Մետաբոլիզմի ու սննդակարգի մասին խառը քննարկումներ

[Ուլուանա]

Ուղղում՝ ես վերջին գձե տը 20 տարում ռեգուլյար մարզվել եմ, իսկ մասնավորապես կետոյին սկսել եմ անդրադառնալ 2,5 տարի առաջ, իսկ հավատը միշտ ինձ հետ ա եղել



Դու դեռ հրաժարվում ես ընդունել, որ սննդակարգը խայտառակ կարևոր, մնացած բոլոր գործոններից ամենահզոր ազդեցություն ունեցողն է մարդուս ֆիզիկական ու հոգեկան առողջության վրա։ Ես էլ էի նույնը, մինչև բազմաթիվ փորձերով չհամոզվեցի դրանում։ Հավատը տուֆտա բան ա սննդակարգի համեմատ։
Առաջարկում եմ մի քիչ էմոցիաներն անջատել ու մտածել։

Իմ դեպքում էլ հակառակն ա. սննդակարգս վերջին մոտ 15 տարում ընդհանուր առմամբ ահագին առողջ ա եղել` գնալով ավելի ու ավելի առողջ դառնալով, բայց, ընդհանուր առողջական խնդիրներից զերծ պահելով հանդերձ, դա ինձ էներգիայով չի ապահովել: Ես ծնվածս օրվանից, ինչ ինձ հիշում եմ, անէներգիա եմ եղել ու տարիներ շարունակ մտածել եմ, որ էդ էլ իմ տեսակն ա, ի՞նչ կարող եմ անել, ես ուղղակի էդպիսին եմ: Էներգիայի ակնհայտ ու ահռելի ավելացում նկատել եմ կանոնավոր կերպով մարզվելու արդյունքում: Անհրաժեշտ չափով ջուր խմելն էլ ա ահագին նկատելի տարբերություն տվել, որը մարզվել սկսելուց մի մի քանի տարի առաջ եմ բացահայտել ինձ համար, բայց կանոնավոր կերպով անհրաժեշտ քանակությունը խմել չէր հաջողվում էն ժամանակ: Հիմա, երբ մարզվում եմ կանոնավոր, նույնիսկ եթե ջուր չեմ խմում էնքան, ինչքան պետք ա, մեկ ա, էներգիաս տեղն ա լինում: Այլ կերպ ասած` առնվազն իմ դեպքում ֆիզիկական ակտիվությունն ա հիմնական էներգիան ապահովողը, առողջ սննդակարգը ու մի շարք այլ բաներ, որ նույնպես կանոնավոր կերպով կիրառում եմ, ավելի շուտ օգնում են չկորցնել էներգիան, պահպանել կամ ինչ-որ չափով ավելացնել, բայց էներգիայի հիմնական աղբյուրս մնում ա ֆիզիկական ակտիվությունը:

[Վիշապ]

Իմ դեպքում էլ հակառակն ա. սննդակարգս վերջին մոտ 15 տարում ընդհանուր առմամբ ահագին առողջ ա եղել` գնալով ավելի ու ավելի առողջ դառնալով, բայց, ընդհանուր առողջական խնդիրներից զերծ պահելով հանդերձ, դա ինձ էներգիայով չի ապահովել: Ես ծնվածս օրվանից, ինչ ինձ հիշում եմ, անէներգիա եմ եղել ու տարիներ շարունակ մտածել եմ, որ էդ էլ իմ տեսակն ա, ի՞նչ կարող եմ անել, ես ուղղակի էդպիսին եմ: Էներգիայի ակնհայտ ու ահռելի ավելացում նկատել եմ կանոնավոր կերպով մարզվելու արդյունքում: Անհրաժեշտ չափով ջուր խմելն էլ ա ահագին նկատելի տարբերություն տվել, որը մարզվել սկսելուց մի մի քանի տարի առաջ եմ բացահայտել ինձ համար, բայց կանոնավոր կերպով անհրաժեշտ քանակությունը խմել չէր հաջողվում էն ժամանակ: Հիմա, երբ մարզվում եմ կանոնավոր, նույնիսկ եթե ջուր չեմ խմում էնքան, ինչքան պետք ա, մեկ ա, էներգիաս տեղն ա լինում: Այլ կերպ ասած` առնվազն իմ դեպքում ֆիզիկական ակտիվությունն ա հիմնական էներգիան ապահովողը, առողջ սննդակարգը ու մի շարք այլ բաներ, որ նույնպես կանոնավոր կերպով կիրառում եմ, ավելի շուտ օգնում են չկորցնել էներգիան, պահպանել կամ ինչ-որ չափով ավելացնել, բայց էներգիայի հիմնական աղբյուրս մնում ա ֆիզիկական ակտիվությունը:

Բուսակերությունը մի քիչ բարդ ա արդեն առողջ սննդակարգ համարելը, հայտնի պատճառներով ու կարնիվորը, կամ նույնիսկ կետոն «խիստ դիետա» համարողները բացարձակ գաղափար չունեն, թե ինչքան ավելի խիստ ա իսկապես առողջ բուսակերությունը իր ուտելիքի հատուկ ընտրություններով ու լրացուցիչ հավելումներով, որ ինչ-ինչ նյութերի պակասից մարդ ծեր հասակում պրոբլեմներ չունենա:

Որ ասենք քույրս լինեիր, ես բիրտ ու համառ քարոզչությունով քեզ «դարձի կբերեի», իսկ սենց մնում է «պոլիտ-կոռեկտ» կերպով հարցնել՝ իսկ կարող ա՞ մանրից անցնես կենդանակերության, մեծ կյանք ա, բան ա...

[Ուլուանա]

Բուսակերությունը մի քիչ բարդ ա արդեն առողջ սննդակարգ համարելը, հայտնի պատճառներով ու կարնիվորը, կամ նույնիսկ կետոն «խիստ դիետա» համարողները բացարձակ գաղափար չունեն, թե ինչքան ավելի խիստ ա իսկապես առողջ բուսակերությունը իր ուտելիքի հատուկ ընտրություններով ու լրացուցիչ հավելումներով, որ ինչ-ինչ նյութերի պակասից մարդ ծեր հասակում պրոբլեմներ չունենա:

Որ ասենք քույրս լինեիր, ես բիրտ ու համառ քարոզչությունով քեզ «դարձի կբերեի», իսկ սենց մնում է «պոլիտ-կոռեկտ» կերպով հարցնել՝ իսկ կարող ա՞ մանրից անցնես կենդանակերության, մեծ կյանք ա, բան ա...

Նենց ես գրել, կարծես ես ասել եմ, թե խնդիրներ ունեմ, դու էլ անհանգստացած ուզում ես ինձ դարձի բերել:

Բուսակերությունը առողջ սննդակարգ համարելն էդ ու՞մ չափանիշներով ա բարդ, էն էլ «հայտնի պատճառներով», կետոիստների ու կարնիվորների՞ :
Չէ, չի կարող: Ես իմ սննդակարգից էլ, կյանքից էլ գոհ եմ:
Ի դեպ, նույն կերպ ես էլ կարող եմ ասել, որ ուրեմն 20 տարի նորմալ չես մարզվել, եթե մարզվելուց էներգիադ չի ավելացել:

[Արամ]

Եկա ասեմ, որ մի 4 օր ա արդեն ծխելն էլ եմ լրիվ թարգել։ Վերջ, էս հիմար կախվածություններին։ Վիշապ, գաս Հայաստան, խաբար արա, քեզ մի հատ կետո մաղարիչ անեմ։ Խնդիրը բարձրացնելու, խորհուրդներ տալու, ու ուղղություն ցույց տալու համար։ Ապրե'ս։

Btw ժող, շաքարը իսկականից չարիք ա, ինչ ուզում եք արեք - ինչ շաքար չեմ օգտագործում, պորդուկտիվությունս 100000x ա։ Ինչ ասես անում եմ, որ ինձ լավ զգամ, իսկ են ժամանակ շաքար էի ուտում, ու վերջ։ Հիմա մի քիչ խառնեմ, ժամանակ ունենամ, ավելի մանրամասն կգրեմ էս երկու օրը։

[Վիշապ]

Եկա ասեմ, որ մի 4 օր ա արդեն ծխելն էլ եմ լրիվ թարգել։ Վերջ, էս հիմար կախվածություններին։ Վիշապ, գաս Հայաստան, խաբար արա, քեզ մի հատ կետո մաղարիչ անեմ։ Խնդիրը բարձրացնելու, խորհուրդներ տալու, ու ուղղություն ցույց տալու համար։ Ապրե'ս։

Btw ժող, շաքարը իսկականից չարիք ա, ինչ ուզում եք արեք - ինչ շաքար չեմ օգտագործում, պորդուկտիվությունս 100000x ա։ Ինչ ասես անում եմ, որ ինձ լավ զգամ, իսկ են ժամանակ շաքար էի ուտում, ու վերջ։ Հիմա մի քիչ խառնեմ, ժամանակ ունենամ, ավելի մանրամասն կգրեմ էս երկու օրը։

Արամ ջան, մենակ էս ասածդ ինձ լրիվ հերիք ա որ ես ինձ լավ զգամ, չնայած մեծ հաճույքով հետդ կծանոթանամ։
Ապրե՛ս, հոյակապ կամք ունես, ու վստահ եմ, էլ կյանքում ստից կախվածություններ չես ուզենա ունենալ, պաչեր։

[Արամ]

Սենց, կետո-մետո դիետա ենք ասում, ահավոր վախենալու ա թվում։ Դիֆոլթով մտածում ես, որ քիչ պիտի ուտես, սովածությանը դիմանաս, լիքը բաներ չկարանաս ուտես և այլն։ Բայց իրականությունը լրիվ այլ ա՝

- Ինչքան ուզում ուտում ես, երբեք սովածության զգացում չեմ ունեցել, հակառակը, երբ որ բառադի ինչ ասես ուտում էի, էդ ժամանակ անընդհատ սովածության զգացում ունեի, հիմա մենակ երեկոյան 9-ի կողմերն եմ թեթև սովածություն զգում։ Իդեպ ուզում եմ էս ժամին մի փոքր ընդեղեն կամ ինչ որ միրգ ուտել (berry-ներ). Ի՞նչ կարծիք ունեք:

- Ինչ ասես ուտում ես՝ ձվով ինչ թույն բան ասես կարում ես սարքես, չես հոգնում։ Մի օր բանջարեղենով, մի օր աղացած մսով, մի օր բեկոնով, մի օր նրբերշիկով ու տենց և այլն։ Հոգնելու բան ընդհանրապես չկա։

Առավոտյան ժամը 6-ին արթնանում եմ, 7-ին նախաճաշը պատրաստ ա լինում, ուտում եմ։ Մինչև ժամը 3-4-ը մի հատ սովածության զգացում չեմ ունենում։ Էդ ժամանակ մի հատ էլ ուտում եմ ու վերջ։ Մնում ա ժամը 9-նի սովածության զգացումը, ինչը իրականում ստից բան ա, կարամ ուղղակի ուշադրություն չդարձնեմ, բայց կուզենաի ինչ որ տեղ ընդեղեն ու մի քիչ միրգ էլ ավելացնեմ ուտելիքիս մեջ։ Նաև խնդիրը էն ա, որ 3-4-ին իմ սարքածը չեմ ուտում, պատվիրած ինչ որ զիբիլ ա, որից մենակ միսն եմ հիմնականում ուտում ու թեթև բանջարեղեն։ Բայց որ ես լավ յուղոտ, մոշնիյ բան սարքեի, երևի 9-ին էլ չսովածանաի։

Շաքարի ցանկությունը լրիվ վերացել ա։ Ընդհանրապես էլ ոչ կարիք եմ զգում, ոչ էլ որ տեսնում եմ, ինչ որ ցանկություններ ա առաջանում։ Որ ազնիվ լինեմ, երբ որ լավ կանֆետ եմ տեսնում, սնեց եմ մտածում՝ "ես ոչ մի բան չեմ արել, որ տենց անհամաչափ քանակի դոպամին ստանամ"

Դե ծխելը էլ չասեմ, շաքարը բացառելու համեմատ՝ խաղ ու պար էր։

էլ չասեմ, որ տունը ուտելիք սարքելը, կողմնակի լավ էֆֆեկտներ ունի։ Էն որ գիտեմ կնոջս հաճելի ա ամեն առավոտ ուտելը, ուրախանում ա, իրան երջանիկ ա զգում դրանից, ինչպես նաև ինքն էլ ա առողջ սնվում, շատ ավելի լավ մոտիվացիա ա։ Ու էս ամենինչև նաև ամրապնդվում ա նրանով, որ ինչքան վատ habit կա, պետք ա ռադ անել, որովհետև տղես որ մեծացավ, ես չեմ ուզում որ ինձ junk ուտելուց, կամ առավել ևս ծխելուց տեսնի։

Հա քաշիս մասով մոռացա ասեմ։ Բոյս 175 ա, քաշս 3 շաբաթ առաջ 66 էր։ հիմա բոյս էլի նույնն ա, քաշս 61: Ու անհամաեմատ ավելի շատ եմ սնվում

[Վիշապ]

... հիմա մենակ երեկոյան 9-ի կողմերն եմ թեթև սովածություն զգում։ Իդեպ ուզում եմ էս ժամին մի փոքր ընդեղեն կամ ինչ որ միրգ ուտել (berry-ներ). Ի՞նչ կարծիք ունեք:
...

Չարժի քունը փչացնել մրգերով ու ընդեղենով։ Երկու թույլ խաշած ձու, կամ թեթև տապակած ձվածեղ կարագով ու աղով կեր, երբ որ տուն ես հասնում։ Կարող ես ամեն օր։
Շնորհակալություն պետք չի։

[Վիշապ]

Էս քանի օրը Վիշապի կարնիվորային սուպերվստահության ու հորդորների հետ կապված մտքեր էին առաջանում՝ հակասական ու անպատասխան, բայց ժամանակ չէր լինում գրելու։ Հիմա էլ չկա, բայց քանի դեռ թեմայի ակտուալությունն ու կիսվելու ցանկությունս լրիվ չեն մարել (թեև ակտուալության հետ կապված, Վիշապը [հուսով եմ] չի հանձնվելու մեզ՝ բութուշատակերներիս դարձի բերելու իր ջանքերում), որոշեցի առաջնահերթություն տալ էս հարցի հետ կապված մի ամփոփառեֆլեկտիվ գրառում անելուն` ակնկալելով կարծիքներ։

Վիշապը, եթե ճիշտ եմ հասկացել, բացահայտել է, որ մարդը մի էնպիսի մեքենա է, որն աշխատեցնող իրական վառելիքը միայն սնունդն է, որ կա, ու էդ վառելիքի տեսակից է կախված մարդու ինքնազգացողությունը՝ թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգեկան, ու որ դրանք խիստ փոխկապակցված են։

Էն որ Վիշապը հաստատ-հարյուրտոկոսանոց-անտարակույս իմացողի աներկբայությամբ պնդում է, որ կարնիվորն է ոչ թե կամ ոչ միայն լավագույն, այլ միակ ճիշտ վառելիքը (իսկ Վիշապը խելացի մարդ է և բավական օբյեկտիվ ու ոչ ֆանատիկ իր վերաբերմունքով և գնահատականներում), ինձ ստիպում է անուշադրության չմատնել իր տարօրինակ խորհուրդը՝ անցնելու մաքուր կարնիվորության, ուխտավորի երդվյալ անխախտությամբ։ Ընդ որում, Վիշապը դա հիմնավորում է ոչ միայն ինչ-որ գիր ու գրականության հղումներով (չնայած ոնց որ ինքն էլ գիր-գրականությանը հղումներից կախում ունի), այլ գլխավորապես իր սեփական փորձով (թեև, պետք է նկատել, որ իր սեփական փորձը դեռ բավականաչափ ժամանակի քննություն չի անցել):

Վիշապը համոզված է, որ մարդուն բնությամբ հատկացված սնունդն ի սկզբանե եղել է միայն միսը կամ համարյա միայն միսը, այսինքն, ստացվում է, որ միրգ, բանջարեղեն, ընդեղեն, հացահատիկ - դրանք մարդու համար չեն ստեղծված, այլ երևի ուրիշ կենդանիների կամ էլ իրենց համար աննպատակ աճում են։ Եթե նույնիսկ ինչ-որ դա ձևով ընդունենք, ապա ինչպե՞ս վարվենք հազարամյակներ շարունակ մշակվող խոհանոցների հետ՝ որպես մարդկության զարգացման հատկանիշներից մեկը։ Այսինքն, էն որ մարդը, իր զարգացման ճանապարհին, զարգացրել է նաև իր սնունդը՝ մշակել տեխնոլոգիաներ, սննդի բազմազանություն, վերջապես՝ ուտեստների ստեղծագործություն և արվեստ, ընդ որում բոլոր ազգերի կտրվածքով, դա ի՞նչ է՝ համադամության մեղսավոր հաճույքին հետամուտ լինելու կործանարար շեղու՞մ, թե՞ այնուամենայնիվ սննդային ռացիոնի բազմազանության ապահովում՝ ի օգուտ առողջ ապրելակերպի՝ թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգևոր (մշակութային, հաճույքի)։ Այսինքն, Վիշապը մարդկության էդ հազարամյա փորձն ու զարգացումը ոչ միայն մերժում է, այլև դատապարտում որպես սխալ, կործանարար ճանապա՞րհ, ու էդ հազարամյակների ընթացքում ոչ ոք գլխի չի ընկել, որ կանխե՞ր։

Հա, մեկ էլ՝ Վիշապը համարյա ասում է, որ սննդային հաճույքին հետամուտ լինելը կյանքի/ապրելու հաճույքը սխալ տեղ փնտրելու մահացու մեղքերից է ("խնձորի նաչինկայով կարկանդակի" սինդրոմ), ու որ լիքը ուրիշ, ԱՎԵԼԻ հաճելի, ընդ որում՝ տևական հաճելի բաներ կան կյանքում։ Ավելին, սննդային բազմազանության հաճույքից հրաժարվելու արդյունքում սկսում ես նոր հաճույքներ հայտնաբերել՝ ֆիզիկական և հոգևոր ասպեկտներում։ Ու ես նորից, աչքերս կկոցելով, նայում եմ մարդկության զարգացման ճանապարհին ու կասկածում եմ, թե ինչպես պետք է վերաբերվել էդ հազարամյակների ընթացքում անխախտ ընթացող սննդային բազմազանության պահանջին՝ որպես անհրաժեշտություն, եթե կարելի էր ընդամենը մի լանգետով բավարարվել։

Յա, ես չգիտեի թե էս ամենի հեղինակը ես եմ, բա ու՞ր ա Նոբելյան մրցանակս
Բարեկամ ջան, Վիշապը ոչ մի բան չի բացահայտել, էս ամենի մասին լիքը ինֆորմացիա կա ինտերնետում, կառնիվորն էլ իմ մենաշնորհը չի։

Բայց էսքան ասածներիցս էությունը լավ չես հասկացել, ոնց որ։
Փորձեմ շատ պարզ ասել՝ կարնիվորը կոնցեպտուալ լավագույն սննդակարգն է, որովհետև․
- մարդուն անհրաժեշտ սննդանյութերով ապահովում է ամենաէֆեկտիվը
- բացառում է վնասակար կոմպոնենտներն ու հակասննդանյութերը
- բացառում է ածխաջրերը, որի արդյունքում մարդը էներգիան ստանում է ճարպերից, ու սրանից բխում են բազմաթիվ նյութափոխանակության հետ կապված օգուտներ ու պոտենցիալ լուծվում են բազմաթիվ առողջական խնդիրներ՝ լյարդի ճարպակալումից ու երկրորդ տիպի շաքարային դիաբեթից սկսած, դեպրեսիաներով ու քաղցքեղներով վերջացրած;

Բայց այո՝ մարդը ամենակեր է, ու էվոլյուցիայի հետ սովորել է բուսական էլ ուտել ու նաև շաքարներ էլ ուտել, իսկ էս վերջերս նաև ինչ վերամշակված ու սինթետիկ զիբիլ ասես կարողանում է ուտել, թարսի պես՝ առանց արագ մեռնելու։ Բայց դրանից չի բխում, որ ճիշտը բերանի կարճաժամկետ կայֆերը բավարարելն է օրգանիզմի իրական պահանջները թողած։

Բայց դե ինչ նարկամանին համոզես, որ թարկի, ինչ մարդկանց մեծամասնությանը համոզես, որ պոնչիկը ճիշտ ա, համով ա, մանավանդ՝ քաղցր կակաոյով, բայց երկարաժամկետ լավ գաղափար չի, որովհետև ռիսկեր կան ծերության օրոք ողորմելի գոյություն քարշ տալու ու երկարատև տանջանքների մեջ մեռնելու։
Նույն կերպ ծխելն էլ ա կարճաժամկետ կայֆ, երկարաժամկետ՝ հը-ը։
Խմելն էլ ա կարճաժամկետ կայֆ, երկարաժամկետ՝ հը-ը։
Եթե մարդս հոյակապ գեներ ունի, աննամուս լյարդ ու նյարդեր, ապա խնդրեմ՝ չարչրկեք ձեր օրգանիզմը կայֆերի մեջ։
Բայց եթե ձեզ փոքր-ինչ ողորմելի եք զգում, ապա էս ա։

Ամփոփ․
Եթե մարդս խրոնիկ առողջական խնդիրներ ունի, ապա սննդակարգը համար առաջին լուծումն է։
Եթե մարդս նկատելի առողջական խնդիրներ չունի, բայց հետաքրքրված է առողջությունը կայուն պահելով, ապա սննդակարգը համար առաջին լուծումն է։
Լավագույն սննդակարգը, եթե կրոնական, էմոցիոնալ, կամ ցնդաբանական վերապահումներ չկան, էս պահին, շատերի կարծիքով, ներառյալ իմ՝ կենդանակերությունն է։
Ցանկացած մարդ հանգիստ կարող է մեկից երեք ամիս իրեն challenge անել սույն սննդակարգով, թեկուզ մենակ էությունն ու ազդեցությունը հասկանալու համար, առանց հոգեկան զեղումների ու տվայտանքների։
Բայց էն, որ լիքը մարդ մի այլ կարգի ծանր է տանում սույն խրատները ու շարունակում է տապակվել ինչ-ինչ խնդիրների մեջ, ապա հենց դա էլ ես կոչում եմ նաչինկայով կարկանդակի սինդրոմ։

[Բարեկամ]

Յա, ես չգիտեի թե էս ամենի հեղինակը ես եմ, բա ու՞ր ա Նոբելյան մրցանակս
Բարեկամ ջան, Վիշապը ոչ մի բան չի բացահայտել, էս ամենի մասին լիքը ինֆորմացիա կա ինտերնետում, կառնիվորն էլ իմ մենաշնորհը չի։

Բայց էսքան ասածներիցս էությունը լավ չես հասկացել, ոնց որ։
Փորձեմ շատ պարզ ասել՝ կարնիվորը կոնցեպտուալ լավագույն սննդակարգն է, որովհետև․
- մարդուն անհրաժեշտ սննդանյութերով ապահովում է ամենաէֆեկտիվը
- բացառում է վնասակար կոմպոնենտներն ու հակասննդանյութերը
- բացառում է ածխաջրերը, որի արդյունքում մարդը էներգիան ստանում է ճարպերից, ու սրանից բխում են բազմաթիվ նյութափոխանակության հետ կապված օգուտներ ու պոտենցիալ լուծվում են բազմաթիվ առողջական խնդիրներ՝ լյարդի ճարպակալումից ու երկրորդ տիպի շաքարային դիաբեթից սկսած, դեպրեսիաներով ու քաղցքեղներով վերջացրած;

Բայց այո՝ մարդը ամենակեր է, ու էվոլյուցիայի հետ սովորել է բուսական էլ ուտել ու նաև շաքարներ էլ ուտել, իսկ էս վերջերս նաև ինչ վերամշակված ու սինթետիկ զիբիլ ասես կարողանում է ուտել, թարսի պես՝ առանց արագ մեռնելու։ Բայց դրանից չի բխում, որ ճիշտը բերանի կարճաժամկետ կայֆերը բավարարելն է օրգանիզմի իրական պահանջները թողած։

Բայց դե ինչ նարկամանին համոզես, որ թարկի, ինչ մարդկանց մեծամասնությանը համոզես, որ պոնչիկը ճիշտ ա, համով ա, մանավանդ՝ քաղցր կակաոյով, բայց երկարաժամկետ լավ գաղափար չի, որովհետև ռիսկեր կան ծերության օրոք ողորմելի գոյություն քարշ տալու ու երկարատև տանջանքների մեջ մեռնելու։
Նույն կերպ ծխելն էլ ա կարճաժամկետ կայֆ, երկարաժամկետ՝ հը-ը։
Խմելն էլ ա կարճաժամկետ կայֆ, երկարաժամկետ՝ հը-ը։
Եթե մարդս հոյակապ գեներ ունի, աննամուս լյարդ ու նյարդեր, ապա խնդրեմ՝ չարչրկեք ձեր օրգանիզմը կայֆերի մեջ։
Բայց եթե ձեզ փոքր-ինչ ողորմելի եք զգում, ապա էս ա։

Ամփոփ․
Եթե մարդս խրոնիկ առողջական խնդիրներ ունի, ապա սննդակարգը համար առաջին լուծումն է։
Եթե մարդս նկատելի առողջական խնդիրներ չունի, բայց հետաքրքրված է առողջությունը կայուն պահելով, ապա սննդակարգը համար առաջին լուծումն է։
Լավագույն սննդակարգը, եթե կրոնական, էմոցիոնալ, կամ ցնդաբանական վերապահումներ չկան, էս պահին, շատերի կարծիքով, ներառյալ իմ՝ կենդանակերությունն է։
Ցանկացած մարդ հանգիստ կարող է մեկից երեք ամիս իրեն challenge անել սույն սննդակարգով, թեկուզ մենակ էությունն ու ազդեցությունը հասկանալու համար, առանց հոգեկան զեղումների ու տվայտանքների։
Բայց էն, որ լիքը մարդ մի այլ կարգի ծանր է տանում սույն խրատները ու շարունակում է տապակվել ինչ-ինչ խնդիրների մեջ, ապա հենց դա էլ ես կոչում եմ նաչինկայով կարկանդակի սինդրոմ։

Վիշապ ջան, հենց տենց էլ հասկացել եմ, ու իմ գրածը ոչ մի հակասություն չունի ևս մի անգամ կրկնածիդ հետ (հա, որ հայերս բութ ենք ու յոթ անգամով չենք հասկանում, դրա հեղինակն էլ ես դու )
Վերևում դու ուղղակի մանրամասնել ես (ևս մի անգամ), թե ինչով ա կարնիվորը ավելի լավ վառելիք մեր օրգանիզմի համար, ինչն իմ հարցի մեջ չէր ներառված, էդ արդեն հասկացել էինք (բութ ենք, բայց էդ աստիճանի չէ, էլի)։

Եվ այնուամենայնիվ, իմ հարցը լրիվ ուրիշ տեղ էր․

ինչպե՞ս վարվենք հազարամյակներ շարունակ մշակվող խոհանոցների հետ՝ որպես մարդկության զարգացման հատկանիշներից մեկը։ Այսինքն, էն որ մարդը, իր զարգացման ճանապարհին, զարգացրել է նաև իր սնունդը՝ մշակել տեխնոլոգիաներ, սննդի բազմազանություն, վերջապես՝ ուտեստների ստեղծագործություն և արվեստ, ընդ որում բոլոր ազգերի կտրվածքով, դա ի՞նչ է՝ համադամության մեղսավոր հաճույքին հետամուտ լինելու կործանարար շեղու՞մ, թե՞ այնուամենայնիվ սննդային ռացիոնի բազմազանության ապահովում՝ ի օգուտ առողջ ապրելակերպի՝ թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգևոր (մշակութային, հաճույքի)։ Այսինքն, Վիշապը մարդկության էդ հազարամյա փորձն ու զարգացումը ոչ միայն մերժում է, այլև դատապարտում որպես սխալ, կործանարար ճանապա՞րհ, ու էդ հազարամյակների ընթացքում ոչ ոք գլխի չէր ընկել, որ կանխե՞ր։

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, հենց տենց էլ հասկացել եմ, ու իմ գրածը ոչ մի հակասություն չունի ևս մի անգամ կրկնածիդ հետ (հա, որ հայերս բութ ենք ու յոթ անգամով չենք հասկանում, դրա հեղինակն էլ ես դու )
Վերևում դու ուղղակի մանրամասնել ես (ևս մի անգամ), թե ինչով ա կարնիվորը ավելի լավ վառելիք մեր օրգանիզմի համար, ինչն իմ հարցի մեջ չէր ներառված, էդ արդեն հասկացել էինք (բութ ենք, բայց էդ աստիճանի չէ, էլի)։

Եվ այնուամենայնիվ, իմ հարցը լրիվ ուրիշ տեղ էր․

ինչպե՞ս վարվենք հազարամյակներ շարունակ մշակվող խոհանոցների հետ՝ որպես մարդկության զարգացման հատկանիշներից մեկը։ Այսինքն, էն որ մարդը, իր զարգացման ճանապարհին, զարգացրել է նաև իր սնունդը՝ մշակել տեխնոլոգիաներ, սննդի բազմազանություն, վերջապես՝ ուտեստների ստեղծագործություն և արվեստ, ընդ որում բոլոր ազգերի կտրվածքով, դա ի՞նչ է՝ համադամության մեղսավոր հաճույքին հետամուտ լինելու կործանարար շեղու՞մ, թե՞ այնուամենայնիվ սննդային ռացիոնի բազմազանության ապահովում՝ ի օգուտ առողջ ապրելակերպի՝ թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգևոր (մշակութային, հաճույքի)։ Այսինքն, Վիշապը մարդկության էդ հազարամյա փորձն ու զարգացումը ոչ միայն մերժում է, այլև դատապարտում որպես սխալ, կործանարար ճանապա՞րհ, ու էդ հազարամյակների ընթացքում ոչ ոք գլխի չէր ընկել, որ կանխե՞ր։

իմ կարծիքով շատ ես ճոխացնում խոհանոցի նշանակությունը որպես մարդկության զարգացման հատկանիշ, արվեստ, ճանապարհ ու ֆլան-ֆստան, նման է, որ ածխաջրերով սնվող բակտերիաներդ են սկսել անհանգստանալ հնարավոր մոտակա կործանումից: Հետո էլ կենդանական սնունդով բազմաթիվ հին ու նոր հրաշալի ուտեստներ կան, որ cancel չեն արվում։
Եթե դու ասենք խմորեղենը, կամ մրգահյութերով վաֆլիները մարդկության զարգացման լուրջ հատկանիշ ես համարում, ուրեմն քեզ լուրջ կարնիվոր ա պետք անել։

[Բարեկամ]

իմ կարծիքով շատ ես ճոխացնում խոհանոցի նշանակությունը որպես մարդկության զարգացման հատկանիշ, արվեստ, ճանապարհ ու ֆլան-ֆստան, նման է, որ ածխաջրերով սնվող բակտերիաներդ են սկսել անհանգստանալ հնարավոր մոտակա կործանումից: Հետո էլ կենդանական սնունդով բազմաթիվ հին ու նոր հրաշալի ուտեստներ կան, որ cancel չեն արվում։
Եթե դու ասենք խմորեղենը, կամ մրգահյութերով վաֆլիները մարդկության զարգացման լուրջ հատկանիշ ես համարում, ուրեմն քեզ լուրջ կարնիվոր ա պետք անել։

Արվեստը՝ կողքից։ Բա տեխնոլոգիաները՝ ջրաղացից մինչև գերժամանակակից տեխնիկա։
Տեխնոլոգիաների զարգացման դրայվը բազմատեսակ ուտելու, մեկ էլ միմյանց սպանելու հիմքով ա հիմնականում առաջնորդվել։

[Վիշապ]

Արվեստը՝ կողքից։ Բա տեխնոլոգիաները՝ ջրաղացից մինչև գերժամանակակից տեխնիկա։
Տեխնոլոգիաների զարգացման դրայվը բազմատեսակ ուտելու, մեկ էլ միմյանց սպանելու հիմքով ա հիմնականում առաջնորդվել։

Բարեկամ ջան, որ մարդկության զարգացումից ես խոսում սննդակարգի կոնտեքսում, արի քեզ մարդկության զարգացման մի օրինակ բերեմ:

Մինչև ինսուլինի հայտնաբերումը 1921 թվին Ֆրեդերիկ Բանտինգի կողմից, ցածր ածխաջրային սննդակարգն էր շաքարախտի դեմ հիմնական նշանակումը:
Բայց: Քանի որ մոլորակի վրա շատ քիչ քանակով մարդիկ կան, որ կամք ունեն իրենց առջև դրված քաղցր ուտելիքից հրաժարվելու, պարզ է, որ պաշտոնապես լուրջ հաջողություն չուներ սույն նշանակումը:

Իսկ ինսուլինի հայտնագործումն ու լայնամասշտաբ կիրառումը դա իրականում բնության օրենքի կոտրում էր՝ hack էր:
Թուլամորթ ու ողորմելի մարդիկ (որոնց ողորմելիությունը մասնավորապես արտահայտվում էր ստամքսաորովայնային անզուսպ ցանկություններով) ըստ բնության օրենքի շուտ հիվանդանում ու մեռնում էին: Իսկ ահա, այս hack-ով, սույն թշվառ խավը գոյությունը շարունակեց ու զարգացավ, ու դրա համար հիմա մտավոր հետամնացները վխտում են ամենուրեք, ներառյալ ձեր խոնարհ ծառան, որ գեներում հաստատ այս խղճուկ մտավոր հետամնացներից կան։

Սա ընդամենը մի օրինակ է մարդկության «զարգացումից», բայց իրականում սա այն է, ինչ Սեռժիկ հոպարը կասեր՝ խիյարը թարս ա աճել։
Իրականում, էն որ արհեստական ձևերով մարդկանց կյանքերը փրկում ու երկարացնում են, դրա ոռիագույն (կներեք ֆրանսերենիս) հետևանքները ողջ մարդկությունը առաջիկայում կտեսնի, կզգա մաշկի վրա, որովայնում, կրծքավանդակում, ամենուրեք, ու էլ ընկերությունների բաժնետոմսերը չեն թռնի երկինք, որովհետև որևէ ընկերություն երբևիցե դեղամիջոց չի սարքելու դեբիլության դեմ, ու եթե սարքի էլ, ոչ մեկ չի ընդունելու էդ դեղերը, մարդիկ էլի ինչպես միշտ կընտրեն փողն ու նաչինկայով կարկանդակը։

[Բարեկամ]

Բարեկամ ջան, որ մարդկության զարգացումից ես խոսում սննդակարգի կոնտեքսում, արի քեզ մարդկության զարգացման մի օրինակ բերեմ:

Մինչև ինսուլինի հայտնաբերումը 1921 թվին Ֆրեդերիկ Բանտինգի կողմից, ցածր ածխաջրային սննդակարգն էր շաքարախտի դեմ հիմնական նշանակումը:
Բայց: Քանի որ մոլորակի վրա շատ քիչ քանակով մարդիկ կան, որ կամք ունեն իրենց առջև դրված քաղցր ուտելիքից հրաժարվելու, պարզ է, որ պաշտոնապես լուրջ հաջողություն չուներ սույն նշանակումը:

Իսկ ինսուլինի հայտնագործումն ու լայնամասշտաբ կիրառումը դա իրականում բնության օրենքի կոտրում էր՝ hack էր:
Թուլամորթ ու ողորմելի մարդիկ (որոնց ողորմելիությունը մասնավորապես արտահայտվում էր ստամքսաորովայնային անզուսպ ցանկություններով) ըստ բնության օրենքի շուտ հիվանդանում ու մեռնում էին: Իսկ ահա, այս hack-ով, սույն թշվառ խավը գոյությունը շարունակեց ու զարգացավ, ու դրա համար հիմա մտավոր հետամնացները վխտում են ամենուրեք, ներառյալ ձեր խոնարհ ծառան, որ գեներում հաստատ այս խղճուկ մտավոր հետամնացներից կան։

Սա ընդամենը մի օրինակ է մարդկության «զարգացումից», բայց իրականում սա այն է, ինչ Սեռժիկ հոպարը կասեր՝ խիյարը թարս ա աճել։
Իրականում, էն որ արհեստական ձևերով մարդկանց կյանքերը փրկում ու երկարացնում են, դրա ոռիագույն (կներեք ֆրանսերենիս) հետևանքները ողջ մարդկությունը առաջիկայում կտեսնի, կզգա մաշկի վրա, որովայնում, կրծքավանդակում, ամենուրեք, ու էլ ընկերությունների բաժնետոմսերը չեն թռնի երկինք, որովհետև որևէ ընկերություն երբևիցե դեղամիջոց չի սարքելու դեբիլության դեմ, ու եթե սարքի էլ, ոչ մեկ չի ընդունելու էդ դեղերը, մարդիկ էլի ինչպես միշտ կընտրեն փողն ու նաչինկայով կարկանդակը։

Հասկանում եմ ինչ ես ասում, ԲԱՅՑ, էդ ասածդ հիվանդություններն առաջանում են չարաշահումից, իսկ դու պարտադրում ես ԻՍՊԱՌ հրաժարվել։ Եթե իսպառը լիներ բնական օրենք և կարիք, աշխարհը լի չէր լինի սննդատեսակների բազմազանությամբ, և մարդկության պատմության մեջ էլ դրանց մշակումն ու զարգացումը առհասարակ տեղ չէր ունենա (նկատի չունեմ ներկայիս կոնսյումերիզմի խթանումը՝ փող սարքելու նպատակով, ներառյալ հետևանքների վերացման համար դեղորայքային բիզնեսը)։ Ես նկատի ունեմ՝ չափի ու պատշաճի շրջանակում զարգացումը, ներառյալ ազգային ու մշակութային տարրերը, քանի որ խոհանոցը, որպես մշակույթ և արվեստ (ու հա, հենց նաչինկայով կարկանդակը, ընդ որում, երբեմն ցանկալի է լինում խնձորով, երբեմն՝ բալով), նույնպես ինքնության մաս է, ու առանց դրա մի "համով" բան պակաս կլիներ մարդուս մշակութային ինքնությունից։
Մի խոսքով, ես դեռ շարունակում եմ մնալ "ամեն ինչից՝ չափավոր"-ության հավակնորդ։

[Վիշապ]

Հասկանում եմ ինչ ես ասում, ԲԱՅՑ, էդ ասածդ հիվանդություններն առաջանում են չարաշահումից, իսկ դու պարտադրում ես ԻՍՊԱՌ հրաժարվել։ Եթե իսպառը լիներ բնական օրենք և կարիք, աշխարհը լի չէր լինի սննդատեսակների բազմազանությամբ, և մարդկության պատմության մեջ էլ դրանց մշակումն ու զարգացումը առհասարակ տեղ չէր ունենա (նկատի չունեմ ներկայիս կոնսյումերիզմի խթանումը՝ փող սարքելու նպատակով, ներառյալ հետևանքների վերացման համար դեղորայքային բիզնեսը)։ Ես նկատի ունեմ՝ չափի ու պատշաճի շրջանակում զարգացումը, ներառյալ ազգային ու մշակութային տարրերը, քանի որ խոհանոցը, որպես մշակույթ և արվեստ (ու հա, հենց նաչինկայով կարկանդակը, ընդ որում, երբեմն ցանկալի է լինում խնձորով, երբեմն՝ բալով), նույնպես ինքնության մաս է, ու առանց դրա մի "համով" բան պակաս կլիներ մարդուս մշակութային ինքնությունից։
Մի խոսքով, ես դեռ շարունակում եմ մնալ "ամեն ինչից՝ չափավոր"-ության հավակնորդ։

Ժամանակին հերետիկոսներին այրելն էլ է մարդկության «ինքնության մասը» եղել, ու առանց դրա, միջնադարում վայթե հաստատ մի «համուհոտ» պակաս կլիներ։ Եթե միանգամից թվա, թե տրամաբանության, կամ համեմատության սխալ կա, մի քիչ էլ մտածիր։ Մեր դարում էլ «համուհոտերի» մի ընդգծված մաս ընդունված նորմերի տեսքով ապուշություններ են, այսինքն վայթե թվացյալ բարիք են, իրականում՝ չարիք։ Ու առհասարակ համարյա ամեն ինչ ինտերպրետացիայի հարց է՝ there is no spoon:

[Բարեկամ]

Ժամանակին հերետիկոսներին այրելն էլ է մարդկության «ինքնության մասը» եղել, ու առանց դրա, միջնադարում վայթե հաստատ մի «համուհոտ» պակաս կլիներ։ Եթե միանգամից թվա, թե տրամաբանության, կամ համեմատության սխալ կա, մի քիչ էլ մտածիր։ Մեր դարում էլ «համուհոտերի» մի ընդգծված մաս ընդունված նորմերի տեսքով ապուշություններ են, այսինքն վայթե թվացյալ բարիք են, իրականում՝ չարիք։ Ու առհասարակ համարյա ամեն ինչ ինտերպրետացիայի հարց է՝ there is no spoon:

Դե բեր միանգամից ամեն ինչին bulk-ով կասկածենք կամ, որ ավելի ձեռնտու է, "ինտերպրետեցիայի հարց է" հովանու տակ մեր նախընտրած ճիշտ ու սխալով մեկնաբանենք։
Արդյունքում՝ մարդա՝ իր գլխի խավարասերներին կամ եթե քեզ ավելի դուր ա գալիս՝ մի քիչ ներքև - ստամոսքում բույն դրած բակտերիաներին ։