Վերջին տասնամյակում, ՏՏ զարգացմանը զուգընթաց, փիս մոդայա դառել պետական կառավարման համակարգում կառավարման ինֆորմացիոն համակարգեր ներդնելը ու փիս ռեկլամ են անում հենց մեծ ՏՏ ֆիրմաները, սենց կոչված GIFMIS-ները, Government Integrated Financial Management Systems: Թանկ հաճույքներ են, Հայաստանի կարգի երկրում, եթե ասենք պետական ֆինանսական կառավարման բոլոր էլեմենտները ներառի, սկսած հարկերը հավաքելուց, բյուջեն պլնավորելուց, մինչև պետական գնումներ, աշխատողների ու աշխատավարձերի կառավարում և այլն, կարող ա 100 միլիոն դոլարի կարգի բան ստացվի, ու հեչ պարտադիր չի, որ վերջում ինքը բոլոր պահանջները բավարարի ու նորմալ աշխատի։ Ահագին երկներ կան, դաժե վարկեր են վերցրել, որ ներդնեն, ու քաշվել են, քանի որ համակարգն էնքան բարդ ա, որ ասենք HP-ի կարգի կամպանիան, Հայաստանի կարգի մի երկրում հինգ տարի ներդրեց, 30 միլիոն փող ծախսվեց, վերջում պարզվեց որ դաժե 50%-ով չի աշխատում։ Հետո, supporting IT-ն մի բան ա, բիզնես պրոցեսը որի վրա էտ IT-ն կառուցված ա ուրիշ բան ա։ Որ պրոցեսը քաք եղավ, վրեն կառուցվածն էլ քաք կլինի։ Այսինքն, եթե հարկային համակարգդ անհասկանալի ու բարդ ա, վրեն ինչ soft ուզում ես դիր, ոչ մի բանով չի օգնելու․ bullshit in, bullshit out ...
Հայաստանում էս առումով վիճակն ահագին լավ ա։ Մերոնք անոռուգլուխ չեն գնացել ֆիրմաչների մոտից թանկանոց բաներ առնելու, ու հիմնականում custom made, տեղական ուժերով սարքած համակարգեր են օգտագործում։ Ասենք, մեր գանձապետական վճարումների համակարգը ու բյուջեի կազմելու ծրագրը հայերն են գրել, ու աշխատում ա, գրեթե առանց սխալներին։ Գնումներինը կարծեմ նույնպես։ Լիքը էլեկտրոնային payment and settlement համակարգեր կան, որ ցենտր աշխատում են։ Ես շատ մակերեսային եմ պատկերացնում տեխնիկան կողմը էս խնդիրների, բայց միշտ տպավորություն եմ ունեցել, որ մերոնք կարան լավ ու օգտակար բաներ անեն։ Այսինքն, որ հարկային համակարգն ու օրենսդրությունը կարգավորվի, դրա վրա մի հատ լավ օնլայն համակարգ կառուցելը, որ ասենք բոլորս տարին մի անգամ օնլայն հարկային հայտարարգիր գրենք ու համակարգը ինքը հաշվի մեր հարկային պարտավորությունները, կարող ա էտքան էլ դժվար բան չլինի։
Էջանիշներ