Ամուլսար

[Varzor]

Հղում Թարգմանության

Սկզբնաղբյուր

Դե չէ, ո՞նց կլինի։ ՈՀ մենք Եթովպիա չե՞նք։ Բա ամոթ չի՞, որ ժողովրդի բողոքի ձայնը բանի տեղ դնենք։

[Varzor]

Նույն Փաշինյանը մի տարի առաջ ասում էր՝ «Հայաստանն այսօր հանքարդյունաբերող, ընդերքը քանդող և արտահանող, ինչպես նաև խաղադրույքներ կատարող երկիր է, ինչն «անընդունելի է»։»: Մի տարի հետո արդեն փաստորեն մասսամբ ընդունելի է:

Դե ոնց որ Փաշինյանը լրիվ Չերչիլյան տարբերակով քաղաքական գործիչա՝ սկզբից մի բան ասումա, մի տար հետո էլ կարա ասի, թե ինչի տենց չի

[Տրիբուն]

Չուկ ջան, գլխանց ասեմ, էս պահի դրությամբ, եթե վաղը ընտրություններ լինեն, ես ՔՊ եմ քվեարկելու։ Եթե դաժե Ամուլսարի հարցով ինձ չբավարարող որոշում լինի, ու դրանից հետո ընտրություններ լինեն, ես էլի ՔՊ եմ քվեարկելու։ Ասածս ինչ ա․ ես վստահում եմ էս կառավարությանն ու էս քաղաքական թիմին՝ իրա բոլոր թերություններով, ու չեմ տեսնում մեկին, որը իմ վստահությանը դաժե մի միլիմետրով ավելի ա արժանի քան ՔՊ-ն ա ու կոնկրետ Նիկոլն ա։ Ու ես կարծում եմ, որ Ամուլսարը չշահագործելու որոշումը շատ ավելի կմեծացնի ՔՊ-ի ու Նիկոլի վարկանիշը:

Էս քաղաքական դիրքորոշման պահով, որ հանկարծ չհամադրվենք որոշ տկարամիտների «արա էս ի՜նչ եք անում, քանդում եք երկիրը, կործանում եք սաղիս, այ համակարգային գոմիկներ» բառաչի հետ։

Վտանգների գնահատման չափանիշներ կան, բերած օգուտի ու վնասի համեմատություններ կան:
Հայաստանում աշխատող ցանկացած գործարան ու քշվող ցանկացած ավտո էլ ա վտանգավոր շրջակա միջավայրի համար:

Բայց, Ամուլսարի պահով, իմ կարծիքը սկզբունքային ա, կոնկրետ վերաբերվում ա էս հանքին ու որոշակիորեն հանքարդյունաբերությանն ընդհանրապես, ու ոչ մի տեսակի օգուտ-վնաս համեմատությունը ինձ հակառակում չի համոզի։ Որ մի միջին կարգի համալսարանի երրորդ կուրսի ուսանողին հանձնարարություն տաս, ասես պիտի օգուտ-վնաս վերլուծություն անես ու իտոգում ստանաս լավ օգուտ, փայլուն ու շատ համոզիչ էտ հանձնարարությունը կանի: Ասես, պիտի նենց անես, որ իտոգում ստանաս լավ վնաս, էլի փայլուն կանի էտ հանձնարարությունը: Ասածս ինչ ա, էտ հանքի մասով արած օգուտ-վնաս վերլուծությունը նույնքան վստահելի ա, ինչքան ցանկացած լավ ուսանողի լավ արած կուրսային աշխատանքը:
Մեր էկոնոմիկայի նախարարը երեկ ասում ա, որ ըստ Լիդիանի վերլուծությունների, էսքան հանքաքար ենք ստանալու, էսքան արտադրանք, էսքան արտահանում, ու եթե ոսկու գները մնան էսօրվա մակարդակին, սաղ լավ ա լինելու։ Մի կողմ դնենք, թե էտ մեծ թվեր են, թե փոքր թվեր են, թիվ են էլի ․․․ բայց բլին, ըստ Լիդիանի վերլուծությունների ու եթե ոսկու գները մնան էսօրվանը։ Այսին, մա՞րդ կար, որ մտածում էր, որ Լիդիանը կարող ա վերլուծություն արած լինի, ու պարզած լինի, որ վնասով ա հանքը աշխատելու, երկրի բնության հերն էլ անիծվելու ա, իսկ տարեկան բյուջեի մոտքերն էլ դե կերևա էլի, կլինի կտանք, չի լինի՝ չենք տա։ Ու մենք բլին հղում ենք տալիս Լիդիանին, որ մենք մեզ ապացուցենք որ շահագործումից օգուտներն ավելի շատ են քան վնասները։ Էս լու՞րջ ա, ընկեր։

