Մարությանի երևանյան քաղաքապետումը

[Morg]

Մարությանը նախկին քաղաքապետերի համեմատ բարի հրեշտակ ա անշուշտ, ու իրա կատարած աշխատանքն էլ մի տարվա ընթացքում քիչ չի: Ընտրվելուց առաջ ավելի կտրուկ և լուրջ ռեֆորմների սպասելիքներ կար, բայց ամեն դեպքում պետք ա հաշտվել էն մտքի հետ, որ մեր պատկերացրած քաղաքի տեսլականին մոտենալու համար դեռ շատ ժամանակ կպահանջվի: Հուսով եմ մեր ուզած քաղաքի տեսլականին մոտենալու ժամանակը շատ հեռու չէ: active citizen հարթակում մարդիկ շատ-շատ լավ առաջարկներ են անում: Վստահ եմ, իրականություն կդառնա որոշ մասը: Սատարում եմ քաղաքապետին:

[Varzor]

Տեսանյութի տեղադրումն ինձանից, մեկնաբանությունները` ձեզանից

[Chuk]

Տեսանյութի տեղադրումն ինձանից, մեկնաբանությունները` ձեզանից

Մեկնաբանություն. պետք ա Վեոլա ջուրն էլ սանիտեքի նման դուրս մղել ու գործը վերցնել պետության ձեռքը, լուծել խնդիրները:

[Varzor]

Մեկնաբանություն. պետք ա Վեոլա ջուրն էլ սանիտեքի նման դուրս մղել ու գործը վերցնել պետության ձեռքը, լուծել խնդիրները:

Ես էլ եմ կարծում, որ ջրամատակարարման և ջրահեռացման ստրատեգիական ոլորտը գոնե ժամանակավորապես պետականասնելը ճիշտ կլինի, քանի որ երկար տարիներ բարձիթողի վիճակում է:

[Chuk]

Ես էլ եմ կարծում, որ ջրամատակարարման և ջրահեռացման ստրատեգիական ոլորտը գոնե ժամանակավորապես պետականասնելը ճիշտ կլինի, քանի որ երկար տարիներ բարձիթողի վիճակում է:

Ես ազատական լինելով հանդերձ էս հարցում ավելի կոշտ ու արմատական եմ. ժամանակավոր չէ: Պետք է ուղղակի վերցնել պետության ձեռքը:
Ու մենակ էս ոլորտը չէ:
Էլի ոլորտներ կան, որոնք ազատականացնելու համար դեռ շուտ է: Իսկ ոչ Հայաստանյան լինելն՝ անթույլատրելի:

[Տրիբուն]

Ես ազատական լինելով հանդերձ էս հարցում ավելի կոշտ ու արմատական եմ. ժամանակավոր չէ: Պետք է ուղղակի վերցնել պետության ձեռքը:
Ու մենակ էս ոլորտը չէ:
Էլի ոլորտներ կան, որոնք ազատականացնելու համար դեռ շուտ է: Իսկ ոչ Հայաստանյան լինելն՝ անթույլատրելի:

Ապեր, որ մի երաշխքի չկա, որ պետությունն ավելի լավ կառավարիչ ա լինելու քան Վեոլիան։ Ստեղ խնդիրն էն չի, թե ով ա կառավարում ոլորտը, այլն էն ա, թե Վեոլիայի հետ պայմանագրի մեջ ինչ են մտցրել, ու պայմանագրի կատարման վերահսկողությունը ոնց ա իրականացվում։ Նույն խնդրն էլ կար Սանիթեքի հետ։ Նենց պայմանագր էին կնքել ու նենց էի աջից ձախից մտել մեջը, որ ով էլ լիներ պիտի պռավալ տար։ Նենց որ, Վեոլիայից կառավարումը վերցնելն ու պետական հիմնարկ սարքելը հարցի լուծում չի։

Ինչ վերաբերվում ա վերջին ջրհեղեղին, ինձ թվում էտ հարցը մինչև Արգիշտիի երկրորդ գալուստը չի լուծվելու։ Ինձ սրա մասին մեր քաղաքաշինության ոլորտի մասնագետներից մեկն ա մի երկու տարի առաջ բացատրել։ Դու վերջին անգամ Գետառը ե՞րբ ես տեսել։ Երևի մի 15 տարի առաջ։ Գետառը Երևանի հեղեղատարն ա եղել։ 2007-10 թվերին Գետառը կոխել են են բետոնից տրուբի մեջ որ վրեն փողոց ու շենքեր են սարքել։ Որ հիմա շատ էլ ուզենան Երևանի կենտրոնում դրենաժները թազա փորեն ու ջրահեռացման համակարգը բարելավեն, վայթեմ չկարան։ Պտի մինչև Արգիշիի վախտերը քաղաքեը հետ քանդեն։

