Թավշյա հեղափոխություն. փողոցային պայքարից հետո

[Տրիբուն]

Ես իրոք զարմանում եմ, թե ոնց եք «Շատ լավ տեսք ունեք» արտահայտությունը սենց տարբեր ձևերով մեկնաբանում։ Իհարկե էդ կոնտեքստի մեջ ա ասել, բայց նույն բանը տղամարդու չէր ասի։ Դա Հայաստանում կնոջ ասածը լուրջ չընդունելու տիպիկ ձևերից մեկն ա (միանգամից կատակի տալը, առավելևս տեսքի կամ ընտանեկան կարգավիճակի մասին ռեպլիկ բաց թողնելով)։ Ինչևէ, սա ամեն դեպքում շատ մանր բան ա մնացած լուրջ խնդիրների կողքին, նենց որ թողնենք։

Բյուր, ախր դու լիքը խելոք ու օգտակար բաներ ես ասում։ Բայց որ սենց ծայրահեղությունների մեջ ես ընկնում, անկախ ինձանից սկսում եմ մնացած ասածներդ էլ լուրջ չընդունել։

[StrangeLittleGirl]

Բյուր, ախր դու լիքը խելոք ու օգտակար բաներ ես ասում։ Բայց որ սենց ծայրահեղությունների մեջ ես ընկնում, անկախ ինձանից սկսում եմ մնացած ասածներդ էլ լուրջ չընդունել։

Օքեյ

[Տրիբուն]

Ընդհանուր առմամբ ես հասկանում եմ Բյուրի մտահոգությունը։ 30% աղքատություն ունեցող երկրում, որտեղ աղքատությունը մենակ կրթությամբ ու աշխատաքով պայմանավորված ֆենոմեն չի, իրոք տպավորություն կա, որ պետության սոցիալական պարտասխանատվության ըմբռնումը թույլ ա։ Ես չեմ ուզում հիմա խորանամ ՀՀ աղքատության վիճակագրության մեջ, որ հատ հատ վերլուծենք աղքատության կառուցվածքը, պատճառները, վերջին տարիների տրենդները։ Բայց եթե մի երկրում երեք բնակչից մեկը պաշտոնապես աղքատ ա, ուրեմն էտ երկրի բնակչությունը կառավարությունից գոնե պիտի ակնկալի լսել, որ իրա մասին մտածելու են, թեկուզ կեսն էլ մուտիլովկա լինի։

Վերջին հաշվով կառավարության ծրագիրը դեկլարատիվ բնույթ ունի, ու ինչքան ներառական տնեսական աճն ու ներդրումների խթանումը կարա ականջին հաճելի մեսիջ լինի, նույնքան էլ սոցիալական արդարությանն ու պաշտպնությանը վերաբերվող մեսիջները պիտի հասարակության համար ընկալելի ու հաճելի լինեն։ Էս նաև հասարակությանը դաստիարելու հարց ա․ աշխատանքը լավ բան ա, ներդրումը շատ լավ բան ա, շահույթը շատ լավ բան ա, սաղ պետք ա, բայց սոցիալական պատասխանատվությունը գիտակցելը շատ ավելի կարևոր բան ա, ու լավ կլինի որ բոլորը դա գիտակցեն ու հստակ ուղերձն էլ կառավարությունից լինի։

[Գաղթական]

Բայց եթե մի երկրում երեք բնակչից մեկը պաշտոնապես աղքատ ա, ուրեմն էտ երկրի բնակչությունը կառավարությունից գոնե պիտի ակնկալի լսել, որ իրա մասին մտածելու են, թեկուզ կեսն էլ մուտիլովկա լինի։

Կարճ ասած՝ կառավարական սուտ խոստումների նոսթալժիա մոտդ ))

[Gayl]

Հաստատ համաձայն եմ լյուբոյ բառի հետ։ Էս ծրագիր չի այլ կենացա։ Ես էլ կարամ էսպիսի բարեմաղթանք ներկայացնել։

[Lion]

Դաժան էր Գորգիսյանը, բայց մեծապես տեղին...

[StrangeLittleGirl]

Ընդդիմության ելույթներն եմ նայում։ Լավ ժարիտ են անում։ Անկեղծ ասած, չէի սպասում ու հաճելիորեն զարմացած եմ։

[Lion]

Մի կողմ թողնելով Նիկոլ/հականիկոլ պահերը՝ սա առողջ համակարգ ունենալու առաջին նշաններից մեկն է, որին ինձ էլ է ուրախացնում:

[StrangeLittleGirl]

Մի կողմ թողնելով Նիկոլ/հականիկոլ պահերը՝ սա առողջ համակարգ ունենալու առաջին նշաններից մեկն է, որին ինձ էլ է ուրախացնում:

Առողջի մասը չգիտեմ, որովհետև ինչքան նայեցի, Նիկոլը մենակ գոռգոռում էր ու հարցերից թռնում։ Ընդդիմությունը լավ ընդդիմություն ա, բայց դե վախտին էլ Նիկոլն էլ էր լավ ընդդիմություն։ Մի տեսակ անհանգստացնող ա, որ իշխանությունները էլի չեն ուզում հաշվետու լինել ու պատասխանատվություն կրել։

[Աթեիստ]

Փոխել տնտեսական վարքագիծը

Կառավարության ներկայացված ծրագրում հաստատ կան բացեր, սխալներ, «հում»՝ չմշակված դրույթներ եւ այլն: Բայց ընդհանուր գաղափարախոսությունը, որը ԱԺ ամբիոնից ներկայացնում է վարչապետը, իմ կարծիքով, ճիշտ է. տնտեսական զարգացումը պետք է հիմնվի մեր՝ քաղաքացիներիս տնտեսական, կասեի նաեւ՝ քաղաքացիական վարքագծի վրա:
Այդ առումով, այո, անգամ թոշակառու տատիկը պետք է ՀԴՄ կտրոն պահանջի ցանկացած առեւտուր անելուց, հարկեր պետք է մուծեն բոլորը, այդ թվում՝ փաստաբաններն ու երգիչները (այլ հարց է, թե ինչպես է պետք դա կազմակերպել), առանձին ընկերություններ չպիտի մաքսային եւ հարկային արտոնություններ ունենան, ինչպիսի գեղեցիկ ձեւակերպումներով էլ իրենց ցանկությունները հիմնավորեն, մայրաքաղաքի փողոցները պետք է ազատ լինեն գետնին փռված մթերքից:
Նման կտրուկ քայլերը հաստատ բոլորի կողմից ծափահարությունների չեն արժանանա, կլինեն դժգոհներ, շատ հնարավոր են նաեւ էմոցիոնալ արձագանքներ. «Բա ինչ անե՞նք: Թողենք, գնա՞նք էս երկրից: Գնանք Թուրքիա՝ մարմնավաճառությա՞մբ զբաղվենք: Ադրբեջանից քաղաքական ապաստա՞ն ուզենք»: Այս սրտաճմլիկ հռետորաբանությանը հեղափոխությունից առաջ տուրք էին տալիս որոշ կայքեր, սոցցանցերի օգտատերեր եւ, իհարկե, այն ժամանակվա պոպուլիստական ընդդիմությունը՝ «տեսնում եք, ինչ են անում խեղճ ժողովրդի հետ»: Անցած լինի: Հիմա ժամանակն է հաստատել չոր, անողոք, «կույր» կանոններ, որոնք կընդունվեն մեկընդմիշտ եւ բոլորի կողմից կպահպանվեն սրբորեն:
Եվ իսկապես պետք է անկեղծ լինենք ու խոստովանենք, որ, օրինակ, առեւտրականների նման ցույցերը հաճախ կազմակերպում են տոնավաճառների տերերը, որոնք պարզապես չեն ուզում հարկեր մուծել եւ «առաջին գիծ» են ուղարկում իրենց աշխատողներին, իրենցից կախում ունեցող մարդկանց: Այնպես որ, այդ «ժողովրդական բողոքների» տարերայնության վերաբերյալ ես նույնպես կասկածներ ունեմ:
Նախորդ երկու տասնամյակների ընթացքում իշխանությունը հաճախ հետքայլ էր կատարում իր՝ այս դեպքում միանգամայն ճիշտ որոշումներից: Ուրիշ տարբերակ չուներ՝ լեգիտիմության ցածր աստիճանը, օլիգարխիայի (այդ թվում՝ ներմուծողների եւ տոնավաճառների տերերի) հետ «փոխկապակցված» լինելն այլ ելք չէր թողնում: Հիմա այս գործոնները չկան, եւ, հետեւաբար, պետք է արագ կարգի բերել այս ոլորտները: Թե չէ հետո, վախենամ, նմանատիպ գործոններ դարձյալ ի հայտ գան:

Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ

Աղբյուր

[Lion]

Այս պահին իշխանությունն ակնհայտորեն կորցրել է նախաձեռնությունը և միայն պասիվ պաշտպանվում է, իսկ ընդդիմությունը հարվածի մեջ է...

