Տագնապային խանգարում և հաճույքի(դոֆամին) զգացման կորուստ

[մարդ եղած վախտ]

Կարնիվորը դեղ չի բալամ։ Էդ էն սնունդն ա, որ նախնիներդ կերել են է՜ն վախտերից, երբ մարդը յանի մարդ դառավ ամեոբայից ու ինֆուզորիայից։
Ու կարնիվորի երկարաժամկետ ազդեցության համար հետազոտություն, վիճակագրություն, կորելյացիաներ, ասոցիացիաներ, հոդվածներ, հրապարակումներ, քննարկումներ պետք չի, մի երկու հատ տրամաբանող բջիջ ա պետք։

Էս պնդման հետ էլ ստիպված եմ չհամաձայնվել։ Մարդը, որ ամենակեր ա, ու ամեոբայից ու ինֆուզորիայից մարդ դառնալու ճանապարհին հարմարվել ա ուտել ամեն ինչ, նաև կարիք ունի ուտելու ամեն ինչ՝ ճարպ, սպիտակուց, ածխաջուր․ բուսական, կենդանական սնունդ։ Սրան պոտենցիալ հաջորդող մարդաբանությանը վերաբերվող քննարկումից թերևս ընդմիջում վերցնեմ։

[Վիշապ]

Վիշապ ջան, ոչ թե մանիպուլյացիա եմ անում, այլ ուզում եմ, որ էս քննարկման դաշտում խոսենք քիչ թե շատ հավաստի բովանդակության շուրջ։ Դու բազմիցս ինչ֊որ հոդվածներս ես բերել, ցիտել, որոնք ոչ մի տիպի հավաստի չեն եղել, մեջները լիքը մանիպուլյացիներ ու արհեստական ինտերպրետացիաներ են եղել։ Հիմա ընդամենը ասում եմ՝ էս հոդվածը հավաստի չի։

Իսկ քո փորձառությանը կասկածելու առիթ չունեմ։ Հավատում եմ, որ քո կյանքում պատահած միակ դեղը, որ համարել ես արդյունավետ, մորֆինն ա եղել։

«Հավաստի»-ն սուբյեկտիվ հասկացություն է: Էն որ հարուստ դեղագործական ընկերությունները միլիոնավոր դոլարներ արժեցող հետազոտություններ են անցել, FDA-ը հաստատել է, աշխարհի ամենահեղինակավոր բժշկական ինստիտուտները հրապարակել ու ազդարարել են, ու ողջ մոլորակը հեղեղվել է օրինակ ասենք ստատիններով ու ի վերջո իրենց միլիարդների եկամուտներ է բերել, իսկ ինչ-որ ողորմելի ընկերություն գովազդում է ասենք իր աշվագանդայի, կամ չգիտեմ՝ սխտորի էսենցիաները, ապա դրանից ավտոմատ ստատինի էֆեկտիվության ու օգտակարության չափանիշները չեն բարձրանում սխտորի էսենցիայից։
Աշխարհում լայնամասշտաբ բիզնես փուչիկներ յան, որ հենց աշխատում են «հավաստիության» վրա։ Եթե փորձես խորանալ ու տրամաբանությունդ աշխատեցնել ու ենթադրյալ կողմնակալությունիցդ ազատվել, ապա կարող ա տեսնես, որ ստատինները էդ փուչիկներից մեկն են՝ «ստատինները օգնում են իջեցնել վնասակար խոլեստերինը, վնասակար խոլեստերինը ասոցացվում է սրտանոթային հիվանդությունների հետ» բուլշիթի վրա արտակարգ կազմակերպված բիզնես քարոզարշավ՝ իր բոլոր տեղը տեղին իրականացված հետազոտություններով, արդյունքներով, հիմնավորումներով, դոկումենտացիայով, հաստատումներով, պեչատով ու դաբռոյով:
Ես հավես չունեմ շատ խորանալու ու կարդալու, կամ մեջբերելու, ընդամենը մի՜ պուճուր «վնյուխ», կամ հայերեն ասած՝ քթի ծակ ա պետք դա ջոկելու համար, բայց կարող ես ման գալ ու հետքեր գտնել, ասենք սա:
Հետո կարող ես գնալ ու ամենահայտնի պաշտոնական աղբյուրներում տեսնել, թե ստատինները կողմնակի ազդեցությունները ոնց են ներկայացվում, ու թե իբր դրանք օքեյ են, զատո մարդու սիրտը չի կանգնում, ու մի քիչ էլ տրամաբանությունդ աշխատեցնես, ապա կարող ա ջոկես, թե ինչքան գ*դոնություն ա էդ ամենը։

[Վիշապ]

Էս պնդման հետ էլ ստիպված եմ չհամաձայնվել։ Մարդը, որ ամենակեր ա, ու ամեոբայից ու ինֆուզորիայից մարդ դառնալու ճանապարհին հարմարվել ա ուտել ամեն ինչ, նաև կարիք ունի ուտելու ամեն ինչ՝ ճարպ, սպիտակուց, ածխաջուր․ բուսական, կենդանական սնունդ։ Սրան պոտենցիալ հաջորդող մարդաբանությանը վերաբերվող քննարկումից թերևս ընդմիջում վերցնեմ։

Մարդը ածխաջրի կարիք չունի, hավայի պնդումներ մի արա, ես արդեն 40 օր ա առանց ածխաջրերի ապրում եմ, ու ոչ միայն դեռ չեմ մեռել, այլ ինձ ավելի լավ եմ զգում, քան առաջ։
Ուզում ես հիմա լիքը գիտական հետազատություններ բեր կոխի աչքս, I don't give a shit.

[մարդ եղած վախտ]

«Հավաստի»-ն սուբյեկտիվ հասկացություն է: Էն որ հարուստ դեղագործական ընկերությունները միլիոնավոր դոլարներ արժեցող հետազոտություններ են անցել, FDA-ը հաստատել է, աշխարհի ամենահեղինակավոր բժշկական ինստիտուտները հրապարակել ու ազդարարել են, ու ողջ մոլորակը հեղեղվել է օրինակ ասենք ստատիններով ու ի վերջո իրենց միլիարդների եկամուտներ է բերել, իսկ ինչ-որ ողորմելի ընկերություն գովազդում է ասենք իր աշվագանդայի, կամ չգիտեմ՝ սխտորի էսենցիաները, ապա դրանից ավտոմատ ստատինի էֆեկտիվության ու օգտակարության չափանիշները չեն բարձրանում սխտորի էսենցիայից։
Աշխարհում լայնամասշտաբ բիզնես փուչիկներ յան, որ հենց աշխատում են «հավաստիության» վրա։ Եթե փորձես խորանալ ու տրամաբանությունդ աշխատեցնել ու ենթադրյալ կողմնակալությունիցդ ազատվել, ապա կարող ա տեսնես, որ ստատինները էդ փուչիկներից մեկն են՝ «ստատինները օգնում են իջեցնել վնասակար խոլեստերինը, վնասակար խոլեստերինը ասոցացվում է սրտանոթային հիվանդությունների հետ» բուլշիթի վրա արտակարգ կազմակերպված բիզնես քարոզարշավ՝ իր բոլոր տեղը տեղին իրականացված հետազոտություններով, արդյունքներով, հիմնավորումներով, դոկումենտացիայով, հաստատումներով, պեչատով ու դաբռոյով:
Ես հավես չունեմ շատ խորանալու ու կարդալու, կամ մեջբերելու, ընդամենը մի՜ պուճուր «վնյուխ», կամ հայերեն ասած՝ քթի ծակ ա պետք դա ջոկելու համար, բայց կարող ես ման գալ ու հետքեր գտնել, ասենք սա:
Հետո կարող ես գնալ ու ամենահայտնի պաշտոնական աղբյուրներում տեսնել, թե ստատինները կողմնակի ազդեցությունները ոնց են ներկայացվում, ու թե իբր դրանք օքեյ են, զատո մարդու սիրտը չի կանգնում, ու մի քիչ էլ տրամաբանությունդ աշխատեցնես, ապա կարող ա ջոկես, թե ինչքան գ*դոնություն ա էդ ամենը։

սրանով ոնց֊որ թե էլի վերադառնում ենք դավադրության տեսությանը ու դրանով շղթան փակվում ա․ ես ինչ ունեի ասելու, ասել եմ, ու ոնց֊որ թե՝ դու էլ (իրականում հավեսով էդ մեջբերածդ բլոգի հետևից կընկնեի, սա էլ ստատիստիկայի խաղեր ա տալիս, բայց հոգնեցի)

[մարդ եղած վախտ]

Մարդը ածխաջրի կարիք չունի, hավայի պնդումներ մի արա, ես արդեն 40 օր ա առանց ածխաջրերի ապրում եմ, ու ոչ միայն դեռ չեմ մեռել, այլ ինձ ավելի լավ եմ զգում, քան առաջ։

Սա էլ նման ա, ոնց֊որ ասես՝ Սարիբեկի պապը մինչև 100 տարեկան խմել, ծխել ա, կամ ես սաղ կյանքս առանց ամրագոտի եմ մեքենա քշել, բան չի եղել

Ուզում ես հիմա լիքը գիտական հետազատություններ բեր կոխի աչքս, I don't give a shit.

ջանդ սաղ, Վիշապ ջան

[Վիշապ]

սրանով ոնց֊որ թե էլի վերադառնում ենք դավադրության տեսությանը ու դրանով շղթան փակվում ա․ ես ինչ ունեի ասելու, ասել եմ, ու ոնց֊որ թե՝ դու էլ (իրականում հավեսով էդ մեջբերածդ բլոգի հետևից կընկնեի, սա էլ ստատիստիկայի խաղեր ա տալիս, բայց հոգնեցի)

Ի՞նչ «դավադրություն», դրա անունը տուլիտի վրա հիմնված նորմալ բիզնես-մաֆիա է, մարդիկ ընտանիքներ են պահում բան․․․
Դու էլ, ինչքան հասկացա, էդ տուլիտ անող կազմակերպություններից մեկի մեջ ես, որովհետև կողմնակալությունը չռում ա բառերիցդ։

[Վիշապ]

Սա էլ նման ա, ոնց֊որ ասես՝ Սարիբեկի պապը մինչև 100 տարեկան խմել, ծխել ա, կամ ես սաղ կյանքս առանց ամրագոտի եմ մեքենա քշել, բան չի եղել



ջանդ սաղ, Վիշապ ջան

Հեչ նման չի, բայց դու փորձում ես ամեն դեպքում։ Դու էլ ողջ լեր:

[Արամ]

սրանով ոնց֊որ թե էլի վերադառնում ենք դավադրության տեսությանը ու դրանով շղթան փակվում ա․ ես ինչ ունեի ասելու, ասել եմ, ու ոնց֊որ թե՝ դու էլ (իրականում հավեսով էդ մեջբերածդ բլոգի հետևից կընկնեի, սա էլ ստատիստիկայի խաղեր ա տալիս, բայց հոգնեցի)

Մարդ եղած ջան, բայց դավադրության տեսության մասին խոսք չկա է։ Այլա մի խումբ մարդ նստած կոնկրետ ուզում են վնաս տան։ Էդ տենց չի է աշխատում։ Ստեղ խնդիրը scale-ի մեջ ա։ Մեծ scale-երում, համակարգը ենքան բարդ ա դառնում, մարդկանց ինցենտիվները ենքան են լղոզվում, որ արդյունքում ինչը հասնում ա մասաններին, հիմնականում խայտառակ խեղաթյուրված ա։ Ես բժշկությունից վապշե բան չեմ հասկանում, բայց եթե նույն բանը նայես tech ոլորտում - կտեսնես, որ լրրրիիիվ նույն բանն ա տեղի ունենում, big corp-երի "ռիսըրչներ" են աում, եսիմինչ են անում, գալիս փաբլիքին սկսում են պատմել թե ինչ թույն բան են գտել, սենց ա պետք անել, փաբլիքն էլ ականջները կախած անում ա։ Ասենք ենքան տենց օրինակ կա, որ չգիտեմ որ մեկը բերեմ։

Օրինակ Netflix-ը մի քանի տարի առաջ, եկավ ասեց մենք մեր համակարգը micro-service-ներով ենք սարքել։ Սարքել ենք 1000 հատ պուճուր մի բանի համար պատասխանատու սերվիս, ու դրա պատճառով ահավոր scalable ենք դառել, ու մենք Netflix եք դառել, որովհետև այ սենց թույն արխիտեկտուռա ունենք։ Մասաները՝ կոնկրետ դեպքում ինժինեռ/ծրագրավորողները, սկսեցին հալած յուղի պես էդ micro-service-ները բերել իրանց պրոյեկտներում ինտեգրել։ Ամեն տեղ, տեղին/անտեղին, ճիշտ/սխալ - էն որ նախ էդ միկրոսերվիսները ճիշտ իմպլեմենտացնելը խայտառակ բարդ մակարդակի խնդիր ա - այսինքն թեկուզ ենթադրենք որ միանշանակն ճիշտ ա միկրոսերվիսներ անելը, դե իմպլեմենտացիա անելը կարան ասենք նեթֆլիքսի միլիոն դոլարանոց դեվ-երը, դու քո software բուծիկում նստած ինչ սարքես, պրոստո ոտիցդ քեզ կրակելու ես։ Ու արդեն քանի տարի ա տենց միլիոն հատ սիստեմ են սարքում միկրոսերվիսներով, ամեն տուպոյ համակարգի մենեջմենթ, դիվելոփմենթ, օփեռեշն 100x բարդացրեցին ու թանկացրեցին։ Բայց զատո միկրոսերվիս են անում։

Ասածս ինչ ա, որ ստեղ դավադրության տեսության հարց չի, "big corp"-երից ինչը որ գալիս ա հասարակությանը, հիմնականում շատ gray ինֆոռմացիա ա, ու մենակ էդ ոլորոտի սուպեր մասնագետները կարան էդ "gray" ինֆորմացիան իրանց ծառայացնել, բայց էն "սովորական մարդկանց" (ոչ ՍՈՒՊԵՌ պրոֆեսիոնալների, ինչը շատ փոքր տոկոսն ա պրոֆեսիոնալների ընդհանրապես) համար gray ինֆորմացիան ավտոմատ "green" իֆոռմացիա ա դառնում: Էս ամենինչը մարդիկ տեսնելով, հասկանալով որ իրանք մեկ ա էդ ոլորտի սուպեռ պրոֆեսինալ չեն կարա դառնան, կամ չեն ուզում, դիֆոլթով սկեպտիկ են դառնում, ու ասում են՝ dong give a shit - ու եթե ուզում ես իմանաս, սա ավելի ճիշտ ա, քան պրոստո էդ "gray" ինֆորմացիան կանաչ զոռով ներկելը։

[Արամ]

էս թեմայի հետ կապված, մի երկու հատ հետաքրքիր վիդեո՝

This is why we can't have nice things -> https://www.youtube.com/watch?v=j5v8D-alAKE
Is Most Published Research Wrong? -> https://www.youtube.com/watch?v=42QuXLucH3Q

[One_Way_Ticket]

