User Tag List

Էջ 10 33-ից ԱռաջինԱռաջին ... 6789101112131420 ... ՎերջինըՎերջինը
Ցույց են տրվում 136 համարից մինչև 150 համարի արդյունքները՝ ընդհանուր 483 հատից

Թեմա: Պատմական անկյուն

  1. #136
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Հընթացս, Կարակալլա կայսեր զորքերը ռազմախուժում են Պարթևստան, որտեղ իշխում էր Արտավան Ե Պարթևը։ Հռոմեացիներն այստեղ ավերածություններ են գործում և նույնիսկ թալանում Պարթև Արշակունիներ թագավորների տոհմական գերեզմանատունը։ Այս ամենից վրդովված պարթևները նոր բանակ են ձևավորում և պատրաստվում զահանդելի չափի ուժերով շարժվել արևմուտք։ Իրավիճակի ողջ լրջությունը հասկանալով՝ կայսերական պրեֆեկտ պրետորիա Մակրինոսը, ցանկանալով կանխել պատերազմը, կազմակերպում է Կարակալլայի սպանությունը՝ Եդեսիայից Խառան տանող ճանապարհի վրա։ Կայսեր սպանությունը՝ Մակրիանոսի հրամանով, կատարվում է 217 թվականի ապրիլի 8-ին (վերջինս այդ ժամանակ ուխտագնացության էր մեկնում դեպի Լուսնի տաճար)։ Իր կառավարման ընթացքում, Կարակալլան քանիցս ձեռնարկել է երկրի ֆինանսական վիճակի կայունացմանն ուղղված միջոցառումներ։ Դրամահարկային համակարգը կարգավարելու և ամբողջ բնակչությունից հարկ գանձելու նպատակով, 212 թվականին վերջինս արձակում է հատուկ հրովարտակ (Կարակալլայի էդիկտ), որով Հռոմեական կայսրության տարածքում ապրող ցանկացած անձ իրավունք էր ստանում ձեռք բերել քաղաքացիություն։ Կարակալլան դառնում է արքայատոհմի վերջին հզոր ներկայացուցիչը։ Նրա սպանությունից հետո, գահը զավթում է դավադրության կազմակերպիչ Մակրիանոսը, սակայն, մի քանի ամիս անց՝ ինքնակամ հեռանում է Սիրիա։ Հաջորդ կայսր Էլագաբալոսը աչքի է ընկնում իր ցոփ ու շվայտ կենցաղավարությամբ և արքունի չարաշահումներով։ Նա սպանվում է ընդամենը 18 տարեկան հասակում՝ գահը թողնելով իր որդեգիր Ալեքսանդրոս Սևերոսին։ Վերջինիս կառավարման հետ կապված եզակի հիշարժան իրադարձությունը գերմանական ցեղերի դեմ պատերազմն է, որից անմիջապես հետո՝ 235 թվականին, վերջինս կնքում է իր մահկանացուն։

  2. #137
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Ալեքսանդրոս Սևերոսի մահից (235 թվական) և կայսերական հարստության անկումից հետո, Հռոմում սկսվում է լճացման ժամանակաշրջան․ ճգնաժամային ազդակներն իրենց բացասական հետևանքներն են ունենում ներքաղաքական կյանքի բոլոր ոլորտների վրա։ Կայսրությանը պատուհասում են անվերջ թվացող քաղաքացիական պատերազմները, արտաքին սպառնալիքներն ու ասպատակությունները, քաղաքական քաոսը, համաճարակը և տնտեսական կոլապսը։ Կորուսվում է Հռոմեական կայսրության համաշխարհային ազդեցությունը․ արևապաշտության (միհրականություն) և քրիստոնեության տարածումը սկսում են խարխլել հռոմեական հասարակության արժեհամակարգային և կրոնական հիմքերը։ Նվազում է ազնվականության դերն ու նշանակությունը, քանի որ վերջին շրջանի կայսրերն արդեն իսկ իշխանության էին գալիս ռազմական հեղաշրջման միջոցով՝ պարզապես ունենալով «քաջ մարտիկի» հեղինակություն զորքի շրջանում (այսօրինակ կայսրերը ծագում էին կայսրության ծայրամասային շրջաններից ու ցածր դասակարգից, եզակի դեպքերում նաև՝ ազատություն ստացած ստրուկներից): Վերջիններիս իշխանական գլխավոր լծակն ու գրավականը քաղաքացիական պատերազմների ընթացքում ձեռք բերված հեղինակությունն էր և դա է պատճառը, որ արդի պատմագիտության մեջ պատմական այս շրջափուլը հայտնի է նաև «ռազմական կայսրերի» դարաշրջան անվանմամբ։