Ու սրա մեղավորը, անկեղծ ասենք, Նիկոլի թիմն է, որը ոչ նախաձեռնողական վարքագիծ ունի՝ սկսած հենց կառավարության ծրագրից:

[StrangeLittleGirl]

Աղբյուր

Արամ Աբրահամյանը բավական աջ հայացքներ ունի, նենց որ չեմ զարմանում, որ կառավարության տնտեսական ծրագիրը իրան դուր ա էկել։
Բայց դե ոնց որ ընդդիմությունն ա ասում, հարկեր թաքցնողներին հայտնաբերելու գործը պետությունը պետք ա անի, ոչ թե քաղաքացին։ Լավագույն դեպքում կարա քաղաքացուն շահագրգռի։ Ու ասենք ՀՀԿ֊ից ինչո՞վ են տարբերվում։ ՀՀԿ֊ն գոնե ՀԴՄ֊ներով խաղարկություն֊բան էր անում, քաղաքացուն շահագրգռում էր Իսկ Նիկոլն ասում ա՝ ՀԴՄ չուզես, վթարային շենքդ չի սարքվի։ Խեղճ ժողովուրդը հեղափոխություն արեց ու իր սոցիալական վիճակի ամբողջ պատասխանատվությունն ընկավ իր վրա։

[Lion]

Կարծում եմ՝ խնդիրը հետևյալում է:

Նիկոլենք ճիշտ են անում, որ շեշտադրում են քաղաքացիական բարձր գիտակցությունը, բայց - միայն դա շեշտադրելով առաջ չես գնա: Իսկ եթե հստակ գործող մեխանիզմ ստեղծեն ու վերջում ասեն, հարգելիներս, ուղեղներդ փոխեք, սա արդեն կլինի հիանալի, ուղեղները փոխած մարդիկ կգործեն՝ ձեռքում ունենալով հստակ մեխանիզմ:

Իսկ այս դեպքում ուղղակի գեղեցիկ բառեր են ասում՝ ուղեղներդ փոխեք: Կփոխենք, հարգելիս, բայց ի՞նչ մեխանիզմով գործենք, այ սա չեն ասում...

Այսինքն՝ իրենք ունեն գեղեցիկ իդեալիստական գաղափարներ ու դրանց վրա են շեշտադրում, բայց այս հարցով ընկնում են ծայրահեղության մեջ՝ կարծելով, թե կոնկրետ մեխանիզմի բացակայությունը կարող է փոխհատուցվել քաղաքացիական բարձր գիտակցությամբ: Կոնկրետ դեպքում՝ կան հարկային վատ գործող համակարգեր, փոխանակ դա ուղղեն, անընդատ քաղաքացիական բարձր գիտակցության մասին են խոսում...

[Տրիբուն]

Թույն պրոցես ա գնում, ասեմ ձեզ ․․․․ էտքան ասում էին ընդդիմություն չկա, հաշվետվողականություն չի լինելու, և այլն։

Ես չեմ հիշում սենց դեպք, որ երեք օր կառավարության ծրագիր քննարկեն, վարչապետը 53 հարցի պատասխանի, 49 ելույթ լինի, չհաշված ատահերթները, ու սաղ ժողովուրդը նստած ուղիղ եթերով ԱԺ նիստ նայի երեք օր։ Ու համ ընդդիմության քննադատությունն ա օբյեկտիվ, համ էլ իշխանության դիրքորոշումն ա հասկանալի։ Հաշվետվողականությունը հենց սենց ա լինում, էլի ․․․

Մնացածը տեխնիկական հարցեր են․ մեկը ուզում ա կոնկրետ միջոցառումներ տեսնի, մյուսը՝ հստակ քաղաքական ուղերձներ, երրորդը՝ թվեր, չորրորդը՝ սեր և միություն։ Անձամբ ես գտնում եմ, որ Կառավարության ծրագիրը, իր ողջ քաղաքական-սահմանադրական աբսուրդությամբ, պիտի առավելագույնը տաս էջի վրա գրված քաղաքական ու ռազմավարական հիմնական մեսիջներ պարունակի։ Կոնկրետ ծրագրերի ու միջոցառումներ համար պետությունը կոնկրետ գործիքներ ունի․ Միջին Ժամկետ Ծախսերի Ծրագիր ու Պետական Բյուջե։

[Lion]

Մոտեցման հարց է, կարելի է նաև 10 էջի վրա, ուղղակի այդ դեպքում իրեն քննարկելն էլ իմաստ չի ունենա...