Կլիմայի փոփոխությունների դեմ մարդկության ձեռնարկած միջոցներն ու դրանց էֆեկտիվությունը

[Վիշապ]

Քննարկենք, թե ինչ միջոցներ են մարդիկ, կամ ավելի շուտ` պետությունները ձեռնարկում կլիմայական փոփոխությունների դեմն առնելու համար։

Կարդում եմ, որ Հոլանդիայի կառավարությունը որոշել է մոտ 3000 ֆերմային տնտեսություն գնել դրանց տերերից ու փակել, որպես «առավելագույն աղտոտողներ»։
Իմ կարճ խելքով, ստացվում է, որ ֆերմաները փակելով համ էլ մարդկանց սնունդ ենք կտրում, սննդանյութի փոխարեն մարդիկ կուտեն արհեստական աղբ ու ավելի շուտ կմեռնեն, գումարած` փակված աշխատատեղերի պատճառով էլի շատերը ստրեսներից ու ցածր եկամուտներից էլի ավելի շուտ կմեռնեն ու արդյունքում կրկնակի օգուտ է արտանետումները կրճատելու տեսակետից` կրճատում ենք թե անասունների, ու թե մարդկանց գլխաքանակը։ Ճիշտ ե՞մ դատում։
Մյուս կողմից էլ, եթե Հոլանդիայի պես երկիրն է կպել ֆերմերությունից, սա ինձ ահագին լուրջ ճգնաժամ է թվում, մոտավորապես միջնադար վերադառնալու, կամ ժանտախտի պես մի բան է սպասվում։

[Freeman]

Քննարկենք, թե ինչ միջոցներ են մարդիկ, կամ ավելի շուտ` պետությունները ձեռնարկում կլիմայական փոփոխությունների դեմն առնելու համար։

Կարդում եմ, որ Հոլանդիայի կառավարությունը որոշել է մոտ 3000 ֆերմային տնտեսություն գնել դրանց տերերից ու փակել, որպես «առավելագույն աղտոտողներ»։
Իմ կարճ խելքով, ստացվում է, որ ֆերմաները փակելով համ էլ մարդկանց սնունդ ենք կտրում, սննդանյութի փոխարեն մարդիկ կուտեն արհեստական աղբ ու ավելի շուտ կմեռնեն, գումարած` փակված աշխատատեղերի պատճառով էլի շատերը ստրեսներից ու ցածր եկամուտներից էլի ավելի շուտ կմեռնեն ու արդյունքում կրկնակի օգուտ է արտանետումները կրճատելու տեսակետից` կրճատում ենք թե անասունների, ու թե մարդկանց գլխաքանակը։ Ճիշտ ե՞մ դատում։
Մյուս կողմից էլ, եթե Հոլանդիայի պես երկիրն է կպել ֆերմերությունից, սա ինձ ահագին լուրջ ճգնաժամ է թվում, մոտավորապես միջնադար վերադառնալու, կամ ժանտախտի պես մի բան է սպասվում։

Հմմ, եթե ես Հոլանդացի ֆերմեր լինեի, թանկով կծախեի, կգնայի Բելգիայում ֆերմա կբացեի էդ փողով ։Դ
Նու կամ կարելի էր Հոլանդիայում էլ բացել, թող նորից գնեն

[One_Way_Ticket]

Իմ կարճ խելքով, ստացվում է, որ ֆերմաները փակելով համ էլ մարդկանց սնունդ ենք կտրում, սննդանյութի փոխարեն մարդիկ կուտեն արհեստական աղբ ու ավելի շուտ կմեռնեն, գումարած` փակված աշխատատեղերի պատճառով էլի շատերը ստրեսներից ու ցածր եկամուտներից էլի ավելի շուտ կմեռնեն ու արդյունքում կրկնակի օգուտ է արտանետումները կրճատելու տեսակետից` կրճատում ենք թե անասունների, ու թե մարդկանց գլխաքանակը։ Ճիշտ ե՞մ դատում։