  3. #138
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Ճգնաժամի 49 տարիների ընթացքում Հռոմում հաջորդաբար իշխում են 26 կայսրեր, ինչը հավաստում էր քաղաքական անկայունության իրողության մասին։ «Ռազմական կայսրերից» ամենաերկարը կառավարում է Մաքսիմինոս Թրակիացին՝ թագը կրելով ավելի քան երեք տարի։ Մյուսների կառավարումը չի հասնում մեկ տարվա շեմը (օրինակ՝ Գորդիանոս I Աֆրիկացի, Գորդիանոս II և այլք): Լքված և անմարդաբնակ էին կայսրության սահմանամերձ շրջանները, քանի որ կայսրերի գերխնդիրը բացառապես նոր պրովինցիաներ ստեղծելն ու թշնամիներին պարտության մատնելն էր։ Ճգնաժամը ախտահարում է նաև կայսրության տնտեսությունը։ Դեռևս Սևերոսների օրոք կայսերական գանձանակից դուրս բերվող ահռելի դրամական միջոցները և չնախատեսված ռազմական ծախսերն արժեզրկում են հռոմեական արժույթը։ Կայսրության տնտեսությանը սպառնում է հիպերինֆլակցիա, որն էլ ավելի է խորանում աշխարհաքաղաքական կրիզիսի պայմաններում։ 250 թվականին բռնկվում է Կիպրոսյան ժանտախտի համաճարակը, որը աննախադեպ քանակությամբ մարդկանց կյանք է խլում։ 260 թվականին Սիրիան (Ասորիք), Պաղեստինը, Փոքր Ասիան և Եգիպտոսը առանձնանում են Հռոմեական կայսրությունից՝ ձևավորելով Պալմիրայի կայսրությունը։ Նույն տարում անկախանում է նաև Գալլական կայսրությունը՝ Պոստումոս զորավարի ջանքերով։ 259 թվականին հռոմեական բանակը ջախջախվում է Եդեսիայի ճակատամարտում՝ պարտություն է կրում համեմատաբար շատ ավելի փոքրաթիվ Սասանյանն բանակից, իսկ կայսրը՝ գերեվարվում է պարսիկների կողմից։ Այսպիսով, Վալերիանոսը դառնում է Հռոմի առաջին կայսրը, որը գերի է ընկնում թշնամու ձեռքը, ինչը նվաստացուցիչ փաստ էր «աշխարհի թիվ մեկ» տերության համար։ Ճգնաժամի հաղթահարման գործընթացը սկսվում է Կլավդիոս II Գոթիկոսի օրոք։ Վերջինս գաղթում է Հռոմ ներխուժաց գոթական հրոսակներին, իսկ Լուցիոս Ավրելիանոս կայսրը՝ կործանում և ետ է վերադարձնում Պալմիրայի և Գալլիայի ինքնակալությունները։ Ճգնաժամը նահանջում է Դիոկղետիանոսի օրոք։

  4. #139
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Կայսրության մայրամուտ և անկում

    284 թվականին Հռոմի գահակալ է դառնում Գայոս Դիոկղետիանոսը, որին հաջողվում է կայսրությունը դուրս բերել ճգնաժամի ճահճից։ Վերջինս իրականացնում է ռազմաքաղաքական և տնտեսական բարեփոխումներ, ինչպես նաև ձևավորում կառավարման նոր ձև՝ տետրարխիա («չորսի իշխանություն» կամ «չորրորդապետություն»։ Պետական կառավարման այս ձևի առանձնահատկությունը կայանում էր նրանում, որ կայսեր միահեծան իշխանությունը սահմանափակվում էր կոլեգիալ մարմնով՝ չորս տետրարխների կողմից։ Այդ տետրարխներն էին՝ Դիոկղետիանոսը և Գալերիոսը՝ արևելքում, Կոնստանդիոս I Քլորը և Մաքսիմիանոսը՝ արևմուտքում։ Կառավարիչներից յուրաքանչյուրը կրում էր «Օգոստոս» հավասարազոր տիտղոսը։ Ժամանակի ընթացքում այս բաժանումն էլ ավելի է խորանում, քանի որ Օգոստոսներն իրենց ժառանգական իշխանությունն ապահովելու համար ընտրում են Կեսարների (ենթակայսր)։ Այս գործընթացների արդյունքում էլ տիրակալությունը տրոհվում է երկու առանձին կայսրությունների՝ Արևմտահռոմեական և Արևելահռոմեական (հետագայում՝ Բյուզանդական): Այս բաժանման հիմքում ընկած էր Դիոկղետիանոսի այն մտայնությունը, որ մեկ անձը չէր կարող բարեխղճորեն և արդյունավետ կերպով կառավարել ողջ կայսրությունը։ Տնտեսական կյանքն աշխույժացնելու, սղաճը հաղթահարելու և կոլապսը վերացնելու նպատակամղմամբ Դիոկղետիանոսն իրականացնում է նաև հարկային բարեփոխումներ։

