Հայտնի մարդկանց կյանքից

[Ուրվական]

Մի անգամ, երբ Առնո Բաբաջանյանը դեռ հաճախելիս է լինում մանկապարտեզ, նրանց մոտ հյուր է գալիս մի երաժիշտ: Նա լսում է մի քանի երեխաների, այդ թվում՝ Առնոյին, և նրան խորհուրդ է տալիս անպայման զբաղվել երաժշտությամբ: Անցնում են տարիներ, և մի գեղեցիկ օր Առնո Բաբաջանյանը պարզում է, որ այդ մարդու անունն էր... Արամ Խաչատրյան: Մեր երկու մեծությունները...

[Srtik]

«Թութ ուտելու հրավեր»

-Գևորգ,- ասում է Սերո Խանզադյանը գրականագետ և արձակագիր Գևորգ Հայրյանին,- մեր այգու թութը հասել է, թոռանդ վերցրու, եկեք թութ ուտելու: Համա ծառի տակ գուրզա օձ է ժաժ գալիս, զգույշ եղիր, չվնասի:

[Մանոն]

– Ո՞ր նկարը կփրկեիք, եթե հանկարծ ազգային պատկերասրահում հրդեհ սկսվեր:
– Որը մոտիկ է դռանը, – առանց երկար մտածելու պատասխանեց Բեռնարդ Շոուն:

[Ուլուանա]

Մի անգամ ավստրիացի հռչակավոր երգահան Ֆրանց Շուբերտը Վիեննայում մտավ պանդոկ։ Նա խիստ քաղցած էր, սակայն գրպանում փող չուներ, իսկ պանդոկի տերը չէր ուզում նրան ձրի սպասարկել։ Հանկարծ Շուբերտը սեղանին տեսավ մի ամսագիր, որում ինչ-որ բանաստեղծություն էր տպված։ Նա մաքուր թուղթ վերցրեց, նստեց պատուհանի մոտ և մի քանի րոպեում երաժշտություն գրեց այդ բանաստեղծության համար և գրածն առաջարկեց պանդոկի տիրոջը որպես վճար։ Վերջինս, բնականաբար, ուրախությամբ ընդունեց այդ առաջարկը։ Նա անմիջապես մատուցեց տապակած հորթի միս՝ կարտոֆիլով։ Քանի որ դա Շուբերտի սիրած ճաշատեսակն էր, նա ախորժակով ճաշեց։

Շուբերտի մահից երեսուն տաիր անց, Փարիզում, նրա ձեռքով գրված բնագիրն աճուրդում վաճառվեց 40.000 ֆրանկով։ Դա Շուբերտի նշանավոր «Օրորոցի երգն» էր։

[գյումրեցի աղջիկ]

Հեռախոսով Լոս Անջելեսից Ֆրունզիկ Մկրտչյանին հարցնում են.
-Ֆրունզ ջան, ո՞նց է եղանակը Հայաստանում:
-Էնքան շոգ է, որ Լենինի արձանի հաքից պալտոն հանել, կարճաթ. սառոչկա են հագցրել:

[Srtik]

Արամայիս Սահակյանին Գյումրիում մի ծեր կին ասում է.
-Ղուրբանդ էղնիմ, քեզ հազար տարվա կյանք եմ ցանկանում:
-Որոշել եմ 300 տարի ապրել,- ժպտում է Սահակյանը:
-300 տարի՞,- զարմանում է կինը,- ագռա՞վ ես, ի՞նչ ես...

[գյումրեցի աղջիկ]

Ֆրունզիկ Մկրտչյանը Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոնի էլեկտրիկ Միշայի հետ նկարվել էր ու նկարի տակը գրել.
-Էս կողմինը ես եմ, ընիգ՝ Միշան:

Ավելացվել է 8 րոպե անց
Ֆրունզիկ Մկրտչյանը օդանավակայանում պատահական տեսնւոմ է Յուրի Վարդանյանին ու հարցնում.
-Յուր ջան, ու՞ր կերթաս:
-Կանադա՝ մասնակցելու աշխարհի առաջնությանը, -պատասխանում է Յուրի Վարդանյանը:
Ֆրունզը փորձում է սիրտ տալ Յուրիկին.
-Յուր ջան, մի մտածե, առխային գնա, կըսեն Կանադայի շտանգեքը լավ թեթև են:

[Վազգեն]

Վիեննայի կայսերական գրադարանը ղեկավարում էր ֆրանսիացի անվանի գիտնական Դյուվալը, որը, երբ դժվարանում էր մի որևէ հարցի պատասխանել, անկեղծորեն ասում էր՝ «չգիտեմ»։
— Լսեցեք,– ասաց նրան մի պաշտոնյա,— Չէ՞ որ կայսրը ձեզ աշխատավարձ է վճարում նրա համար, որ դուք իմանաք ամեն բան։
— Գիտես ինչ,– համեստորեն պատասխանեց Դյուվալը,– կայսրն ինձ վճարում է այն ամենի համար, որ գիտեմ ես։ Իսկ եթե նա վճարեր ինձ այն ամենի համար, որ չգիտեմ, դրա համար չէր բավականացնի նրա ամբողջ հարստությունը։

[գյումրեցի աղջիկ]

Մի անգամ դերասան Շերենցին հարցրեցին.-ժամը քանի՞սն է- Հիմա՞.-հարցրեց նա:

[Մանոն]

Սարգիս Պիծակը հայ հանճարեղ մանրանկարիչ է: Նա ապրել է տասնչորսերորդ դարում Կիլիկյան Հայաստանում: Դեռ մանկուց նա մարդկանց զաչմացնում էր նկարելու իր ձիրքով:
Մի անգամ սարգիսենց տանը շատ հյուրեր կային: Նրանք ուտում-խմում էին, զվարճանում, իսկ Սարգիսը մի անկյունում իր ներկերի ու նկարների հետ էր: Հենց այդ ժամանակ պատուհանին մի պիծակ է նստում: Սարգիսը արագորեն նկարում է այդ պիծակը: Հետո նկարը մեկնում է հյուրերին: Գինով հյուրերը կարծում են, թե մագաղաթին պիծակ է նստել և փորձում են ձեռքով քշել-հեռացնել միջատը: Հետո սթափվում են ու քահ-քահ ծիծաղում: Նրա մականունը դառնում է «Պիծակ»:
Բայց իզուր չէ, որ նրան կնքել էին այդ անունով: Նա պիծակի պես խայթել գիտեր այս աշխարհի զորեղներին և անարդարներին:
Մի անգամ հարուստ մի իշխան գալիս է Սարգսի մոտ և ասում.
–Ես ուզում եմ գնել քո բոլոր նկարները և պատրաստ եմ ամեն նկարի դիմաց մի ընտիր նժույգ տալ: Իմ նժույգներով մի հզոր հեծելախումբ կկազմես:
Սարգիս Պիծակը քմծիծաղ է տալիս և պատասխանում.
–Ցավում եմ, բայց իմ նկարները նժույգներով փոխանակել չեմ կարող:
–Ինչու՞,– խոժոռվում է իշխանը:
–Որովհետև մի քանի տասնամյակ հետո քո նժույգներն այլևս չեն խրխնջա, իսկ իմ նկարների գույները կթռթռան և մարդկանց հոգիները կջերմացնեն նույնիսկ հազար տարի հետո:

[Վազգեն]

Հայտնի ֆիզիկոս Վոլֆգանգ Պաուլին հարուրտոկոսանոց տեսաբան էր: Ինքը ընդհանրապես չէր կարողանում որևէ փորձարարական սարքավորումով նույնիսկ հասարակ չափումներ անել: Անպայման մի բան փչանում էր: Ասում էին, որ հերիք է Պաուլին մտներ լաբորատորիա, որ գոնե մի սարքավորում սկսեր չաշխատել: Ֆիզիկոսները այդ երևույթի անունը հանաքով դրել էին Պաուլիի էֆֆեկտ (ի տարբերություն քվանտային ֆիզիկայում հայտնի Պաուլիի սկզբունքի):
Ուրեմն մի անգամ Ջեյմս Ֆրանկի Գյոտենբուրգում գտնվող լաբորատորայում մեծ պայթյուն եղավ ու մի քանի թանկարժեք սարքավորումներ ավերվեցին: Պայթյունի ժամանակը հստակ գրանցված էր: Հետո պարզվեց, որ այդ պայթյունը տեղի էր ունեցել այն պահին, երբ Պաուլիին Ցյուրեխից Կոպենհագեն տանող գնացքը Գյոտենսբուրգում ութ րոպեով կանգնել էր:

[DVG]

Բարևներ...
Ուրեմն մի հետաքրքիր պատմություն Այվազովսկու մասին:
Երբ նա ցանկանում էր ընդունվել ուսումնարան, տնօրենը, որպեսզի ստուգի նրա տալանտը, ասում է, թե ուսումնարանի առաջին հարկում կա մի ջրավազան, գնա և այտնեղից դույլով ջուր բեր ու դույլը դնում ա ձեռը ու ուղարկում.
Այվազովսկին գնում տենում ա, որ իրականում էդ ջրավազանը պատի վրա նկարված նկար ա, դե բայց պետք ա չէ տակից դուրս գա: Ու դուրս ա գալի:
Բռնում ա էդ նկարի վրա "ջրի" մեջ խեղդվող շուն ա նկարում ու առանց ջրի գնում տնօրենի մոտ ու ասում, թե ջրի մեջ շուն կար, ջուրը կեղտոտ ա ու դրա համար էլ ջուր չեմ բերել...Էս վարպետը գնում ա ու տեսնում, թե ինչ վարպետությամբ ա նկարել էդ շանը ու նրան ընդունում իր մոտ սովորելու:

[Մանոն]

Քսանյոթ տարեկանում Բեթհովենին մեծ դժբախտություն պատահեց: Նա սկսեց խլանալ: Վիրահատությունները չօգնեցին, և հիվանդությունը վերջնականապես հաղթեց: Սակայն մեծ կոմպոզիտորը օժտված էր բացառիկ կամքով: Խուլ վիճակում նա հրաշքներ գործեց: Ներքին լսողությամբ գրեց իր և ընդհանրապես համաշխարհային երաժշտության ամենապայծառ էջը՝ «Իններորդ սիմֆոնիան»:
1824թ. մայիսի 7-ին Վիեննայի մեծ համերգասրահում ասեղ գցելու տեղ չկար: Անգամ աստիճաններն զբաղված էին: Առաջին անգամ կատարվելու էր Բեթհովենի «Իններորդ սիմֆոնիան»: Դիրիժորական նոտակալի մոտ կանգնած էր ինքը՝ հեղինակը: Հանդիսականները գիտեին՝ կանգնած է նա ձևականորեն, սոսկ իբրև հեղինակ, ղեկավարել չի կարող: Եվ իրոք, նրանից երեք քայլ հետ կանգնած էր իսկական նվագարարը: Ահա նա բարձրացրեց փայտիկը, և դահլիճը լցվեց հոգեպարար մեղեդիով, անհավատալի՛, կախարդակա՛ն, չլսվա՛ծ մեղեդիներով:
Քանդվում, դղրդում է դահլիճը ծափերից, սակայն թիկունքով կանգնած կոմպոզիտորը չի լսում, չի տեսնում ոտքի կանգնած հարյուրավոր մարդկանց հիացական դեմքերը: Վախենում է շրջվել, իմանալ իր երկարատև աշխատանքի արդյունքի գնահատականը: Այդ պահին նրան է մոտենում երգչուհիներից մեկն ու բռնելով թևքից՝ քնքշությամբ շրջում դեպի փոթորկվող սրահը: Դահլիճը ծափահարում էր հոտնկայս....Իսկ հանճարի ականջներում լռություն էր....

[Վազգեն]

Հանճարներից շատերը հայտնի են իրենց կենտրոնանալու ունակությամբ: Մի անգամ Սոկրատը որոշել էր մասնակցել պատերազմի ու միացել էր զորքերին: Ճանապարհին խորացել էր մի փիլիսոփայական հարցի մեջ ու այդ մտքերով տարված կանգնել էր ճանապարհի մեջտեղը: Երբ ուշքի եկավ, պարզվեց, որ մի քանի ժամ այդպես կանգնած էր մնացել ու զորքից ահագին հետ էր ընկել:

[Վազգեն]

Երբ Բալզակի հորեղբայրը մեռավ և հարստությունը մնաց գրողին, բարեկամներին ասաց.
«Երեկ երեկոյան հորեղբայրս և ես լավագույն կյանքի տիրացանք»։