Ու ՈՂՋ ԱՇԽԱՐՀՆ Է ՄԵԶՆՈՎ ՀԻԱՑԱԾ
Ու ողջ աշխարհն է մեզնով հիացած
Խոսում ու խոսում,
Մատնացույց անում հինավուրց ազգին,
Ով տառապանքով ու փոշով զուգված,
Դարերի քողով,
Սարերի դողով
Ակամա ստուգված,
Զորեղ ու զուլալ Արաքսի նման
Հոսում է, հոսում,
Գնում միշտ առաջ
Ժամանակի մեջ,
Բախտին ընդառաջ՝
Կռվելով անվերջ:
Ու ողջ աշխարհն է մեզնով հիացած,
Մեծ Կոմիտասի տաղերով լցված,
Սևակի դաշույն-տողերով ցնծած,
Մեր կանանց խունջիկ խաղերով տարված,
Գինու, կոնյակի գավերով գերված
Մի ողջ աշխարհ է մեզնով հիացած:
Մեր խալիների նախշերից գժված,
Դուդուկի ձայնից քնից արթնացած,
Ա՜խ, ղափամայից բերաններն բացած,
Լեռներից բխող ջրից կշտացած
Մի մե՜ծ աշխարհ է մեզնով հիացած:
Ու մաշտոցածին այբից ապշահար,
Մեր Սասնա Դավթի ուժից շանթահար,
Պաղ Վարդևորի տոնից ցրտահար,
Մի ողջ երկրագունդ մեզնով է տկար:
Այո’, սա միշտ կար:
Եղե’լ է ու կա’,
Մեր մշակույթը, վաստակը վկա:
Գնալով առաջ
Ժամանակի մեջ,
Բախտին ընդառաջ
Կռվել ենք անվերջ,
Ու պահել մերը,
Փայփայել մերը,
Վայրագ հոռոմից,
Այրող պարսիկից,
Նամազը ստիպող
Փնթի արաբից,
Պահել ենք անբիծ,
Երգն ու գիրը մեր,
Պարն ու քարը մեր,
Դեմքն ու ծիրը մեր,
Պահել անվեհեր:
Եղե’լ է այսպես, ու կա է’լ այսպես՝
Աշխարհի աչքում, Օտարի՜ աչքում:
Թեև հենց ինքն է, ինքն էլ է գերվել,
Մենք էլ ենք սիրում օտարին գերել,
Մեր ունեցածը երևան բերել,
Վատը մեզ պահել, լավը՝ նվիրել,
Հյուրընկալ լինել, հյուրասեր լինել,
Եղած-չեղածով հոգիներ տիրել:
Եղե’լ է սա, կա’, բայց սա կա դրսում,
Որ չի վրիպել աշխարհի աչքից,
Իսկ հարցրե՞լ ենք երբևէ մեզնից,
Ի՞նչ է մնացել, ի՞նչ կա դեռ ներսում:
Ներսո՞ւմ...
Տորնադո՞ ասեմ, թայֆո՞ւն, ցունամի՞,
Մի ուրիշ երկրի մի ուրիշ քամի,
Օտար կլիմա էր խփել ու անցել,
Հայկյան զեփյուռից քիչ բան մնացել:
Կոմիտասի նուրբ տաղերի տեղակ
Հայը լսում է ամեն աղաղակ,
Թուրքի, ազերու մուղամ է քաշում,
Ու կլկլոցով կոկորդը մաշում:
Սևակի դաշույն-տողերն մոռացած,
Սերունդներ էլ կան, հեչ չկարդացած,
Մեսրոպատառից կարծես վախեցած,
Օտար տառով է մյուսի հետ բանում,
Ռուս կնոջ ճղած փեշերից բռնած,
Գինու տեղ օղուց կորսված, արբած,
Ինքնությունն է իր նա դանդա՜ղ սպանում:
Ղափամայի տեղ ուտում է սուշի,
Սասունցի Դավթին ոչ էլ կհիշի,
Դուդուկի ձայնն էլ ոչինչ չի հուշի,
Հարսանիքին էլ «հաբիբի»-ի տակ գոչում է՝ տաշի՜...
Ու ողջ աշխարհն է մեզնով հիացած,
Քանզի տալիս ենք ամեն ունեցած,
Ամենալավը ի ցույց ենք դնում,
Օտարի գոռոզ աչքերը հանում,
Իսկ ինքներս մեզ, ավա՜ղ, կործանում...
Բայց պետք չէ’ տխրել,
Կգա նո’ր սերունդ, կսկսի երգել,
Ու հպարտանալ յուր երգ ու տաղով,
Նոր պատմությունը կսկսի գրել՝
Մեսրոպատառո’վ:
Խալին իր նորից կկախի պատին,
Տարազը կընտրի թուրքական լաթին,
Ու կվերհիշի’ նա Սասնա Դավթին:
Կգնա առաջ
Ժամանակի մեջ,
Բախտին ընդառաջ՝
Կկռվի անվերջ,
Ընդդեմ բոլորի, ու դեմ ամենի
Պահպանելով իր ոգին ամեհի,
Եվ Պատմությունը մեր անմահացած,
Ու Մշակույթը մեր հավերժացած,
Որ ողջ աշխարհն էլ իրարով անցած
Մնա մեզանով ընդմիշտ հիացած:
Մեջբերել
Հայկօ-ի խոսքերից
Էջանիշներ