  5. #140
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Արևելքի տետրարխի կարգավիճակում, Դիոկղետիանոսը պատերազմ է մղում Սասանյան Պարսկաստանի դեմ և կայսրության սահմաններից վտարում Սիրիան թալանած պարսիկ հրոսակներին։ Միևնույն ժամանակ, Մաքսիմիանոս կայսեր զորակցությամբ վերջինս հաղթարշավներ է իրականացնում բարբարոսական որոշ ցեղերի դեմ։ 290-330 թվականների ընթացքում տետրարխների կողմից ստեղծվում են շուրջ կես տասնյակ նոր քաղաքներ, ինչպիսիք են Նիկոմեդիան՝ Ասիա պրովինցիայում, Սալոնիկը՝ Հունաստանում, Միլանը՝ Իտալիայում, Թրիերը՝ Մագնա Գերմանիայում և այլն։ Դիոկղետիանոս կայսեր օրոք աննախադեպ ծավալներ են ընդունում քրիստոնյաների նկատմամբ հետապնդումներն ու հալածանքները։ Կայսեր հալածանքներից մազապուրծ լինելով Հայաստան են գալիս Հռիփսիմյանց կույսերը՝ հաստատվելով Վաղարշապատի Հնձանք կոչված վայրում։ Վերջիններս Տրդատ Գ արքայի կողմից ևս ենթարկվում են բռնության, ապա՝ սպանվում։ 301 թվականին, սակայն, Մեծ Հայքի թագավորությունը արքայական հրովարտակով դառնում է աշխարհի առաջին քրիստոնեական պետությունը։ 303 թվականին Դիոկղետիանոսը և Գալերիոսը Արևելյան Հռոմեական կայսրությունում ընդունում են որոշում՝ բոլոր քրիստոնեական եկեղեցիների և գրությունների վերացման, ինչպես նաև քրիստոնեական երկրպագության արգելման մասին։ Երկու տարի անց՝ 305-ին, Դիոկղետիանոսը հրաժարվում է կայսերական գահից՝ դառնալով Հռոմի առաջին տիրակալը, որն իշխանությունից հեռանում է ինքնակամ։ Նրա գահազրկմամբ Հռոմում ավարտվում է նաև Դոմինատի ժամանակաշրջանը։

  6. #141
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Կայսրության քրիստոնեացում

    06 թվականին տետրարխ է դառնում Կոստանդիանոս I-ը։ Վերջինս բազում պատերազմներ է վարում մյուս չորրորդապետերի նկատմամբ։ Մուլվիյան կամրջի մոտ Մաքսենտիոսի, ապա՝ Լիկիանոսի նկատմամբ տարած հաղթանակներից հետո Կոստանդինոսը դառնում է Հռոմեական կայսրության միահեծան տիրակալը։ 306-308 թվականներին նրա գլխավորությամբ հռոմեական լեգեոնները վճռական հաղթանակներ են տանում ֆրանկների, ալեմանների (գերմանական ցեղեր), գոթերի և քոչվոր սարմատական ցեղերի նկատմամբ՝ ամրապնդելով կայսրության արտաքին սահմանները։ 313 թվականին Կոստանդինոս կայսրը թողարկում է Միլանի հրովարտակը, որով Հռոմեական կայսրության տարածքում քրիստոնյաները ստանում էին դավանանքի ազատության իրավունք, ապա՝ վերջինս սկսում է բացահայտ կերպով հովանավորել այդ կրոնի քարոզչությունը։ 323 թվականին Կոստանդինոսը մկրտվում է քրիստոնեական ավազանում՝ քրիստոնեությունն ընդունելով որպես Հռոմեական կայսրության պետական կրոն։