Գումարած, որ էն Էլարդ-մելարդների արած վերլուծությունների նկատմամբ վստահությունս զրոյից էլ ցածր ա, ու ես պատճառներ ունեմ դրա համար։

Ասածս ինչ ա, ավելորդ քաղաքական ենթատեքստեր մի փնտրի էս հարցում, ապեր։ Իտոգում, մենք դեռ Շվեդիա լինելուց էնքա՜ն հեռու ենք, որ մի հատ հանքի շահագործել-չշահագործելը մեզ Շվեդիային որ շատ մոտեցնելու ա, ոչ էլ Շվեդիայից խիստ հեռացնելու ա։

[Վիշապ]

Նախարարի խոսքից՝

Կառավարության կողմից այս բոլոր ամիսների ընթացքում սկզբունքային կետ է նշվել, որ չպետք է ծրագիրն իր գործունեության ընթացքում ունենա այնպիսի բնապահպանական բացասական ազդեցություն, որը հասարակության տեսանկյունից անընդունելի սահմաններում է: Քննարկման եզրակացությունը հուշում է, որ այդպիսի ազդեցություն չկա:

Այսինքն եթե հասարակությունը օքեյ ա ասենք քաքոտ գետերի հետ, ապա ամեն ինչ լավ է, նորմաներ, կարգ, օրենք սաղ հավայի բաներ են: Երկիրը ոնց անոռուգլուխ կար, տենց էլ մնացել ա:

[Գաղթական]

Կենացները քաղցրանում են.

Ամուլսարի գործով քննիչն ու Բնապահպանության նախկին նախարարը ազգականներ են


Ամուլսարի քրեական գործով քննչական խմբի ղեկավար Յուրա Իվանյանն ու Բնապահպանության նախկին նախարար Արամայիս Գրիգորյանն ազգականներ են:
Հենց Գրիգորյանն է 2016-ին հաստատել հանքի շահագործման փորձաքննական եզրակացությունը:

Այս տեղեկություններն այսօր ներկայացրել է Infocom.am-ը: Ըստ այդմ՝ նրանք երկուսն էլ ծնունդով Արարատի մարզի Ավշար գյուղից են, հորեղբոր որդիներ են, երկուսն էլ Իվան Գրիգորյանի թոռներն են։

Քննչական խմբի ղեկավար Յուրա Իվանյանի քույրը աշխատում է Շրջակա միջավայրի նախարարությունում որպես կենսաբազմազանության և կենսաանվտանգության քաղաքականության բաժնի պետ:

Նախկին նախարար Արամայիս Գրիգորյանը չհերքեց և հավելեց, որ ինքը հաստատել է փորձաքննության լրացումները, իսկ բուն ՇՄԱԳ-ը 2014-ին է հաստատվել․ - «Այո, ազգականներն ենք, ի՞նչ է եղել: Հեռու ազգականներն ենք: Փորձաքննությունը հաստատվել է դեռևս 14 թվականին: 16 թվականին, նոր հանգամանքներից ելնելով, որոշակի առանձնահատկություններից ելնելով, ևս մեկ ՇՄԱԳ են անցկացրել»:

Ամուլսարի գործի քննության օբյեկտիվության վրա արդյո՞ք ազգակցական կապը ազդեցություն չի ունեցել, հատկապես որ գործը հարուցվել է հանքավայրի շահագործման հետ կապված՝ շրջակա միջավայրի աղտոտման մասին տեղեկությունները պաշտոնատար անձանց կողմից դիտավորությամբ թաքցնելու դեպքի առթիվ։

Քննչական խմբի ղեկավարը պետք է քններ նաև ազգականի գործողությունները: Քննչական կոմիտեի լրատվական ծառայության ղեկավար Նաիրա Հարությունյանը նախ հաստատեց, որ նրանք ազգականներ են, բայց, ըստ կոմիտեի, գործի քննության օբյեկտիվությունը կասկածի տակ պետք չէ դնել․ - «Քրեական գործի ելքը որոշվելու է փորձագետի տված եզրակացության հիման վրա: Այստեղ շահերի բախում չի կարող լինել, որովհետև «Էլարդ»-ի փորձագետները ըստ էության որևէ ազգակցական կապ չունեն Արամայիս Գրիգորյանի հետ»:

Կոմիտեից շեշտում են, որ ձեռնարկել են անհրաժեշտ բոլոր գործողությունները՝ գործի օբյեկտիվ, լրիվ և բազմակողմանի քննությունն ապահովելու համար:

Այս շաբաթ հենց Յուրա Իվանյանն էր ասուլիս հրավիրել ու հայտարարել, թե հանքի շահագործման ռիկերը կառավարելի են:

«Ազատության» դիտարկմանը, թե «Էլարդ»-ի զեկույցում բազմաթիվ թերություններ են նշված հանքի շահագործման շրջակա միջավայրի ազդեցության գնահատումների վերաբերյալ, որը Բնապահպանության նախարարության դրական եզրակացություն էր ստացել, և հարցին, թե արդյոք քննել են պաշտոնատար անձանց մասնակցության հարցը, Իվանյանն արձագանքել էր․ - «Եզրակացությունների տրամադրման գործում որևէ օրենքի խախտում կամ որևէ իրավական նորմի խախտում չի արձանագրվել»:

Էկոլոգիակաան իրավունքի մասնագետ Նազելի Վարդանյանը ի սկզբանե էր կասկածի տակ դրել քննության անաչառությունը: Այսօր, երբ պարզ դարձավ, որ քննիչն ու նախկին նախարարը հարազատներ են, տարակուսած է․ - «Իհարկե կա շահերի բախում, որովհետև Քրեական դատավարության օրենսգրքի 17-րդ հոդվածի համաձայն, քննիչը չի կարող ներգրավված լինել քննչական վարույթին, եթե ուղղակի կամ անուղղակի շահագրգռվածություն ունի»:

Վարդանյանը վստահ է, որ օբյեկտիվ քննության մասին խոսք չի կարող լինել․ ինչպե՞ս պետք է Յուրա Իվանյանը քններ շրջակա միջավայրի աղտոտման մասին տեղեկությունները պաշտոնյայի կողմից դիտավորությամբ թաքցնելու գործը, եթե այդ պաշտոնյան հորեղբոր որդին է․ - «Ինքը պարտավոր էր ինքնաբացարկ հայտնել և իրավունք չուներ այդ գործը քննելու»:

Հղում

Infocom-ի լրագրողական հետաքննությունը

[Lion]

Բայց, Ամուլսարի պահով, իմ կարծիքը սկզբունքային ա, կոնկրետ վերաբերվում ա էս հանքին ու որոշակիորեն հանքարդյունաբերությանն ընդհանրապես, ու ոչ մի տեսակի օգուտ-վնաս համեմատությունը ինձ հակառակում չի համոզի։ Որ մի միջին կարգի համալսարանի երրորդ կուրսի ուսանողին հանձնարարություն տաս, ասես պիտի օգուտ-վնաս վերլուծություն անես ու իտոգում ստանաս լավ օգուտ, փայլուն ու շատ համոզիչ էտ հանձնարարությունը կանի: Ասես, պիտի նենց անես, որ իտոգում ստանաս լավ վնաս, էլի փայլուն կանի էտ հանձնարարությունը: Ասածս ինչ ա, էտ հանքի մասով արած օգուտ-վնաս վերլուծությունը նույնքան վստահելի ա, ինչքան ցանկացած լավ ուսանողի լավ արած կուրսային աշխատանքը:
Մեր էկոնոմիկայի նախարարը երեկ ասում ա, որ ըստ Լիդիանի վերլուծությունների, էսքան հանքաքար ենք ստանալու, էսքան արտադրանք, էսքան արտահանում, ու եթե ոսկու գները մնան էսօրվա մակարդակին, սաղ լավ ա լինելու։ Մի կողմ դնենք, թե էտ մեծ թվեր են, թե փոքր թվեր են, թիվ են էլի ․․․ բայց բլին, ըստ Լիդիանի վերլուծությունների ու եթե ոսկու գները մնան էսօրվանը։ Այսին, մա՞րդ կար, որ մտածում էր, որ Լիդիանը կարող ա վերլուծություն արած լինի, ու պարզած լինի, որ վնասով ա հանքը աշխատելու, երկրի բնության հերն էլ անիծվելու ա, իսկ տարեկան բյուջեի մոտքերն էլ դե կերևա էլի, կլինի կտանք, չի լինի՝ չենք տա։ Ու մենք բլին հղում ենք տալիս Լիդիանին, որ մենք մեզ ապացուցենք որ շահագործումից օգուտներն ավելի շատ են քան վնասները։ Էս լու՞րջ ա, ընկեր։

Գումարած, որ էն Էլարդ-մելարդների արած վերլուծությունների նկատմամբ վստահությունս զրոյից էլ ցածր ա, ու ես պատճառներ ունեմ դրա համար։

Ասածս ինչ ա, ավելորդ քաղաքական ենթատեքստեր մի փնտրի էս հարցում, ապեր։ Իտոգում, մենք դեռ Շվեդիա լինելուց էնքա՜ն հեռու ենք, որ մի հատ հանքի շահագործել-չշահագործելը մեզ Շվեդիային որ շատ մոտեցնելու ա, ոչ էլ Շվեդիայից խիստ հեռացնելու ա։

Ախպերս, հլը չջղայնանաս, էլի, բայց մի բան ասեմ, հա՞ - կարողա՞... վսյո ժէ իրա թիմի մեջա, էլի, խնդիրը, ոնց ոմանք ասում էին վերջերս...

[Վիշապ]

Ախպերս, հլը չջղայնանաս, էլի, բայց մի բան ասեմ, հա՞ - կարողա՞... վսյո ժէ իրա թիմի մեջա, էլի, խնդիրը, ոնց ոմանք ասում էին վերջերս...

Խնդիրը իրա թիմի մեջ չի, սաղիս մեջ ա: Մենք ազգովի դեբիլ ենք:

[Lion]

Խնդիրը իրա թիմի մեջ չի, սաղիս մեջ ա: Մենք ազգովի դեբիլ ենք:

Վիշապ, ուրեմն գնա գրողի ծոցը:

[Տրիբուն]

Ախպերս, հլը չջղայնանաս, էլի, բայց մի բան ասեմ, հա՞ - կարողա՞... վսյո ժէ իրա թիմի մեջա, էլի, խնդիրը, ոնց ոմանք ասում էին վերջերս...

Չէ, Լիոն ջան, ինչ կա ջղայնանալու։ Պրոբլեմը իրանց խելոքի տեղ դրած մոտավորապես իրավաբանների մեջ ա։

[Lion]

Կա էդ խնդիրը կառավարությունում, ապեր, ընդ որում խնդիրը... ոնց չես սիրում լսել՝ համակարգայինա

[Վիշապ]

Վիշապ, ուրեմն գնա գրողի ծոցը:

Ես վաղուց էնտեղ եմ, աբեր:

[Varzor]

Խնդիրը իրա թիմի մեջ չի, սաղիս մեջ ա: Մենք ազգովի դեբիլ ենք:

Դե էդ տրամաբանությամբ, մեր գործադիրն էլ, օրենսդիրն էլ, որպես նույն ազգի ներկայացուցիչ՝ դեբիլներ են

Ինքնաքննադատությունը վատ բա չէ, բայց մի քիչ շատ չի՞ ամբողջ ազգի հասցեին նման կարծիք հնչեցնելը։

[Varzor]

Փաստորեն Լիդիանի փորձագետներն էլ չեն ասում, թե վտանգավոր է կամ վտանգավոր չի։ Պարզ ու հասկանալի ասում են․

«Ըստ էության՝ «Լիդիան»-ի առաջարկած միջոցառումները թերի են, եւ որպեսզի դրանք ամբողջականացվեն, հարկ է, որ դուք վերանայեք գնահատումը եւ նոր ՇՄԱԳ-ի առաջակրություններով պատշաճ կերպով մշակեք ձեր մեղմացման միջոցռումները»։

Աղբյուր

Ամբողջ տեսանյութը չեմ դիտել՝ երկար էր, այսօր այդքան ժամանակ չգտա։

[Lion]

Ես, տեղ-տեղ թռնելով, բայց լսեցի ողջ տեսանյութը - տպավորություն ստացա, թե Նիկոլը հիմքեր է փնտրում երեսը փրկելով զադնի տալու համար...