Եթե էդ դեղը հասանելի ա, ապա արդյունք հրապարակելը սահմանափակելու իմաստ չկա (ուղղում՝ հնարավորություն էլ չկա)։ Եթե միացությունը արդյունավետ չի կամ տոքսիկ ա, ապա կլինիկական փորձերի ընթացքում դա պետք ա պարզ դառնա։ Հենց էնպես թույլ տալու հարցը intellectual property-ի շուրջ ա, կամ եթե ասենք՝ միացությունը դեռ development֊ի փուլում ա։

Էս լուրջ չի։ Հնարավորություն շատ հանգիստ կա, եթե ես եմ հետազոտության հովանավորը, ես իմ պայմաններն եմ դնում։ Կողմնակի էֆեկտները պետք է պարզ դառնան, բայց եթե մտքիդ տեղ լինի, չեն դառնա։ Որ նենց չլինի՝ օդի մեջ եմ խոսում, կոնկրետ օրինակ։

AstraZeneca-ն ԱՄՆ-ում իր կովիդի վակցինի trial-ն է անում։ Մասնակիցն առաջին դոզայից հետո ծանր վիճակում է հայտնվում։ Կողմնակի էֆեկտների մասին կարող է լրացնել միայն trial-ի app-ում, որտեղ կարող է ընտրել միայն սահմանափակ ցուցակից, իր սիմպտոմները ցուցակում չկան։ Վերջը հիվանդանոց ընկնելուց հետո աղջկան unblind են անում, պարզում են, որ վակցին էր ստացել, trial-ից հանում են, երկրորդ դոզան չեն տալիս։ Trial-ի արդյունքները հրապարակվում են NEJM-ում։ Էդ մարդու դեպքը կատեգորիզացված է որպես առաջին դոզայից հետո "withdrawn", իր կողմնակի էֆեկտները որևէ տեղ նշված չեն։ NEJM-ին մարդիկ բողոքում են, թե ոնց սենց կլինի, իրենք տշում են AstraZeneca-ի մոտ, բա թե տվյալներն իրենց մոտ են, մենք քո տվյալները չունենք։ AstraZeneca-ն իրենց իգնոր է անում։

Եթե հետաքրքիր է, անուն-ազգանունով կգտնեմ (պարզապես եթե չես նայելու, ժամանակ չծախսեմ)։

[մարդ եղած վախտ]

Մարդ եղած ջան, բայց դավադրության տեսության մասին խոսք չկա է։ Այլա մի խումբ մարդ նստած կոնկրետ ուզում են վնաս տան։

Արամ ջան, դրա անունը դավադրություն չի՞։

Էդ տենց չի է աշխատում։ Ստեղ խնդիրը scale-ի մեջ ա։ Մեծ scale-երում, համակարգը ենքան բարդ ա դառնում, մարդկանց ինցենտիվները ենքան են լղոզվում, որ արդյունքում ինչը հասնում ա մասաններին, հիմնականում խայտառակ խեղաթյուրված ա։ Ես բժշկությունից վապշե բան չեմ հասկանում, բայց եթե նույն բանը նայես tech ոլորտում - կտեսնես, որ լրրրիիիվ նույն բանն ա տեղի ունենում, big corp-երի "ռիսըրչներ" են աում, եսիմինչ են անում, գալիս փաբլիքին սկսում են պատմել թե ինչ թույն բան են գտել, սենց ա պետք անել, փաբլիքն էլ ականջները կախած անում ա։ Ասենք ենքան տենց օրինակ կա, որ չգիտեմ որ մեկը բերեմ։

Օրինակ Netflix-ը մի քանի տարի առաջ, եկավ ասեց մենք մեր համակարգը micro-service-ներով ենք սարքել։ Սարքել ենք 1000 հատ պուճուր մի բանի համար պատասխանատու սերվիս, ու դրա պատճառով ահավոր scalable ենք դառել, ու մենք Netflix եք դառել, որովհետև այ սենց թույն արխիտեկտուռա ունենք։ Մասաները՝ կոնկրետ դեպքում ինժինեռ/ծրագրավորողները, սկսեցին հալած յուղի պես էդ micro-service-ները բերել իրանց պրոյեկտներում ինտեգրել։ Ամեն տեղ, տեղին/անտեղին, ճիշտ/սխալ - էն որ նախ էդ միկրոսերվիսները ճիշտ իմպլեմենտացնելը խայտառակ բարդ մակարդակի խնդիր ա - այսինքն թեկուզ ենթադրենք որ միանշանակն ճիշտ ա միկրոսերվիսներ անելը, դե իմպլեմենտացիա անելը կարան ասենք նեթֆլիքսի միլիոն դոլարանոց դեվ-երը, դու քո software բուծիկում նստած ինչ սարքես, պրոստո ոտիցդ քեզ կրակելու ես։ Ու արդեն քանի տարի ա տենց միլիոն հատ սիստեմ են սարքում միկրոսերվիսներով, ամեն տուպոյ համակարգի մենեջմենթ, դիվելոփմենթ, օփեռեշն 100x բարդացրեցին ու թանկացրեցին։ Բայց զատո միկրոսերվիս են անում։

Ասածս ինչ ա, որ ստեղ դավադրության տեսության հարց չի, "big corp"-երից ինչը որ գալիս ա հասարակությանը, հիմնականում շատ gray ինֆոռմացիա ա, ու մենակ էդ ոլորոտի սուպեր մասնագետները կարան էդ "gray" ինֆորմացիան իրանց ծառայացնել, բայց էն "սովորական մարդկանց" (ոչ ՍՈՒՊԵՌ պրոֆեսիոնալների, ինչը շատ փոքր տոկոսն ա պրոֆեսիոնալների ընդհանրապես) համար gray ինֆորմացիան ավտոմատ "green" իֆոռմացիա ա դառնում: Էս ամենինչը մարդիկ տեսնելով, հասկանալով որ իրանք մեկ ա էդ ոլորտի սուպեռ պրոֆեսինալ չեն կարա դառնան, կամ չեն ուզում, դիֆոլթով սկեպտիկ են դառնում, ու ասում են՝ dong give a shit - ու եթե ուզում ես իմանաս, սա ավելի ճիշտ ա, քան պրոստո էդ "gray" ինֆորմացիան կանաչ զոռով ներկելը։

Արամ ջան, էս թեմայի իդեալական հանգուցալուծումը իմ համար կլինի էն, որ ստացվի գալ մի հատ կետի, որտեղ հնարավոր լինի հասկանալ, թե վերջը իրականում ինչ գույն ա գալիս հասնում տեղ։ Դեռ որ էս թեմայում դոմինանտ ա էն տեսակետը, որ մի խումբ մութ ուժեր համաձայնեցված ամբողջ մարդկությանը ուզում են հիվանդ պահեն ու փող կթեն, այսինքն՝ ամեն ինչ կարմիր ա։

Համակարգը, ի միջի այլոց, մութ ուժեր չեն (ասենք՝ բիզնես-մաֆիա), այլ լիքը բաղադրիչներից կազմված հաստատություններ, որտեղ բժիշկները մի օղակ են, ֆարմա ընկերությունները, պետական կարգավորող ապարտները՝ այլ, և այլն։ Ու սրանք բոլորը ունեն տարբեր շահեր, իհարկե, բայց համակարգը իրա բոլոր թերություններով հադերձ նենց ա ինքնակազմակերպված, որ այնուամենայնիվ ամբողջ աշխարհում առողջապահության որակը աճում ա - կյանքի տևողությունը համարելով սրա ցուցանիշ։ Այսինքն՝ ինչ-որ բան ամեն դեպքում ճիշտ գնում ա։

Հա, մեկ էլ էն կա, որ քանի որ համակարգը էդքան բարդ ա, շատ դժվար ա իրա բոլոր նրբությունները հասկանալ ու ավելի հեշտ ա ասել՝ մաֆիա ա։ Դրանով ամեն ինչ ասված ա։

Իմ ասածը դեռ որ էդ ա, որ չէ, կարմիր չի ու նույնիսկ կանաչին խփող ա, ինչ-որ խնդիրներով։

Քո կցած վիդեոներն էլ թեմայի կոնտեքստում կարևոր հարցերի են կպնում։ Մեսիջը, որ ընկերությունները հետապնդում են շահույթ ու կարող են շահույթը օպտիմիզացնել արհեստականորեն սպառողներին կախվածության մեջ պահելով, լրիվ տրամաբանական ա ու նաև սպասելի ա, որ տենց դեպքեր կլինեն։ Ինչքանով ա համատարած, լավ հարց ա, բայց իմ համոզմունքը էն ա, որ էդքան էլ համատարած չի, որտև համակարգում կան տարբեր խաղացողներ ու շահերի բախումներ։

Ֆրիմանը մի քանի օր առաջ գրել էր, որ էն ինչ կա, իդեալական չի, բայց ավելի լավ համակարգ դեռ չկա։ Էս տեսակետը լրիվ կիսում եմ։ Էս վերաբերվում ա նաև նրան, որ գիտությունը առաջ ա գնում ահագին arbitrary ձևով (որը քո երկրորդ վիդեոյի մեսիջն ա), բայց հենց էս ձևով գիտությունը առաջ ա գնացել վերջին մի քանի դարում ու դրանից ավելի լավ ձև էլ մարդիկ դեռ չեն հորինել։ Էս ընդունելուց հետո կարելի ա գնալ առանձին դետալների հետևից, տեսնել՝ ինչը որտեղ ա սխալ գնում։

[մարդ եղած վախտ]

Էս լուրջ չի։ Հնարավորություն շատ հանգիստ կա, եթե ես եմ հետազոտության հովանավորը, ես իմ պայմաններն եմ դնում։ Կողմնակի էֆեկտները պետք է պարզ դառնան, բայց եթե մտքիդ տեղ լինի, չեն դառնա։ Որ նենց չլինի՝ օդի մեջ եմ խոսում, կոնկրետ օրինակ։

Այսինքն՝ եթե դու ինչ-որ հետազոտություն ես հովանավորում, ապա քեզնից բացի էլ ոչ մեկ էդ նյութով հետազոտություն չի անելու՞։ Եթե քո նյութը հնարավոր ա առնել, ապա դու տարբերակ չունես անկախ հետազոտության տպագրման վրա ազդելու։

AstraZeneca-ն ԱՄՆ-ում իր կովիդի վակցինի trial-ն է անում։ Մասնակիցն առաջին դոզայից հետո ծանր վիճակում է հայտնվում։ Կողմնակի էֆեկտների մասին կարող է լրացնել միայն trial-ի app-ում, որտեղ կարող է ընտրել միայն սահմանափակ ցուցակից, իր սիմպտոմները ցուցակում չկան։ Վերջը հիվանդանոց ընկնելուց հետո աղջկան unblind են անում, պարզում են, որ վակցին էր ստացել, trial-ից հանում են, երկրորդ դոզան չեն տալիս։ Trial-ի արդյունքները հրապարակվում են NEJM-ում։ Էդ մարդու դեպքը կատեգորիզացված է որպես առաջին դոզայից հետո "withdrawn", իր կողմնակի էֆեկտները որևէ տեղ նշված չեն։ NEJM-ին մարդիկ բողոքում են, թե ոնց սենց կլինի, իրենք տշում են AstraZeneca-ի մոտ, բա թե տվյալներն իրենց մոտ են, մենք քո տվյալները չունենք։ AstraZeneca-ն իրենց իգնոր է անում։

Եթե հետաքրքիր է, անուն-ազգանունով կգտնեմ (պարզապես եթե չես նայելու, ժամանակ չծախսեմ)։

Հետաքրքիր ա, ահա, եթե հավես ունենաս՝ ուղարկիր։ Ամեն դեպքում, հանգիստ պատկերացնում եմ, որ էս կարա պատահի։ Դրանից բխում ա արդյոք, որ երկարաժամկետ ամեն դեղ կեղծած, կոծկած տվյալների հիման վրա ա մտել շուկա - չէ։

[One_Way_Ticket]

Այսինքն՝ եթե դու ինչ-որ հետազոտություն ես հովանավորում, ապա քեզնից բացի էլ ոչ մեկ էդ նյութով հետազոտություն չի անելու՞։ Եթե քո նյութը հնարավոր ա առնել, ապա դու տարբերակ չունես անկախ հետազոտության տպագրման վրա ազդելու։

Մի քիչ փորփրեցի, ոնց որ սխալվել եմ, անկախ հետազոտություն անելն արգելված չէ։ Իհարկե, կորպորացիաները խոչնդոտելու ձևեր ունեն, ասենք՝ պլացեբո չտրամադրելով։
https://www.thelancet.com/journals/l...024-5/fulltext

Հետաքրքիր ա, ահա, եթե հավես ունենաս՝ ուղարկիր։ Ամեն դեպքում, հանգիստ պատկերացնում եմ, որ էս կարա պատահի։ Դրանից բխում ա արդյոք, որ երկարաժամկետ ամեն դեղ կեղծած, կոծկած տվյալների հիման վրա ա մտել շուկա - չէ։

Էս վիդեոյում ամեն ինչ կա, հենց տուժածի անունից

 •

• 

 Սեղմել՝ ցույց տալու համար

Թե ինչքանով են նման դեպքերը տարածված, դա էլի gut feeling-ին է բերվում, ու իրոք որ դու իմինի վրա դժվար թե կարողանաս ազդել, ոչ էլ ես քոնի։

[Արամ]

Արամ ջան, դրա անունը դավադրություն չի՞։

Էդ սարկազմ էր

Արամ ջան, էս թեմայի իդեալական հանգուցալուծումը իմ համար կլինի էն, որ ստացվի գալ մի հատ կետի, որտեղ հնարավոր լինի հասկանալ, թե վերջը իրականում ինչ գույն ա գալիս հասնում տեղ։ Դեռ որ էս թեմայում դոմինանտ ա էն տեսակետը, որ մի խումբ մութ ուժեր համաձայնեցված ամբողջ մարդկությանը ուզում են հիվանդ պահեն ու փող կթեն, այսինքն՝ ամեն ինչ կարմիր ա։

Համակարգը, ի միջի այլոց, մութ ուժեր չեն (ասենք՝ բիզնես-մաֆիա), այլ լիքը բաղադրիչներից կազմված հաստատություններ, որտեղ բժիշկները մի օղակ են, ֆարմա ընկերությունները, պետական կարգավորող ապարտները՝ այլ, և այլն։ Ու սրանք բոլորը ունեն տարբեր շահեր, իհարկե, բայց համակարգը իրա բոլոր թերություններով հադերձ նենց ա ինքնակազմակերպված, որ այնուամենայնիվ ամբողջ աշխարհում առողջապահության որակը աճում ա - կյանքի տևողությունը համարելով սրա ցուցանիշ։ Այսինքն՝ ինչ-որ բան ամեն դեպքում ճիշտ գնում ա։

Նայի, ես tech-ում եմ պրոֆեսիոնալ ու ՄԻԱՆՇԱՆԱԿԱՆ կարամ պնդեմ, որ գույնը gray ա, ոտից գլուս, սկսած մեծ իդեաներից՝ AI, Blockchain, վերջացրած գործիքներ, լուծումներով։ 99% ինֆոն "gray" ա։ Ուշադրություն դարձրա, որ չեմ ասում թափելու բան ա, ասւոմ եմ, որ "gray" ա, բայց մեր մարկետոլոգ ու ՊՌ-ինգ մասնագետները դա ներկայացնում են ՄԻՇՏ "green"-ի տակ։

"մի խումբ մութ ուժեր համաձայնեցված" - Մարդ եղած ջան, ախր ես սենց բան էս քաննարկումներում չեմ տեսնում։ էս քննարկումներում ասվում ա, որ ախպեր էդ համակարգը վստահելի չի։ Էդքան բան։ Արի ես էլ մի բան ավելացնեմ, կարողա համաձայնության գանք։ Էդ համակարգը վստահելի ա 100 տարվա կտրվածքով՝ երբ որ դանդաղ հակազդեցության մեխանիզմները աշխատում են, բայց կարճ կտրվածքով, ասենք 5 տարի, 10 տարի, ընդհանրապես վստահելի չի։ Իսկ ստեղ խոսքը բոլորիս առողջությանն ա վերաբերվում, ու մարդիկ ասում են անվստահելի ա, հենց էդ կոնտեքստում, որ իրանց lifespan-ի համար, շատ պետքական բաներ չի արվում, ինչը արվում ա ու էֆֆեկտիվ ա էդ մի 50-100 տարի առաջվա բան ա։ Թվերին չկպնես էլի, պատահական թվեր եմ գրել, որ զուտ արգումենտս բացատրեմ։ Ու մի բան էլ, ոչ մեկ չի էլ ասւոմ որ էդ համակարգին ալտերնատիվ համակարգ կա։ Վիշապն ա, ասում ա ախպեր նորմալ սնվենք, մարզվեք։ Մեծ հաշվով եսիմինչ չի ասում էլի, որ նշանակում ա "բժշկությունը" թողեք գնացեք "շեռաբուժությումբ զբաղվեք"։

Ու հա ճիշտ ես, ուղղությունը ճիշտ ա միգուցե, բայց երկարաժամակետ ա, էդ բարդ համակարգը ուշ ա տեղից շարժվում, իսկ մի քանի տարիների կտրվածքով, ինչ էշություն ասես հետներս անում են։ Դրա համար միտքը հետևյալնն ա, ալտերնատիվ չկա, մնիմիզացնել էդ համակարգի հետ շփումը, եթե բանը հասել ա շփմանը, լինել մաքսիմալ զգոն ու մանրամասն ուսումնասիրել հարցը։ Էսքանն ա։

Հա, մեկ էլ էն կա, որ քանի որ համակարգը էդքան բարդ ա, շատ դժվար ա իրա բոլոր նրբությունները հասկանալ ու ավելի հեշտ ա ասել՝ մաֆիա ա։ Դրանով ամեն ինչ ասված ա։
Իմ ասածը դեռ որ էդ ա, որ չէ, կարմիր չի ու նույնիսկ կանաչին խփող ա, ինչ-որ խնդիրներով։

Ես էլ ասւոմ եմ, եթե համակարգը չես հասկանում (ու համակարգը միլիոն հատ հինթ ա տվել, որ ինչ որ քաքեր ա ուտում), ավելի լավ ա մտածել մաֆիա ա, քան թե մտածել կանաչ գույնն ա։ Չե՞ս կարծում որ տենց ավելի ճիշտ ա։

Քո կցած վիդեոներն էլ թեմայի կոնտեքստում կարևոր հարցերի են կպնում։ Մեսիջը, որ ընկերությունները հետապնդում են շահույթ ու կարող են շահույթը օպտիմիզացնել արհեստականորեն սպառողներին կախվածության մեջ պահելով, լրիվ տրամաբանական ա ու նաև սպասելի ա, որ տենց դեպքեր կլինեն։ Ինչքանով ա համատարած, լավ հարց ա, բայց իմ համոզմունքը էն ա, որ էդքան էլ համատարած չի, որտև համակարգում կան տարբեր խաղացողներ ու շահերի բախումներ։

Այ ստեղ, մեր անհամաձայնության հիմնական փոինթն ա կարծում եմ։ Համատարած ա, ամեն տեղ, ցանկացած ոլորտ որտեղ որ մեծ խաղացողներ կան, լիքը հինթեր են թողնում, որ "քաքեր" են ուտում, խորանալ ա պետք, ինչի հավեսը հաստատ ոչ մեկի մոտ չկա։ Ես ինչ ոլորոտի հետ կապ եմ ունեցել, եթե մակերեսորեն չեմ նայել, այլ խորացել եմ, միշտ աչք ա ծակել, որ էդ համակարգերը էն չեն ինչ առաջին հայացքից թվում ա։

Օրինակ՝ բժիշկները պացիենտների առողջությամբ են հետաքրքրված։ Էդ առաջին հայացքից ա։ Իրականությունը լրիվ այլ ա, իհարկե դա չի նշանակում, որ հետաքրքրված չեն, բայց դա իրանց driver-ը չի։ Այսինքն մանիպուլացիոն արտահայտություն ա, միգուցե ճիշտ, բայց մանիպուլացիոն։ Շատ ռադիկալ օրինակ բերեմ, որ հասկանաս ինչ նկատի ունեմ՝ Ոնց որ վերցնես serial-killer-ին, ով որ մի 10.000 մարդ ա սպանել, որովհետև մտածում ա որ մոլորակի վրա շատ մարդ կա ու իրան բնութագրելուց ասես՝ "Նա հետաքրքրված էր մեր ապագայով"։ Բայց էն որ յոբնուտի անասունի գլուխ ա, չասես։

[Արամ]

Btw, էսօր գնացել եմ էդ կլինիկան, որ դժգոհությունս բացատրեմ։ Հիմանդիրներով, բժիշկներով սեղանի շուրջ ենք նստել ու ես դժգոհությունը բացատրում եմ։ (btw, Հայաստանի ամենալավ կլինիկան ա, ըստ լուրերի, սուպեր սերտիֆիկացված մասնագետներ, սուպեռ հագեցած տեխնիկա և այլն)

Շատ գլխուներդ մանրամասներով չտանեմ, մի քանի բան ասեմ։ Երբ որ դժգոհություններս հերթով թվարկեցի, կնոջս հղիությունը վարած բժշկուհին կանգնեց, սկսեց վրես գոռալ, թե բա ես ձեր կնոջը, ձեռից բռնած 9 ամիս տարել եմ (իրականում 4 հատ սոնո ա արել, 30 րոպեանոց), հիմա դուք դժգոհում եք ու իմ աշխատանքը չեք գնահատում։ Ես ահավոր ձեզնից նեղացած եմ, կանգնեց, դուրս եկավ սենյակից ու դուռը շրխկացրեց։ Քննակրման սեղանից, որտեղ որ իմ դժգոհությունն ենք քննարկում։

Երբ որ էդ բժիշկներից մյուսը ինձ ասեց, դուք չեք գնահատում մեր աշխատանքը, մենք ձեր երեխեքին ավելի լավ ենք նայում, քան մեր սեփական երեխեքին։ Ես հակադարձեցի ասելով, որ դուք կվստահեք ընդհանրապես մի մարդու, ով իրա երեխուն ավելի վատ ա նայում։ Մտածեցին, մտածեցին, ասեցին չէ, բայց բժշկության դեպքում կանեինք։ Հետո հուսով եմ իրանց հասկացրեցի, որ էդ կատարյալ անասուն առգումենտ ա բերելու, թեպետ թվում ա թե յանի նայեք "ինչ պրոֆեսիոնալ եմ"։ Էս ասելուց հետո էդ բժշկուհի էլ հիստերիկացավ, ասեց ես անիմաստ եմ համարում ես քննարկում, ու դուրս գնաց։ Մնաց հիմնադիրը ու մի բժշկուհի։

Էդ վերջին բժշկուհին էլ, երբ որ ես ասել էի խի չեք կնոջս կանչում ստուգեք իրա մի հատ կարողա կեստացիոն դիաբետը դարձել ա դիաբետ, ասեց, որ ամեն օր զանգել ա։ Ուղիղ աչքերիս մեջ նայելով սուտ։ Ասեցի լավ, զանգեցի կնոջս, ասեցի զանգել են, ասեց չէ, ես էլ պրոտստո դեբիլի պես սուս ու փուս նստեց։

Հիմնադիրը հասկանալով, որ "հելելեմ եմ իրանց մեջքին" սկսեց ինձ վիրավորել։ Ազնիվ։ Ասեց դուք անհեթեթություններ եք խոսւոմ։ Ասեցի, անհեթեթությունը դուք եք ու ձեր կանտոռան ու թողեցի հելա։

Ու էս ամբողջ ընթացքում, ես մենակ վերջում եմ վիրավորել, (երբ որ ինձ վիրավորեցին), իսկ մնացած ընթացքում, մի դեցիբել անգամ ձայնս չեմ բարձրացրել, հանգիստ, առանց էմոցիաների, իրավիճակն եմ քննարկել, նույնիս avoid եմ արել, քննարկումը են տեղ տանեմ, որ անձերի ու կնոկրետ բժշկի կպնի։ Ու էս ընթացքում, Հիմնադիրը ինձ հասցրեց վիրավորել, են երկու բժիշկները հիստերիկացաց գոռգռալ ու դուրս գալ սենյակից։ Լավ ա գոնե էն մյուսը մի քիչ ադեկվատ էր՝ ուղղակի կատարյալ սուտասան։

Հիշեցնեմ, սա համարվում ա Հայաստանի ամենապրոֆեսիոնալ ու թույն կլինիկիան։ (նու կարաք պատկերացնեք էլի, որովհետև ձևեր են ունեցել գոնե, հաճախորդի բողոքի համար հավաքվեն "քննարկեն") Են էլ երևի մոռացել էին, որ քննարկել չեն սովորել։


ՀԳ Մինչև էս գոնե մտածում էի, որ կարող ա մի բան բաց ենք թողում, օվեռռեաքթ ենք արել, սխալ ենք հասկացաել, ու գնացել էի, որ խոսամ հետները, միգուցե բացատրեին ինձ։ Բայց լրիվ հակառակ բան ստացվեց։ էս լրիվ էն դեպքն ա, որ քաքին ձեռ տալ պետք չի, հոտ ա գալու։