Փաշինյանի կառավարության գործունեությունը

[Ծլնգ]

Մոդերատորական. «Նիկոլ Փաշինյան քաղաքական գործիչը: Մտքեր և վերլուծություններ...» թեմայից կառավարության ծրագրի մասին քննարկումները տեղափոխվել են այս թեմա և ժամանակային հերթականության պատճառով հայտնվել են թեմայի սկզբնամասում։ Այս թեման ի սկզբանե ստղծվել էր StrangeLittleGirl մասնակցի այս գրառմամբ։





կառավարության ծրագրի նիստն եմ նայում․․․ մեր «քաղաքականություն» բաժինը ահագին զարգացած ու քաղաքակիրթ տեղ մըն է, տո․․․

[Տրիբուն]

կառավարության ծրագրի նիստն եմ նայում․․․ մեր «քաղաքականություն» բաժինը ահագին զարգացած ու քաղաքակիրթ տեղ մըն է, տո․․․

Բայց ասա էրեկ Նիկոլը իրա ամփոփիչ ելույթով ԱԺ-ին կանգնացրեց ռակըմ ու բացատրեց, թե որտեղ են գիշերում խեցգետինները։

[Mephistopheles]

Բայց ասա էրեկ Նիկոլը իրա ամփոփիչ ելույթով ԱԺ-ին կանգնացրեց ռակըմ ու բացատրեց, թե որտեղ են գիշերում խեցգետինները։

Ռակերը, խեցգետինները չէ... ու ոչ թե գիշերում այլ ձմեռում...

[Տրիբուն]

Ռակերը, խեցգետինները չէ... ու ոչ թե գիշերում այլ ձմեռում...

Արա, հա ճիշտ ա, где раки зимуют

Ամեն դեպքում, էությունը չի փոխվում։ ՀՀԿ-ն դեռ երազախաբությամբ ա զբաղվում, ու պետք էր մի հատ թափ տալ։ Ու երեկվա մեսիջը նաև ԲՀԿ-ին ու ՀՅԴ-ին էր վերաբերվում։

[Ծլնգ]

Բայց դե ամեն դեպքում հուսով եմ, որ իրենք իրենց համար (գոնե ներքին հաշվետվության տեսանկյունից) ավելի կոնկրետ ծրագիր ունեն։ Իսկ ԱԺ-ին այդպես իջեցնելը իսկապես մի ուրիշ տեսարան էր։

[Տրիբուն]

Բայց դե ամեն դեպքում հուսով եմ, որ իրենք իրենց համար (գոնե ներքին հաշվետվության տեսանկյունից) ավելի կոնկրետ ծրագիր ունեն։ Իսկ ԱԺ-ին այդպես իջեցնելը իսկապես մի ուրիշ տեսարան էր։

Ծրագիրը շատ լավն ա մեսիջների առումով, ու էս պահին սրանից ավել բան պետք չի, ի՞նչ ես ընկել հետևից, այ Հերմինե Նաղդալյան։ Էս էլի էն «համակարգային լուծում», «ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներ» սերիայից ա։

Իսկ կոնկրետությունը կլինի ամեն նախարարության միջոցառումների ցանկում, action plans էլի, որը պիտի մեկշաբաթյա ընթացքում ներկայացնեն։

[Ծլնգ]

Ծրագիրը շատ լավն ա մեսիջների առումով, ու էս պահին սրանից ավել բան պետք չի, ի՞նչ ես ընկել հետևից, այ Հերմինե Նաղդալյան։ Էս էլի էն «համակարգային լուծում», «ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներ» սերիայից ա։

Իսկ կոնկրետությունը կլինի ամեն նախարարության միջոցառումների ցանկում, action plans էլի, որը պիտի մեկշաբաթյա ընթացքում ներկայացնեն։

հա, մտածում էի ավելացնել «գոնե առանձին նախարարություններին action planner-ով», քանի որ տեղյակ չէի տենց բան անում են Հայաստանում, թե չէ։ բայց նաև կարծում եմ, որ ամբողջ կառավարական ավելի հստակ նպատակներով պլան պիտի լինի, առնվազն ներքին օգտագործման համար։ Սրա մասին մի հատ անկապ օրագրային գրառում կանեմ, հետո դրա հիման վրա ստեղ էլ կմեկնաբանեմ իմ կարծիքով սրա արժեքը։

[Տրիբուն]