[Chuk]

Ախպեր, կներես ես մտորելու ունակություններ չունեմ, 400 թիվը կոնկրետ էս թեմայում էս գրառումից ա վայթե սկսվել, մեջբերումն էլ վիկիպեդիայից ա:
Իսկ նման «օգտապաշտական» պատկերացումներով, ուրեմն կարելի է խոսքի Դիլիջանի անտառները կտրել՝ մեբել սարքել, ու՞ր են փաստերը, որ անտառը կտրելը վնաս ա տալիս, Չուկ, կարա՞ս փաստ բերես: Հարցս հռետորական չի:

Նույն Փաշինյանը մի տարի առաջ ասում էր՝ «Հայաստանն այսօր հանքարդյունաբերող, ընդերքը քանդող և արտահանող, ինչպես նաև խաղադրույքներ կատարող երկիր է, ինչն «անընդունելի է»։»: Մի տարի հետո արդեն փաստորեն մասսամբ ընդունելի է:
Ընդ որում, նաև ավելացնում ա «Մենք ագրարային, հանքարդյունաբերող, ընդերք քանդող և խաղադրույք կատարող երկրից պետք է վերածվենք տեխնոլոգիական արտադրանքի երկիր», կարծես ագրարային լինելը չմոյություն ա: Երկրում էս մտածելակերպով արդեն առողջ մրգեր, հատապտուղներ, բանջարեղեն ճարելը խնդիր ա, Թուրքիան ա մեր մրգերի մատակակարը դառել: Մի հատ հեսա գա Կալիֆորնիա, ցույց տանք, որն ա ագրարային երկիրը: Ինձ թվում ա ինքը ժուռնալիստական կաղապարից դեռ դուրս չի եկել ու վայթե երբեք էլ դուրս չգա:

Վիշ ջան, բացարձակ չգիտեմ, թե կոնկրետ էս թեմայում ինչից ա սկսվել, կարող ա դու ահավոր խելոք բան ես գրել ու կարող ա հիմա էլ ես խելոք բան գրում: Չի հետաքրքրում խելոք բան ես գրում թե չէ, որտև իմ գրածն ուրիշ բանի մասին ա:

Հիմա «բնապահպանները» շրջանառում են 400 հանքի թեման (ու էդ էս թեմայում չէ, այլ Հայաստանում) մարդկանց մանիպուլացնելով ու տպավորություն ստեղծելով, թե 400 մետաղական հանք կա (կա 6-ի կարգի գործող մետաղական հանք, իմ հիշելով): Խնդիրն ինչ ա. ամեն հանք էլ, ամեն ծառահատում էլ (էս անտառների կտրման օրինակիդ համար եմ գրում) պոտենցիալ վնաս ա: Բայց կա դեպք, որ անտառի ինչ-որ հատվածի ծառահատումը տասնապատիկ ավելի օգուտ ա բերում, քան իր տված վնասն ա: Հետո իհարկե պետք ա նաև մտածես ծառատունկի, կտրված հատվածի վերականգնման ու այլ բաների մասին:

Մետաղական հանքերի վնասը, օգտագործված տեխնոլոգիաների պատճառով, շատ ու շատ ավելի վնաս է, քան ասենք ավազահանքի շահագործումը:

Այ սրա մասին եմ խոսում, երբ ասում եմ պետք ա մտածել: Հանք բառը բավարար չի սրանք ընդհանրացնելու ու նույն սոուսով մատուցելու մասին: Երբ 400 թիվը դնում են մետաղական հանքերի կողքին՝ պարզ մանիպուլյացիա են անում: Որտև կարող ա 394 մյուս հանքերը միասին էնքան վնաս չեն տալիս, ինչքան մի հատ պղնձամոլիբդենայինը: Ու չի խոսվում, թե դրանցից ամեն մեկի փոքր կամ մեծ վնասը կոմպեսացնելու համար ինչ քայլեր ա արվում:

Ու ասում եմ, էդ 400-ից ոմանք մի հատ ավտո քշելու չափ էլ վնաս չեն տալիս:

Էդ դեպքում ինչի չի խովում աշխատող գործարանների ու ավտոների մասին: Ինչի՞ ա բերվում 400 թիվը (քո վիքիպեդիայից մեջբերած գրառման մասին չեմ խոսում) ու ընդհանրացվում:

Այ դա մտորելու թեմա ա: Եթե չեք ուզում մտորել, օքեյ:


հ.գ. Ամուլսարը հավանաբար շահագործվելու ա, չնայած մեկը ես կուզեի որ չշահագործվի, ու դրանից ոչ մեկս չի մեռնելու: