Արագաչափեր, դրանց նպատակահարմարությունը, թերություններն ու այլ խնդիրներ

[Վիշապ]

Ես Ծլնգի հետ լրիվ համաձայն եմ։ Արագաչափերը ու մնացած կամեռաները գլխանց դրվել են փող կլպելու նպատակով, ու սաղ համակարգը դրա վրայա թյունինգ արած։ Հիմա ոնց ուզում ես դա փոխի, էությունը չի փոխվելու։ Անունը դրվել ա ճանապարհային երթևեկության կարգավորում, անվտանգություն, ու սենց բլա բլա, բայց նենց հակառակ խթաններ (perverse incentives) են ստեղծել, որ կամեռաների հետևում նստած դպրոցականն էլ հակված կլինի աջ ու ձախ տուգանքներ նշանակել։ Էս համակրգը քանի տարի ա տեռոռի ա վերածվել ու ես չգիտեմ թե ոնց կարելի ա բարեփոխել, որ ինքը հասարակությանը ծառայի։

Ու ընդհանրապես, երթևեկությունը կարելի ա կանոնակարգել նաև վարորդներին կրթելով, սոցիալական ռոլիկներով, արտաքին գովազդով, դպրոցից դաստիարակելով ու սենց էլի։ Թե չէ, վարորդական իրավունքը ծախում են, հետո էլ աջ ու ձախ տուգանում։ Ու Երևանը ծերից ծեր հավայի ու անտեղի բիլբորդներ ա շարած - Մեր Մեծերը, Թանգարան Բաց Երկնքի Տակ ․․ ու սենց։ Ասենք Մասիվից Կոմիտասով Աջափնյակ իջնող սաղ ճանապարհը Մեր Մեծերն ու Եկեղեցիների նկարներն են։ Ու՞մ համար։ Մե՞ր, թե՞ Մասվիցի Աջափնյակ գնացող իտալացի տուրիստի։ Էնքան ա, որ քաղաքապետարանը հավայի փողեր ա ծախսում որ էտ գովազդային բիլբորդերի վրա փող դուրս գրի։

Փոխարենը կարան լիքը օգտակար սոցիալական գովազդներ անեն, ասենք հարկերը վճարելու հետ կապված, ՀԴՄ կտրոնները վերցնելու, դանդաղ վարելու, կարմիր լույսի տակ կանգնելու, անցորդին զիջելու, հաշմանդամներին տեղ տալու, չծխելու ․․․ ու սենց էլի։ Թե չէ, որ կողմդ նայում ես, Ավելի Բարեկարգ Երևան ա քաշած ու Եկեղեցիների նկարներ։

Ոբշեմ, սաղ խառնեցի իրար, բայց էտ կամեռաները խնդրում եմ սիկտիր արեք ․․․

100%: Քաղքենիներին թվում ա թե հայրենասիրությունը Նժդեհի նկարներն ու արձանները շարելով ա արտահայտվում:

Օրինակներ Նահանգներից՝



Ամերկացիք չեն ֆայմում, որ կարելի է ռադարների գրանցածը միանգամից վերածել տուգանքների:

[Տրիբուն]

Արա, դե ասա քիչ խոսա էլի ․․․․

Հենց նոր idram-ը ցույց տվեց, որ 7000 արագության տուգանք ա էկել վրես Ասեմ որ արդար ա։ Վարորդը ես չեմ եղել, քանի որ Հայաստանում չեմ, պապաս ա եղել դաչի ճանապարհին։ Ես գիտեմ, որ ինքը վաբշե խաբար չի, որ Հայաստանում արագաչափեր կան։ Բայց նենց չի, որ մի եսիմնչ ա արել էլի։ Սևանի տռասին 77 ա քշել։ Հորս արև, յանի ինչ էլի ․․․ ես 77-ի տակ զալից զուգարան եմ մտնում ․․․

[Ծլնգ]

Արա, դե ասա քիչ խոսա էլի ․․․․

Հենց նոր idram-ը ցույց տվեց, որ 7000 արագության տուգանք ա էկել վրես Ասեմ որ արդար ա։ Վարորդը ես չեմ եղել, քանի որ Հայաստանում չեմ, պապաս ա եղել դաչի ճանապարհին։ Ես գիտեմ, որ ինքը վաբշե խաբար չի, որ Հայաստանում արագաչափեր կան։ Բայց նենց չի, որ մի եսիմնչ ա արել էլի։ Սևանի տռասին 77 ա քշել։ Հորս արև, յանի ինչ էլի ․․․ ես 77-ի տակ զալից զուգարան եմ մտնում ․․․

Ինչ կլինի, բողոքարկի էլի՝ որպես անմեղության ապացույց ներկայացնելով անձնագրում ելք ու մուտքի կնիքները։ Տեսնենք դրանց բտ-ությունը չափ ու սահման ունի, թե չէ։

[Տրիբուն]

Ինչ կլինի, բողոքարկի էլի՝ որպես անմեղության ապացույց ներկայացնելով անձնագրում ելք ու մուտքի կնիքները։ Տեսնենք դրանց բտ-ությունը չափ ու սահման ունի, թե չէ։

Չի անցնում, ես արդեն գիտեմ։ ՀՀ-ում կամեռաները վարորդականով չեն տուգանքները արձանագրում, մեքենայի սեփականատիրոջով են արձանագրում։ Իսկ մեքենան իմն ա։ Սրանք, երբ գալիս ա փող կլպելուն, սաղից խելոք ու շուստրի են, դու մի կասկածի։

[Ծլնգ]

Չի անցնում, ես արդեն գիտեմ։ ՀՀ-ում կամեռաները վարորդականով չեն տուգանքները արձանագրում, մեքենայի սեփականատիրոջով են արձանագրում։ Իսկ մեքենան իմն ա։ Սրանք, երբ գալիս ա փող կլպելուն, սաղից խելոք ու շուստրի են, դու մի կասկածի։

Էտքանը գիտեմ, բայց չես կարա միանշանակ ասես․․․ մեղավորության կանխավարկածի պայմաններում կարող է գրեթե անհնարին լինի վարորդ չլինելդ ապացուցելը, բայց քո դեպքում կա կուռ ալիբի։ Նոր ստուգեցի վարչական իրավախախտումների օրենսգիրքը (Հոդված 32, մաս 3)․

Եթե ճանապարհային երթեւեկության կանոնի խախտման փաստն ամրագրվել է տեսանկարահանման միջոցով, ապա սույն օրենսգրքով նախատեսված վարչական պատասխանատվությունը կրում է տրանսպորտային միջոցի սեփականատերը, իսկ եթե տրանսպորտային միջոցը հանդիսանում է պետական սեփականություն, ապա այն անձը, որին ամրակցված է այդ տրանսպորտային միջոցը, եթե չեն ապացուցում, որ խախտումը կատարել է այլ անձ:

Հիմա ըստ սրանց ԲՏ-ության աստիճանի, կարող ա սա նշանակի, որ դու պիտի մատնես խախտում կատարած անձին ու ապացուցես, որ ինքն ա արել, կամ էլ կարող ա նշանակի, որ ուղղակի պիտի ապացուցես, որ դու չես արել (այսինքն դատարանը կարող է բավարարվել «այլ անձ է կատարել խախտումը»=«ես չեմ կատարել» մեկնաբանությամբ)։ Գիտեմ, շանսերը քիչ են (այ եթե օրենքում գրված լիներ «եթե չեն ապացուցում, որ խախտումը իրենք չեն կատարել», չեղարկելու հավանականությունը ավելի մեծ կլիներ), բայց լավ կլիներ էս կետը փորձարկելն ու հաջողության դեպքում նախադեպ ստեղծելը, դե իսկ անհաջողության դեպքում լաչառություն գցելը, որ իր լկտի մեղավորության կանխավարկած ենթադրող այս օրենքը պիտի հակասահմանադրական լինի, մանավանդ #ՆորՀայաստանի օրինականկեցության պայմաններում․․․ դուխո՜վ

Բայց դե ամեն դեպքում աննասունություն ա սեփականատիրոջը ի լռելայն մեղավոր գտնելը, ու անմեղության ապացույցի բեռը դնել վրեն։ Հա, ուրիշ տեղերել ա մեղավորության կանխավարկած գործում վարչական խախտումների պահով, բայց սենց կամերաների դեպքում խելամիտ օրենսդրությամբ երկրներում փորձում են վարորդին էլ նկարել, որ գոնե մի լղոզված ապացույց ունենան սեփականատիրոջ մեղավորության մասին։

[Lion]

Քաղցր ախպերներ, խոսքներդ շաքարով կտրեմ, քանի որ հենց էս խնդրի հետ է, որ սերտորեն առնչվում եմ վերջին տարիներին:

Կարգը, հիմք ընդունելով և օրենքը, և պրակտիկան, այսպիսին է - վարորդը հայտարարում է, որ ինքը չի վարել մեքենան, բայց այդ դեպքում ինքը պարտավոր է նաև կոնկրետ անձին մատնանշել: Այդ մատնանշելու դեպքում որպես կանոն դատարանը մատնանշված անձին վկայի հարցաքննման կանոններով հարցաքննում է և, դեպքերի 99.9 տոկոսում անվավեր է ճանաչում տուգանքի որոշումը: Սա, սակայն, պրոցեսի լավ մասն էր, իսկ հիմա վատի մասին:

Եվ այսպես, ըստ օրենքի ՃՈ-ն դատարանի վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո 17 աշխատանքային օրում իրավունք ունի տուգանել արդեն այն անձին, ով իրականում վարել էր, այսինքն՝ վկային: Այսպիսով, կոնկրետ դեպքում ոչ վարորդ հանդիսացած մեքենայի սեփականատերը փրկվում է տուգանքից, իսկ իրական վարորդը՝ տուգանվում է:

Ասեմ նաև, որ, հաշվի առնելով օրենսդրական կարգավորումն ու պրակտիկան, այստեղ բազում նրբություններ կան, որոնց ձեր խոնարհ ծառան վատ չի տիրապետում

[Ծլնգ]

Քաղցր ախպերներ, խոսքներդ շաքարով կտրեմ, քանի որ հենց էս խնդրի հետ է, որ սերտորեն առնչվում եմ վերջին տարիներին:

Կարգը, հիմք ընդունելով և օրենքը, և պրակտիկան, այսպիսին է - վարորդը հայտարարում է, որ ինքը չի վարել մեքենան, բայց այդ դեպքում ինքը պարտավոր է նաև կոնկրետ անձին մատնանշել: Այդ մատնանշելու դեպքում որպես կանոն դատարանը մատնանշված անձին վկայի հարցաքննման կանոններով հարցաքննում է և, դեպքերի 99.9 տոկոսում անվավեր է ճանաչում տուգանքի որոշումը: Սա, սակայն, պրոցեսի լավ մասն էր, իսկ հիմա վատի մասին:

Եվ այսպես, ըստ օրենքի ՃՈ-ն դատարանի վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո 17 աշխատանքային օրում իրավունք ունի տուգանել արդեն այն անձին, ով իրականում վարել էր, այսինքն՝ վկային: Այսպիսով, կոնկրետ դեպքում ոչ վարորդ հանդիսացած մեքենայի սեփականատերը փրկվում է տուգանքից, իսկ իրական վարորդը՝ տուգանվում է:

Ասեմ նաև, որ, հաշվի առնելով օրենսդրական կարգավորումն ու պրակտիկան, այստեղ բազում նրբություններ կան, որոնց ձեր խոնարհ ծառան վատ չի տիրապետում

Հա սպասում էի, թե երբ ես մոլորվածներիս մի կարգին մասնագիտական կարծիքով ուղղություն ցույց տալու։ Շնորհակալություն, Լիոն ջան, պարզաբանելու համար։ Գրածիցս հետո վարչական դատավարության օրենսիգրքը աչքիս տակով անցկացրեցի, ու տենց էլ կարծիք կազմեցի, որ անձին պիտի մատնանշես։ Բայց հեչ տենց գործ տեսած կա՞ս, որ կուռ ալիբի ա ցույց տալիս սեփականատերը ու ասում՝ չգիտեմ ով էր։ Ասենք երկրից դուրս ես, մեքենադ էլ ինչ-որ խուլիգաններ վերցնում են ու ամբողջ քաղաքով մեկ ճռիկներ անելուց հետո բերում նույն տեղն են դնում, դու էլ գալիս տեսնում ես խոդ տալու կողպեքը ջարդած։ Հիմա որ ոստիկան կանչես, որ արձանագրեն մեքենայի առևանգման փաստը, էլի ձև չկա՞ այդ տուգանքների տակից դուրս գալու։

Ամեն դեպքում հետաքրքիր կլիներ մի հատ սենց «ահա ապացույցը, որ ես հաստատ չէի կարա լինեի, ու չգիտեմ ով ա եղել» գործ հասցնել վճռաբեկ դատարան։ Ու շնորհակալ կլինեմ, եթե մի քիչ պրակտիկայի ու օրենսդրության մանրամասները ավելի պարզաբանես։ Խոստանում եմ Հայաստանում վարչական դատարան ընկնելուս դեպքում քո մասնագիտական օգնությանը դիմել։

[Lion]

Վճռաբեկ դատարանը նման դեպքերում պարզաբանեց, կոնկրետ որոշումն ուղղակի հավես չկա փնտրել-գտնելու, որ, չէ, ամեն դեպքում պետք է մեքենայի սեփականատերը պատասխան տա: Իհարկե, Վճռաբեկի կողմից քննարկված դեպքում խոսքը քրեական իրավիճակի մասին չէր, այլ, ուղղակի, անձն ասել էր, թե, ես չեմ քշել, ահա հիմքերը, բայց չգիտեմ նաև, թե ով է քշել, քանի որ, ասենք, մեքենաս մի քանի հոգի են քշել և կոնկրետ այդ օրն ու այդ ժամին չեմ կարող ասել, թե ով է քշել: Քրեական պահ չեմ հանդիպել, բայց, իմ համոզմամբ, եթե նման բան է եղել ու, ասենք, քրեական գործ է հարուցվել, ապա վարչական գործը պետք է կասեցվի, մինչև քրեական գործով գործն ըստ էության լուծող ակտ լինի:

Էս արագաչափ-կամեռաների խնդրին վերջին արդեն գրեթե երկու տարում շատ սերտորեն եմ առնչվում, հետևում եմ նաև ձեր քննարկմանը բայց ռիսկ չեմ անում արտահայտվել ու ասեմ ինչու - մի կողմից, այո, արագաչափ տեսախցիկները, ճիշտ կիրառման դեպքում, միայն ու միայն դրական են, բայց, ու սա կարող եմ հայտարարել ամենայն պատասխանատվությամբ, մեր դեպքում դրանք իրենց հիմնական մասով վերածվել են փող կլպելու միջոցի:

Պարզ մի օրինակ բերեմ իմ պրակտիկայից՝ Սախարովի հրապարակի խնդիրը: Մինչև վերջերս ՃՈ-ն կոնվեյերի պես տուգանում էր Սախարովի հրապարակում կանգնող բոլոր-բոլորին, որտեղ որ ուզում ես կանգնած եղիր՝ սև շենքերի անկյունում, խորովածանոցների դիմաց, թե նախկին հրշեժ ծառայության դարպասների դիմաց: Չէին տուգանվում միայն մայթերին քիպ կպած կանգնողները: Ահա ուրեմն, դեռևս 2014-2015 թվականներին մեր դատական համակարգը հստակորեն սահմանեց, սխեմայով, բանով, իրոք բացառիկ դեպք էր, վճռում մի ամբողջ սխեմա էր գծագրված, որ Սախարովի հրապարակը հրապարակ է և չի կարելի այնտեղ տուգանել "կանգառ է կատարել խաչմերուկում" ձևակերպմամբ: Սրա հիման վրա, միայն ես, 20-ից ավել գործ ունեմ շահած վարչական դատարանում, սակայն ի՞նչ օգուտ - ՃՈ կոնվեյերը շարունակում էր գործել: Գիտե՞ք ինչու - ես 1.5 տարում կրեցի 20-ից ավել գործ, սակայն ՃՈ-ն միայն 1 օրում էր քսանից ավել վարորդի տուգանում: Այսինքն՝ իրենց ավելի ձեռնտու էր պարտվել ինձ, ամեն պարտվածի համար էլ 5-15.000 դրամ գումար կորցնել որպես փոխհատուցման վճար, բայց չուղղվել, քանի որ չուղղվելն անհամեմատ օգտակար էր, շահավետ՝ փող կլպելու տեսակետից...

Հաճախ եմ ասել ՃՈ իրավաբաններին՝ տղերք, եթե մարդիկ սենց մասայական խախտում են, ուրեմն դուք եք մի բան սխալ անում՝ նշաններ, տեղեկատվություն և այլն, դրա վրա մտածեք, այլ ոչ թե կոնվեյերի պես տուգանքներ արտադրեք - չէին անում ու այս առումով կարծիքս միանշանակ է՝ համակարգը փող կլպելու համար է:

Միաժամանակ, անհամեմատ ավելի քիչ դեպքերում, առկա է իրոք կոպիտ խախտում և այդ դեպքում ՃՈ-ն իրոք ճիշտ է՝ անձը պետք է տուգանվի: Իմ պրակտիկան ընդհանրացնելով ասեմ սենց՝ տուգանքների 10 տոկոսում վարորդը մաքուր ճիշտ է, 10 տոկոսում՝ մաքուր սխալ է, իսկ տուգանքների մնացած 80 տոկոսը վիճահարույց են՝ պայմանավորված օրենսդրական ոչ հստակ կարգավորումներով (նույն Սախարովի հրապարակի խնդիրը), իրավիճակային պահերով, ինչպես նաև, մեծապես՝ ՃՈ անհիմն, տուգանք կլպելուն ուղղված մոտեցումով: Այս առումով խիստ կարևորում եմ, լայն իմաստով, օրենսդրական լուծումները՝ անհստակությունների վերացում, նմանատիպ իրավիճակներում միասնական կարգավորում, միասնական դատական պրակտիկայի ստեղծում և այլն:

Վերջին պահը իր հերթին դուրս է գալիս ՃՈ ոլորտից և առնչվում է դատական համակարգին, որն ինքն էլ իր խնդիրներն ունի: Էլի հիշենք Սախարովի հրապարակի խնդիրը՝ վարչական դատարանի դատավորների մեծագույն մասը իմ ասած մոտեցման կողմնակիցն է, սակայն կային 2-3 դատավորներ, որոնք այլ կարծիք ունեին և, չնայած ամեն ինչին, պաշտպանում էին ՃՈ մոտեցում: Արդյունքում մենք շատ դեպքերում, իսկ ՃՈ-ն՝ հազվադեպ, դիմել ու դիմում ենք վարչական վերաքննիչ դատարան, սակայն այն շատ դանդաղ է քննում և, ասենք, կարող ես արդյունք ունենալ դիմելուց 1-1.5 տարի հետո: Էլ չասած վճռաբեկի մասին, որը ոչ պակաս դանդաղ է գործում և, բացի այդ, շատ հազվադեպ գործեր է վարույթ ընդունում: Արդյունքում, չնայած բազում հաղթածներին, ՃՈ-ն էլ իր ճիշտն ունի՝ ասումա, ահա, էս ու էս դատավորները մեզ հետ համակարծիք են, վերադաս դատարաններն էլ առայժմ լռում են, ուրեմն մենք կշարունակենք տուգանել: Ու ասեմ, սա դեռ պարզ իրավիճակներից մեկն է, իրոք...

Ընդհանրացնելով ասեմ՝ իմ կարծիքով արագաչափ-տեսախցիկները վատ բան չեն, ուղղակի դրանք պետք է ճիշտ կիրառել:

[One_Way_Ticket]

Ուզում էի զարմանալ անսովոր ցածր արագության վրա, հետո հիշեցի, որ ԱՄՆ-ն այն երեք երկրներից մեկն է, որ պաշտոնապես չեն օգտագործում հասկանալի մետրիկական համակարգ։ Մյուս երկուսը Մյանման ու Լիբերիան են, բայց նույնիսկ նրանք արդեն ոչ պաշտոնապես առավելապես նորմալ մետրիկական են։

[Ծլնգ]

Վճռաբեկ դատարանը նման դեպքերում պարզաբանեց, կոնկրետ որոշումն ուղղակի հավես չկա փնտրել-գտնելու, որ, չէ, ամեն դեպքում պետք է մեքենայի սեփականատերը պատասխան տա: Իհարկե, Վճռաբեկի կողմից քննարկված դեպքում խոսքը քրեական իրավիճակի մասին չէր, այլ, ուղղակի, անձն ասել էր, թե, ես չեմ քշել, ահա հիմքերը, բայց չգիտեմ նաև, թե ով է քշել, քանի որ, ասենք, մեքենաս մի քանի հոգի են քշել և կոնկրետ այդ օրն ու այդ ժամին չեմ կարող ասել, թե ով է քշել: Քրեական պահ չեմ հանդիպել, բայց, իմ համոզմամբ, եթե նման բան է եղել ու, ասենք, քրեական գործ է հարուցվել, ապա վարչական գործը պետք է կասեցվի, մինչև քրեական գործով գործն ըստ էության լուծող ակտ լինի:

Էս արագաչափ-կամեռաների խնդրին վերջին արդեն գրեթե երկու տարում շատ սերտորեն եմ առնչվում, հետևում եմ նաև ձեր քննարկմանը բայց ռիսկ չեմ անում արտահայտվել ու ասեմ ինչու - մի կողմից, այո, արագաչափ տեսախցիկները, ճիշտ կիրառման դեպքում, միայն ու միայն դրական են, բայց, ու սա կարող եմ հայտարարել ամենայն պատասխանատվությամբ, մեր դեպքում դրանք իրենց հիմնական մասով վերածվել են փող կլպելու միջոցի:

Պարզ մի օրինակ բերեմ իմ պրակտիկայից՝ Սախարովի հրապարակի խնդիրը: Մինչև վերջերս ՃՈ-ն կոնվեյերի պես տուգանում էր Սախարովի հրապարակում կանգնող բոլոր-բոլորին, որտեղ որ ուզում ես կանգնած եղիր՝ սև շենքերի անկյունում, խորովածանոցների դիմաց, թե նախկին հրշեժ ծառայության դարպասների դիմաց: Չէին տուգանվում միայն մայթերին քիպ կպած կանգնողները: Ահա ուրեմն, դեռևս 2014-2015 թվականներին մեր դատական համակարգը հստակորեն սահմանեց, սխեմայով, բանով, իրոք բացառիկ դեպք էր, վճռում մի ամբողջ սխեմա էր գծագրված, որ Սախարովի հրապարակը հրապարակ է և չի կարելի այնտեղ տուգանել "կանգառ է կատարել խաչմերուկում" ձևակերպմամբ: Սրա հիման վրա, միայն ես, 20-ից ավել գործ ունեմ շահած վարչական դատարանում, սակայն ի՞նչ օգուտ - ՃՈ կոնվեյերը շարունակում էր գործել: Գիտե՞ք ինչու - ես 1.5 տարում կրեցի 20-ից ավել գործ, սակայն ՃՈ-ն միայն 1 օրում էր քսանից ավել վարորդի տուգանում: Այսինքն՝ իրենց ավելի ձեռնտու էր պարտվել ինձ, ամեն պարտվածի համար էլ 5-15.000 դրամ գումար կորցնել որպես փոխհատուցման վճար, բայց չուղղվել, քանի որ չուղղվելն անհամեմատ օգտակար էր, շահավետ՝ փող կլպելու տեսակետից...

Հաճախ եմ ասել ՃՈ իրավաբաններին՝ տղերք, եթե մարդիկ սենց մասայական խախտում են, ուրեմն դուք եք մի բան սխալ անում՝ նշաններ, տեղեկատվություն և այլն, դրա վրա մտածեք, այլ ոչ թե կոնվեյերի պես տուգանքներ արտադրեք - չէին անում ու այս առումով կարծիքս միանշանակ է՝ համակարգը փող կլպելու համար է:

Միաժամանակ, անհամեմատ ավելի քիչ դեպքերում, առկա է իրոք կոպիտ խախտում և այդ դեպքում ՃՈ-ն իրոք ճիշտ է՝ անձը պետք է տուգանվի: Իմ պրակտիկան ընդհանրացնելով ասեմ սենց՝ տուգանքների 10 տոկոսում վարորդը մաքուր ճիշտ է, 10 տոկոսում՝ մաքուր սխալ է, իսկ տուգանքների մնացած 80 տոկոսը վիճահարույց են՝ պայմանավորված օրենսդրական ոչ հստակ կարգավորումներով (նույն Սախարովի հրապարակի խնդիրը), իրավիճակային պահերով, ինչպես նաև, մեծապես՝ ՃՈ անհիմն, տուգանք կլպելուն ուղղված մոտեցումով: Այս առումով խիստ կարևորում եմ, լայն իմաստով, օրենսդրական լուծումները՝ անհստակությունների վերացում, նմանատիպ իրավիճակներում միասնական կարգավորում, միասնական դատական պրակտիկայի ստեղծում և այլն:

Վերջին պահը իր հերթին դուրս է գալիս ՃՈ ոլորտից և առնչվում է դատական համակարգին, որն ինքն էլ իր խնդիրներն ունի: Էլի հիշենք Սախարովի հրապարակի խնդիրը՝ վարչական դատարանի դատավորների մեծագույն մասը իմ ասած մոտեցման կողմնակիցն է, սակայն կային 2-3 դատավորներ, որոնք այլ կարծիք ունեին և, չնայած ամեն ինչին, պաշտպանում էին ՃՈ մոտեցում: Արդյունքում մենք շատ դեպքերում, իսկ ՃՈ-ն՝ հազվադեպ, դիմել ու դիմում ենք վարչական վերաքննիչ դատարան, սակայն այն շատ դանդաղ է քննում և, ասենք, կարող ես արդյունք ունենալ դիմելուց 1-1.5 տարի հետո: Էլ չասած վճռաբեկի մասին, որը ոչ պակաս դանդաղ է գործում և, բացի այդ, շատ հազվադեպ գործեր է վարույթ ընդունում: Արդյունքում, չնայած բազում հաղթածներին, ՃՈ-ն էլ իր ճիշտն ունի՝ ասումա, ահա, էս ու էս դատավորները մեզ հետ համակարծիք են, վերադաս դատարաններն էլ առայժմ լռում են, ուրեմն մենք կշարունակենք տուգանել: Ու ասեմ, սա դեռ պարզ իրավիճակներից մեկն է, իրոք...

Ընդհանրացնելով ասեմ՝ իմ կարծիքով արագաչափ-տեսախցիկները վատ բան չեն, ուղղակի դրանք պետք է ճիշտ կիրառել:

Փաստորեն դատական համակարգում էլ սպասված խառնաշփոթն է․․․ վճռաբեկ էլ հասցրել են ու պարտվել․ տխուր ա։ Քրեականի առանց կասկածյալներ գտնելու գործը փակելու դեպքում իհարկե նկատի ունեի, թե չէ եթե առևանգողներին գտնում են, վրեքներն էլ կկախեն։ Քո բերած վիճակագրությամբ էլ ստացվում է որ 90% բռակով աշխատող համակարգ ա․․․ եթե 10-ից մի դեպքում հասարակ բողոքարկմամբ պիտի տուգանքը չեղարկվի, 8-ում էլ քաղաքացին դատարան դիմելու լուրջ հիմունքներ պիտի ունենա, էդ համակարգը շտկե՞լ ա լինելու։ Էն վերը բերած վիդեոն էլ էր կոնվեյեր նկարագրում, որ մի կես ժամվա մեջ մի 10 հատ գիծը 5-10 սանտիմ կտրելու համար խախտումներ էր գրանցում։ Ու իմ տեսած ու ուսումնասիրած տարբեր երկրների մնացած բոլոր նմանատիպ համակարգերում գրեթե նույն վիճակն է տիրում (մի քիչ ավելի պակաս լկտի օրենքներով ու դատավարության հիմունքներով)։ Նենց որ ինչքան էլ որոշ դեպքերում տուգանքները տեղին են, միևնույնն է սխալ ինսենտիվների պատճառով համակարգը դառնում է մեծապես բռակարտադրություն ու հարկման ձև։ Թե չէ տեսականորեն կոմունիզմն էլ է լավ բան, ափսոս պրակտիկայում բազմիցս ապացուցված կրախ համակարգ է։

[Ծլնգ]

Ուզում էի զարմանալ անսովոր ցածր արագության վրա, հետո հիշեցի, որ ԱՄՆ-ն այն երեք երկրներից մեկն է, որ պաշտոնապես չեն օգտագործում հասկանալի մետրիկական համակարգ։ Մյուս երկուսը Մյանման ու Լիբերիան են, բայց նույնիսկ նրանք արդեն ոչ պաշտոնապես առավելապես նորմալ մետրիկական են։

