հաղթանակները՛ հակվածեն մինչ այսօր, որակել որպեսզ մեր ժողովուրդի ձերքբերումներ, միայն նրա համար որ Հայաստանը եղել է այդ պետության մասնիկը եւ մեր որդինները անմիջական մասնակցությունեն ունեցել ԽՍՀՄ-ի կայացման գործում.
Հայաստանը իր պատմության ընթացքում, շատ պետականությունների մասնիկ է կազմել եւ գործուն դեր ունեցել տարբեր պետականությունների կայացման գործում բայց մեր պատմությունը հակված չէ այդ երկրների ձերքբերումները՛ որակել նաեւ Հայկական նվաճում.
Բյուզանդիան ունեցել է բազում Հայ Կայսրեր, Հայերը Հույներից հետո քանակով լինելով երկրորդ ազգը, պաստորեն ունեցել են այն կարգավիճակը, ինչ Պրուսները Գերմանիայում, փաստացիորեն մեր լեզուն հասցնելով երկրորդ պետական լեզվի՛ Կայսրութան ներսում.
Սա ես ընդամենը որինակի համար եմ ասում. Մենք Բյուզանդիայի դեմ պատերազմել ենք բայց ԽՍՀՄ-ն էլ է մեր տունը բազմիցս ավիրել.

Խնդրում եմ տակ պատմական որակում? Գուցե հարյուր տարի անց, մենք ԽՍՀՄ-ին տանք նույն որակումը, ինչ որ Բյուզանդիային? Գուցե եւ...
Եթե դժվարանաք պատմական տեսանկյունից հստակեցնել թելադրված միտքը, խնդրեմ հայտնեք ձեր կարծիքը?

[Lion]

Շնորհակալություն հեխինակին՛ ընձերնած հնարավորության համար. Կարեւոր չէ՛ թէ ինչքանով կկարողանաք բավարարել մեր հետաքրքրասիրությունը, գլխավորը բարի կամնքն է, ինչը գովելի է.
Իմ հարցն հետեւյալն է.
Հայ որդիները բազմիցս մասնակցելեն մարտական գործողությունների, որը որ մեր ազգի հետ, ոչ մի կապ չի ունեցել. ԽՍՀՄ-ի տարած հաղթանակը... ավելի ճիշտ ասաց բոլոր հաղթանակները՛ հակվածեն մինչ այսօր, որակել որպեսզ մեր ժողովուրդի ձերքբերումներ, միայն նրա համար որ Հայաստանը եղել է այդ պետության մասնիկը եւ մեր որդինները անմիջական մասնակցությունեն ունեցել ԽՍՀՄ-ի կայացման գործում.
Հայաստանը իր պատմության ընթացքում, շատ պետականությունների մասնիկ է կազմել եւ գործուն դեր ունեցել տարբեր պետականությունների կայացման գործում բայց մեր պատմությունը հակված չէ այդ երկրների ձերքբերումները՛ որակել նաեւ Հայկական նվաճում.
Բյուզանդիան ունեցել է բազում Հայ Կայսրեր, Հայերը Հույներից հետո քանակով լինելով երկրորդ ազգը, պաստորեն ունեցել են այն կարգավիճակը, ինչ Պրուսները Գերմանիայում, փաստացիորեն մեր լեզուն հասցնելով երկրորդ պետական լեզվի՛ Կայսրութան ներսում.
Սա ես ընդամենը որինակի համար եմ ասում. Մենք Բյուզանդիայի դեմ պատերազմել ենք բայց ԽՍՀՄ-ն էլ է մեր տունը բազմիցս ավիրել.

Խնդրում եմ տակ պատմական որակում? Գուցե հարյուր տարի անց, մենք ԽՍՀՄ-ին տանք նույն որակումը, ինչ որ Բյուզանդիային? Գուցե եւ...
Եթե դժվարանաք պատմական տեսանկյունից հստակեցնել թելադրված միտքը, խնդրեմ հայտնեք ձեր կարծիքը?

Գիտեք, բարդ հարց եք տալիս և ես էլ եմ դրա մասին շատ մտածել... ՄԻշտ տխրել եմ, երբ իրոք որակյալ սովետական այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսիք են «Եռանկյունին», «Հին օրերի երգը» և այլն դիտել եմ, թե ինչպես Մեծ եղեռնից հետո ծանր կորուստներ կրած Հայ ժողովուրդը այս անգամ էլ մասնակցեց այդ ահավոր մսաղացին և զոհ տվեց իր 300,000 զավակներին...

Ես շատ, անսահման շատ կուզենայի, որ այդ պատերազմին Հայ ժողովուրդը մասնակցած չլիներ, սակայն այն պայմաններում դա անհնար էր...

Անսահման հարգելով մեր վետերաններին /այդ թվում իմ երկու պապերին/ ես կուզենայի, որ Հայ ժողովուրդը մասկնակցած չլիներ այդ պատերազմին, քանզի մեծ հաշվով «դա մեր պատերազմը չէր»...

Դժբախտաբար դա այն պայմաններում անհնար էր, և մինչ վրացի զինվորականները Գյումրիի շրջակայքում զբաղված էին հավեր գողանալով, Հայ ռազմիկները իրենց կյանքն էին դնում Ստալինգրադի, Կուրսկի, Մոսկվայի և այլ արյունոտ մարտերում...

[Vishapakah]

Գիտեք, բարդ հարց եք տալիս և ես էլ եմ դրա մասին շատ մտածել... ՄԻշտ տխրել եմ, երբ իրոք որակյալ սովետական այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսիք են «Եռանկյունին», «Հին օրերի երգը» և այլն դիտել եմ, թե ինչպես Մեծ եղեռնից հետո ծանր կորուստներ կրած Հայ ժողովուրդը այս անգամ էլ մասնակցեց այդ ահավոր մսաղացին և զոհ տվեց իր 300,000 զավակներին...

Ես շատ, անսահման շատ կուզենայի, որ այդ պատերազմին Հայ ժողովուրդը մասնակցած չլիներ, սակայն այն պայմաններում դա անհնար էր...

Անսահման հարգելով մեր վետերաններին /այդ թվում իմ երկու պապերին/ ես կուզենայի, որ Հայ ժողովուրդը մասկնակցած չլիներ այդ պատերազմին, քանզի մեծ հաշվով «դա մեր պատերազմը չէր»...

Դժբախտաբար դա այն պայմաններում անհնար էր, և մինչ վրացի զինվորականները Գյումրիի շրջակայքում զբաղված էին հավեր գողանալով, Հայ ռազմիկները իրենց կյանքն էին դնում Ստալինգրադի, Կուրսկի, Մոսկվայի և այլ արյունոտ մարտերում...

Միանգամայն բայց դուք նշեցիք՛ միայն մեր մասնակցության մի կողմը.
Ինկատի ունեմ Հայկական քսան հազարանոց լեգիոնը եւ այն հարյուր հազարանոց մարտիկներին՛ որոնք ի տարբերություն, իրենց անիմաց կոմունիստ եղբայրների, գիտեին ինչի համար են մարտնչում.
Այս հարցը՛ այնքան շատ է վերջին շամանակներս դարնում, նեղ շրջանակների քնարկման առարկա, հնչելով մի շարք իրարամերժ կարծիքների անզիջում դիմակայությամբ որ մեզանից շատերը կուզենայն՛ ամփոփվելու նկատարումով ստանալու պատմաբանի գնահատականը, Հայ ազգի ծակումնաբանության մասին.
Մենք Արիական ժողովուրդ ենք, թէ ոչ? Ինչը վկայում են երկու մասնագիտական հիմնավորում ստացաված գրքերը «Armeniertum-Arivertum» կամ «Armenism-Aryanism» Եւ «Amenia-Te Cradle Of Aryans In Asia»

[Lion]

Միանգամայն բայց դուք նշեցիք՛ միայն մեր մասնակցության մի կողմը.
Ինկատի ունեմ Հայկական քսան հազարանոց լեգիոնը եւ այն հարյուր հազարանոց մարտիկներին՛ որոնք ի տարբերություն, իրենց անիմաց կոմունիստ եղբայրների, գիտեին ինչի համար են մարտնչում.
Այս հարցը՛ այնքան շատ է վերջին շամանակներս դարնում, նեղ շրջանակների քնարկման առարկա, հնչելով մի շարք իրարամերժ կարծիքների անզիջում դիմակայությամբ որ մեզանից շատերը կուզենայն՛ ամփոփվելու նկատարումով ստանալու պատմաբանի գնահատականը, Հայ ազգի ծակումնաբանության մասին.
Մենք Արիական ժողովուրդ ենք, թէ ոչ? Ինչը վկայում են երկու մասնագիտական հիմնավորում ստացաված գրքերը «Armeniertum-Arivertum» կամ «Armenism-Aryanism» Եւ «Amenia-Te Cradle Of Aryans In Asia»

Ըստ իմ տեղեկությունների Հայկական 20.000-անոց լեգիոնը, որը ստեղծվել էր Ֆաշիստական Գերմանիայի բանակի կազմում, ի տարբերություն այլ ազգային լեգիոնների, ընդհանրապես մասնակցություն չի ունեցել մարտական գործողությունների, իսկ նրա կազմից դուրս հայ ռազմիկների մասնակցությունը, ըստ իմ տեղեկությունների, ընդհանրապես չի եղել...

Այն ստեղծվել էր 3 հիմնական նատակներով`

1/ Գերմանիայի հաղթանակի դեպքում ձեռքի տակ ունենալ գոևե փոքրաթիվ կազմակերպված զինված ուժեր` Թուրքիայի դեմ,
2/ Փրկել ռազմագերիների ճամբարներում տառապող հայ ռազմագերիների կյանքը /այս հիմնական նպատակը մեծապես իրականացվեց/,
3/ Ապացուցել Հիտլեիրին, որ հայերն իրոք արիական ազգ են և դրանով զերծ պահեկ երվրոպայի սռվար հայ համայնքը բռնություններից /այս հիմնական նպատակը ևս մեծապես իրականացվեց/,

Հայերն իրոք արիական ազգ են, դա արդեն անվիճելի փաստ է և հիմնավորապես ապացուցվել է մի քանի մենագրություններում: Նույնիսկ սովետական ժամանակներում դա վեճերի տեղիք չէր տալիս, թեև քաղաքական նպատակներով դրա վրա ակցենտ չէր դրվում...

[Vishapakah]

Հավանաբար քաղաքական նկատարումներով՛ զերծ են մնում մարտական գործողությունների մասին պաշտոնական հիշատակումներից.
Ինչեւե, ըստ իմ ունեցած ոչ մասնագիտական սուղ տեղեկություններից, լեգիոնը ստեղծվում է Դրաստամատ Կանայանի կողմից, սատար կանգնելու արյունակից ժողովուրդներին, պատերազմում ընդ դեմ բարբարոսի... Ի դեպ ընդեմ Նժդեհի կամքի, որը գտնում էր որ Հայկական Արիյականությունը ճանաչվելուց հետո, հարկ չկա մասնակից դարնալ Միացյալ Ազգերի արշավին.
Իմ հայթայթաց սուղ տեղեկությունները վկայում են որ Լեգիոնի կենտրոնը գտնվել է Լեհական Պուլավի Քաղաքում եւ վերջին անգամ մարտական գործողություններին մասնակցել է Նիդերլանդների Ուտրեխտ քաղաքի տակ, ընդեմ Անգլո-Ամերիկյան բանակի.
Եթե նկատելեք? Ես հիմա բնակվում եմ այդ քաղաքում եւ ավելորդ է նշել իմ զգացմունքները, երբ արաջին անգամ ոտք դրեցի Հայոց Գաղտնի Պատմության սրբավայրում.

Մեր Հարգարժան պատմաբան. Շնորհակալեմ որ կասկածի տակ չդրեցիք մեր ազգի ծակումը. Ես ձեր կողմիծ գրված տողերը՛ ցույց կտամ շատ անհավատների

Արիթից ոգտվելով տամ հաջորդ հարցը
Այսօր ռուսական չատում՛ բանավեճի էի բռնվել, մի ռուս ազգի սափրագլխի հետ... Հասկանում եմ, ծիծաղում եք
Նրանք իրավումք ունեն իրենց Արիացի անվանելու, թէ ոչ?
Մի հարց որի շուրջ վերչին... դեռ վերչին Արիական արաջնորդը չէր վիճի.

[Lion]

Ուրախ եմ, որ կարողացա օգտակար լինել…

Ռուսներն իրոք արիական ազգ են: Սակայն հարցը կայանում է նրանում, որ ներկայիս ռուսների մեջ շատ են խառնված այլ ազգերի արյունները /թաթար, հրեա և այլն/: Այնպես որ նրանք արիական ազգ են, սակայն ոչ կոնկրետ բոլոր ռուսներն են ԳԵՆԵՏԻԿՈՐԵՆ /չնայած ես դա շատ էլ չեմ կարևորում – կարևորը հոգևընկալումն է/ արիացի:

[Պանդուխտ]

Յարգելի տիարք,
Գերման գաղափարախօսների յայտնաբերած եզր է «արի», «արիացի» բառերը:
Արիները հենց իրանական ժողովուրդներն են: Պատմաբան եւ հայագէտ մեր անդամները կարող են վկայել այդ մասին, թէ մենք հայերս նրանց կոչել են արիաց ազգ:
Եթէ շեղուեցինք վերնագրի ուղուց. զրուցավարները կարող են տեղափոխել այլ վայր:
Համաձայն եմ Լեւոնի ասածին, թէ հոգեւոր ընկալում կարելի է, սակայն ֆիզիկական նկարագրումը «արիական» ցեղին մեր ազգը կը պառակտի:
Այնպէս որ ասացի, արիացիք շէկ եւ կապուտաչեայ չեն եղել (թէեւ խոնարհ անձս մի քիչ այդպէս եմ):
Այս արիական գաղափարախօսութիւնը ինքզինք սպառել է վաղուց:
Մենք Հայ ենք ամէն ինչից առաջ:
Յարգանօք

[Lion]

Յարգելի տիարք,
Գերման գաղափարախօսների յայտնաբերած եզր է «արի», «արիացի» բառերը:
Արիները հենց իրանական ժողովուրդներն են: Պատմաբան եւ հայագէտ մեր անդամները կարող են վկայել այդ մասին, թէ մենք հայերս նրանց կոչել են արիաց ազգ:
Եթէ շեղուեցինք վերնագրի ուղուց. զրուցավարները կարող են տեղափոխել այլ վայր:
Համաձայն եմ Լեւոնի ասածին, թէ հոգեւոր ընկալում կարելի է, սակայն ֆիզիկական նկարագրումը «արիական» ցեղին մեր ազգը կը պառակտի:
Այնպէս որ ասացի, արիացիք շէկ եւ կապուտաչեայ չեն եղել (թէեւ խոնարհ անձս մի քիչ այդպէս եմ):
Այս արիական գաղափարախօսութիւնը ինքզինք սպառել է վաղուց:
Մենք Հայ ենք ամէն ինչից առաջ:
Յարգանօք

Համաձայն եմ։ Արիականությունը նախ և առաջ հոգևոր վիճակ է, հետո նոր ֆիզիկական։
Ես առանց հատուկ ուսումնասիրության չեմ ուզում եզրակացություն անել, բայց թվում է, թե նույնիսկ պատմական արիները շիկամազ և կապուտաչ չեն եղել և այս ամենը թյուրիմացության արդյունք է։ Մտածել է պետք...

[Vishapakah]

Համաձայն եմ։ Արիականությունը նախ և առաջ հոգևոր վիճակ է, հետո նոր ֆիզիկական։
Ես առանց հատուկ ուսումնասիրության չեմ ուզում եզրակացություն անել, բայց թվում է, թե նույնիսկ պատմական արիները շիկամազ և կապուտաչ չեն եղել և այս ամենը թյուրիմացության արդյունք է։ Մտածել է պետք...

Ստացվում է՛ միակ արիական ժողովուրդները Հնդի, Հայ եւ Իրանական տարն է.
Ուրեմն Ռուսները ոչ մի Արի էլ չեն, այլ Եվրոպական մշակույթի ախկատության պատճարով արիացաց եվրոպական անհայտ ցեղեր, որոնք իրենց արիացի կոչելով՛ պատրաստեն բնաջնջելու իսկական Արիացիներին...
Չնայած ըստ շատ Հարգարժան ուսումնասիրողների, մեր նախահայրերը եղել են շիկահեր բարբարոսներ, որոնք կերտեցին արաջին մշակույթն աշխարհի վրա, օրինակ եւ ուսուցանողը դարնալով օտար ցեղերին, վերչիներիս ստրկություն էլ պատճար հանդիսացավ մեր գենետիկական կորուստի...
Ստացվում է զտարյուն ազգեր չեն մնացել? Մի գուցե.
Եթե մենք շիկահերից դարցանք սեւահեր, որն ինձ ավելի է դուր գալիս, ապա ինչու այդ նույն գենետիկական ասիմուլյացիայի պատճարով՛ որոշ սեւահերներ չէին կարող շիկահեր դարնալ? Օրինակ հենց նույն անմաքուր սլավոնները, որոնք մեր օգնությամբ փրկելով իրենց տունը, քառասունականների վերջին Արիական արշավանքից, այսօր ուրանալով մեզ՛ հետապնդման են ենթարկամ, ոչ պատմական անծայրածիր Ռուսիայի տարացքում. Սպանում նրանց թոռներին, որոնց պապերը ոչ իրենց պատերազմում ապագա ուրացող ռուս ազգնեին փրկում.

[Lion]

Եվրոպական ազգերից արիական չեն հունգարները, ֆիները, մասսամբ` բուլղարները – մնացածը արիական են:

[Պանդուխտ]

Ուզում եք ասել Հնդեւրոպական լեզուներ խօսող ազգե՞ր:
Ոչ բոլոր հնդեւրոպացիք խարտեաշ են: Այդուհանդերձ Աֆղանիստանում (պատմական Արիանա նահանգը), հնդկաստանում կարելի է գտնել այդպիսիներին: Դարձեալ ասեմ՝ մեզ որպէս մարդու եւ հայի համար էականը հայախօս հայ լինելն է:
Կարծեմ Ռ. Իշխանեանն էր ասել. «առանց լեզուի ի՜նչ ազգութիւն»
Մենք իրաւական ժառանգորդն ենք՝ Արարատեան թագաւորութեան (Բիայնա-Վան), Հայասայի եւ Հայկական Բարձրավանդակում ծնած եւ կազմաւորուած բոլոր ցեղային երկիրներին:
Մեր լեզուի մէջ գոյ է հազարաւոր բառեր, որոնք չեն գտնւում այլ հնդեւրոպական լեզուներում (խնձոր, երկիր, զոքանչ): Լեզուաբաններ ասում են թէ դրանք Ուրարտուից մեզ անցած բառեր են:

[Lion]

Ուզում եք ասել Հնդեւրոպական լեզուներ խօսող ազգե՞ր:
Ոչ բոլոր հնդեւրոպացիք խարտեաշ են: Այդուհանդերձ Աֆղանիստանում (պատմական Արիանա նահանգը), հնդկաստանում կարելի է գտնել այդպիսիներին: Դարձեալ ասեմ՝ մեզ որպէս մարդու եւ հայի համար էականը հայախօս հայ լինելն է:
Կարծեմ Ռ. Իշխանեանն էր ասել. «առանց լեզուի ի՜նչ ազգութիւն»
Մենք իրաւական ժառանգորդն ենք՝ Արարատեան թագաւորութեան (Բիայնա-Վան), Հայասայի եւ Հայկական Բարձրավանդակում ծնած եւ կազմաւորուած բոլոր ցեղային երկիրներին:
Մեր լեզուի մէջ գոյ է հազարաւոր բառեր, որոնք չեն գտնւում այլ հնդեւրոպական լեզուներում (խնձոր, երկիր, զոքանչ): Լեզուաբաններ ասում են թէ դրանք Ուրարտուից մեզ անցած բառեր են:

Հնդեվրոպական լեզվով խոսող ազգերը հենց արիցիներն են: Իշխանյանն ու դուք լիովին ճիշտ եք: Իսկ <<Ուրարտուն>> ընդամենը Հայկական պետական կազմավորումներից մեկն էր և ավելի ճիշտ կլինի այն կոչել <<Արարատյան թագավորություն>>:

[Էդգար]

Կներեք, բայց այդ մանրամասնին ես տեղյակ չեմ: Կուզենայի լսել ձեր կարծիքը...

Ես կարող եմ մանրամասներն ասել, բայց որ չթվա թե մեծամիտ եմ, քանի որ այս բաժնում հարցերին Լիոնն է պատասխանում, ապա կասեմ աղբյուրը որտեղից կարելի է իմանալ մանրամասները:
Հրաչիկ Սիմոնյան «Անդրանիկի Ժամանակը» 1996 թվական