Եթե էս քո ասելով ա լինում, սա վստահության քվե չի, այլ զուգարանի թուղթ ա.... ժամանակավաճառություն... այդ քննարկումները նախօրոք չե՞ն կարում անել, որ գա ԱԺ, միանգամից պեչատը դնեն անցնեն ավելի կարևոր օրենսդրական գործերի։ Ու ճիշտն ասած մի քիչ կասկածում եմ, որ սենց փոփոխություններ մտցնելու հնարավորություն լինի, բայց հավես չունեմ ԱԺ-ի կանոնակարգերի մեջ հիմա խորանամ։ Ամեն դեպքում ոնց նայում ենք՝ ժամանակի վատնում ա բոլոր ներգրավվածների համար։

Դու փաստորեն ԱԺ էտ նիստը մանրմասն չես էլ նայել

Ու ես մեռա ասելով, որ հավայի ու անիմաստ պրոցես ա, իսկ դուք վիզ դրած գիտական մանրամասներ եք մեջը ման գալիս։

[Տրիբուն]

Վրաստանն էլ հիշեցի ....Ռուսաստանն էլ վրից: ) Բայց սրանց նորմալ երկիր ասելը դժվար ա:

[Դավիթ]

Լատվիան էս տարի անցել ա պրոգրեսիվի։ Նույնը Ալբանիայի պահով։

[Տրիբուն]

Լատվիան էս տարի անցել ա պրոգրեսիվի։ Նույնը Ալբանիայի պահով։

Անուշ ․․․ Չեմ նայել կոնկրետ էս տարի կամ նախորդ տարի ինչ ա տեղի ունեցել․ Լատվիան հիշողությանս մեջ էր վաղուց։ Ու կարևոր չի, թե էս տարի, նախորդ տարի, կամ նախորդ տասնամյակում կոնկրետ երկրներ ինչ են արել։ Ամեն մեկն իր պատճառներն ա ունեցել։ Իմ համար կարևորը էս հարցում սկզբունքը հասկանալն ու քննարկելն ա։

Հ․Գ․ Քանի որ էս հարցը շատ ծավալուն ա ու բազմակողմանի ա, դրա համար մի քանի գրառումով երևի հստակեցնեմ իմ հասկացածն ու դիրքորոշումը։

[Շինարար]

Վրաստանն էլ հիշեցի ....Ռուսաստանն էլ վրից: ) Բայց սրանց նորմալ երկիր ասելը դժվար ա:

Լավ էլի չեմ հիշում։ Մադագասկար Տուլավու Ղազախստան Թուրքմենստան Բելառուս։ Քո սիրած օրինակներն են ուրիշ վաղը երբ պետք ա լինում ինչ որ քաղաքականություն քննադատել։ Գնում միանում ենք։

[Տրիբուն]

Լավ էլի չեմ հիշում։ Մադագասկար Տուլավու Ղազախստան Թուրքմենստան Բելառուս։ Քո սիրած օրինակներն են ուրիշ վաղը երբ պետք ա լինում ինչ որ քաղաքականություն քննադատել։ Գնում միանում ենք։

Շինարար ախպեր, եթե տնտեսությանդ կառուցվածքն ու եկամուտների մակարդակդ Տուվալույա, պիտի հարկային համակարգդ էլ Տուվալու լինի։ Չես կարա տնտեսությամբ Տուվալու լինես, հարկային համակարգով Շվեդիա։

Բայց, լավ հիշացրեցիր, մոռացել էի նայեի, ու ոնց տեսնում եմ վիքիում կա, թե որ երկներ են կիրառում flat tax: Ես պիտի հետ գնայի իմ 2012-13 թվերի նոթերում նայեի, որովհետև սրան մոտ թեմայով վերջին էսեյները էտ թվերին էի գրել։

Վոբշեմ, Էստոնիա, Հունգարիա, Լիտվա, Բուլղարիա, Ռումինիա, բոլորն էլ ԵՄ անդամ երկրներ են, Մակեդոնիա, ԵՄ անդամության թեկնածու։ Սրանք flat taxi-ի օրինակներ են։ Կարանք նաև իրանց հետ համեմատվենք, եթե բանը համեմավելու մեջ ա։

Բայց համեմատվելը երկրորդական ա։ Ես հենց սկզբից էլ գրել էի, որ արդյունքները խառն են ու երկրից երկիր տարբերվում են։ Օրինակ, Ռուսաստանում երբ մտցրել են flat tax-ը, հենց առաջին տարին 25% հարկային եկամուտների աճ ա եղել։ Լավ ա չէ՞՛։ Բայց նույնսիկ էս վստահելի ինֆո չի, քանի որ ոչ մի վերլուծություն չկա, թե էս 25% աճը ինչի ա եղել․ կամավոր հարկային դաշտ մտնելու հաշվին, թե՞ հարկային վարչարարության խստացման հաշվին, որը սենց թե նենց լինելու էր, առանց դրույքը փոխելու։

Երկրորդ, Հայաստանում էս պահին գործում ա 8 հարկատեսակ։ Դրույքներն էլ ցածր չեն։ Համակարգն էլ ահագին բարդ ա։ Բայց ընդհանուր հարկային բեռը, կամ կոպիտ ասած ամբողջ տնտեսության համար էֆեկտվ հարկային դրույքը, շատ ցածր ա։ Նախկին ԽՍՀՄ երկրներից ամենացածրն ա։ Այսինքնմի տեղ պրոբլեմ կա, լուրջ պրոբլեմ, ու ոնց որ էտ պրոբլեմը թաքցնելու կամ վատ վարչարարության հետ ա կապված։ Գումարած, մենք ուղղակի հարկեր վճարելու կուլտուրա չունենք։ Իսկ բարդ հարկային համակարգը նպաստում ա նրան, որ մարդիկ թաքցնեն, կամ հարկայինը անարդյունավետ աշխատի։ Այսինքն, համակագը պարզեցնելը Հայաստանում հավանաբար բերելու ա հարկային եկամուտների աճի։

Գումարած, մեր կարգի տնտեսություն ունեցող երկրներում, շատ հաճախ, արդարացիորեն, հարկային հիմնական բեռը անուղակի հարկերի վրայա (ԱԱՀ, աքցիզ, մաքսատուրք), քանի որ էտ սաղ պիտի վճարեն, քանի որ հարկման կետը սպառումն ա։ Բայց արի ու տես, որ մեր երկրում սուպերմարկետնրը դաժե ԱԱՀ-ից են հասցրել խուսափել, ու՞ր մնաց եկամահարկ ու շահութահարկից։ Հազարներով չգրանցված աշխատողներ կան, հազարներով մարդկանց աշխատավարձը իրականում ստացվողից տաս անգամ քիչ են ցույց տալիս, ու սենց բաներ։ Ու էս ամեն ինչի պատճառը նաև հարկային համակագի բարդ լինելն ա։

Ասածս ինչ ա, ապեր, չի կարելի ա բռնել ու չոր համեմատություն անել․ Դանիան լավ երկիր ա, ընդեղ եկամտահարկը պրոգրեսիվ ա, իսկ Տուվալուն վատ երկիր ա, ընդեղ եկամտահարկը flat ա, մենք էլ ուզում ենք լավ երկրներին նմանվենք, ուրեմն պետք ա Դանիայի հարկային համակարգին նմանվենք։

[Շինարար]

Շինարար ախպեր, եթե տնտեսությանդ կառուցվածքն ու եկամուտների մակարդակդ Տուվալույա, պիտի հարկային համակարգդ էլ Տուվալու լինի։ Չես կարա տնտեսությամբ Տուվալու լինես, հարկային համակարգով Շվեդիա։

Բայց, լավ հիշացրեցիր, մոռացել էի նայեի, ու ոնց տեսնում եմ վիքիում կա, թե որ երկներ են կիրառում flat tax: Ես պիտի հետ գնայի իմ 2012-13 թվերի նոթերում նայեի, որովհետև սրան մոտ թեմայով վերջին էսեյները էտ թվերին էի գրել։

Վոբշեմ, Էստոնիա, Հունգարիա, Լիտվա, Բուլղարիա, Ռումինիա, բոլորն էլ ԵՄ անդամ երկրներ են, Մակեդոնիա, ԵՄ անդամության թեկնածու։ Սրանք flat taxi-ի օրինակներ են։ Կարանք նաև իրանց հետ համեմատվենք, եթե բանը համեմավելու մեջ ա։

Բայց համեմատվելը երկրորդական ա։ Ես հենց սկզբից էլ գրել էի, որ արդյունքները խառն են ու երկրից երկիր տարբերվում են։ Օրինակ, Ռուսաստանում երբ մտցրել են flat tax-ը, հենց առաջին տարին 25% հարկային եկամուտների աճ ա եղել։ Լավ ա չէ՞՛։ Բայց նույնսիկ էս վստահելի ինֆո չի, քանի որ ոչ մի վերլուծություն չկա, թե էս 25% աճը ինչի ա եղել․ կամավոր հարկային դաշտ մտնելու հաշվին, թե՞ հարկային վարչարարության խստացման հաշվին, որը սենց թե նենց լինելու էր, առանց դրույքը փոխելու։

Երկրորդ, Հայաստանում էս պահին գործում ա 8 հարկատեսակ։ Դրույքներն էլ ցածր չեն։ Համակարգն էլ ահագին բարդ ա։ Բայց ընդհանուր հարկային բեռը, կամ կոպիտ ասած ամբողջ տնտեսության համար էֆեկտվ հարկային դրույքը, շատ ցածր ա։ Նախկին ԽՍՀՄ երկրներից ամենացածրն ա։ Այսինքնմի տեղ պրոբլեմ կա, լուրջ պրոբլեմ, ու ոնց որ էտ պրոբլեմը թաքցնելու կամ վատ վարչարարության հետ ա կապված։ Գումարած, մենք ուղղակի հարկեր վճարելու կուլտուրա չունենք։ Իսկ բարդ հարկային համակարգը նպաստում ա նրան, որ մարդիկ թաքցնեն, կամ հարկայինը անարդյունավետ աշխատի։ Այսինքն, համակագը պարզեցնելը Հայաստանում հավանաբար բերելու ա հարկային եկամուտների աճի։

Գումարած, մեր կարգի տնտեսություն ունեցող երկրներում, շատ հաճախ, արդարացիորեն, հարկային հիմնական բեռը անուղակի հարկերի վրայա (ԱԱՀ, աքցիզ, մաքսատուրք), քանի որ էտ սաղ պիտի վճարեն, քանի որ հարկման կետը սպառումն ա։ Բայց արի ու տես, որ մեր երկրում սուպերմարկետնրը դաժե ԱԱՀ-ից են հասցրել խուսափել, ու՞ր մնաց եկամահարկ ու շահութահարկից։ Հազարներով չգրանցված աշխատողներ կան, հազարներով մարդկանց աշխատավարձը իրականում ստացվողից տաս անգամ քիչ են ցույց տալիս, ու սենց բաներ։ Ու էս ամեն ինչի պատճառը նաև հարկային համակագի բարդ լինելն ա։

Ասածս ինչ ա, ապեր, չի կարելի ա բռնել ու չոր համեմատություն անել․ Դանիան լավ երկիր ա, ընդեղ եկամտահարկը պրոգրեսիվ ա, իսկ Տուվալուն վատ երկիր ա, ընդեղ եկամտահարկը flat ա, մենք էլ ուզում ենք լավ երկրներին նմանվենք, ուրեմն պետք ա Դանիայի հարկային համակարգին նմանվենք։

Ոչ մեկն էլ վատ երկիր չի։ Սոցիալական վատ համակարգ ունեն։ Քո նշած նույն Եվրամիության անդամները Եվրամիության ամենակոռումպացված եւ աղքատ երկրներն են։ Բուլղարիա Հունգարիա Ռումինիա։ Ուլտրաաջ իշխանություններով և այլն։ Մի բանի լավ օրինակը չկա չես կարա համոզես։ Նայես ֆեյսբուքյան ստատուսը տակ մեր սիրելի ակումբցիների քոմենթները։ Ուլտրաաջ գաղափարներ։ Ու էս առաջադեմ մարդիկ են։ Եթե էս ուղղությամբ ենք հասարակությունը տանելու մեզ ոչ մի լավ բան չի սպասում։

[Տրիբուն]

Ոչ մեկն էլ վատ երկիր չի։ Սոցիալական վատ համակարգ ունեն։ Քո նշած նույն Եվրամիության անդամները Եվրամիության ամենակոռումպացված եւ աղքատ երկրներն են։ Բուլղարիա Հունգարիա Ռումինիա։ Ուլտրաաջ իշխանություններով և այլն։ Մի բանի լավ օրինակը չկա չես կարա համոզես։ Նայես ֆեյսբուքյան ստատուսը տակ մեր սիրելի ակումբցիների քոմենթները։ Ուլտրաաջ գաղափարներ։ Ու էս առաջադեմ մարդիկ են։ Եթե էս ուղղությամբ ենք հասարակությունը տանելու մեզ ոչ մի լավ բան չի սպասում։

Ես գաղափարականության հետ ոչ մի կապ չեմ տեսնում, բայց վստահ ես ասում, երևի ճիշտ ես ասում։

Մենակ մի օրենսդրական նախագծով սենց եզրահանգումներ անելը ճիշտ չեմ համարում։ Ուզում ես իրոք կարծիք կազմես, թե ինչպիսին ա լինելու քաղաքականությունը պիտի համ նայես թե ոնց ու ումից են եկամուտները հավքում, համ էլ թե ում վրա ու ինչքան են փող ծախսում։ Դրա համար սպասի 2019 թվականի բյուջեի նախագծին, որը պիտի առաջիկա մի ամսվա մեջ ներկայացնի կառավարությունը։ Ու էն ժամանակ կարծիք կազմի։ Թե չէ, սենց sweeping statement-ները հեչ կառուցողական չեն։

Ես ինքս բավականին ձախական հայացքներ ունեմ, բայց տարիներ շարունակ կողմ եմ եղել, որ Հայաստանում եկամտահարկի flat rate կիրառվի։ Ու չեմ հասկանում, թե ինչի եմ ես դառնում կոռումպացված ու ուլտրաաջ։