Իմ կարճ խելքով, ես ընդհանրապես չեմ հասկանում, թե ինչ խնդիր ենք փորձում լուծել, որ մի բան էլ միջոցների արդյունավետությունը չափենք։ Աղտոտումները surrogate endpoint է։ Կլիմայի փոփոխությունը շատ աբստրակտ է, ի՞նչ չափանիշներով է դա որոշվում։ Առաջ գոնե ասում էին global warming: Դա հասկանալի էր, ասենք, տարեց տարի չափում ենք երկրագնդի միջին ջերմաստիճանը, տեսնում ենք, որ աճում է։ Հետո միջոցներ ենք կիրառում, տեսնում ենք, որ դադարեց աճել։ Երևի էնքան լավ չէր աճում, դրա համար անունը climate change դրեցին, որ ամեն heat wave, ջրհեղեղ, երկրաշարժ, ցունամի լինելու դեպքում ասեն՝ կլիմայի փոփոխության պատճառով է։

Էս միջոցները կովիդի միջոցների տրամաբանական շարունակությունն է։ Հնարավորինս շատ ու անհասկանալի, "էքսպերտների" եզրակացությունների վրա հիմնված (follow the science), սկեպտիկների նկատմամբ ոչ մի տոլերանտություն (քո նմանների պատճառով է երկիր մոլորակը կործանվում), արանքը լիքը ատկատներ ու հարստացում։

[Վիշապ]

Իմ կարճ խելքով, ես ընդհանրապես չեմ հասկանում, թե ինչ խնդիր ենք փորձում լուծել, որ մի բան էլ միջոցների արդյունավետությունը չափենք։ Աղտոտումները surrogate endpoint է։ Կլիմայի փոփոխությունը շատ աբստրակտ է, ի՞նչ չափանիշներով է դա որոշվում։ Առաջ գոնե ասում էին global warming: Դա հասկանալի էր, ասենք, տարեց տարի չափում ենք երկրագնդի միջին ջերմաստիճանը, տեսնում ենք, որ աճում է։ Հետո միջոցներ ենք կիրառում, տեսնում ենք, որ դադարեց աճել։ Երևի էնքան լավ չէր աճում, դրա համար անունը climate change դրեցին, որ ամեն heat wave, ջրհեղեղ, երկրաշարժ, ցունամի լինելու դեպքում ասեն՝ կլիմայի փոփոխության պատճառով է։

Էս միջոցները կովիդի միջոցների տրամաբանական շարունակությունն է։ Հնարավորինս շատ ու անհասկանալի, "էքսպերտների" եզրակացությունների վրա հիմնված (follow the science), սկեպտիկների նկատմամբ ոչ մի տոլերանտություն (քո նմանների պատճառով է երկիր մոլորակը կործանվում), արանքը լիքը ատկատներ ու հարստացում։

Եվրոմիության խորհուրդը որոշել է, որ մինչև 2030-ը մթնոլորտային արտանետումները մինչև 55%-ով պետք է նվազենցնել, իսկ մինչև 2050-ը Եվրոպան դարձնել «կլիմայապես չեզոք»: Կարճ ասած, խելացի (կամ` «խելացի», չգիտեմ) մարդիկ հավաքվել ու որոշել են, որ արտանետումների դեմ է պետք պայքարել ու չորով նայում են, թե ովքեր են արտանետողները, ու դրանց պարզապես փակում։
Ֆերմաները՝ մասնավորապես անասնապահական, լուրջ մեթանային արտանետողներ են իբր, դրա մասին կարող ես լիքը ինֆո գտնել՝ օրինակ։
Ինչու՞ գոյություն ունեն ֆերմաներ, կամ առհասարակ գյուղատնտեսություն՝ դե որ սնունդ արտադրեն մարդկանց համար։ Ինչու՞ են դրանք շատացել։ Դե երևի պահանջարկն է շատացել, այսինքն՝ մարդիկս։ Երևի մանկապարտեզի երեխաների մեծ մասը սա կկարողանան բացատրել։
Կոպիտ ասած, ստացվում է, որ մարդիկ իրեն գոյությամբ առաջացնում են արտանետումներ, բայ մարդկանց, այսինքն՝ ինքներս մեզ չենք կարող ուղղակիորեն վերացնել, բայց մեր սննդի աղբյուրները օքեյ է վերացնելը։
Մյուս կողմից էլ Գերմանիան հերթով փակում է իր «կանաչ» ատոմակայանները, Ֆուկուսիմայից հետո որոշ խելոք մարդկան մոտ «առողջ վախից» կայացվեցին որոշումներ, բայց չար լեզուներն ասում են, որ Ռուսաստանի ու անձամբ Պուտինի մատն ա խառը էդ որոշման մեջ, ինչ-ինչ կոռուպցիոն մութ պատմություններ, որ խորանալու զահլա չկա էլ...
Մի խոսքով նման է, որ կամ մենք ջերմոցային էֆեկտից կմեռնենք մի հարյուր տարի հետո, կամ սովից՝ մի քանի տարուց, հետևաբար վերջինս ավելի էֆեկտիվ է մոլորակը «փրկելու» առումով, ստացվում է, որ ֆերմաները փակելը ճիշտ որոշում է :Ճ

[One_Way_Ticket]

Մանկապարտեզի երեխան նաև գիտի, որ գյուղի օդն ավելի մաքուր է, քան քաղաքինը։ Ավելի հաճելի է շնչել, ու բնական է ենթադրել, որ ավելի առողջարար է։ Դա ես էլ գիտեմ, Պողոսն էլ գիտի։ Բայց շարունակում ենք ապրել քաղաքում, տարատեսակ պատճառներով։

Դրա համար եմ ասում, որ արտանետումները surrogate endpoint է։ Արտանետումների՝ կլիմայի վրա ազդեցությունն ու net zero-ի՝ կլիմայական չեզոքությունն ընդամենը մոդելներ են։ Ու նաև դրա համար եմ կովիդի հետ համեմատում, որովհետև լավ տեսանք, թե գիտնականների (կամ "գիտնականների") մոդելներն ինչքանով են ճշգրիտ։ Տենց մի աղետ էլ Շվեդիային էին կանխատեսում։

[Վիշապ]

Մանկապարտեզի երեխան նաև գիտի, որ գյուղի օդն ավելի մաքուր է, քան քաղաքինը։ Ավելի հաճելի է շնչել, ու բնական է ենթադրել, որ ավելի առողջարար է։ ...

Խնդիրը օդի մաքրությունը չի, այլ ջերմոցային էֆեկտը, որի վրա մեթանի ազդեցությունը, ոմանք ասում են 25, ոմանք` թե 80 անգամ ավելի մեծ է, քան ածխաթթու գազինը, չնայած որ մեթանը շատ ավելի քիչ է արտանետվում, քան ածխաթթու գազը։
Մեթանը անհոտ գազ է, օդից թեթև, այսինքն մենք գյուղի արտադրած մեթանը ոչ մի կերպ չենք զգում։
Ամենաշատ մեթանը արտադրվում է կենդանիների աղիներում, կպել ենք խեղճ կովերից, բայց դե մարդիկս էլ ենք էդ գործի մեջ։

Ասենք էստեղ արտանետվող ջերմոցային գազերի բաշխումն է վերլուծվում։
Հա, լրիվ կարող է դավադրությունների տեսությունների, կամ մատից հոտ քաշոցու մեջ տեղավորվել, այսինքն որոշ գիտնականների պնդումները ապացուցելու համար դու պիտի գիտնական դառնաս ու թաթախվես էդ գործի մեջ։ Անձամբ ես շփվել եմ զգալի թվով գիտնականների ու PhD-ների հետ, որոնց մեջ զգալի քանակությամբ բուլշիթերներ կան, գործունեության իմիտացիա անողներ, ավելի շատ հոդված գրելու, կամ ուսումնասիություն անել–ցույց տալու համար աշխատողներ, քան թե իրական խնդիրներ լուծելու։ Թարսի մես սրանցից որոշները պետական որոշումների վրա են ազդում ու ահագին լուրջ ալիքներ փոխում։

Բայց դիցուք` հավատում ենք, ու ի՞նչ։ Ստացվում է, որ մեթան տռող անասուններից ազատվում ենք, ուտում ենք բանջարեղեն, կամ ածխաջրեր ու մենք ենք ավելի շատ տռում։
Եթե գուգլ անես, կգտնես ինչ–որ հոդվածներ, որ պնդում են, թե մսակերները ինչ–որ չափով ավելի են «ներդրում անում» մեթանի արտադրության մեջ, քան բուսակերները, ըստ համապատասխան սնունդի արտադրության, բայց մյուս կողմից էլ կան հովածներ, որ ասում են, թե բուսական սնունդը մարսելիս բուսակերներն իրենք շատ ավելի մեթան են արտադրում, քան մսակերները մսեղենը մարսելիս, արդյունքում նիչյա է ստացվում ։Ճ

Առհասարակ, մարդիկս ըստ կենսաբանական պարամետրերի ու հատկանիշների, վայթե ավելի շուտ մսակերներ ենք, քան թե բուսակերներ, համենայն դեպս խոտակեր անասունների նման չունենք մի քանի խորշանի ռեսայքլինգով ստամոքսներ ու դե ֆակտո կենդանական ծագում ունեցող սնունդը ավելի էֆեկտիվ ենք մարսում քան բուսականը, չնայած էս առումով էլ լիքը բուլշիթ կարելի է գտնել ինտերնետում։

Մյուս կողմից էլ բուսակերների մի ահռելի մաս «նստած» է բրնձի վրա, որն էլ ճահճուտային բույս է ու էլի համեմատելի քանակով մեթան արտանետող արտադրությունների մեջ է մտնում։ Խնդիրն այն է, որ եվրոպայում բրինձ չի արտադրվում, դրա համար եվրոպացիք կենտրոնացել են անասնապահության վրա, իսկ ասենք Չինաստանը հենց սկսի սնունդի արտադրության սահմանափակումներ մտցնել, վայթե գազազած չինացիները կուտեն մնացած ազգերին։ Չգիտեմ, արդեն ահագին ձանձրալի է մարդկային հիմարությունների շքերթին հետևեը։

[մարդ եղած վախտ]

․․․․ Ինչու՞ գոյություն ունեն ֆերմաներ, կամ առհասարակ գյուղատնտեսություն՝ դե որ սնունդ արտադրեն մարդկանց համար։ Ինչու՞ են դրանք շատացել։ Դե երևի պահանջարկն է շատացել, այսինքն՝ մարդիկս։ Երևի մանկապարտեզի երեխաների մեծ մասը սա կկարողանան բացատրել։
Կոպիտ ասած, ստացվում է, որ մարդիկ իրեն գոյությամբ առաջացնում են արտանետումներ, բայ մարդկանց, այսինքն՝ ինքներս մեզ չենք կարող ուղղակիորեն վերացնել, բայց մեր սննդի աղբյուրները օքեյ է վերացնելը։ ․․․

Ֆերմաները ոչ թե արտադրում են առհասարակ սնունդ, այլ մասնավորապես միս։ Մսի արտանետումները բուսական արտանետումներից պատիկներով ավել են։ Ասենք ստեղ կարելի ա տեսնել 100 գրամ կենդանական կամ բուսական սպիտակուց արտադրելուց առաջացած արտանետումները ոնց են իրար հետ համեմատվում։ Միսը պարտադիր ա, մսի վիտամինները, անփոխարինելի ամինաթթուները․․․ բլա բլա բլա, օքեյ, ստեղ կարելի ա տեսնել, միս ներառող ինչ օպտիմալ սննդակարգ կարելի ա ունենալ, որը կբավարարի մարդուն սննդանյութերով ու էդ բոլոր անփոխարինելի միացություններով, բայց նաև ահագին կնվազեցնի արտանետումների քանակը։ Նաև կարելի ա տեսնել, թե տարբեր աշխարհամասերում միջին սննդակարգը ինչքանով մոտ կամ հեռու ա էդ օպտիմումից։ Օրինակ՝ կարելի ա տեսնել, որ զարգացած աշխարհը շատ ավելի շատ միս ա ուտում, քան կարիքը ունի։ Նույն կերպ կարելի ա տեսնել, որ օրինակ արևելյան Ասիայում, որը ներառում ա նաև Չինաստանը, էլի ահագին ավել միս են ուտում, քան արժի, ու դա դեռ աճելու ա։ Մսի սպառման հետ կապված կա նաև էն միտումը, որ միս ուտելը արևմտյան քաղաքակրթությունում ասոցացված ա ստատուսի հետ, դրանից ամբողջ աշխարհում տիրող տենդենցով, որ եկամտի աճի հետ մարդիկ սկսում են նաև ավել միս ուտել։ Առհասարակ, ՀՆԱ֊ն ուղիղ համեմատական ա մսի սպառման հետ ամբողջ աշխարհում։ Էս տենդենցով պայմանավորված, կարելի ա սպասել, որ մսի սպառումը դեռ որ ահագին ինտենսիվ աճելու ա, օրինակ որտև հարարևելյան ասիայի ՀՆԱ֊ն ա ինտենսիվ աճում։ Էս պայմաններում արդարացվա՞ծ ա արդյոք, որ մսի սպառման աճի տենդենցը նվազի, կամ զսպվի պետական որոշումներով։ Իմ կարծիքով լրիվ արդարացված ա, առավել ևս արևմտյան երկրներում, որտեղ մսի պակասով պայմանավորված սով մեղմ ասած չի սպառնում։ (հլը որ մի կողմ թողնենք էն, որ շատ միս ուտելը իրա հետ լիքը առողջական խնդիրների ա բերում)
Հաջորդ հարցը հողերի մշակման հարցն ա։ Ստեղ կարելի ա տեսնել թե բուսական ու կենդանական սննդի արտադրության համար ինչքան հողատարածք ա օգտագործվել 2017ի դրությամբ։ Գյուղատնտեսության համար կիրառվող հողի մակերեսի 77%ը օգտագործվել ա կենդանական սնունդ ստանալու նպատակով, որը մատակարարել ա գլոբալ կալորիաների 18%-ը, գլոբալ սպիտակուցի 37%ը։ Ստեղից հետևում ա, որ եթե ավելի շատ հողատարածք օգտագործվի բուսական սնունդ ստանալու համար, ավելի շատ մարդու հնարավոր կլինի սնել։ Էս հաշվարկներից ա ստացվում էն արդյունքը, որ Երկիրը կարող ա սնել 10մլրդ մարդու։ Բայց էդ մարդկանց սննդակարգում ամեն օր սթեյք ուտելը չի կարա մտնի, որտև էդքան միս արտադրելու համար հող չկա(ոչ էլ մթնոլորտ)։
Ինչ վերաբերվում ա Նիդերլանդների նման երկրին, որի՝ պրակտիկորեն ամբողջ մակերեսը կարա օգտագործվի բուսական սնունդ արտադրելու համար, հողը վատնել կենդանական սննդի վրա, էն էլ ֆերմաների, որոնք առավել շատ արտանետումներ են անում, երևի այնուամենայնիվ նպատակահարմար չի (չնայած հնարավոր ա, որ իրանք իրանց կոմբիկերը (կամ չգիտեմ ինչ են տալիս էդ անասուններին) առնում են ասենք ղազախստանից)։ Ինչևէ, ամեն դեպքում առավել շատ արտանետում անող ֆերմա առնել֊փակելը Նիդերլանդների ժողովրդին հաստատ հումանիտար աղետի չի բերի, եթե ինչ, երևի հակառակը, երկարաժամկետ կարա բերի ավելի շատ սնունդ արտադրելու հնարավորություն, ու երևի ավելի լավ օդ։

[One_Way_Ticket]

Էս պայմաններում արդարացվա՞ծ ա արդյոք, որ մսի սպառման աճի տենդենցը նվազի, կամ զսպվի պետական որոշումներով։ Իմ կարծիքով լրիվ արդարացված ա, առավել ևս արևմտյան երկրներում, որտեղ մսի պակասով պայմանավորված սով մեղմ ասած չի սպառնում։

Սենց հարց․ դու ո՞նց ես պրակտիկայում պատկերացնում մսի սպառման սահմանափակումը։ Պիտի դա շուկա՞ն կարգավորի, այսինքն՝ միսը դառնա հարուստի ուտելիք, թե՞ պետությունը ինչ-որ մինիմալ քանակ երաշխավորի բոլոր անձանց։ Եթե երկրորդը, ապա դա ո՞նց է աշխատելու։ Հին բարի հացի կտրոնների պե՞ս, թե՞ ինչ-որ այլ կերպ։

[Վիշապ]

Էդ սննդակարգերով մոլորակը փրկելը ինձ համար ահագին ծիծաղելի է։ Եթե տենց շա՜տ ենք ուզում օպտիմիզացնել մեթանի արտանետումները, ապա կառաջարկեմ բոլոր մադկանց ստամոքսն ու աղիքները հեռացնել, ու մարդու մնացած բջիջներին անհրաժեշտ նութերը ներարկել արյան մեջ, դե մինչև մարդկությունը կարողանա գիտակցությունը վեբեռնել cloud-ի մեջ ու պրծնել մոլորակը փրկելու էս տանջանքներից, այսինքն կարելի է պայթացնել մոլորակը, որ ոչ մեկին փայ չհասնի ։Ճ
Իրականում «բնապահպանների» երազանքները լավ էլ արագ տեմպերով կատարվում են` պարենային խանութներում բնական ու օրգանական սնունդ ճարելը ավելի ու ավելի բարդ է դառնում, միսն ու ձուն օրեցոր թանկանում ու կրճատվում են, ու վայթե խանութներում ապրանքների մի 80-90 տոկոսը վերամշակված աղբ է, որը լիքը մարդ ուտում է ու կյանքի երկրորդ կեսն անցկացնում է հիվանդանոցներում ու ահռելի ռեսուրսներ են ծախսվում «առողջապահական» կոչված մաֆիոզ համակարգերի միջոցով։
Ես հակառակը կպնդեմ` եթե մարդիկ մենակ միս ու ձու ուտեին, էսքան աղտոտված չէր լինի մոլորակը, որոշ մարդիկ էլ հիվանդ եզրակացությունների չէին գա։ Առհասարակ, նման է, որ սնունդը լուրջ ազդում է մարդկանց մտածելակերպի ու կայացրած որոշումների վրա։
Ոնց Կառլինն էր ասում` «the planet is fine, the people are fucked», հրես.

[մարդ եղած վախտ]

Սենց հարց․ դու ո՞նց ես պրակտիկայում պատկերացնում մսի սպառման սահմանափակումը։ Պիտի դա շուկա՞ն կարգավորի, այսինքն՝ միսը դառնա հարուստի ուտելիք, թե՞ պետությունը ինչ-որ մինիմալ քանակ երաշխավորի բոլոր անձանց։ Եթե երկրորդը, ապա դա ո՞նց է աշխատելու։ Հին բարի հացի կտրոնների պե՞ս, թե՞ ինչ-որ այլ կերպ։

դե նայի հիմա կարամ ասեմ օրինակ սենց սենց եմ պատկերացնում, հետո դու գաս ասես էդ չի աշխատի, որտև ահավոր ձև ա, կապիտալիստական ա, սորոսի ծրագիրն ա, կրիմինալի բուն ա, նախնադար ա և այլն ու լիքը անիմաստ ներվ գնա էդ պրոցեսում, առանց ինչ-որ արդյունքի. ըտեղ արդյունք չկա, որտև ես բավարար տեղյակ չեմ պետության գործիքակազմից, էդ խնդրի վրա ես ոչ մի ձև չեմ ազդում, էդ խնդրի լուծումը իմ գիտելիքների/հնարավորությունների շրջանակի մեջ չի, ու իմպլեմենտացիայի դետալների շուրջ դիլետանտ բանավեճի մեջ մտնել չեմ ուզում, բայց իմ մոտեցումը էս հարցին արդեն ձևակերպել եմ, որ ես կողմ եմ մսի սպառման նվազման, ու եթե էն երկրում որտեղ ընտրելու իրավունք ունեմ, լինի քաղաքական ուժ, որը էդ ուղղությամբ լուծում առաջարկի, կարող ա և իրանց ընտրեմ

[մարդ եղած վախտ]

Էդ սննդակարգերով մոլորակը փրկելը ինձ համար ահագին ծիծաղելի է։ Եթե տենց շա՜տ ենք ուզում օպտիմիզացնել մեթանի արտանետումները, ապա կառաջարկեմ բոլոր մադկանց ստամոքսն ու աղիքները հեռացնել, ու մարդու մնացած բջիջներին անհրաժեշտ նութերը ներարկել արյան մեջ, դե մինչև մարդկությունը կարողանա գիտակցությունը վեբեռնել cloud-ի մեջ ու պրծնել մոլորակը փրկելու էս տանջանքներից, այսինքն կարելի է պայթացնել մոլորակը, որ ոչ մեկին փայ չհասնի ։Ճ
Իրականում «բնապահպանների» երազանքները լավ էլ արագ տեմպերով կատարվում են` պարենային խանութներում բնական ու օրգանական սնունդ ճարելը ավելի ու ավելի բարդ է դառնում, միսն ու ձուն օրեցոր թանկանում ու կրճատվում են, ու վայթե խանութներում ապրանքների մի 80-90 տոկոսը վերամշակված աղբ է, որը լիքը մարդ ուտում է ու կյանքի երկրորդ կեսն անցկացնում է հիվանդանոցներում ու ահռելի ռեսուրսներ են ծախսվում «առողջապահական» կոչված մաֆիոզ համակարգերի միջոցով։
Ես հակառակը կպնդեմ` եթե մարդիկ մենակ միս ու ձու ուտեին, էսքան աղտոտված չէր լինի մոլորակը, որոշ մարդիկ էլ հիվանդ եզրակացությունների չէին գա։ Առհասարակ, նման է, որ սնունդը լուրջ ազդում է մարդկանց մտածելակերպի ու կայացրած որոշումների վրա։
Ոնց Կառլինն էր ասում` «the planet is fine, the people are fucked», հրես.

վիշապ ջան, էս ամբողջ գրառումդ ծաղրահեղացում ու կատաստրոֆիզացիա ա, չգիտեմ էլ ինչին արձագանքել:

Ես հակառակը կպնդեմ ` եթե մարդիկ մենակ միս ու ձու ուտեին, էսքան աղտոտված չէր լինի մոլորակը, որոշ մարդիկ էլ հիվանդ եզրակացությունների չէին գա։ Առհասարակ, նման է, որ սնունդը լուրջ ազդում է մարդկանց մտածելակերպի ու կայացրած որոշումների վրա։

Դե ոնց հարմար ա, պնդելն էլ հո չի հարկվում, բայց եթե ինչ-որ հիմքեր էլ բերես պնդելուց զատ, կարելի ա նաև խոսալ դրա մասին։ Դեռ որ իմ բերած նյութերը ասում են, որ մարդիկ մենակ միս ու ձու ուտեին երկիրը կլիներ ավելի աղտոտված ու մարդիկ ավելի շուտ կմեռնեին սրտանոթային խնդիրներից։

[One_Way_Ticket]

դե նայի հիմա կարամ ասեմ օրինակ սենց սենց եմ պատկերացնում, հետո դու գաս ասես էդ չի աշխատի, որտև ահավոր ձև ա, կապիտալիստական ա, սորոսի ծրագիրն ա, կրիմինալի բուն ա, նախնադար ա և այլն ու լիքը անիմաստ ներվ գնա էդ պրոցեսում, առանց ինչ-որ արդյունքի. ըտեղ արդյունք չկա, որտև ես բավարար տեղյակ չեմ պետության գործիքակազմից, էդ խնդրի վրա ես ոչ մի ձև չեմ ազդում, էդ խնդրի լուծումը իմ գիտելիքների/հնարավորությունների շրջանակի մեջ չի, ու իմպլեմենտացիայի դետալների շուրջ դիլետանտ բանավեճի մեջ մտնել չեմ ուզում, բայց իմ մոտեցումը էս հարցին արդեն ձևակերպել եմ, որ ես կողմ եմ մսի սպառման նվազման, ու եթե էն երկրում որտեղ ընտրելու իրավունք ունեմ, լինի քաղաքական ուժ, որը էդ ուղղությամբ լուծում առաջարկի, կարող ա և իրանց ընտրեմ

Էդ գիտե՞ս որ անեկդոտն եղավ։
Ուրեմն, մկներին բոլոր կենդանիները նեղում են, էս մկները դավադիտ եղած գնում են իմաստուն բվեճի մոտ։
- Մեզ բոլորը նեղում են, չգիտենք՝ ինչ անենք, մի ճար ասա։
Բվեճը մտածում, մտածում ու ասում է․
- Եկեք դուք ոզնի դարձեք։ Ոզնիները փշեր ունեն, իրենց ոչ ոք չի նեղում։
Մկներն ուրախացած հեռանում են, հետո ճանապարհին մեկը հարցնում է․
- Տղերք, իսկ ո՞նց ենք ոզնի դառնում։
Մյուսներն էլ չգիտեն, դրա համար վերադառնում են բվեճի մոտ։
- Իմաստուն բվեճ, բա մենք ո՞նց ոզնի դառնանք։
- Էէէ, տենց մանր հարցերով ինձ մի անհանգստացրեք, ես ստրատեգիայով եմ զբաղվում։

[Վիշապ]

... իմ բերած նյութերը ասում են, որ մարդիկ մենակ միս ու ձու ուտեին երկիրը կլիներ ավելի աղտոտված ու մարդիկ ավելի շուտ կմեռնեին սրտանոթային խնդիրներից։

Ի՞նչ սկզբունքերով ես որոշում, որ «քո բերած նյութերը» ճիշտ են, իսկ մեկ ուրիշի «բերած նոյւթերը»` սխալ։ Պարզ տրամաբանությունը հուշում է, որ բնության տված սնունդը պիտի որ դեմ չլինի այդ նույն բնության ստեղծած մարդուն, բայց ինչ–որ մարդիկ որոշել են, որ իրենք ավելի խելացի են, քան բնությունը, որ ստեղծել է իրենց։
Բայց իրականությունը ավելի դառն է, «ճշմարտությունների» մեծ մասը ծնվում են ոչ թե մարդասիրույթյունից այլ` նեղանձնական, կամ բիզնես շահերից, այսինքն այսինքն մեծամասամբ «բերած նյութերի» հեղինակները թքած ունեն ինձ ու քեզ վրա, այսինքն կամ ինչ–որ իրենց գիտնականներ համարողներ կատարել էն խայտառակ թերի ու միակողմանի հետազոտություն, զուտ «հետազոտության» համար, բայց ավելի շուտ կատարել են պատվիրված «հետազոտություն», սրիկա ընկերությունների շահերի համար։ Բայց սա մի քիչ ուրիշ խոսակցություն է, որ կարող ենք քննարկել սննդակարգի մասին թեմաներում։

[LisBeth]

Շատ վաղուց մի տպավորիչ ֆիլմ էի նայել էս թեմայով՝ Dominion (2018) - full documentary [Official]



եթե ժամանակ ու ցանկություն ունենաք նայելու... ընդհանուր կարծիք կա որ արդադրանքը ավելին ա քան սպառվում ա, ու էդ գնով, էս գնով արտադրվածը վերածվում ա թափոնի, հիմա դժվար ա դատել, թե ինչքանով էֆֆեկտիվ կլինի տվյալ մեթոդը, բայց չեմ կարա ասեմ որ ինձ որևէ կերպ անհանգստացնում ա ինդուստրիայի չափերի կրճատումը:
Ուզում ես միս ուտես, քո կենդանիներին պահի, հաստատ ավելի որակով բան ես ստանալու ու ավելի գիտակից ես լինելու, թե ինչքան ա քեզ անհրաժեշտ: Նույն բիզնեսի պրինցիպով, տվյալ ոլորտում էլ, արտադրողը ամեն քայլի դիմում ա իրա գործը հեշտացնելու ու արտադրանքի քանակը ավելացնելու համար, ու ստեղ կարող եք վստահ լինել, ոչ մի էական տարբերություն չկա արհեստական գեներացված մսի ու հորմոնների վրա աճեցրածի որակների միջև:

Ասենք հա գյուղի օդը մաքուր ա հաստատ, բայց խոսքի մի հատ թռչնաֆաբրիկայի կողքով քայլեք էլի, փլիզ... էդ աուրան 3կմ շառավիղ ունի... երկու երեք գլուխ կենդանին չես համեմատի հազար գլուխ իրար վրա լցրած մասսայի հետ, որտեղ արյունն ու արտաթորանքնեը խառնշտած հոտում են:

[Վիշապ]

Մի քիչ կասկածում եմ, որ Նիդեռլանդներում փակվող ֆերմաները բոլորը նման վայրագ տնտեսություններ են։

Առհասարակ ես էլ եմ դեմ անշարժ ու GMO եգիպտացորենով ու գարիով բտած կենդանիների արդյունաբերությանը, առաջին հերթին ոչ թե հոտի ու մեթանի համար, այլ որ առողջարար չի նման պայմաններում բուծած կենդանու միսն ուտելը։ Ինձ համար դա նույնն է ինչ վերամշակված բուսական ծագում ունեցող junk food-ը, անկախ դրանցում ճարպերի, սպիտակուցների ու ածխաջրերի հարաբերությունից։

«Ուզում ես միս ուտես, քո կենդանիներին պահի»–ն առհասարակ իրատեսական չի ներկայիս սպառողների մեծամասնության համար։ Նահանգներում սեփական հայաթում հավ պահելու համար էլ է լիցենզիա պահանջնում ու օրինակ մեր թաղում ինձ դժվար թե թույլատրեն տարածքի խտության պատճառով։

Բուսական ծագում ունեցող սննդի արդյունաբերության մեջ էլ վայրագություններ կան, ոչ թե արյունահեղությունների տեսքով, այլ վերամշակման սրիկա ձևերի ու սպառողին համուհոտով խաբելու տեսակետից, որը խոշոր առմամբ ու երկարաժամկետ էլի թանկ է նստում ռեսուրսների ու էկոլոգիայի ու առողջության տեսակետից։