    Այսպիսով, սկսվում է Եվրոպայի քրիստոնեացման գործընթացը, որն ավարտվում է զարգացած միջնադարում՝ կաթոլիկ եկեղեցու քարոզչական գործունեության շնորհիվ։ 330 թվականին Կոստանդինոս Մեծի հանձնառությամբ կայսրության մայրաքաղաքը Հռոմից տեղափոխվում է նոր կառուցապատված Բյուզանդիոն, որը վերանվանվում է «Նովա Ռոմա» (թարգմանաբար՝ Նոր Հռոմ): Այնուամենայնիվ, քաղաքը շուտով ձեռք է բերում Կոստանդնուպոլիս ոչ պաշտոնական անվանումը, որը հունարեն նշանակում էր «Կոստանդինոս կայեր քաղաք»։ Հուլիանոս Ուրացող կայսրը («Ուրացող» մականունսը ստացել է հեթանոսական կրոնի ջատագով լինելու պատճառով՝ քրիստոնյա պատմիչների կողմից) իր խորհրդական Մարդոնիոսի և նշանավոր հռետոր Լիբանիոսի ազդեցության տակ, փորձում է վերականգնել դասական հունահռոմեական բազմաստվածային կրոնը, որին միտված բոլոր քայլերը, սակայն, պսակվում են անհաջողությամբ։ Երրորդ դարի ճգնաժամից հետո Իտալիան (այդ թվում և Հռոմը) կորցրել էր իր բացառիկ կարևորությունը։ 286 թվականին «Արևմտյան կայսրության» դե ֆակտո մայրաքաղաքի գործառույթը կատարում էր Մեդիոլանումը (մերօրյա Միլանը)։ 5-րդ դարում Հոնորիոս կայսրը Արևմտյան տիրակալության մայրաքաղաքը տեղափոխում է Ռավեննա։

  7. #142
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    5-րդ դարի երկրորդ կեսերին կայսրությունը թևակոխում է վճռական նոր շրջափում, որի գործնական հետևանքն էլ դառնում է Արևմտյան Հռոմեական կայսրության անկումը։ Կոնստանտինոսների և Վալենտիանոսների արքայատոհմերի վերջին ներկայացուցիչները վճռական ճակատամարտերում պարտություն են կրում Սասանյան Պարսկաստանից և գերմանական ցեղերից։ Եփրատից այն կողմ՝ Սամարրայի ճակատամարտում վիրավորվում և սպանվում է Հուլիանոս Ուրացողը՝ մահից առաջ բացականչելով՝ «Դու հաղթեցի՛ր, հալիլեացի»: Ավելի ուշ, գոթերի դեմ մղվող մարտերից մեկի ժամանակ էլ (Ադրիանապոլսի ճակատամարտ) սպանվում է Վաղես կայսրը։ Թեոդոսիոս Ա Մեծի մահվանից հետո կայսրության տարածքը վերջնականապես բաժանվում է երկու մասերի՝ արևմտյան և արևելյան։ Արևելյան Հռոմեական կայսրությունում իշխանության ղեկն իր ձեռքն է վերցնում Թեոդոսիոսի անչափահաս որդին՝ Հոնորիոսը։ Իրավիճակն էլ ավելի է բարդանում 408 թվականին՝ զորավար և մանկահասակ կայսեր խնամակալ Փլավիոս Ստիլիքոնի մահվանից հետո։ Վերջինս փափագում էր միավորել հռոմեական երկու ինքնակալությունները և առաջինային էր համարում բարբարոսսական ցեղերի ետ մղումը կայսրության սահմաններից։ Նրա մահվանից հետո հռոմեական արհեստավարժ բանակը՝ «անպարտելի լեգեոնները», կազմալուծվում են։ 410 թվականին վեստգոթական խառնիճաղանջ հրոսակախմբերը ռազմախուժում են Հռոմ՝ քաղաքը ենթարկելով թալանի ու կողոպուտի։ Բարբարոսների շարունակական արշավանքները տարեց տարի կրճատում են կայսերահպատակ տիրույթները․ վանդալները գրավում են Հյուսիսային Աֆրիկան, վեստգոթերը՝ Գալլիայի մեծ մասը, Պիրենեյան թերակղզու (Հռոմեական Հիսպանիա) հյուսիս-արևմտյան հատվածը նվաճվում է սվեվների կողմից, իսկ Բրիտանիան կտրվում է կենտրոնական իշխանությունից։ 451-452 թվականներին Իտալիան ենթարկվում է հոների խաքան Աթթիլայի զավթողական արշավանքներին։

  8. #143
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Ըստ տարածված կարծիքի՝ Հռոմի պապ Լևոն I-ի հետ հանդիպումից հետո, Աթթիլան զերծ է մնում Հռոմի նվաճումից։ Չնայած Հռոմի թշվառ վիճակին՝ Օրեստես զորավարը հրաժարվում է բավարարել բարբարոս «դաշնակիցների» պահանջները և ձեռնոց նետում վերջիններիս։ Վեստգոթերի առաջնորդ Օդոակրի գլխավորած բարբարոսների արդեն իսկ կանոնավոր բանակը մարտի է բռնկվում հռոմեական մնացյալ զորքերի դեմ, հաղթում նրանց և սպանում Օրեստեսին։ Զարգացնելով ռազմավարական հաջողությունները՝ բարբարոսական բանակը 476 թվականին ներխուժում է Ռավեննա և գահընկեց անում Արևմտյան Հռոմեական կայսրության վերջին գահակալ, դեռահասակ Հռոմուլոս Օգոստուլոսին։ Ըստ արդի պատմագիտության՝ այս իրադարձությամբ ավարտվում է դասական անտիկ պատմությունը և սկսվում է վաղ միջնադարը։ Որոշ ուսումնասիրողներ հենց 476 թվականն էլ համարում են Արևմտյան Հռոմեական կայսրության անկման տարեթիվը, մինչդեռ որոշներն էլ պնդում են, որ տիրակալությունը գոյատևել է մինչև 480 թվական և կործանվել միայն Դալմաթիայում իշխող Հուլիոս Նեպոտ կայսեր մահվանից հետո։

  9. #144
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Հին աշխարհ

    Հին աշխարհը, մարդկության պատմության նախապատմական դարաշրջանից մինչև միջնադարի առաջին շրջանի ժամանակահատվածն է։

    Հին աշխարհի երկրներից էին Եգիպտոսը` Աֆրիկայի հյուսիս-արևելքում` Նեղոս գետի հովտում, ասիական պետություններ Աքքադն ու Շումերը` Տիգրիս և Եփրատ գետերի միջև՝ Միջագետքում: Այնուհետև մեր թվարկությունից առաջ 2-րդ հազարամյակում հենց այստեղ առաջացան Բաբելոնն ու Ասորեստանը: Հնագույնների շարքին են դասվում նաև Հնդկաստանում (Ինդոս և Գանգես գետերի հովիտներում) և Չինաստանում (Հուանհե գետի ափերին) կազմավորված պետությունները: Մեր թվարկությունից առաջ 1-ին հազարամյակում Եվրոպայում ամենամեծը Աթենք ու Սպարտա հունական պետություններն էին: Իսկ մեր թվարկությունից առաջ 8-րդ դարում հիմնադրվեց Հռոմ քաղաքը, որը դարձավ Հռոմեական պետության մայրաքաղաքը: Տաք կլիման, հողին խոնավություն և բերրիություն պարգևող գետերը, անտառները, անասունների համար արոտավայր հանդիսացող խոտավետ տափաստաններն ու կանաչախիտ մարգագետինները և, վերջապես, մետաղների (պղնձի ու երկաթի) հանքաշերտերը հնարավորություն տվեցին, որ այդ պետությունների տարածքում բնակվող մարդիկ նախնադարյան կենսաձևից զարգացման ավելի բարձր աստիճանի անցնեն ավելի վաղ, քան որևէ այլ վայրում: Նրանք առաջինը սովորեցին աշխատանքի գործիքներ ու զենք պատրաստել մետաղներից: Այստեղ հասարակությունը վաղ բաժանվեց դասակարգերի՝ ստրուկների, աղքատների ու հարուստների, ուստի և ձևավորվեցին պետություններ՝ իրենց օրենքներով, դատարաններով, բանակով, որոնք ամրապնդում էին ստրկատերերի իշխանությունը:
    Վերջին խմբագրող՝ Arjo: 09.01.2021, 09:38:

  10. #145
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Հին աշխարհի երկրներ և ազգեր

    Արևելք
    Աքքադ
    Ասորեստան
    Ատրպատական
    Մեծ Բրիտանիա
    Բաբելոն
    Մեծ Հայաստան
    Հին Եգիպտոս
    Հին Հռոմ
    Իբերիա
    Կովկասյան Ալբանիա
    Կարթագեն
    Լիդիա
    Պաղեստին
    Փյունիկիա
    Խորեզմ
    Վանի թագավորություն
    Իրան
    Մարաստան
    Ասիա
    Հին Հնդկաստան
    Հին Չինաստան
    Ամերիկա
    Ինկեր
    Ացտեկներ
    Մայաների քաղաքակրթություն
    Հին ազգեր
    Արաբներ
    Պարթևներ
    Հայեր
    Հույներ
    Հրեացիներ
    Կովկասյան ալբանացիներ
    Ասորիներ

  11. #146
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Մեծ Հայքի թագավորություն

    Մեծ Հայքի թագավորություն, հայտնի է նաև որպես Հայոց թագավորություն կամ պարզապես Մեծ Հայք, հունահռոմեական աղբյուրներում՝ Արմենիա Մայոր (լատ.՝ Armenia Maior), հինաշխարհյան և վաղմիջնադարյան շրջանի պետություն Հայկական լեռնաշխարհում, որը գոյություն է ունեցել մ․թ․ա․ 331-ից մինչև մ․թ․ 428 թվականը։ Թագավորությունը հիմնադրել է Հայաստանի սատրապ Երվանդ Գ-ն, ով Ալեքսանդր Մակեդոնացու արևելյան արշավանքից հետո Մեծ Հայքը հռչակել է անկախ պետություն։ Երվանդունիներն իրենց աթոռանիստն են դարձնում Վանի թագավորության օրոք հիմնադրված Արգիշտիխինիլի քաղաքը, որը վերանվանվում է Արմավիր։ Երվանդունիների համահայկական թագավորությունն անկում է ապրում մ․թ․ա․ մոտ 200 թվականին՝ սելևկյան զորքերի կողմից Հայքի նվաճումից և Երվանդ Վերջինի գահազրկումից հետո։

  12. #147
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Մագնեսիայի ճակատամարտում սելևկյան բանակի ջախջախումից հետո մ․թ․ա․ 189 թվականին Արտաշես Ա-ն հռչակվում է հայոց արքա՝ վերականգնելով անկախ պետականությունը։ Վերջինս միավորում է Մեծ Հայքի գրեթե բոլոր նահանգները (բացառությամբ Ծոփքի), ստեղծում կայուն և մարտունակ բանակ, իր հաջորդներին թողնում տնտեսապես զարգացած պետություն։ Մեծ Հայքի թագավորությունը սակայն իր հզորության գագաթնակետին է հասնում Տիգրան Բ Մեծի օրոք (մ․թ․ա․ 95-մ․թ․ա․ 55)․ Տիգրանյան նվաճումների արդյունքում ստեղծվում է Հայկական աշխարհակալությունը, որը ձգվում էր Կովկասյանլեռներից մինչև Եգիպտոս, Կասպից ծովից մինչև Արևելյան Միջերկրական։ Տիգրանը պարթևներից խլում է «արքայից արքա» տիտղոսը՝ Մեծ Հայքը դարձնելով արևելքի հզորագույն քաղաքական ուժը։ Սակայն հետագա տարիներին շարունակվող հռոմեա-պարթևական հակամարտությունն էական վնաս է հասցնում Հայկական տիրակալությունը, որն էլ անկում է ապրում մ․թ․ 1 թվականին՝ Տիգրան Դ-ի մահվանից հետո։

  13. #148
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Արտաշեսյանների թագավորության անկումից հետո կես դարից ավելի Մեծ Հայքում հաջորդաբար իշխում են Հռոմի և Պարթևստանի դրածոները։ Արյունարբու պատերազմներից հետոշ՝ 66 թվականին, Ներոնը Հայքի արքա է ճանաչում Տրդատ Ա Արշակունուն՝ Վաղարշ Ա-ի եղբորը։ Արդյունքում՝ Մեծ Հայքում հաստատվում է Արշակունիների ժառանգական իշխանությունը։ Տրդատ Գ Մեծի կառավարման տարիներին՝ 301 թվականին, Մեծ Հայքն առաջինն աշխարհում քրիստոնեությունն ընդունում է որպես պետական կրոն։ Հաջորդ հարյուրամյակում, այս անգամ Վռամշապուհ արքայի կառավարման տարիներին, տեղի է ունենում հերթական դարակազմիկ իրադարձությունը և 405 թվականին Մեսրոպ Մաշտոցն իրագործում է հայոց գրերի գյուտը։ Մինչ այդ սակայն՝ 387 թվականին, Մեծ Հայքը բաժանվել էր Հռոմի և Սասանյան տերության ազդեցության գոտիների, մինչդեռ Արշակունիները չէին դադարում իշխել միացյալ հայոց հողերի վրա։ Արշակ Գ-ի մահից հետո հռոմեացիները վերացնում են արևմտահայկական թագավորությունը՝ այն միացնելով Փոքր Հայքի նահանգներին, իսկ պարսկական հատվածում Արշակունիները շարունակում են իշխել մինչև 428 թվականը։

  14. #149
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Ալեքսանդր Մակեդոնացու «արևելյան» արշավանքի հետևանքով Հայաստանը դուրս եկավ Աքեմենյան պետության կազմից։ Երկիրը բաժանվեց 2 անհավասար մասերի՝ Մեծ Հայք և Փոքր Հայք: Հետագայում Ծոփքը նույնպես առանձնացավ, ձևավորելով անկախ թագավորություն։ Նրան միացավ 4-րդ հայկական պետությունը՝ Կոմագենեն: Երվանդ Գ-ն դարձավ նորանկախ պետության առաջին թագավորը։

    Այսպիսով՝ Երվանդ արքան վերականգնում է մ.թ.ա. 6-րդ դարի վերջին Աքեմենյանների միջամտությամբ ընդհատված հայկական անկախ պետականությունը: Հայկական թագավորությունն ընդգրկել է հիմնականում նախկին սատրապության տարածքը։ Նրա սահմանները անդրեփրատյան Կոմմագենե երկրից ձգվել են մինչև Կուր գետը, Տիգրիս գետից՝ մինչև Պոնտոսի լեռները: Հաշվի առնելով Վանի աշխարհագրական անբարենպաստ դիրքը և սահմաններին մոտ գտնվելը, հայոց արքան մայրաքաղաքը տեղափոխում է հյուսիս՝ Արարատյան դաշտ։ Ուրարտական Արգիշտիխինիլի քաղաքի տեղում կառոուցվում է հայկական Արմավիրը: Այստեղ կառուցվում են պալատներ, հեթանոսական տաճարներ։

  15. #150
    Պատվավոր անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    13.11.2020
    Հասցե
    Անտառ
    Գրառումներ
    688
    Բլոգի գրառումներ
    2
    Mentioned
    2 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Երվանդի թագավորությունը եռանդուն մասնակցել է Առաջավոր Ասիայի քաղաքական կյանքին։ Նրա օգնությամբ Կապադովկիայի թագավոր է հռչակվել նախկին սատրապ Արիարաթեսը։ Ալեքսանդր Մակեդոնացու մահից հետո Առաջավոր Ասիայում ստեղծված իրավիճակում Երվանդը համակրել է այն խմբավորման առաջնորդներին, որոնք փորձել են պահպանել մակեդոնական տիրակալության ամբողջությունը և երաշխավորել Աքեմենյաններից անկախացած պետությունների ինքնուրույնությունը։

    Մ.թ.ա. 3-րդ դարի վերջին հիմնվում է Հայաստանի երրորդ մայրաքաղաքը՝ Երվանդաշատը: Այն կառուցվում է Ախուրյան և Արաքս գետերի միախառնման տեղում։ Այստեղ է տեղափոխվում հայկական արքունիքը, ինչպես նաև՝ Արմավիրի բնակչության մի մասը։ Կառուցվում են այլ քաղաքներ՝ Զարեհավանը, Զարիշատը, Սամոսատը, Արշամաշատը և այլն։

Էջ 10 33-ից ԱռաջինԱռաջին ... 6789101112131420 ... ՎերջինըՎերջինը

Թեմայի մասին

Այս թեման նայող անդամներ

Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)

Էջանիշներ

Էջանիշներ

Ձեր իրավունքները բաժնում

  • Դուք չեք կարող նոր թեմաներ ստեղծել
  • Դուք չեք կարող պատասխանել
  • Դուք չեք կարող կցորդներ տեղադրել
  • Դուք չեք կարող խմբագրել ձեր գրառումները
  •