Նիկոլ Փաշինյան քաղաքական գործիչը: Մտքեր և վերլուծություններ...

[Interdenominational]

Գրողը տանի բոլոր ծպտյալ ԿԳԲ-իշնիկներին
Դիտել 2:31 րոպեից:

Հ.Գ. Նախորդ քուանշը չեղարկենք

[Lion]

Չմեռանք, ավտոգազալցակայանից... ՀԴՄ չեկ ստացանք:

Էս էն լցակայանն է, որտեղից արդեն մի քանի տարի օգտվում եմ ու երբեք չեկ չէի ստացել: Ապրես, Նիկոլ ջան …

[Վիշապ]

Մի հատ օրինակ բերեմ:
Ժամանակին, եթե հիշում եք, մի պահ ՀՀ ճանապարհային ոստիկանությունը «կտրուկ քայլեր» արեց՝ բոլոր ուղեվորներն անխտիր պիտի ամրագոտիներով լինեին, «գազելների» մեջ պիտի կանգնած մարդ չլիներ, հետիոտներին փողոցը սխալ տեղով անցնելու համար տուգանում էին և այլն... հիմա էլի նույն բարդակն ա: Ասածս ինչ ա՝ խնդիրը ոչ թե փորձ արվեց լուծել համակարգային ձևով, այլ ընդհամենը լոզունգներով ու հրահանգներով: Հիմա ՀԴՄ տալիս են էլի հրահանգներով կամ որպես քարոզի արդյունք: Եթե համակարգային խնդիր չլուծվեց, ապա խոսքերս լավ հիշեք, մի որոշ ժամանակ անց էլի ՀԴՄ չեք ստանալու, պահանջելն էլ մոռանալու եք, վերջում էլ մեղադրելու եք հասարակությանը, որ տենց էլ քաղաքացիական չդառավ: Կդորըմ սառը ջուր ոգևորություններին :Ճ

[Lion]

Արցախը բանակցային կողմ դարձնելը և... արդեն երկրորդ բանը, որի կապակցությամբ չեմ կարող համաձայնել Նիկոլ Փաշինյանի հետ:

Աքսիոմ է - ընտրյալ պաշտոնյային պետք է ընտրի նա, ում վրա անմիջականորեն տարածվելու է նույն այդ պաշտոնյայի գործունեության արդյունքը: Հիմա, ամենայն հարգանքով ու սիրով հանդերձ դեպի ոչ ՀՀ քաղաքացի հանդիսացող սփյուռքահայերը, ես վճռականորեն չեմ կարողանում հասկանալ, իրենց ընտրական իրավունք տալու հիմնավորումը ո՞րն է: Այսինքն ի՞նչ է ստացվում՝ ԱՄՆ քաղաքացի, գլենդելահայ Պողոսը տարին մեկ օր գալիս է կամ, նույնիսկ երբեմն, առանց դրա, հենց Գլենդելում ընտրում է ՀՀ-ում գործող մի պաշտոնյա, որի... գործունեության հետևանքները անմիջականորեն ես եմ կրելու: Վստահ եմ, նույն ԱՄՆ քաղաքացին երբեք ու երբեք չի համաձայնի, որ ես ընտրեմ ԱՄՆ նախագահ և, հակառակ էֆեկտով, ինքը վայելի իմ ընտրության պտուղները:

Օրինակ բերեմ, որ աբսուրդը պարզ լինի - գլենդելահայը, որի երեխան զինվոր չէ և չի էլ ծառայելու ՀՀ զինված ուժերում, ոգևորված ընտրում է մեկին, որը խոստանում է հենց հաջորդ իսկ օրը պատեազմ հայտարարել Թուրքիային մեր հողերը հետ բերելու համար: Ես ու իմ որդին, բնականաբար, զինապարտային պարտավորություն կրելով ՀՀ նկատմամբ, դրա արդյունքում զորակոչվում ենք բանակ, իսկ իմ գլենդելահայ բարեկամը տաքուկ ԱՄՆ-ում նստած դիտում է, թե ես ու իմ որդին ոնց ենք պատերազմում, հաշմվում կամ զոհվում:

Այս տեսքով ես սա վճռականորեն անընդունելի եմ համարում, սա ՀՀ ընտրական իրավունքը՝ կարևորագույն մի ինստիտուտ պետականաշինական գործում, վերածում է ընդամենը հաճելի մի նվերի սփյուռքահայերի համար, ՀՀ քաղաքացիների իրավահավասարության սկզբունքը կոպտորեն խախտվում է և, ընդհանրապես, ՀՀ-ում բնակվող հայերը դառնում են մի տեսակ երկրորդ սորտի մարդիկ՝ գլենդելահայը ընտրում է հաճույքի համար, բայց հայաստանաբնակ հայի կենսական հարցում, իսկ հայաստանաբնակ հայը ընտրում է իր կյանքը:

Որ վերջնականապես պարզ լինեմ - եթե սփյուռքահայը այդքան ուզում է հենց ընտրել ու ընտրվել ՀՀ-ում, խնդրեմ, թող գա և ամենապարզեցված կարգով ՀՀ քաղաքացիություն ընդունի, հրաժարվի այլ երկրի քաղաքացիությունից, իմ հետ հավասար տանի մեր բոլորի ընտրության հետևանքները ու միայն այդ դեպքում կարողանա ընտրել, ընտրել, երբ ընտրության հետևանքները, գոնե տեսականորեն, հավասար կտարածվեն և իմ, և իր վրա:

[Ծլնգ]

Արցախը բանակցային կողմ դարձնելը և...

Էս պահը կհիմնավորե՞ս, Լիոն ջան. ինչո՞ւ համաձայն չես Արցախը բանակցային կողմ դարձնելուն։

արդեն երկրորդ բանը, որի կապակցությամբ չեմ կարող համաձայնել Նիկոլ Փաշինյանի հետ:

Աքսիոմ է - ընտրյալ պաշտոնյային պետք է ընտրի նա, ում վրա անմիջականորեն տարածվելու է նույն այդ պաշտոնյայի գործունեության արդյունքը: Հիմա, ամենայն հարգանքով ու սիրով հանդերձ դեպի ոչ ՀՀ քաղաքացի հանդիսացող սփյուռքահայերը, ես վճռականորեն չեմ կարողանում հասկանալ, իրենց ընտրական իրավունք տալու հիմնավորումը ո՞րն է: Այսինքն ի՞նչ է ստացվում՝ ԱՄՆ քաղաքացի, գլենդելահայ Պողոսը տարին մեկ օր գալիս է կամ, նույնիսկ երբեմն, առանց դրա, հենց Գլենդելում ընտրում է ՀՀ-ում գործող մի պաշտոնյա, որի... գործունեության հետևանքները անմիջականորեն ես եմ կրելու: Վստահ եմ, նույն ԱՄՆ քաղաքացին երբեք ու երբեք չի համաձայնի, որ ես ընտրեմ ԱՄՆ նախագահ և, հակառակ էֆեկտով, ինքը վայելի իմ ընտրության պտուղները:

Օրինակ բերեմ, որ աբսուրդը պարզ լինի - գլենդելահայը, որի երեխան զինվոր չէ և չի էլ ծառայելու ՀՀ զինված ուժերում, ոգևորված ընտրում է մեկին, որը խոստանում է հենց հաջորդ իսկ օրը պատեազմ հայտարարել Թուրքիային մեր հողերը հետ բերելու համար: Ես ու իմ որդին, բնականաբար, զինապարտային պարտավորություն կրելով ՀՀ նկատմամբ, դրա արդյունքում զորակոչվում ենք բանակ, իսկ իմ գլենդելահայ բարեկամը տաքուկ ԱՄՆ-ում նստած դիտում է, թե ես ու իմ որդին ոնց ենք պատերազմում, հաշմվում կամ զոհվում:

Այս տեսքով ես սա վճռականորեն անընդունելի եմ համարում, սա ՀՀ ընտրական իրավունքը՝ կարևորագույն մի ինստիտուտ պետականաշինական գործում, վերածում է ընդամենը հաճելի մի նվերի սփյուռքահայերի համար, ՀՀ քաղաքացիների իրավահավասարության սկզբունքը կոպտորեն խախտվում է և, ընդհանրապես, ՀՀ-ում բնակվող հայերը դառնում են մի տեսակ երկրորդ սորտի մարդիկ՝ գլենդելահայը ընտրում է հաճույքի համար, բայց հայաստանաբնակ հայի կենսական հարցում, իսկ հայաստանաբնակ հայը ընտրում է իր կյանքը:

Որ վերջնականապես պարզ լինեմ - եթե սփյուռքահայը այդքան ուզում է հենց ընտրել ու ընտրվել ՀՀ-ում, խնդրեմ, թող գա և ամենապարզեցված կարգով ՀՀ քաղաքացիություն ընդունի, հրաժարվի այլ երկրի քաղաքացիությունից, իմ հետ հավասար տանի մեր բոլորի ընտրության հետևանքները ու միայն այդ դեպքում կարողանա ընտրել, ընտրել, երբ ընտրության հետևանքները, գոնե տեսականորեն, հավասար կտարածվեն և իմ, և իր վրա:

Մի քիչ օրինակներիդ հետ համաձայն չեմ, քանի որ օրինակ բանակում ծառայելու ու պատերազմին մասնակցելու նույն արգումենտով կարելի է փորձել կանանց ընտրելու իրավունքն էլ կասեցնել, բայց կարծիքիդ հետ լրիվ համաձայն եմ. քանի մշտական բնակության վայրը Հայաստանը չի, ոչ ոք չպիտի ուղիղ մասնակցի ներկայիս ձևաչափով ընտրություններին՝ ՀՀ քաղաքացի լինի, թե չէ, բացառությամբ ՀՀ պաշտոնյաների, ովքեր ապրում են արտերկրում իրենց պաշտոնատարության կապակցությամբ՝ դեսպաններ և այլն։ Ու սրա պատճառը ինձ համար շատ հստակ է՝ քանի չես մուծում երկրում հարկեր, չպիտի ընտրես այն իշխանությունը, ով վարձատրվում է այդ հարկերով և տնօրինում է այդ հարկերով ստացված գումարները։

Բայց դրա հետ մեկտեղ, կարելի է մտածել ստեղծել մի համակարգ, որում սփյուռքի հայությունը կմասնակցի ոչ-ուղիղ ընտրությունների տեսքով կամ կընտրեն իրենց ներկայացուցչներին, ասենք ոնց որ ազգային փոքրամասնություններին խորհրդարանում հատկացվում է 4 մանդատ, այնպես էլ կարելի մանդատներ ավելացնել սփյուռքի օջախների ներկայացչության համար։ Օրինակ ռուսաստանաբնակ հայերը ընտրում են մեկ պատգամավոր, ով կներկայացնի ռուսաստանահայերի շահերը, եվրոպաբնակ հայերը ընտրում են իրենց պատգամավորին և այլն։ Սա իհարկե ամենապարզ մոդելն է, և պարտադիր չի, որ այսպես արվի, բայց այսպիսի մոտեցումը թույլ կտա ստեղծել ներկայացչություն սփյուռքի համար, ու ինչ-որ չափով կավելացնի սփյուռքահայության ներգրավվածության աստիճանը ՀՀ ներքին քաղաքական կյանքին, ինչը իմ կարծիքով ողջունելի է։

[Lion]

Ծլնգ ջան, կարևորը իրար հասկացանք՝ օրինակի պահով: Ես ծայրահեղ օրինակ բերեցի, որ պարզ լինի: Դե իսկ կանանց պահով՝ ամեն դեպքում իրենց վրա էլ կազդի պատերազմը, որպես պատերազմի պասիվ մասնակիցներ և, բացի այդ, տղամարդիկ որ տանջվում են, իրենց հայրերը, եղբայրներն ու որդիներն են: Մի խոսքով, ես այս հարցի հետ վճռականորեն չեմ կարող համաձայնել և առայժմ չեմ տեսել որևէ լուրջ փաստարկ, թե ինչու դա պետք է անել:

Ինչ վերաբերվում է Արցախի պահին, ապա, կարճ, իմ դիրքորոշումը նման կերպ է դրսևորվում - Ես վաղուց եմ սա ասել ու ասում, որ Արցախի չմասնակցելը լավ է՝ այն մեր պաշտպանության երկրորդ գիծն է ու, եթե մի սև օր ՀՀ ղեկավարին պատին դեմ տան, Մինսկի խմբի համանախագահները մի սև օր ֆանտաստիկ միահամուռ համաձայնության գան, ինքը միշտ էլ կարա ասի - լավ, ինձ համոզեցիք, գնացեք... Բակոյին համոզեք: Դրանով մենք առնվազն ժամանակ կշահենք: Ճիշտն ասած ինձ մինչև հիմա էլ լիարժեք պարզ չէ, թե Արցախին բանակցային սեղանի մոտ տեսնելիս մենք ինչ ենք շահում, բացի պարզունակ "Ահաա, մենք այնտեղ ենք, ուրեմն Ադրբեջանը մեզ ճանաչեց": Վերջին պահով հիշեցնեմ, որ 1996-ին ՌԴ-ն ամենաբարձ մակարդակով բանակցեց Մասխադովի ու Բասաևի հետ, ինչը մազաչափ իսկ չխանգարեց հետագայում դրանց խաղից դուրս մղել, հետո՝ վերացնել, հետո էլ կրկին իրենով անել Չեչնիան:

Գաղթական ջան, համահայկական հիմնադրամի ղեկավարության հետ հանդիպելիս ասեց, մինչ այդ էլ սփյուռքի նոր նախարարն էր նման մի բան ասել:

[Գաղթական]

Գաղթական ջան, համահայկական հիմնադրամի ղեկավարության հետ հանդիպելիս ասեց, մինչ այդ էլ սփյուռքի նոր նախարարն էր նման մի բան ասել:

Լիոն ջան, Նիկոլի տենց հաբտարարություն չեմ գտնում:
Եթե դժվար չի՝ հղում տուր ծանոթանամ:

Փոխարենը Արմեն Սարգսյաննա բարի ցանկություն հայտնել, ինչը վերաբերում էր արտերկրում ապրող ՀՀ քաղաքացիներին.

Նախագահ Սարգսյանը, «Ազատության» հարցին պատասխանելով, ասաց, թե համաձայն է հնչող մտահոգության հետ, որ Սփյուռքը բացառապես որպես փողի աղբյուր է դիտարկվում, Արմեն Սարգսյանը կարծում է՝ ժամանակն է սփյուռքահայերին ընտրական իրավունք տալ․- «Մեր ցանկացած հայրենակից, ընդ որում՝ նախևառաջ նրանք, որոնք այսօր Սփյուռքում են, բայց կրում են Հայաստանի Հանրապետության անձնագիրը, այսինքն՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի են, պետք է իրենց ներդրումը բերեն, և իհարկե ունենան պարտականություններ և իրավունքներ: Գուցե մեկ օր հասնենք նրան, որ Սփյուռքում ապրող Հայաստանի քաղաքացիները ունենան իրավունք նաև ընտրությանը մասնակցելու, եթե խոսում ենք ընտրական համակարգի մասին, եթե խոսում ենք ընտրական օրենքը փոխելու մասին: Չասել՝ ձեր խնդիրը նրա մեջ է, որ դուք փողը տաք, փողը տվեցիք՝ ուրեմն էլ մի խառնվեք մեր գործերին»:

Սփյուռքի նախարարի հայտարարածն էլ էր, իր հերթին, բարի ցանկությունների շարքից ու, ըստ իս, անիրականանալի, առնվազն՝ տեսանելի ապագայում:
Բայց դա նոր չէր:
Տարիներ առաջ Հրանուշ հոբարն էլ էր Սփյուռքահայերի ներկայությամբ Ստորին Պալատի կազմման մասին խոսում:

[Տրիբուն]

Մի հատ օրինակ բերեմ:
Ժամանակին, եթե հիշում եք, մի պահ ՀՀ ճանապարհային ոստիկանությունը «կտրուկ քայլեր» արեց՝ բոլոր ուղեվորներն անխտիր պիտի ամրագոտիներով լինեին, «գազելների» մեջ պիտի կանգնած մարդ չլիներ, հետիոտներին փողոցը սխալ տեղով անցնելու համար տուգանում էին և այլն... հիմա էլի նույն բարդակն ա: Ասածս ինչ ա՝ խնդիրը ոչ թե փորձ արվեց լուծել համակարգային ձևով, այլ ընդհամենը լոզունգներով ու հրահանգներով: Հիմա ՀԴՄ տալիս են էլի հրահանգներով կամ որպես քարոզի արդյունք: Եթե համակարգային խնդիր չլուծվեց, ապա խոսքերս լավ հիշեք, մի որոշ ժամանակ անց էլի ՀԴՄ չեք ստանալու, պահանջելն էլ մոռանալու եք, վերջում էլ մեղադրելու եք հասարակությանը, որ տենց էլ քաղաքացիական չդառավ: Կդորըմ սառը ջուր ոգևորություններին :Ճ

Ինչու՞ ապեր։

Նախ սկսեմ նրանից, որ ամրագոտիները պարտադրելուց հետո, Հայստանում գրեթե բոլորը, այդ թվում ես, սկսեցին անխտիր ամրագոտի կապել՝ առանց պարտադրանքի։ Ես, ու լիքը մարդ գիտեմ, որ հիմա առանց ամրագոտի մեքենա վարելը չեն պատկերացնում։ Ասածս էն ա, որ որոշ դեպքերում պարտադրանքը պետք ա, որ համակարգը աշխատի։

Երկրորդ, ինձ թվում ա, մենք շա ենք չարաշահում «համակարգային լուծում» արտահայտությունը, առանց կոնկրոտ բացատրելու, թե ինչ ինկատի ունենք դրա տակ։ Մի ժամանակ էլ շատ մոդա էր «ինստիտուցիոնալ ընդդիմությունը» ու էլի լավ չհասկացանք, թե ինչ ինկատի ունենք։

Ու երրորդ, ՀԴՄ կրոն տպելը, տրամադրելը ու պահանջելը հենց համակարգ ա։ Ի՞նչ համակարգային լուծում ա պետք տալ համակարգը աշխատացնլու համար։ Մի հատ էլ կտրոն տրամադրեն ՀԴՄ կտորնը տրամադրելու համա՞ր, թե՞ ասենք ՀԴՄ-ների վրա կամեռաներ դնեն։ Այսինքն, համակարգը արդեն կա, բայց չի կիրառվում։ Իսկ լիարժեք կիարառելու համար բացակայում ա կամքը, դաստիարակությոնը, կրթությունը ու հարկադրանքը։ Նենց որ, հենց ՀԴՄ-ների տամարդրելու հիմքը անխտիր դրվեց, էլ ոչ մկեը չի մոռանա ու շատ արագ կդառնա նորմ, ոնց որ ամրագոտիները, Տիգրան Սարգսյանի վեցամյա կառավարության միակ ձեռքբերումը։

[Ծլնգ]

Ու երրորդ, ՀԴՄ կրոն տպելը, տրամադրելը ու պահանջելը հենց համակարգ ա։ Ի՞նչ համակարգային լուծում ա պետք տալ համակարգը աշխատացնլու համար։ Մի հատ էլ կտրոն տրամադրեն ՀԴՄ կտորնը տրամադրելու համա՞ր, թե՞ ասենք ՀԴՄ-ների վրա կամեռաներ դնեն։ Այսինքն, համակարգը արդեն կա, բայց չի կիրառվում։ Իսկ լիարժեք կիարառելու համար բացակայում ա կամքը, դաստիարակությոնը, կրթությունը ու հարկադրանքը։ Նենց որ, հենց ՀԴՄ-ների տամարդրելու հիմքը անխտիր դրվեց, էլ ոչ մկեը չի մոռանա ու շատ արագ կդառնա նորմ, ոնց որ ամրագոտիները, Տիգրան Սարգսյանի վեցամյա կառավարության միակ ձեռքբերումը։

Նույն մտածելակերպով ՀԴՄ կտրոն չտալն էլ ա համակարգ, ու մինչև վերջերս շատ ավելի պոպուլյար համակարգ էր քան տալը քաղաքացիական իրավունքներն էլ են համակարգ, ինչը չի խանգարում համակարգային ռասիզմ, սեքսիմ և նման գաղափարներին գոյություն ունենալուց։

Իմ հասկանալով Վիշապը ասում է, որ ՀԴՄ կտրոններ տալու համակարգը վատն ա, ու պետք է այդ համակարգը բարելավել (համակարգային լուծում տալ), ոչ թե տուֆտա համակարգի վրա մի քիչ յոդ ցանել, ու ասել՝ փչեմ շատ չի ցավա։ Դա ա համակարգային լուծումը, ոչ թե որ ստից տեղը համակարգ ենք ստեղծելու, որ հետո կարողանանաք խելոք-խելոք ասուլիսների ժամանակ ասել՝ համակարգային լուծումներ են պետք, ու մեկ ա Տրիբունը չհասկանա։ Խոսքի այդ ՀԴՄ կտրոնի մոմենտով կարելի է համապատասխան օրենքում մի շատ հասարակ փոփոխություն անել, որ բոլոր առևտրի կետերում պիտի անպայման դրվի բացահայտ տեսանելի 40սմ x 60սմ ցուցանակ, վրեն էլ գրված, ասենք՝ «պահանջիր ՀԴՄ կտրոնը, նպաստիր երկրի բարելավմանը»։ Այդ ցուցանակների տպելու համար էլ հայտարարել տենդեր, ընտրել ամենաէժան երեք տպողներին, անունը դնել պետական կոնտրակտորներ, ու առևտրի կետերից այդ տպողների ցուցանակների վրա ծախսած գումարները փոխհատուցել հարկերի նվազեցմամբ, մեկ ա ստվերային առևտրի լույս աշխարհ բերելը դրա տեղը կհանի ու կհանի։ Մարդիկ էլ ամեն անգամ իրենց հիշողության վրա հույս չեն դնի, այլ աչքների առաջը կունենան այդ ցուցանակն ու ՀԴՄ պահանջելու պետական քյարը։ Սա կլինի համակարգային լուծում, քանի որ ՀԴՄ կտրոններ տալու համակարգի մեջ մտցնում է լուծմանը ուղղված փոփոխություն, ու նաև կփարատի Վիշապի մտահոգությունը, որ վաղը մյուր օրը մոռանալու ենք պահանջել։

Ասենք ոնց որ նորմալ երկրներում ամրագոտիները հագցնելու հորդորով նակլեյկեք պիտի ավտոարտադրողները տեսանելի վայրերում փակցնեն...

[Տրիբուն]

Խոսքի այդ ՀԴՄ կտրոնի մոմենտով կարելի է համապատասխան օրենքում մի շատ հասարակ փոփոխություն անել, որ բոլոր առևտրի կետերում պիտի անպայման դրվի բացահայտ տեսանելի 40սմ x 60սմ ցուցանակ, վրեն էլ գրված, ասենք՝ «պահանջիր ՀԴՄ կտրոնը, նպաստիր երկրի բարելավմանը»։ Այդ ցուցանակների տպելու համար էլ հայտարարել տենդեր, ընտրել ամենաէժան երեք տպողներին, անունը դնել պետական կոնտրակտորներ, ու առևտրի կետերից այդ տպողների ցուցանակների վրա ծախսած գումարները փոխհատուցել հարկերի նվազեցմամբ, մեկ ա ստվերային առևտրի լույս աշխարհ բերելը դրա տեղը կհանի ու կհանի։ Մարդիկ էլ ամեն անգամ իրենց հիշողության վրա հույս չեն դնի, այլ աչքների առաջը կունենան այդ ցուցանակն ու ՀԴՄ պահանջելու պետական քյարը։ Սա կլինի համակարգային լուծում, քանի որ ՀԴՄ կտրոններ տալու համակարգի մեջ մտցնում է լուծմանը ուղղված փոփոխություն, ու նաև կփարատի Վիշապի մտահոգությունը, որ վաղը մյուր օրը մոռանալու ենք պահանջել։

Ասենք ոնց որ նորմալ երկրներում ամրագոտիները հագցնելու հորդորով նակլեյկեք պիտի ավտոարտադրողները տեսանելի վայրերում փակցնեն...

Ազզ ջան, էս համակարգային լուծում չի: Էս հենց իմ ասած գովազդ, դաստիարակություն, կրթությունն ա, որ համակարգը աշխատի: ՈՒ վայթեմ ես մի քառասուն անգամ մենակ էն «ինչ անել» ասել էլ եմ, հենց էտ տիպի լուծումների մասին: Հիմա էս պահին վահանակի տեղը վարչապետը իրա բերանով ասում ա «պահանջեք ՀԴՄ կտրոնը» մարդիկ էլ պահանջում են, վա՞տ ա:

[Ծլնգ]

Ազզ ջան, էս համակարգային լուծում չի: Էս հենց իմ ասած գովազդ, դաստիարակություն, կրթությունն ա, որ համակարգը աշխատի: ՈՒ վայթեմ ես մի քառասուն անգամ մենակ էն «ինչ անել» ասել էլ եմ, հենց էտ տիպի լուծումների մասին: Հիմա էս պահին վահանակի տեղը վարչապետը իրա բերանով ասում ա «պահանջեք ՀԴՄ կտրոնը» մարդիկ էլ պահանջում են, վա՞տ ա:

Էհ գովազդ, դաստիարակություն, կրթությունն էլ են համակարգային լուծման մասեր, ինչպես նաև Վիշապի բոլոր նշածները․․․ համակարգային մտածելակերպը (systems thinking) կարելի ա լայն սպեկտրով կիրառել։ Բայց այստեղ բարձրացված հարցը այն էր, որ ՀԴՄ կտրոններ հետագայում էլի չեն տրվելու, որովհետև մարդիկ մոռանալու են պահանջել։ Դրա համակարգային մոտեցման առաջին քայլը կլինի հարցնել՝ ինչո՞ւ են մոռանում ու ինչպե՞ս անել որ չմոռանան։ Հիմա կարաս միլյոններ ծախսես լայն կրթական ծրագրեր զարգացնելու, իրականացնելու, մոնիտորինգի վրա, կամ կարաս Նժդեհի նկարները մի քանի մեծ գովազդային շիտոկների վրա փոխարինես «ՀԴՄ պահանջիր»-ով, կամ էլ կարաս point-of-sale փոփոխություն մտցնես, որը շատ ավելի էֆեկտիվ կլինի քան գովազդային շիտոկները և շատ ավելի էժան քան կրթական ծրագրերի իրականացումը։ Իսկ Նիկոլը ասածը էսօր հիշվում ա, վաղը մոռացվելու ա․․․ ու ընդհանրապես, մարդ կա ՖԲ-ը չունի, իսկ ՀԴՄ-երը տրվում են հենց առևտրի կետերում, ու դրանց պահանջատուն չի կարա առանց առևտրի կետից օգտվելու դրանք պահանջի։

Հ․Գ․
ամրագոտիները հետ սրանք համեմատելը, ի դեպ, սխալ է․ ամրագոտիները ստիպված մի քիչ հագցնելուց հետո ֆիզիկապես սովորում ես դրանց այն աստիճանի, որ առանց ամրագոտիների քշելու ֆիզիկապես դիսկոմֆորտ ես զգում։ Իսկ ՀԴՄ կտրոնը յա էղավ- յա չէղավ․․․