[Վիշապ]

Ապեր, որ մի երաշխքի չկա, որ պետությունն ավելի լավ կառավարիչ ա լինելու քան Վեոլիան։ Ստեղ խնդիրն էն չի, թե ով ա կառավարում ոլորտը, այլն էն ա, թե Վեոլիայի հետ պայմանագրի մեջ ինչ են մտցրել, ու պայմանագրի կատարման վերահսկողությունը ոնց ա իրականացվում։ Նույն խնդրն էլ կար Սանիթեքի հետ։ Նենց պայմանագր էին կնքել ու նենց էի աջից ձախից մտել մեջը, որ ով էլ լիներ պիտի պռավալ տար։ Նենց որ, Վեոլիայից կառավարումը վերցնելն ու պետական հիմնարկ սարքելը հարցի լուծում չի։

Ինչ վերաբերվում ա վերջին ջրհեղեղին, ինձ թվում էտ հարցը մինչև Արգիշտիի երկրորդ գալուստը չի լուծվելու։ Ինձ սրա մասին մեր քաղաքաշինության ոլորտի մասնագետներից մեկն ա մի երկու տարի առաջ բացատրել։ Դու վերջին անգամ Գետառը ե՞րբ ես տեսել։ Երևի մի 15 տարի առաջ։ Գետառը Երևանի հեղեղատարն ա եղել։ 2007-10 թվերին Գետառը կոխել են են բետոնից տրուբի մեջ որ վրեն փողոց ու շենքեր են սարքել։ Որ հիմա շատ էլ ուզենան Երևանի կենտրոնում դրենաժները թազա փորեն ու ջրահեռացման համակարգը բարելավեն, վայթեմ չկարան։ Պտի մինչև Արգիշիի վախտերը քաղաքեը հետ քանդեն։

Ես էլ ուզում էի ասել, որ մոտավորապես նույն տիպի ու վերաբերմունքով մարդիկ են լինելու, ի՞նչ տարբերություն ։Ճ Շատ դեպքերում վերահսկողությունն էլ կարող ա չօգնի, որովհետև վերահսկողներն էլ են նույն տիպի մարդիկ լինելու ։Ճ Ես էի առաջ հակված մտածելու, թե՝ համակարգ, օրենք բան, բայց ինձ թվում ա սխալվում էի, մարդկանց բնույթից, խելացիության աստիճանից, վերաբերմունքից ու մոտիվացիաներից ահագին բան ա կախված, այսինքն որակյալ գործի հիմքում ավելի շատ պիտի խելքն ու մոտիվացիան լինի, քան թե վերահսկողությունը։ Իսկ դա հայերիս մոտ կլինի այն ժամանակ, երբ ցորենը դառնա քանց ընկույզ մի և գարին՝ քանց մասուր մի։

[Varzor]

Ես ազատական լինելով հանդերձ էս հարցում ավելի կոշտ ու արմատական եմ. ժամանակավոր չէ: Պետք է ուղղակի վերցնել պետության ձեռքը:
Ու մենակ էս ոլորտը չէ:
Էլի ոլորտներ կան, որոնք ազատականացնելու համար դեռ շուտ է: Իսկ ոչ Հայաստանյան լինելն՝ անթույլատրելի:

Ապրես, էս տեմպերով որ շարունակես լրիվ մերոնքական ես դառնալու

Եղբայր, Տրիբունը ճիշտ նկատեց` վերահսկողություն է պետք, որը հիմա մեղմ ասած կաղում է:
Համամիտ եմ, որ Սանիթեքի օրինակը ցույց տվեց, որ պետություն ավելի արդյունավետ գտնվեց, քան մասնավորը` հաջող փորձ ունենք: Բայց ջրի պարագայում շատ ավելի բարդ է լինելու: Ի դեպ, բարդ, դեռ չի նշանակում անլուծելի

Ես կողմ եմ, որ կենսական և ստրատեգիական ոլորտները (ջուր, գազ, հոսանք, տրանսպորտ և այնլ) պետականացվեն, կարգավորվեն, հետո դրանից հետո հանձնվեն հավատարմագրված և/կամ բաժնեմասային կառավարման: Առավել քան վստահ ասում եմ, որ անհրաժեշտ որակյալ և նամուսով մասնագետներ մեր երկրում դեռ կան:
Բայց մինչև դրան հասնելը դեռ շատ գործ կա անելու` նորմալ դատաիրավական և օրինապահ համակարգեր: Մինչև էդ չունենանք` չենք հաջողի:

[Chuk]

Ապեր, որ մի երաշխքի չկա, որ պետությունն ավելի լավ կառավարիչ ա լինելու քան Վեոլիան։ Ստեղ խնդիրն էն չի, թե ով ա կառավարում ոլորտը, այլն էն ա, թե Վեոլիայի հետ պայմանագրի մեջ ինչ են մտցրել, ու պայմանագրի կատարման վերահսկողությունը ոնց ա իրականացվում։ Նույն խնդրն էլ կար Սանիթեքի հետ։ Նենց պայմանագր էին կնքել ու նենց էի աջից ձախից մտել մեջը, որ ով էլ լիներ պիտի պռավալ տար։ Նենց որ, Վեոլիայից կառավարումը վերցնելն ու պետական հիմնարկ սարքելը հարցի լուծում չի։

Ինչ վերաբերվում ա վերջին ջրհեղեղին, ինձ թվում էտ հարցը մինչև Արգիշտիի երկրորդ գալուստը չի լուծվելու։ Ինձ սրա մասին մեր քաղաքաշինության ոլորտի մասնագետներից մեկն ա մի երկու տարի առաջ բացատրել։ Դու վերջին անգամ Գետառը ե՞րբ ես տեսել։ Երևի մի 15 տարի առաջ։ Գետառը Երևանի հեղեղատարն ա եղել։ 2007-10 թվերին Գետառը կոխել են են բետոնից տրուբի մեջ որ վրեն փողոց ու շենքեր են սարքել։ Որ հիմա շատ էլ ուզենան Երևանի կենտրոնում դրենաժները թազա փորեն ու ջրահեռացման համակարգը բարելավեն, վայթեմ չկարան։ Պտի մինչև Արգիշիի վախտերը քաղաքեը հետ քանդեն։

Տրիբուն ձյա, մենակ Գետառը չի: Լիքը ուրիշ խնդիրներ էլ են առաջացել:
Բայց էս խնդիրները գործում են, եթե խոսում ենք ջրահեռացման իդեալական վիճակի մասին: Իսկ էս կոնկրետ տեղանքներում վարարումները ու գետերի առաջացումները լուծելի խնդիրներ են:

Նայենք մի օրինակ: Պարզվում ա, որ անցյալ տարի աղմուկ հանած դեպքերի մեծ մասը վերացվել են, ջրահեռացման համակարգերը վերանորոգվել են, աղմուկ հանած թունելներում էս մի վարարման ընթացքում գետեր չեն առաջացել: Հիմա հետաքրքրքիր երկրորդ նյուանսը: Պարզվում ա, որ քաղաքապետարանը դրա հետ բացարձակ գործ չունի: Ինքը պայմանագրի կողմ չի: Բայց էդ տեղանքների վերանորոգումը կազմակերպվել ա իրանց շնորհիվ, որտև իրանք հա բզել են Ջրային կոմիտեին, սրանք էլ Վեոլային: Կարային չանեին, որտև իրանց գորածառույթներից չի: Բայց փաստորեն սրտացավ մարմին են, արել են:

Ասում ես, որ պայմանագրերը նորմալ լինեին, կաշխատեին: Կարող ա: Պայմանագրերը նորմալ լինեին, կոռուպցիոն ձևերով դրա տերը դառած չլինեին ու ուրիշ գործոններ:

Էս առումով ես ավելի շուտ աղբահավաքման գործը կտամ ուրիշ հիմնարկների՝ նորմալ պայմանագիր կնքելով, քան ջրամատակարարումը, էլեկտրաէներգիան ու գազը: Էս երեքը շատ կարևոր եմ համարում ու համարում եմ, որ մեր կողմից շատ մեծ շքեղության ա ժամանակի էս պահին պետության ձեռից բաց թողնելը:

Ի դեպ, ես կառանձնացնեի ջրահեռացումը ու ջրամատակարարումը, դրանք կպատվիրակեի տարբեր հիմնարկների: Կարող ա էս ասածս անգրագիտություն ա, շատ չեմ ուսումնասիրել, բայց կարծես թե կարելի ա իրարից առանձնացնել: Ու առանձնացնելուց հետո օքեյ կլինեի ջրահեռացումը ինչ-որ կազմակերպության պատվիրակելուն:

Իսկ եթե պետության վրա չենք դնում, ապա մենաշնորհին եմ դեմ: Էլի կարող ա անգրագետ թվա ասածս, բայց գազամատակարարումը, էլեկտամատակարարումը ու ջրամատակարարումը համարում եմ, որ կա՛մ պետք ա պետությունն անի, կամ պետք ա տարբեր կազմակերպություններ անեն, մրցակցություն լինի: Կարող ա թվա, որ դա անհնար ա, բայց պարզվում ա, որ չէ:

Բայց սրանք շատ երկար ու խորը թեմաներ են, որոնցում ես ինձ, մեղմ ասած, գիտակ չեմ համարում: Գրելուս պատճառն էլ Մարությանի ու քաղաքապետարանի թեմայում հարցի բարձրացումն էր, երբ որ իրանք չեն էս հարցի հասցեատերը:

[Varzor]

Chuk ջան,
Ջրամատակարարումն ու ջրահեռացումը ՀՀ-ում շատ բարդ է տարանջատել` ասում եմ որպես երևի մի փոքր ավելի տեղյակ մարդ: Համակարգն այնպես է կառուցված, որ որոշ առումներով պատասխանատվության բաժանում կատարելը չի ստացվում, մանավանդ գույքային մասով: Համ էլ չմոռանանք, որ Երևան քաղքը մի հատ շատ մեծ պրոբլեմ ունի` աէրացիոն կայան որպես այդպիսին էլ չունի: Այ կարելի է դրանից սկսել, բայց էդքան էլ էժան հաճույք չի, սակայն կենսական անհրաժեշտություն է` Հրազդան գետի ջուրը լրիվ հարամվել է:

Գազամատակարարումը և էլեկտրամատակարարումը միանշանակ ավելի հետշտ է հնարավոր տարանջատել, բայց դրա նամար նախ պիտի ներկայիս սեփականատիրոջ ձեռքից "խլեն", որը որ չեն կարող անել` մեր կառավարության հագով չի հաստատ ռուսների ձեռից բան խլելը: Այ հակառակը` խնդրեմ, մեզանից լավ էլ խլել են ու դեռ շարունակում են:

Ի դեպ, ջրամատակակարումը ժամանակին տարբեր քաղաքներում/մարզերում տարբեր ընկերություններ էին, որոնք իբր թե պիտի շուկայի նհամար մրցակցեին` թոզ փչոցի: կամաց-կամաց մնացին երկուսը,հետո էլ դրանց միավորեցին, էդ միավորվածն էլ մի տառ փոխելով լուծարեցին ու սաղ տակովն արին:

Ու վայթե էս էնքան հոտած ու թունավոր աղբահորա, որ ոչ մեկ դեռ քիթը չի ուզում խոթել, մինչև մի լավ պաշտպանություն չունենա:

[Վիշապ]

...
Ի դեպ, ես կառանձնացնեի ջրահեռացումը ու ջրամատակարարումը, դրանք կպատվիրակեի տարբեր հիմնարկների: Կարող ա էս ասածս անգրագիտություն ա, շատ չեմ ուսումնասիրել, բայց կարծես թե կարելի ա իրարից առանձնացնել: Ու առանձնացնելուց հետո օքեյ կլինեի ջրահեռացումը ինչ-որ կազմակերպության պատվիրակելուն:

Նահանգների մեր քուչում ջրամատակակարումը, կոյուղաջրերի հեռացումը ու մեկ էլ փոթորկային ջրերի հեռացումը (stormwater program ա կոչվում) երեք տարբեր հիմնարկներ են։ Մասնավոր։ Ու թաղից թաղ հիմնարկները կարող են փոխվել, սաղ նահանգը մի հիմնարկ չի սպասարկում, լիքը բազմազան ու խառը ինֆրաստրուկտուրա ա իրար հետ մրցակցելով, ամեն տարի տված հաշվետվությունով, արածներով, չարածներով, պարտավորություններով, իրավաբաններով, փորձագետներով բանով․․․ Նույնն էլ ասենք գազն ու էլեկտրոէներգիան է, բաշխիչ ցանցերը դիվերսիֆիկացված են, անցած տարի մեր մատակարարը սնանկացավ (դատի էին տվել), ուրիշը հայտվեց․․․
Բայց դե հաշվի պիտի առնենք, որ հարուստ նահանգ է, էս հիմնարկներին ժողովուրդը փող է տալիս, ասենք կոյուղուն ես տարեկան $420 եմ տալիս, փոթորկաջրերին՝ $52: Հայաստանում մարդկանցից իրենց ծախսած էլեկտրաէներգիայի գումարն ա զոռ հավաքելը։ Իսկ որ պետությանը թողնես, կդառնա սովետ, փողերը կկորեն, ոչ մի գործ որակով չի արվի, պետությունն էլ ինքն իրեն հազիվ թե դատի տա, հաշվի առնելով նաև ցածր աշխատավարձերն ու իրավական դաշտի ողորմելիությունը։ Ու հաշվի առնելով ԱԺ-ի էս մակարդակը, դեռ երկա՜ր ա Հայաստանը բուքսավատ անելու․․․