Հեռավորություններն ու արագությունները ՄԹ-ում էլ են իմպերիալ (բրիտանական) միավորներով։

[Lion]

Ծլնգ ջան, ինչքան էլ պատկերացնես, իրոք չես էլ կարող նույնիսկ իրապես պատկերացնել, թե ինչ բառդակա մեր դատական համակարգում, սա ասում եմ ցավով:

[Տրիբուն]

..իսկ եթե տրանսպորտային միջոցը հանդիսանում է պետական սեփականություն, ապա այն անձը, որին ամրակցված է այդ տրանսպորտային միջոցը, եթե չեն ապացուցում, որ խախտումը կատարել է այլ անձ:

Հիմա ըստ սրանց ԲՏ-ության աստիճանի, կարող ա սա նշանակի, որ դու պիտի մատնես խախտում կատարած անձին ու ապացուցես, որ ինքն ա արել, կամ էլ կարող ա նշանակի, որ ուղղակի պիտի ապացուցես, որ դու չես արել.

Ընգեր, խոսքը ստեղ պետական սեփականություն հանդիսացող ավտոների մասին ա, էլի։ Իսկ իմ ավտոն , թու թու թու, սեփական ա, պետական չի։ Ու համ էլ ես չեմ ուզում պապայիս դատի տամ Մեծ մարդ ա, հիմա մի քիչ էլ արագ ա քշում մեկ-մեկ, կմուծեմ տուգանքը։ Իրան չեմ էլ ասում, որ չնեղվի։

Մի անգամ մի ամսվա մեջ ութ հատ տուգանք էր էկել ․․․ застрелись էլի ․․․

[Ձայնալար]

․․․ ես 77-ի տակ զալից զուգարան եմ մտնում ․․․

Դրա համար մի թող վերջի վայրկյանին, որ զգում ես գալիս ա, գնա )))))

Իմ Կարծիքով, արագաչափը վատ բան չի: Հարցը կիրառությունն ա: Կան ճանապարհի վտանգավոր տեղամասեր, որտեղ արագաչափ դնելով ու դրա մասին շատ բացահայտ ու նկատելի զգուշացնելով կարելի ա անվտանգության խնդիր լուծել: Օրինակ չայնիի պավառոտները: Ամառվա սեզոնին օրը մի ավտո թռնում էր դուրս, հիմա արագաչափ կա, չգիտեմ բան փոխվել ա թե չէ, բայց պետք ա որ փոխված լինի:

Իսկ խաչմերուկների կամերաները ուղղակի փրկություն են: Ու դա շատ ցայտուն երևում ա էն խաչմերուկներում, որտեղ մարդիկ գիտեն, որ կամերա չկա:
Զուտ ճիշտ կիրառելու խնդիր ա: Ասենք, եթե մարդը միամիտ ստոպ գիծը հատել ա մի 10սմ չդնեն 5000 դոմփեն, բայց եթե նագլի գնացել զեբրայի վրա սպասում ա, դոմփեն:

Իրականում բարդ բան չկա, եթե նպատակը փող քերելուց փոխվի անվտանգություն ապահովելը դառնա, նույնիսկ էսօրվա գաիշնիկների ինտելեկտը հերիք ա նորմալ լուծումներ գտնելու համար:

[Վիշապ]

Համեմատենք մեր կամերայի մասին զգուշացնող նշաններն ու տուգանող կամերաներն ու ասենք սա՝



Չայնիի պավարոտներին նման բաներ դնեն, ինձ թվում է, մի հարյուր անգամ ավելի էֆեկտիվ կլինի, քան թե ապուշ կամերաները, որ պիտի աչքերդ լարես, որ նկատես, նկատես ու ներվայնանաս, կամ չնկատես ու ներվայնանաս: Մի հատ էլ լույսը թարթի, սաղ ճամփին մտածես՝ տենաս քեզ տուգանեց, թե՞ կողքիդ ավտոյին: Սենց էշություն մենակ հետսովետական երկրներում կարելի է պատկերացնել: