User Tag List

Էջ 2 3-ից ԱռաջինԱռաջին 123 ՎերջինըՎերջինը
Ցույց են տրվում 16 համարից մինչև 30 համարի արդյունքները՝ ընդհանուր 45 հատից

Թեմա: Զանազան պատմություններ

  1. #16
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Թռչնային պատմություններ կամ շփոթմունք բարու-չարի մասին․ մաս 8

    Դա տեղի ունեցավ անցած ապրիլին, կամ մայիսն էր։
    Մի քանի շաբաթ անց, երբ զգացմունքներս քիչ սպիացան, և ի վիճակի էի պատմելու, որոշեցի, որ մինչև բուն պատմությանն անցնելն արժեր մի-փոքր ներածություն տալ։ "Մի-փոքր" ներածությունս փաստորեն ձգվեց այսպես համարյա մի տարի, ու հիմա նոր վերջապես հասա բուն պատմությանս օրվան։

    Այդ օրերին սիրաթռչնակներիս վանդակը համալրվել էր ձագուկների հերթական քառյակով։ Երեքն արագ վաճառվեցին, մնացել էր մեկը, որի հաճախորդն ուշանում էր, մոր հալածանքը սակայն՝ չէր նվազում, բայց ես, ինչպես առաջներում էր, հավատացած էի, որ բան չմնաց, շուտով այս փոքրիկն էլ իր նոր տունը կգտնի։ Փոքրիկ ասելով, ի դեպ, միայն տարիքը նկատի ունեմ՝ հազիվ երկու ամսական, որովհետև արտաքինից նորմալ, հասուն թռչնակ էր, գույնն էլ՝ կապույտ, նմանապես և անունը՝ Բլու (աղջիկս բոլոր ձագուկներին միշտ անվանակոչում էր՝ անկախ, թե ինչքան երկար էին մնում մեզ մոտ), և միակ տարբերող ձագուկային հատկանիշը կտուցի վրայի մուգ հետքն էր, որ տարիքի հետ աստիճանաբար անհետանում է։

    Մի առավոտ, երբ արթնացանք, Բլուին գտանք տարօրինակ։ Մի անկյունում կուչ էր եկել, աչքերը կիսախուփ, ինքն էլ՝ մի տեսակ իներտ, անշարժունակ։ Երբ ձեռքս մտցրեցի վանդակի մեջ, թռչնակը, ինչպես սովորաբար էր անում, չփախավ՝ ճաղեճաղ խփվելով, ընդամենը թույլ փորձ կատարեց փախչելու։ Վերցրեցի ձեռքերիս մեջ, գլխի մասում կարծեմ թեթև վնասվածք նկատեցի։ Բայց ոչինչ այնպես սարսափելի արյունլվիկ չէր, ինչպես նախկինում պատահել էր իր քույր-եղբայրներից մի երկուսին, թեև անվտանգ ելքով բարեբախտաբար։
    Մտածեցի՝ երևի քաղցած է մնացել թռչնակը, թուլացել, քանի որ մայրն ագրեսիվանում էր հատկապես, երբ ձագերն ուզում էին կերամանից օգտվել։
    Մի կարգին բարկացա մոր վրա, և Բլուին տեղափոխեցի մեր փոքրիկ կրիչ-վանդակի մեջ՝ իր կերամանով ու ջրով։ Թռչնակը մի երկու կտուց թույլ կտտացրեց ամանի մեջ ու հոգնած փակեց աչքերը։ Հետո կուտի, կվերականգնի ուժերը, մտածեցի ես, և քանի որ բոլորս էլ շտապում էինք տնից դուրս գալու՝ աշխատանքի և դպրոց, թողեցինք Բլուին այդպես, կարևորը՝ առանձին ու ապահով։
    Ժամը չորսին աղջիկս, որ նոր էր վերադարձել տուն, զանգահարում է, ու՝ մաաա՛մ, լսում եմ տագնապահար ձայնը հեռախոսի մեջ, մա՛մ, Բլուն չի շարժվում․․․ Սիրտս կանգ է առնում։ Աչքերը փա՞կ են։ Հա։ Կարող ա քնած ա, մի մատիտ վերցրու, բրդի։ Մինչ աղջիկս, բարձրաձայն լացելով, մատիտ էր վերցնում ու բրդում ու արցունքների հետ գլորվում էին բառերը՝ դեռ չի շարժվուուու՜մ, բրդում եմ, չի շարժվուու՜մ, տղաս վերադարձավ դպրոցից, ստուգեց ու հաստատեց․ Բլուն կենդանի չէր։

    Երեկոյան, երբ վերադարձա տուն, չկարողացա մոտենալ վանդակին, ի վիճակի չէի տեսնել թռչունին անշարժ։ Մեղքի ու խղճի նման ուժգին խայթ երբևէ չէի ունեցել, սիրտս անմխիթար մղկտում էր։ Բլուն կապրեր, եթե ես ժամանակին տեղափոխեի նրան առանձին վանդակի մեջ, չանտեսեի մոր հալածանքները՝ հույս ունենալով, որ ոչինչ չի պատահի։ Չէ՞ որ ծերունի թռչնավաճառը դեռ առաջին ձագուկների ժամանակ զգուշացրել էր՝ she will kill them։ Բայց լուրջ չէի ընդունել, ախր հետագա 37 ձագուկները դիմացան ու ապրեցին, որքան էլ որ բմբլաշաղ ճղճղոց էր տիրում վանդակի մեջ մինչ նրանց հեռանալը։

    Մութ, ուշ երեկո էր, երբ վերցրինք Բլուին ու տարանք մոտակա պուրակը։ Ես դեռ չէի կարողանում նայել թռչունի անկենդան մարմնին, տանում էր աղջիկս։ Մի ծառի տակ տղաս փորեց հողը և թռչունին գցեց փոսի մեջ։ Աղջիկս ձեռքերով նուրբ ուղղեց թռչունին՝ ասես հարմար դիրքի, և խնամքով ծածկեց նրան փափուկ հողով, որը կուլ էր տալիս այտերից գլորվող արցունքները։ Հետո մի քար գտավ, վրան գրեց՝ "Բլու․ հանգչիր խաղաղությամբ․ ամսաթիվ", և ծածկեց նրանով Բլուի վերջին կացարանը։
    Առավոտյան այցելեց Բլուին, արևի լույսով։ Հետո քայլում էր դպրոց, դեմքին՝ աննկարագրելի տխրություն՝ ամփոփ, անհաղորդ։

    Ես ինձ մինչև հիմա չեմ ներել։


    Շարունակելի /հետգրությամբ/
    Վերջին խմբագրող՝ Բարեկամ: 14.03.2018, 05:00:

  2. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Աթեիստ (14.03.2018), Ներսես_AM (14.03.2018)

  3. #17
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Թռչնային պատմություններ կամ շփոթմունք բարու-չարի մասին․ մաս 9

    Առանց մազաչափ անգամ ուրանալու սեփական մեղքիս բաժինը, ներսս, այնուամենայնիվ, շփոթմունք էր։ Բարկություն էի զգում մայր թռչնի հանդեպ, մինչդեռ ամուսինս ավելի ռացիոնալ էր դատում․ թռչունը հո չի՞ հասկանում։
    Բայց ես մտածում էի․ չէ՞ որ գիտի իր հարվածի նպատակն ու հետևանքը՝ ոչնչացնել, հապա էլ ինչպե՞ս չի հասկանում։ Բայց կենդանիների մոտ կարծես ամեն ինչ ավելի պարզ է․ նրանց կենսաշրջապտույտում չար ու բարի բնորոշումներ չկան, և համապատասխանաբար՝ չկան պատիժ ու պարգևատրում։ Մի կենդանին ուտում է մյուսին, որն էլ իր հերթին ուտում է մի ուրիշին, և այդպես շարունակ, կամ՝ գոյատևելու պայքարում մեկը ոչնչացնում է մյուսին և այդ նույն պայքարում օգնում է մյուսին, ընդ որում այդ "մյուսը" երկու դեպքում էլ կարող է լինել միևնույն էակը, ինչպես իմ թռչունների մոտ էր․ ձագուկի՝ ապրելու համար պայքարում մայրն օգնում է նրան՝ կերակրում, բայց հետագա ձագերի գոյության իրավունքի համար ոչնչացնում է այն առաջին ձագին, որը, բնության օրենքին հակառակ, հասունանալուց հետո դեռ շարունակում էր մնալ նույն տարածքում, ուր մայրն էր։
    Այլ կերպ ասած՝ բարին բնության օրենքներին ենթարկվելն է գուցե, և չենթարկվողը ոչ թե չար է, այլ պարզապես զիջում է բարուն՝ իր գոյության չեղարկմամբ, որքան էլ որ դա ցավալի է երևում մեզ ։
    Իրավունք ունեի՞ ես չարացած մնալ մայր թռչունի հանդեպ, մեղադրել նրան սպանության մեջ, ու զարմանալ, որ շարունակում է իր համար հանգիստ ապրել, քնել, ուտել, ծլվլալ՝ ասես ոչինչ։ Իրավունք չունեի, որովհետև կենդանուն հատուկ չէ խի՞ղճը, թե՞ որովհետև դա իր գոյության ձևի՝ հետագա ձագատվության պաշտպանության բնազդային վարքագիծն էր։
    Եվ ինչի՞ համար ենք վերջապես ցավում։ Կորստի՞, թե՞ դրա պատճառը լինելու համար։ Այսինքն ցավը, որ ապրում ենք, դա էլ մե՛ր գոյության ձևի՝ հանգիստ խղճով ապրելու պաշտպանության մեր բնազդային վարքագիծն է։
    Այլ կերպ ասած՝ ինչ որ լինում է՝ չարժե դատել, արժե՝ սովորել։


    Հետգրություն

    Երեքուկես ամիս առաջ, մի կիրակի վանդակն էի մաքրում, որոշեցի մեր զույգ սիրաթռչնակներին, որ մենակ էին արդեն մի քանի ամիս, բաց թողնել սենյակի մեջ՝ թռչելու։ Երբեմն անում ենք այդպես, թռչուն են վերջապես, պահանջ կունենան։
    Առաջին անգամ այս հինգ տարվա մեջ, ի վերջո, թույլ տվեցի ես այդ անփութությունը․ մոռացա փակել պատշգամբի դուռը։ Գնացի խոհանոց՝ փոշեկուլի պարունակությունը դատարկելու, և երբ վերադարձա սենյակ՝ թռչունների ակտիվ ծլվլոցն էր․․․ պատշգամբից։ Մինչ երկու ձեռքով գլուխս կբռնեի և կնետեի ինձ պատշգամբ, դեղին աչքերով և կեռ կտուցով վայրի, դարչնագույն թռչունների մի խումբ, որ ասես դարանակալ նրանց էր սպասում, հարձակվեց կատաղի, և բակը լցվեց թռչնակներիս լեղապատառ ծլվլոցով ու դեղնակնանիներ չարագույժ կռնչոցով։
    Ափալ-թափալ իջա բակ՝ չգիտեմ ինչ հույսերով, թռչնամբոխը փախավ, իսկ ես սկսեցի փնտրել թռչնակներիս, թեև՝ ի՞նչ հույսով։ Մեկ էլ, զարմանք, նկատեցի սիրաթռչնակիս մի ցածրիկ ծառի ճյուղին նստած։ Ամուսինս բերեց վանդակը, բացեցինք դուռը, կամացուկ մոտեցրինք ճյուղին, թռչունը սահուն տեղափոխվեց ներս։ Արուն էր։
    Մայր թռչունին չգտանք։ Վանդակն առած ընկանք բակից-բակ, փողոցից-փողոց, անցանք մոտակա երկու պուրակներով, թռչունը չերևաց։ Ուսումնասիրեցի ինտերնետում, թե կարո՞ղ են արդյոք սիրաթռչնակներն ապրել բնության մեջ։ Երաշխիքներ չկային․ վանդակին սովոր թռչունը չունի վայրի միջավայրում ապրելու մշակված մեխանիզմներ, բացի այդ՝ այս բնագոտին սիրաթռչնակների ապրելու բուն միջավայրը չէ։ Ոչինչ, մխիթարում էր ամուսինս, նա գոյատևման ուժեղ բնազդ ուներ, կապրի։

    Օրվա մյուս կեսին վանդակը արու թռչունով դրեցինք պատշգամբում, որպեսզի Սոֆիան լսի կանչը և կողմնորոշվի, թե ուր թռչել։ Իսկ Դանգլզը կանչում էր այնքան կարոտով ու սրտաճմլիկ, որ շրջապատի այլ թռչուններն էին հրապուրվում նույնիսկ, ներառյալ դեղնակնանի վայրենիները։
    Տղաս անհագստացավ, որ վայրենիները հերթական անգամ կբզկտեն Դանգլզին, և սկսեց ստիպել ինձ, որ վանդակը տանեմ ներս։ Հրաժարվեցի։ Ասացի, որ այսպես շանս կա, որ Սոֆիան կգտնվի։ Չհավատաց ու բարկացած վերցրեց վանդակը՝ ներս տանելու։ Բայց ճի՛շտ ես ասում, բացականչեց տղաս հանկարծ մեծագույն զարմանքով՝ ոչ այնքան իր տեսածից երևի, այլ որ ես ինչ-որ բան ճիշտ կարող էի գուշակել։
    Սոֆիան վերադարձել էր։ Նա նստած էր շենքի մուտքի դռան վերևի հարթակին։ Վանդակն առած, զգուշորեն իջանք ներքև, դրեցինք գետնին։ Սոֆիան չէր իջնում։ Անցավ մի տասը-քսան րոպե, թռչնակը վանդակ տեղափոխվելու միտք չուներ։ Նստած էր իր համար և չէր շարժվում։
    Որքան որ իր հայտնվելն էր հավասարազոր հրաշքի, նույնքան կրկին կորցնելն էր երկյուղալի, և ամուսինս բարձրացավ մուտքի վերևի այդ հարթակի վրա ու, հետևից կամացուկ մոտենալով, փորձեց թռչնակի վրա նետել աղջկաս դպրոցական, լայնեզրի գլխարկը։Թռչունը թռավ ու կառչեց շենքի աղյուսե պատին, և այդ պահին էր, որ նրան նկատեց մի սև կաչաղակ ու կռնչոցով հարձակվեց վրան։ Թռչունը ծղրտաց, հետ կտցահարեց կաչաղակին, ապա սլացավ բարձր, շենքի տանիքներից վերև, դեպի բաց, անամպ երկինքը․․․

    Սոֆիային մենք այլևս չտեսանք։

    Բայց ինչ էլ որ պատահեց նրան հետագայում, ի՛նչ էլ որ - գուցե արժեր ազատության լիաթոք ճախրի այդ թեկուզև մի քանի վայրկյանը, գուցե դա այս յուրահատուկ, գոյության պայքարում չհանձնվող, քաջ թռչնակի կյանքի գագաթնակետն էր։

    ՎԵՐՋ
    Վերջին խմբագրող՝ Ուլուանա: 15.03.2018, 03:43: Պատճառ: սխալ թեգերի շտկում

  4. Գրառմանը 6 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Արշակ (14.03.2018), Գաղթական (15.03.2018), Դեղին մուկիկ (25.08.2020), Նաիրուհի (15.03.2018), Ներսես_AM (14.03.2018), Ուլուանա (15.03.2018)

  5. #18
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Օրվա անդրադարձ․ 2018, 25 մայիսի, ուրբաթ։ "...իմ Էրեբունի"

    Ուրբաթ ազատ օրս էր և որոշեցի այցելել Արին բերդ բլրի վրա գտնվող Էրեբունի ամրոցի փլատակները, ավելի ճիշտ՝ երբեմնի ամրոցի մնացորդատեղին։ Վերջին անգամ եղել էի այստեղ երեք տարեկանում։ Բլրի ստորոտին Էրեբունի պատմահնագիտական արգելոց-թանգարանն է, որի աստիճանահարթակի ներքևի երկու կողմերում առասպելական երկու արձան կան բարձունքի վրա՝ չորքոտանի արծվամարդու և առյուծամարդու։ Մի հին, սև-սպիտակ լուսանկար ունեմ. ես` երեք տարեկան, նստած եմ դրանցից մեկի վրա։ Մտքովս անցավ կրկին թառել արձաններից մեկի մեջքին ու լուսանկարվել, համեմատության համար, բայց հագուստս հարմար չէր մագլցելու։ Թող մնա մեկ ուրիշ անգամվա։

    Էրեբունի հուշարձան-ամրոցն այցելելիս առաջինը մտնում ես թանգարանը։ Փոքր հավելավճարով կարող ես ուղեկցող-բացատրող վերցնել։ Դրա թերությունն այն է, որ ուզածիդ չափ չես լռվում հետաքրքրող ցուցանմուշի կամ տեքստի մոտ։ Ստիպված ես լուսանկարել տեքստերը՝ հետո կարդալու համար։ Ես կարծում եմ, որ գիդի մասնագիտությունը ևս կոչում է․ հարյուրավոր անգամներ պատմածդ պիտի այնպիսի վարակիչ ոգևորությամբ բացատրես, ասես հենց նոր ես ինքդ էլ իմացել և չես համբերում տեղեկացնել։ Դրա համար երևի պիտի սիրես այն պատմությունը, որը պատմում ես, և երբեք չդադարես դրանում մի նոր իմացած բան ավելացնել։ Հակառակ դեպքում գիդի ի սկզբանե հոգնած, մերթընդմերթ հորանջող դեմքը դեռ մի-փոքր էլ մեղադրանքի ստվեր է գցելու շրջայցի վրա՝ ի հանդեպ այցելուի։ Ցավոք, մեր գիդն էլ կարծես իր մասնագիտությունը չէր սիրում։ Համենայնդեպս, իր անգո պատմածից ոչինչ առանձնապես չտպավորվեց, թերևս միայն նորություն էր, որ ուրարտական սեպագրերում վ և բ տառերն իրար նման են, այդ պատճառով էլ "Էրեբունի"-ի բ-ն դառել է վ մինչև հասել է "Երևան"։

    Թանգարանի միջնաբակում երկու երգիչ կային․ խարտյաշ գանգուրիկներով մի երիտասարդ կին՝ օպերային երգչուհի, և քիչ ավելի տարեց մի տղամարդ։ Կինը երկար, մագաղաթագույն զգեստով էր, վրան խոշոր նռներ, տղամարդը՝ հայկական տարազով։ Եթե ցանկանում ես, նրանք կերեգեն քեզ համար՝ Կոմիտաս, հայ-ազգագրական, նույնիսկ կպարեն, որից հետո գուցե պարտավորված զգաս գնելու նրանց երգերի ալբոմը (տասը հազար դրամ արժե)։ Իսկ ինչու ոչ, եթե հաճելի էր։

    Այնուհետև բարձրանում ես բլուրը, որտեղից քաղաքն՝ ասես ափիդ մեջ, թեև սա ոչ լավագույն տեսարանն է քաղաքի։

    Ամրոցն, ինչպես սերտել ենք բոլորս, կառուցել է Արգիշտին՝ Մենուայի որդին, Խալդ աստծո զորությամբ, ի հզորություն Բիայնիլի երկրին, և հողն ամայի էր․․․ Ամրոցի կառուցումը թվագրվում է Ք․Ա․ 782թ․, և նրա ստորոտին ու շուրջը կառուցվել-տարածվել է քաղաքը՝ այժմյան Երևանը։
    Ամրոցի մնացորդներն առաջին անգամ գտել են 1800-ականներին, ինչ-որ շինարարարության ժամանակ, սակայն համակարգված պեղումներ տարվել են 1950-ականներին, որոնց արդյունքում հայտնաբերվել են ամրոցի պալատական, կրոնական, տնտեսական կառույցների հիմքերն ու մնացորդները, սեպագիր արձանագրություններ քարերի վրա, տնտեսական իրեր։ Բլուրն իր մեջ դեռ պահում է ամրոցի պատմությունը, ասում են՝ դեռ շատ բան կա փորելու-հանելու, ի հետագա ուսումնասիրություն գիտնականներին։
    Հայտնաբերված մնացորդներով ինչ-որ չափով վերակառուցվել են պարիսպներ ու պատնեշներ, պալատական սյուներ, սենյակատեղեր, պահպանվել են պատեր՝ գունավոր որմնանկարներից պատառիկներով։
    Այդ ամենն ինձ հիշեցնում էր Պոմպեյի ներկայիս փլատակները, համենայնդեպս պահպանվածությամբ չէր զիջում շատ, մինչդեռ Պոմպեյն ինքը զիջում է տարիքով՝ մոտ մեկ հազարամյակ երիտասարդ է ավելի։
    Սակայն այն, ինչով ցավալիորեն զիջում էր Էրեբունին աշխարհահռչակ, բազմայցելու տուրիստատեղի Պոմպեյին, դա համատարած լքված, անտեր, անխնամ վիճակն էր, որը տխուր թագավորում էր մոտ երեքհազարամյա, երբեմնի հզոր արքայական այդ նստավայրի մնացորդների վրա։ Աներևակայելի հյութեղ գունայնությամբ, սարսռեցնող-անգին որմնանկարների շուրջն ու վրան բազմաթիվ անդոներ ու լիլոներ խորը ճանկռտել էին իրենց անունները՝ ի դերև հանելով սպիտակ ծեփը, հավելելով սրտիկներով ու գումարման նշաններով։ Փայտյա հինավուրց սյուների մի խուրձ, ըստ երևույթին դեռ սովետի անհիշելի ժամանակներից, թափվել ու թողնվել էին հնամյա պատերի տակ, թե մի օր պիտի վերականգնվեին իրենց տեղերում։ Խոտն աճել ու բարձրացել էր պատերի վրա, իշխանների, պահակազորի, սպասավորների կացարաններում ու մառաններում, ուր մայիսյան տաք արևն էր միայն անձայն սվսվում համատարած լռության մեջ։

    Ափսոս։ Մինչդեռ այս տարի աշնանը՝ Երևանի 2800-ամյակին որքան մարդ կարող էր և պե՛տք է բարձրանար մայր-քաղաքի ծննդատեղին, շոշափելու յուր ազգային ինքնության արմատները կամ բացահայտելու դրանք, կամ պարզապես զմայլվելու, ամոթի ու հիասթափության փոխարեն։

    Հինգն անց էր, իջա Կասկադ՝ տաք մուրաբայով պաղպաղակ ուտելու։ Սիրում եմ Կասկադի գողտրիկ սրճարանները, հատկապես երեկոյան։ Այդ սրճարաններում գեղեցիկ երիտասարդությունն է։ Կյանքով լի, կոկիկ ու խնամված․․․ ի տարբերություն մոտակա բլրի բարձունքում մոռացված քաղաքամայր ամրոցի փլատակների․․․

  6. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Արշակ (14.06.2018), Գաղթական (17.06.2018)

  7. #19
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Ժամանակային էքսկուրս

    Ներկայումս իմ կյանքում առկա կարևոր խնդիրներից մեկը ժամանակին քնելն է։ Ժամանակին քնել ասելով նկատի ունեմ առնվազն ութժամյա քնի ապահովումը։

    Քնի առումով իմ բիոռիթմային տեսակը բուն է․ երեկոյան չեմ կարողանում հաղթահարել արթուն մնալու, իսկ առավոտները՝ քնելու ուժգին պահանջը: Եվ եթե երեկոյան դա ինձ առանձնապես չի խանգարում, ապա առավոտյան և ողջ օրվա ընթացքում զղջում եմ շատ․ կենսական էներգիաս կտրուկ ընկած է լինում, կիսատ, երբեմն էլ քառորդ մարդ եմ ինձ զգում։ Ստացվում է, որ երկարացնելով կյանքիս արթմնի ժամերը, գցում եմ ապրելուս որակը, որը նույնն է, թե կյանքը զգալու առումով ոչ միայն ավելի երկար չեմ ապրում, այլև ապրում եմ թերի, այլ կերպ ասած՝ կիսակյանք։

    Վերջերս մտածում էի, թե որքան լիարժեք էր ինքնակենսազգացողությունս, երբ փոքր էի։ Ու հանկարծ գլխի ընկա, որ հիմնական պատճառը ամենօրյա լիարժեք քունն էր։

    Փոքր ժամանակ քունս լիարժեք առնելն ինձ հաջողվում էր քնելու ժամի հետ կապված մեր տանը սահմանված անխախտ օրենքի շնորհիվ․ մանկապարտեզում և ցածր դասարաններում դա երեկոյան ժամը 9-ն էր, միջին դասարաններից սկսած՝ 10-ը։ Պարզապես գիտեի, որ այդ ժամին պիտի գնամ քնելու և վերջ։ Մի-փոքր հապաղում, և մամաս հիշեցնում էր ու պահանջում։ Անթույլատրելի էր, որ մեզ հյուրասենյակում տեսներ, երբ րոպեի մեծ սլաքն արդեն թեքված էր լինում ուղղահայաց դիրքից։ Այդ տարիներին քնելուս արդեն բնազդային դարձած ազդանշանը ռուսական "Բարի գիշեր, երեխաներ" հաղորդման վերջին, բայուբայուշկի երգն էր, որն ամեն օր, պարտաճանաչ լսում էի մինչև վերջ (ևս մի երկու րոպե հետաձգեմ քնելու գնալու ժամանակը), իսկ հետագայում երկարեց մի ամբողջ ժամով, մինչև ռուսական լուրերի՝ Վրեմյայի սկսվելը, իր սրընթաց, անհաճո փողային ճիչով։
    Այդ տարիներին ես երազում էի, թե երբ պիտի մեծանամ, որ նստեմ մինչև ուշ՝ երբ ու ինչքան ուզեմ։

    Մեր տանը սահմանված քնային այս անխախտ կարգուկանոնի մեջ կար սակայն մի օր, որ մաման թույլ էր տալիս քնել ուշ, այն էլ ոչ ավել, ոչ պակաս՝ կեսգիշերից հետո։ Դա ուրբաթ օրն էր։ Եվ պատճառը հաջորդ օրը շաբաթ լինելը չէր (շաբաթ օրերին, ի դեպ, մենք նորմալ դասեր ունեինք)։ Բանը նրանումն էր, որ միայն ուրբաթ օրերին էր՝ կեսգիշերի մոտ, որ մեր սովետահայկական միապաղաղ հեռուստատեսությունը ցուցադրում էր արտասահմանյան ֆիլմ։ Սկզբում այդ հաղորդումը կոչվում էր "Համաշխարհային կինոյի էջերից", հետո փոխեցին՝ "Հանդիպում"։
    Ես ավելի շատ հիշում եմ "Համաշխարհային կինոյի էջերից"-ի շրջանը, որն ավելի վաղ սովետական ժամանակներում էր, և ֆիլմերն ընտրվում էին ավելի զգուշորեն ու կրճատվում-թարգմանվում ավելի խիստ։

    Հաղորդման սկզբում, մինչ ֆիլմի ցուցադրումը, իներտ նստած հաղորդավարուհին ինչ-որ ձանձրալի ու երկար տեքստ էր պատմում ֆիլմի ռեժիսորի, ժամանակաշրջանի, բարքերի մասին, և միայն դրանից հետո վերջապես ցույց էին տալիս այդքան սպասված ֆիլմը։
    Մեծ մասամբ դրանք հին, սև-սպիտակ, իտալական կամ ֆրանսիական ֆիլմեր էին՝ Սոֆի Լորենի, Բրիջիդ Բարդոյի, Ջինա Լոլոբրիջիտայի, Ալեն Դելոնի և այլ անթերի, մարմարյա գեղեցկությամբ դերասանների մասնակցությամբ։
    Պատահում էր, թեև հազվադեպ, ցուցադրում էին ոչ այնքան հետաքրքիր ֆիլմ, իմ տարիքի համար՝ ձանձրալի ու անհասկանալի, բայց մնում էի մինչև վերջ․ ինչպե՞ս կարելի էր հրաժարվել այդ ժամանակներում "երանելի" արտասահմանյան ֆիլմ դիտելու հնարավորությունից, ինչ ուզում է լինի։

    Մեր այս ընտանյոք կինոդիտումն ինձ համար առանձնահատուկ իրադարձություն էր․ մամաս դրա առթիվ արևածաղկի սերմ կամ պիստակ էր բովում, որի թարմ, ախորժելի բուրմունքն ու ճտճտոցը մինչ ֆիլմի սկսվելն իր բոլոր հավեսներով տարածվում էր խոհանոցից, և կինոդիտումը դառնում էր մի իսկական տոն։ Ինձ թվում է՝ եթե ես հիմա վերանայեմ այդ ժամանակ դիտածս ֆիլմերը, զգայական հիշողությանս ծալքերից կարթնանա նոր բոված արևածաղկի բուրմունքի և տոնի զգացողությունը։

    "Համաշխարհային կինոյի էջերից"-ը, ինչպես նշեցի, նայում էինք մեր չորս հոգանոց ընտանիքի ողջ կազմով, և ընտանեկան այդ ջերմ երեկոները հիշողությանս մեջ մնացել են որպես թանկ ու անփոխարելի արժեք՝ միասնականության, հարազատության գողտրիկ բջջի։

    Ի դեպ, ցուցադրվող արևմտյան Ֆիլմերը սովորաբար կտրտված էին լինում այնպես, որ ամբողջովին համապատասխանում էին "G" կարգանիշին, բայց երբեմն՝ շատ հազվադեպ, որոշ "անհարմար" մասեր թողնված էին լինում (դրա համար էլ երևի հաղորդումը կեսգիշերային էր), և այդ ժամանակ մամաս, մի որոշ ժամանակ անհարմար զգալուց հետո, ուղարկում էր մեզ քնելու՝ ձայնի մեջ որոշակի զայրույթի նոտայով, թե էս կինոն մեր նայելու բանը չի։ Քոռուփոշման հնազանդվում էի, մտքիս մեջ տանելով՝ "էդ" տեսարանները բորբոքված։

    Ամենից ուրախալին՝ երբ կոմեդիա էին ցուցադրում։ Հորթի պես հրճվում էինք ես ու եղբայրս, ու, տանջվելով հաղթահարելով քունը (մինչև կեսգիշեր մի բանով պիտի զբաղվեինք, որ դիմանայինք), անհամբեր սպասում էինք ֆիլմի բաղձալի սկսվելուն։ Կոմեդիաները շատ էի սիրում։ Շատ էի սիրում, որովհետև տեսնում էի ծնողներիս ծիծաղելիս։ Սովորաբար լրջադեմ հայրս ժպտում էր ճառագող, երբեմն էլ՝ կիսաձայն ծիծաղում, և ես այդ ժամանակ ավելի շատ իրեն էի հետևում ու ուրախանում, քան ֆիլմին, որն այդ պահերիին դառնում էր երկրորդական։
    Սենյոր Ռոբինզոնը, հիշում եմ, մեկն էր այդ ֆիլմերից։

    Բայց կար մի ֆիլմ, որին ես ու եղբայրս սպասում էինք ամենից շատ, մի տեսակ երազանքով, մի տեսակ պաշտամունքով։ Մեկ, թե երկու անգամ էինք տեսել, տպավորվել էր աներևակայելի, և դրա վերացուցադրումը համարում էինք արևի խավարման պես եզակի երևույթ։ Ֆիլմը կոչվում էր "Միլիոն տարի մեր թվարկությունից առաջ"։ Դինոզավրերի ու մարդկանց մասին էր, և այդ ժամանակ թվում էր տեխնիկական հրաշք։ Ամեն ուրբաթ, երբ հաղորդավարուհին վերջապես բարեհաճում էր հայտնել, թե ինչ ֆիլմ են այդ գիշեր ցուցադրելու, ես ու եղբայրս շունչներս պահած սպասում էինք՝ հերթական անգամ ապրելով հիասթափության վայրկյանը, բացի մի անգամից, երբ սովորականի պես մտքումս մեխանիկորեն, արդեն առանց հավատալու, կրկնում էի՝ "Միլիոն տարի մեր թավականությունից առաջ, խնդրում եմ, միլիոն տարի մեր թավականությունից առաջ", ու մեկ էլ՝ հաղորդավարուհին՝ "Հարգելի հեռուստադիտողներ, այսօր "Համաշխարհային կինոյի էջերից" շարքում դուք կդիտեք "Միլիոն տարի մեր թվարկությունից առաջ" գեղարվեստական կինոնկարը"։ Ականջներիս չհավատացի, հետո մի քանի րոպե ճչում ու թռվռում էի սենյակով մեկ։

    Այս ֆիլմերի շարքից մեկի մասին էլ կուզենայի հիշատակել, որ մանկության տարիներին մեծ ազդեցություն է թողել ինձ վրա։ "Հռոմեական արձակուրդներ"-ն էին Օդրի Հեպբըրնի մասնակցությամբ։ Ավելի ճիշտ՝ ոչ այնքան ֆիլմը, որքան դերասանուհին։ Օդրի Հեպբըրնն ինձ տոտալ հմայել էր իր գեղեցկությամբ։ Նա ինձ թվում էր կատարելություն՝ գեղեցկության իմ պատկերացմամբ։ Մինչ այդ շատ ուրիշ սիրուն դերասանուհիներ էի տեսել, իհարկե, բայց ոչ մեկի գեղեցկությունն այդքան իմը չէր, որքան Օդրիինը։ Ես երազում էի մեծանալ և դառնալ նրա նման։ Հետաքրքիրն այն է, որ հետագայում, ավելի հասուն տարիքում, երբ մի անգամ պատահաբար նայեցի "Հռոմեական արձակուրդներ"-ը, զարմացա իմ անցյալի պատկերացումների վրա․ նկատեցի անհավասար ատամներ, հաստ հոնքեր, քթածակերն ինչ-որ այն չէին ու էլի ինչ-որ թերություններ։ Հիասթափվել էի, ինքս էլ չգիտեմ, թե ինչից։ Երևի իմ իդեալականացումից։ Բայց ավելի հետաքրքիր է, որ դրանից է՛լ ավելի ուշ, նորից ինչ-որ առիթով վերադիտելով Օդրիին այդ ֆիլմում, վերագտա նրա անզուգական գեղեցկությունը՝ ներքին ճառագող, ու հասկացա, որ փոքր ժամանակ աչքն ավելի հստակ է տեսնում, հետո է՝ որ մշուշապատվում է։

    Էհ, հիշողությունների հետևից ընկած՝ ուր հասա, իսկ ես ընդամենն ուզում էի գրել, որ հիմա, երբ մեծացել եմ և "կարող եմ նստել մինչև ուշ՝ երբ ու ինչքան ուզեմ", որոշել եմ քնելու ժամ սահմանել, ինչպես փոքր ժամանակ էր, ու ստիպել ինքս ինձ՝ անխախտ հետևելու։

  8. Գրառմանը 6 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    ivy (01.08.2018), Tiger29 (01.08.2018), Արէա (01.08.2018), Գաղթական (03.08.2018), Նաիրուհի (06.08.2018), Ուլուանա (17.08.2018)

  9. #20
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Մի դրվագ "անպետք երեխա" շարքից

    Ընտիր՝ Մաթևոսյանից․ սրա փուլային նրբություններն ապրել է երևի ամեն ոք, բայց այսպիսի կենդանի ձևակերպու՜մ․․․

    "Գրկեր, բարձրացներ ու հայրս լիներ. ու փոքր լինեի: Ու դանակս կորցրած լինեի՝ լայի, լայի, լայի... Նրանց փաղաքշանքը բորբոքեր իմ լացը և ես հեկեկայի լացի միջից. նրանց խնձորը վերցնելու իմ գայթակղությունը դավաճանություն թվար իմ կորսված դանակի հանդեպ ու լաց լինեի լացի միջից. հիշեի, թե ինչպես էր ծալվում իմ դանակը ու հիշեի, թե ինչ նկարներ էին նկարված նրա կոթին ու լաց լինեի լացի միջից. նրանք սաստեին ինձ և ես լաց լինեի դանակի համար ու այդ կոպիտ սաստի համար... Անմխիթա՛ր, մաքո՜ւր, առա՜տ, թաց-թաց շա՜տ լաց լինեի... Ու քնեի հորս գրկում, ու արթնանայի կաթի պես անմեղ, ու ժպտայի փափո՛ւկ, փափուկ:"



    ...

    Սև ծովի ափ, ես վեց-յոթ տարեկան եմ։ Նստած՝ երկար ժամանակ ջանադրաբար փորել եմ փուխր ավազը, թունելներ եմ կառուցում։ Հայրս դուրս է գալիս ծովից, մոտենում է, որ սրբվի, ոտքը պատահաբար դնում է կառույցիս հարակից, հիմքը խախուտացած ավազներին, թունելներս փլվում են։ Հայրս ծիծաղում է՝ կատակի տալով։ Ես վիրավորվում եմ նման անլրջությունից երկարատև աշխատանքիս հանդեպ ու վրդովվում։ Հայրս չի հասկանում վիրավորանքս և շարունակում է կատակի տալ։ Ես խոցված եմ, որ կորուստս չկարևորվեց, սկսում եմ լացել՝ կարևորությունը բարձրացնելու համար։ Հայրս դեռ փորձում է թեթևացնել՝ ուրախ տոնով մխիթարական ինչ-որ բաներ ասելով։ Դրանք ինձ թվում են ոչ բավարար, հատկապես տոնը, ուժեղացնում եմ լացս։ Հայրս բարկանում է և ձեռ քաշում ինձնից։ Ես շարունակում եմ մնալ նստած՝ փլված թունելներիս մոտ, ու զոռով լացել․ զիջելը հորս բարկությանն ընդառաջ՝ կնշանակեր պարտվել։ Մայրս քիչ հեռվում, լողազգեստով նստած ավազներին փռած, մեր խոշոր, կանաչ տերևներով, կիսամաշ փալասին, գործում է շյուղերով։ Փորձում է համոզել ջան-ջիգյարով՝ ասելով քաղցր խոսքեր ու որ մոտենամ իրեն։ Այդքան շուտ հանձնվելը կարժեզրկեր վիրավորանքիս կարևորությունը, և ես չեմ ենթարկվում՝ շարունակելով միալար զռռալ։ Մոտակայքում արևկող պառկած ռուսները դժգոհում են, թե խանգարում եմ քնել։ Մայրս արդեն լուրջ բարկացած է և շուրթերը սպառնալից սեղմելով՝ պահանջում է ձայնս կտրեմ, թափ տալով մատը։ Կոպտությունից հուսահատվում եմ, բայց ձայնս համառորեն չեմ կտրում, թեև իջեցնում եմ մի-փոքր։ Երանի եմ տալիս, երբ մայրս դեռ քաղցր էր խոսում։ Հույսով բաղձում եմ իր կարեկից նախկին "ջան"-ին ու "բալես"-ին, որ առիթ ունենամ վայր դնելու զենքերս ու հալվելու իր գրկում։ Մայրս չգիտի դրա մասին և այդպես էլ մնում է բարկացած։ Գնում ենք տուն, ես՝ գլխիկոր, նրանք՝ բարկացած։
    Երեկոյան, երբ սովորականի պես դուրս եկանք զբոսանքի մերձափնյայով և սովորականի նման պիտի գնեին իմ սիրելի պաղպաղակը, ասացին, որ պաղպաղակ չեմ ստանա մինչև ներողություն չխնդրեմ։ Եղբայրս արդեն լպստում էր իր բաժինը։ Ես, որ ուշքս գնում էր պաղպաղակի համար և այդ պահին է՛լ ավելի շատ էի ուզում, ծպտուն չհանեցի։ Ծնողներիս համար արդեն սկզբունքի հարց էր՝ կորզել ներողություն իմ բերանից։ Գնել էին պաղպաղակս, բայց չէին տալիս, մինչև չասեմ "ներողություն"։ Կանգնել էի շուրթերս սեղմած, ու որքան ավելի էին ստիպում, այնքան ավելի պինդ էին սեղմվում շրթունքներս, և "ներողություն"-ը փակվում էր յոթ կողպեքի տակ։ Եղբայրս, ինչպես միշտ թեթև ու ծիծաղաշատ, ապշած էր․ ի՞նչ կա դրա մեջ, ուզու՞մ ես հարյուր անգամ ասեմ՝ ներողություն, ներողություն, ներողություն։ Արդեն բոլորով համընդհանուր են խնդրում։ Ես մնում եմ անդրդվելի։
    Անպետք երեխա։

    Իսկ նրանք գիտեին, թե որքան էի ես սիրում պաղպաղակ, և չէին կարող ի վերջո չտալ․․․
    Վերջին խմբագրող՝ Բարեկամ: 07.08.2018, 03:48:

  10. Գրառմանը 4 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Գաղթական (08.08.2018), Նաիրուհի (07.08.2018), Շինարար (07.08.2018), Ուլուանա (17.08.2018)

  11. #21
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Մի գրքույկի պատմություն

    Խոսում էինք ամաչկոտության և ինքնավստահության պակասի կապի մասին։

    Մտածեցի․ եթե այս կապին միացնենք ևս մի հանգույց՝ փառասիրությունը, ապա կառուցվածքը, կարծում եմ, ավելի կուռ կդառնա իր պատճառահետևանքային կապերով։ Անինքնավստահությունը, չէ՞ որ, որոշակի աղերսներ ունի փառասիրության հետ (ևս)՝ երբ քեզ համար միևնույնը չէ, թե ինչ կմտածեն քո մասին մարդիկ։ Այստեղ, իհարկե, կան նրբություններ, օրինակ՝ ամաչկոտ մարդիկ սովորաբար չեն ձգտում փառքի, նախընտրում են իրենց սուսիկ-փուսիկ, համեստ գոյությունը, բայց կա այս հոգեբանության մյուս բևեռը ևս - լավ տպավորություն չթողնելու հանդեպ վախը, որը փառասիրության ուրույն տեսակ է, որովհետև լավ տպավորություն թողնելը, ամաչկոտ մարդկանց մոտ, մի ուրիշ տեսակի, ես կասեի՝ ուղեղ մթագնող, անկառավարելի հաճույք է, ու երևի անկառավարելիության հանդեպ բնազդային խուսափումից է, որ ամաչկոտները գործնականում չեն ձգտում փառքի կամ աչքի ընկնելու։

    Շատ հնարավոր է՝ այս դատողություններում մի բան ճիշտ չէ, ու կառուցվածքն էլ կարելի է փլել ուրիշ արգումենտներով։ Ամեն դեպքում, ընդունենք սա որպես վարկած, որպեսզի անցնեմ իմ հաջորդ պատմությանը (որն այս գրառման առիթն էր), բայց մինչ այդ մի բան կուզենայի նկատել, և դա կարևոր է․ այ ամաչկոտությունը չի կարելի անհրաժեշտաբար կապել խոնարհության հետ, նույնիսկ երևի թե հակառակն է՝ ամաչկոտ մարդկանց, ցավոք, հատուկ չէ հե՛նց խոնարհությունը, որովհետև խոնարհության դեպքում ավելի հանգիստ կվերաբերվեին մարդկանց՝ իրենց հավանել-չհավանելու "վտանգներին"։ Ու եթե մարդուն, ամաչկոտության հաղթահարումից բացի, հաջողվի նաև իր մեջ սերմանել խոնարհություն, սեփական անձի կատարելագործումը մի նոր, կարևոր բարձունքի կհասնի։

    Իսկ պատմությունը, որն ուզում էի պատմել "ամաչկոտություն" շարքից, թվագրվում է իմ չորս տարեկան հասակին, և մենք հիմա կտեղափոխվենք սովետական մանկապարտեզի մի դասախաղասենյակ, որտեղ մենք՝ ճստոներս, նստած ենք փոքրիկ սեղանիկների մոտ՝ պարտավորված լսելու ընթերցանություն դաստիարակչուհու կողմից։
    Այդ օրը ես մի մանկական, բարալիկ գիրք էի բերել մանկապարտեզ՝ մեր տան գրադարանից։ Գիրքը, ռուսերեն էր, քանի որ ռուսական մանկապարտեզ էի հաճախում։ Որոշակի հիշում եմ գրքի կազմը․ շագանակագույն շեղանկյունիկների նուրբ ցանցով պատած, մեջտեղում էլ կարծեմ առյուծի գլուխ։ Թե ինչու էի բերել այդ գրքույկը, լավ չեմ հիշում։ Կարծեմ հայրս նոր էր գնել, ու ես որոշել էի տանել մանկապարտեզ։
    Սովետական մանկապարտեզում մանկական գրքեր, բնականաբար, շատ կային, երևի նույնիսկ ավելի շատ, քան խաղալիքներ, և երբ աֆրո-գանգրահեր Ազնիվ Մնացականովնան գրքերի այդ բազմության միջից ընտրեց հենց իմ տարած գիրքը, ես, նախ, շատ զարմացա, ապա լցվեցի հպարտության հոգեպարար զգացումով, որից էլ կրծքավանդակիս հետին պատերի խորքում կոկոնվեց փառասիրական ոգևորության մի բողբոջ, որ անհամբեր պայթել էր ուզում, թե՝ "ժողովու՛րդ, այ էս գիրքը, որ ուսուցչուհին պահում է իր ձեռքերում, ե՛ս եմ բերել, իմ բերածն է, ես մի բան եմ արել, որ դրականորեն փոխել է իրերի ընթացքը (I made a change), ես արդյունք եմ տվել, և այդ արդյունքը լավ է բոլորի համար, վայելում են բոլորը", ու ինձ պետք էր, որ իմ մասնակցությունն այս համընդհանուր բարօրության գործին հաստատվեր հրապարակային ընդունմամբ և գնահատմամբ, երևի որպեսզի ես, որպես գոյություն, չհամարվեմ անիմաստ և իզուր։
    Սեփական գոյության իմաստավորման առաջնային այս կարիքը խանդավառությամբ էր լցրել ինձ այնպես, որ դրա փառասիրական դրսևորումը մի ներքին ուժեղ պայքար սկսեց ամաչկոտությանս դեմ․ այնպես ուզում էի, որ բոլորն իմանային, որ ես եմ այս իրադարձության պատճառն ու գործոնը, բայց դա հնչեր ո՛չ ինձնից, ո՛չ իմ մասնակցությամբ։
    Փառասիրությունը հաղթեց․ սկսեցի թույլ ճոճել կիսաբարձրացրած ձեռքս։ Իսկ դաստիարակչուհին կարդում էր գիրքը, բարձր պահած ցույց էր տալիս նկարները ու ձեռքս չէր նկատում։ Սկսեցի ճոճել ավելի ուժեղ ու մի քիչ ավելի բարձր։ Ազնիվ Մնացականովնան նկատեց։ Ընդհատեց կարդալը և դիմեց ինձ, թե ինչ-որ բա՞ն եմ ուզում ասել։ Քար լռություն էր, բոլորի հայացքներն ինձ էին ուղղված։
    "Ոչինչ", շշնջացի, ու կախեցի գլուխս։ Ուսուցչուհին շարունակեց ընթերցումը։
    Վերջին խմբագրող՝ Բարեկամ: 27.11.2019, 04:43:

  12. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Գաղթական (28.11.2019), Ուլուանա (27.11.2019)

  13. #22
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Տարեդարձ

    Շաբաթ օրը ընկերուհիներս տարեդարձս էին կազմակերպել, ծովափին։
    Անակնկալ պիտի լիներ ինձ համար։
    Բիլգոլա կոչվող գողտրիկ մի ծովածոցի ափին, ավազների մեջ ստվարաթղթե տուփեր էին շարել երկարությամբ՝ ուղիղ գծով, որ ծածկել էին նուրբ-ավազագույն սփռոցով, շուրջը՝ բարձեր տաք-ավազագույն, վրան՝ մուգ փայտե սպասք, խեցեգույն մոմեր (մարտկոցով վառվող), և սոճու մի քանի չորացած ճյուղեր լրացնում էին "սեղանի" անպաճույճ ձևավորումը։
    Այդ ամենն ամփոփել էին ավազի մեջ խրած չորս փայտե ձողերի միջև, որոնք շուրջպար էին բռնել՝ քամուց շխկշխկացող քաթանե ծոպերի ու կախազարդերի պարաններից բռնված, մեկումեջ՝ փշաձուկ-լամպիկներ՝ օրորվող մայրամուտի լույսերով։
    Մեր փոքրիկ օազիսն, անշուշտ, գրավում էր ափի բարեբախտաբար ոչ այնքան բազմամարդ այցելուների ուշադրությունը․ երբ անցնում էին կողքով, կանգ էին առնում՝ բարի ժպիտով։ Մտքովս անցավ, որ այսօր մի քանի մարդ մի քանի վայրկյան դրական մի բան ապրեց ակամա։
    Չնայած քառասուն աստիճան շոգին, Բիլգոլայի ջրերը սառցե-սառն են։ Սկզբում մտանք ափամերձ բացօթյա լողավազանը՝ ծովային ջրով լցված, որը տաք էր և անհաճո դեղնադարչնագույն, և հետո նոր միայն նետվեցինք սառն ու մաքուր օվկիանոսը՝ խողովակաձև ծառս լինող և կատաղի շրմփացող ալիքներին ընդառաջ։
    Օրվա վերջում, երբ մութն արդեն թանձրացել էր ոսկուն տվող ավազի և սևին տվող ջրերի վրա, ուր սպիտակին էին տալիս ալիքների փրփուրները տեղ-տեղ, մեր տաղավարը միակ լուսավորված կետն էր ամայի ծովափին, և մենք, նստոտած մոմերի շուրջ, լսում էինք մեր ընկերուհուն, որի երգը ծորում էր նուրբ և կլանվում ծովափնյա քամու բվվոցում։

    Գիշեր էր, լուսին, երբ սկսեցինք հավաքվել՝ ճանապարհ ընկնելու։ Ոտքերով ակոսելով ախորժելի տաք, սորուն ավազը՝ ես քայլեցի դեպի ջուրը․ ուզում էի զգալ, թե ինչպես է շնչում քնած օվկիանոսը։ Պարզվեց՝ երկու հոգի էլ կային ջրի մոտ, որ դանդաղաքայլ առաջանում էին դեպի խորքը՝ լուսնի լույսով լուսավորված։ Նրանք մորեմերկ էին, տղամարդ և կին։ Ավազների վրա նկատեցի նրանց հագուստը։ Ետ դարձա, որ չխախտեմ անձնականությունը, իսկ երբ քարշ էինք տալիս ծանր պայուսակներն ու տուփերը, զույգը, հագնված, նույնպես լքում էր ափը։ Տղամարդն առաջարկեց իր օգնությունը։ Չառաջարկեց, պարզապես ձեռքը գցեց պայուսակի բռնակին ու տարավ։ Իսկ հետո երկուսով նստեցին մեքենան ու հեռացան։ Ու ես մտածեցի՝ խենթությու՞ն է արդյոք հատուկ քշել-հասնելը օվկիանոս, որ գիշերը լուսնի լույսի տակ մի տասը րոպե մորեմերկ լողաս սիրածդ մարդու հետ, դանակի պես կտրող սառնությամբ ջրերում։ Չկարողացա տեղավորել խենթության մեջ։ Ըստ իս, նորմալ է, բնական ու առողջ, պարզապես՝ ռոմանտիկ։

  14. Գրառմանը 4 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Chuk (09.02.2020), erexa (07.02.2020), Յոհաննես (07.02.2020), Ուլուանա (07.02.2020)

  15. #23
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    "Տարեդարձ" պատմությունից․․․










  16. Գրառմանը 10 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Chuk (09.02.2020), Peace (14.02.2020), Tiger29 (07.02.2020), Varzor (07.02.2020), Արշակ (07.02.2020), Գաղթական (07.02.2020), Յոհաննես (07.02.2020), Նաիրուհի (26.08.2020), Ուլուանա (07.02.2020), Տրիբուն (08.02.2020)

  17. #24
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Անցած տարի, դեկտեմբերին Վերնիսաժում կանգնած սպասում եմ բարեկամիս, որ իջնի դիմացի հյուրանոցից․ շտապում ենք գործերով։ Սկսում եմ տնտղել գրավաճառի գրքերը՝ ըստ թեմայի շարած։ Հին, թևքը ծակ շորերով ծերունի գրավաճառն աշխուժանում է, փորձում հասկանալ ճաշակս, առաջարկում է մեկ այս, մեկ այն գիրքը, գովում, համոզում։ Գալիս է բարեկամս։ Իմ ընտրությամբ գնում է մի քանի գիրք, որոնք երբեք չի կարդալու։ Գրավաճառը երջանիկ է, խնդրում է, որ սպասենք մի պահ, ուզում է արտասանել ինձ համար։ Հարցնում է՝ անգլերեն հասկանու՞մ եք։ Ասում եմ, որ անգլախոս երկրից եմ։ Արտասանում է անգլերեն պոեզիա՝ երկար, մի շնչով, զգալով ու հուզվելով, մատը տնկելով տեղ-տեղ, շտապելով փոքր-ինչ, ասես վախենալով, թե չի հասցնի, կգնանք։ Ուրախանալով, որ դեռ այստեղ ենք, խնդրում է լսել ևս մեկը, ու նորից գլգլում է իր վարժ անգլերենը ծերունական անատամ բերանից։
    Բարեկամս չի ուզում քարշ տալ հետներս քիչ առաջ գնած գրքերի կապոցը, ասում է՝ հինգ րոպե սպասիր, բարձրացնեմ հյուրանոց։
    Սպասում եմ։ Հայացքով անցնում եմ կողքի սեղանի գրքերի վրայով։ Սեղանի տերը, ձեռքերը մաշված վերարկուի գրպանները դրած, կուչ եկած ուսերով մի ուրիշ տարեց մարդ, ցածր ու անվստահ ասում է․ նրա մոտից (հայացքն արագ նետում է կողքի սեղանի կողմը) էդքան շատ առաք, մի բան էլ իմ մոտից առեք, ես չորս հատ թոռ եմ պահում, ինքը՝ ընդամենը մեկը։ Ուզում եմ առնել։ Նայում եմ՝ ինձ հետաքրքրող ոչինչ չեմ գտնում։ Մարդը քանդում է նոր կույտեր՝ գուցե այնտե՞ղ մի բան գտնեմ։ Ցավում եմ իրոք՝ ոչինչ չի գրավում։ Որոշում եմ մի բան, այնուամենայնիվ, ընտրել, ու հանկարծ մարդն ասում է․ իսկ Վարդգես Պետրոսյան չե՞ք ուզենա, Վերջին ուսուցիչը, հիմա շատ են առնում։ Այդ ժամանակ Վերջին ուսուցիչը ֆիլմն էր դուրս եկել, մեծ արձագանք ուներ, ընկերներս նայել էին, տաք-տաք քննարկում էին։ Ես էլ փորձեցի նայել, բայց երկու սերիայից ավել չքաշեցի․ ես առհասարակ սերիալներ նայել չեմ կարողանում։ Բայց գիրքն ուզում էի կարդալ։ Մանավանդ, որ պարզ էր, որ ֆիլմն ադապտացրել էին ներկայիս կյանքին ու երիտասարդությանը, իսկ գիրքը գրվել էր 1978-ին՝ իմ սիրած ժամանaկաշրջանում։ Պարզվեց՝ մարդն ուներ նաև Մաթևոսյանի գրքերից երկուսը, որ չէի կարդացել։ Գնեցի արժեքավոր ավարս ու երջանիկ հեռացա։

    Վարդգես Պետրոսյան երբեք չէի կարդացել։ Կարդալիս, ինձնից անկախ անընդհատ համեմատում էի Հրանտ Մաթևոսյանի հետ։ Չգիտեմ ինչու։ Կարծես մտքումս մրցեին իրար հետ։ Գուցե ժամանակակից են եղել, դրա համար։ Կամ գուցե Մաթևոսյան սիրում եմ շատ, իսկ Վարդգես Պետրոսյանի մասին բարձր կարծիքներ էի լսել ու փորձում էի արդարացնել այդ կարծիքները։ Վարդգես Պետրոսյանն անկասկած տաղանդավոր գրող է․ նա զգում է, թե ինչպես գրել, որ ստացվի գրականություն, ու քամում է գրվածքից այն, ինչն իր հերթին արցունք է քամում ընթերցողի աչքից։ Շատ չէ, լավ սեղմելով՝ մի պուտ, բայց հաճախակի, համարյա ամեն գործում, ու կարծես դա գրվածքի QC-ն է․ ստացվա՞ծ է գործը, հանձնե՞լ որպես պատրաստի արտադրանք։ Բայց։ Ի տարբերություն Մաթևոսյանի, Վարդգես Պետրոսյանի գիրը սեթևեթում է, մի քիչ քաղքենի է, հղկված-կոկված, իսկ ես ավելի հավանում եմ Մաթևոսյանի վայրի բնականությունը, ուժեղ տղամարդկային իսկականությունը։
    Գիրքը, որ գնեցի, բացի Վերջին ուսուցչից, պարունակում էր նաև պատվածքների ժողովածուն, Հայկական էսքիզներ հավաքածուն (որի համար արժանացել է մրցանակի), Ապրած-չապրած տարիներ վիպակը և Նամակներ Մանկության կայարաններից վիպակը՝ պատմվածքներով։ Այս վերջինը հավանեցի ամենից շատ։ Մի քանի չտեսնված ընտիր կտորներ կային "Տատս", "Մեր մայրերը", "Մեր հայրերը", "Մի ուրախ և տխուր օր, երբ աշխարհում պատերազմ էր", ու էլի մի քանի գործերում։ Ընդհանրապես, Վարդգես Պետրոսյանը կենդանի նկարագրությունների ու դիպուկ փոխաբերությունների վարպետ է։ Ընդհանրապես, իր պատմությունները շատ լավ ֆիլմեր կարող են դառնալ։

  18. Գրառմանը 8 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Chilly (26.08.2020), Աթեիստ (10.06.2020), Արշակ (14.06.2020), Գաղթական (10.06.2020), Դեղին մուկիկ (26.08.2020), Նաիրուհի (10.06.2020), Շինարար (10.06.2020), Ուլուանա (10.06.2020)

  19. #25
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Կարոտում եմ։ Կարոտում եմ մի շարք բաներ․ մանկությունս՝ իր հետ կապված առօրյա կտորիկներով - ձայները, հոտերը, օդի նյութը կազմող էն ինչ-որ բանը, որ ժամանակն է, ու մեջը խտացած էն մի ուրիշ բանն էլ, որ անուն չունի․ այ դա ամենից շատն եմ կարոտում, որ միջուկն է ժամանակի ու կարոտներիս։
    Կարոտում եմ մանկությունիցս ամեն ինչ, բայց ամենից շատ, երևի, ծնողներիս։ Այսինքն, ամեն ինչը, որ կարոտում եմ, կարոտում եմ նրա համար, որ դեպի ծնողներս ուղիղ կամ անուղղակի հղում ունի․ մանկապարտեզս, աշնանային տաք, անձրևաբույր առավոտները՝ հարազատության աստիճանի կիսամաշ վերարկուս մինչև վերջ կոճկած, պապայիս ձեռքը բռնած, ու պապաս ինձ չի երևում, որովհետև փոքր եմ, ու ձեռքը բռնելիս իմ ձեռքը դեպի վեր է պարզած, բայց փոխարենը մանրամասն տեսնում եմ գետինը, երևանյան հարազատ, անձրևաբույր գետինը, ուր լայնաթև թիթեռների պես նարնջաշագանակագույն մեծ տերևներ են, որ քայլելիս (թեև համարյա վազում եմ, որ պապայիցս հետ չընկնեմ) աշխատում եմ ոտքս էնպես դնել, որ տրորեմ ու որսամ խոնավ, անլսելի խրշյունը։
    Մանկությանս տարիներին ժամանակը կանգնած էր։ Ավելի ճիշտ՝ անցնում էր էնքան դանդաղ, որ շարժը չէի նկատում, օրն անվերջ երկար էր, շաբաթներն՝ է՛լ ավելի, տարվա մասին էլ չեմ խոսում, ապրում էի ասես հավերժության մեջ։ Օրը ռիթմ ուներ, իր կրկնվող տեսարանները, շարժումները, ձայները։ Երեկոյան յոթը օրվա իմ ամենահոգեպարար ժամն էր․ արևը պատրաստվում էր թեքվելու, և տան պատերի, կահույքի, գորգի վրա վարագույրները թրթռացող, կենդանի, տաք-արևագույն ստվերներ էին գցում, բակից դեռ լսվում էին երեխաների մերթընմերթ, բայց արդեն մարող կանչերը, ու ես նոր էի բակից տուն բարձրացել․ օրը նստել է հանգստի, միացնում ես հեռաուստացույցը՝ իր հանգստությամբ օրվա հետ ներդաշնակ, ու նրա ֆոնայի մեղեդայնության տակ դեռ հազարումի բաներ ունես զբաղվելու՝ կընթրես, գիրք կկարդաս, կհանես տիկնիկներդ, կնկարես գուցե։
    Ու էդ ամենն էդպես է, որովհետև բոլորը տանն են՝ ամեն մեկն իր գործին, հեռուստացույցի պես ներդաշնակ ու չպարտադրող՝ օրվա իմ ոսկե ժամին։
    Ու չկա տարբերություն՝ աշուն է, թե ձմեռ։ Աշնան արևի խաղացկուն ստվերները փոխարինվում են էկետրական վառարանի ջերմությաբ ու դրա ինչ-որ յուրօրինակ հոտով (այդուհետ ջերմությունը քեզ համար այդ հոտն է ունենալու) ու մառախլապատ պատուհաններով, որոնցից դուրս ձմեռային գիշեր է՝ չքնաղ, որովհետև երբ բացում ես պատուհանը (շատ կարճ ժամանակով, որ չսառես), ձմռան գիշերվա թարմությունը խփում է քթիդ։ Ես փորձում եմ չմոռանալ էդ արբեցնող բույրը, դրանից լավ մեկ էլ նոր արդուկած գիշերանոցի հոտն է, որ քեզ է սպասում բացված անկողնումդ, ու թեև դու տանել չես կարողանում (մինչև հիմա էլ) քնելու համար զգեստափոխվելու երկար-բարակ (դանդաղաշարժ եմ ես), ձանձրալի պրոցեսը, բայց հենց մտնում ես թարմ-ձնաբույր գիշերանոցի մեջ, երջանկությունը լցվում է մինչև պռունկներդ։
    Ու էդ ամենն էդպես է, որովհետև մյուս սենյակում տան հարազատ վայբն է․ ծնողներդ քնած չեն դեռ, հեռուստացույցը խոսում է կիսաձայն, բայց քեզ չի կարելի, պիտի քնես, որ կարողանաս առավոտ շուտ արթնանալ՝ մանկապարտեզ, ուր շտապելու ես պապայիդ ձեռքը պինդ բռնած, համարյա վազելով, որ հետ չընկնես։


    Իմ մանկությունը նոր արդուկած ձմեռային գիշերանոցի հոտ ունի, հա․․․ Ու էլի շատ հոտեր, որոնց մասին մի օր հերթով պատմելու եմ։ Իսկ հիշողություններն ինձ մոտ ամենից ամուր են պահպանվում հենց հոտային ֆորմատով։
    Վերջին խմբագրող՝ Բարեկամ: 25.08.2020, 08:24:

  20. Գրառմանը 10 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    One_Way_Ticket (31.08.2020), Varzor (25.08.2020), Արէա (25.08.2020), Գաղթական (27.08.2020), Դեղին մուկիկ (25.08.2020), Յոհաննես (25.08.2020), Նաիրուհի (26.08.2020), Ներսես_AM (01.09.2020), Ուլուանա (25.08.2020), Վիշապ (26.08.2020)

  21. #26
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Տատիկս

    Մի քանի օր առաջ տատիկիս տեսա երազումս։ Մի տեսակ հստակ չէր՝ տեսա՞, թե՞ հիշեցի։ Բայց աչքիս երևաց երրորդ հարկի իր բնակարանի դռան մոտ։ Երևի որովհետև շատ տարիներ առաջ, մեր վեցերորդ հարկի բնակարանից իջնելիս, հաճախ էի տեսնում նրան հենց էդ մասում, աստիճանահարթակը լվանալիս կամ իր դուռը բացելիս։ Տեսա ու մտածեցի՝ տատիկս չի մահացել, չէ՞, չէ ոնց որ՝ ես հիմա էն ժամանակներում եմ, որ տատիկս կենդանի է, իսկ իր վերջին ժամանակներում ես ցավալիորեն հազվադեպ էի այցելում նրան։ Ուրախացա, որ կարող եմ ուղղել սխալս և․․․ վերահաս ուրախությունն ինձ դուրս շպրտեց երազիցս․․․

    Տատիկս իմ մանկության ամենավաղ հիշողություններից է։ Ես, երևի երեք տարեկան, դուրս եմ գալիս մեր “սեփական” տան շեմքը, աղբի մեքենան է եկել (էն ժամանակ զանգով ծլնգացնում էին, երևի դրա համար եմ հետաքրքրված դուրս եկել), տեսնում եմ տատիկիս, որ ձգվում, համարյա ցատկում է մեքենայի բեռնատարի բարձրությամբ և մեջը շուռ տալիս ձեռքի աղբի դույլը, ապա նկատում է ինձ ու սաստում՝ “Նե՛րս գնա, աղջի”։

    Ինչ հիշում եմ տատիկիս, նա կարծես երբեք չի փոխվել։ Երևի տատիկներն ընդհանրապես չեն փոխվում։ Տատիկս փոքրամարմին, նիհար, ճերմակամաշկ ու կնճռապատ դեմքով “տատի”-ս էր, թիթեռի պես անմարմին ու թեթև։ Նրա մոտ ամեն ինչ փոքր էր, նուրբ ու հավաք։ Բարակ ու հարթ արծաթ-մազերը, միշտ խնամքով ու հավասար սանրած, հազիվ էին բավականացնում թույլ ու խղճուկ, բայց իր տարիքին պատշաճ կոս կապելու, որից հաճախ էին կորչում տատիկիս անթիվ-անհամար մազակալները։ Տատիկս մաքրություն էր բառիս բուն ու փոխաբերական իմաստներով։ Ազնիվ էր, շիտակ, քչախոս ու հանդարտ, կոկիկ ու կիրթ։ Նա աշխարհում երկու բանի հետ էր անհաշտ միայն․ կեղծիքի ու փնթիության։ Ֆիզիկական մաքրության հետ կապված տատիկս OCD ուներ։ Անհնարինության աստիճանի փայլեցնում էր ոչ միայն իր բնակարանը, այլև մուտքի համարյա բոլոր աստիճանահարթակները, վերելակի ներսն ու դուրսը, երբեմն էլ նույնիսկ հարևանների դռան շորերն էր թաքուն լվանում։ Որովհետև “սիրտը չէր տանում”։ Անում էր գաղտնի, երբ ոչ ոք չէր երևում շրջակայքում․ ամաչում էր ու ոտնաձայն լսելիս արագորեն փախչում։ Բայց հարևանները, բնականաբար, գիտեին, նկատել էին․ ոմանք բարյացակամ էին, ոմանք կատակում էին հեգնախառն։

    Ես ծնվել եմ տատիկիս և պապիկիս տանը։ Այսինքն, դա եղել է իմ առաջին տունը, ուր ծնողներս ապրել են ամուսնանալուց հետո։ Երկհարկանի մի առանձնատուն էր Արաբկիր թաղամասում, ուր հարևանությամբ շատ առանձնատներ կային։ Դուռ-դրկից առանձնատների թաղ էր։ Էդ տունը պապիկս էր կառուցել իր հոր հետ, երեսնականներին, Սալոնիկից Երևան գաղթելուց հետո։ Երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ և դեռ մի տասնամյակ հետո էլ թաղի միակ տանիքով տունն էր (մնացած տները հողե ծածկ ունեին), էդպես էլ տարբերակում էին նրան՝ “կռիշով տուն”։ Լավ տուն էր, ամուր ու որակով։ Պապիկիս կողմը լավ արհեստավոր էին, ոսկեձեռ վարպետներ։ Էդ տանը ծնվել են հայրս, հորեղբայրս, եղբայրս, ես։ Ես չորս տարեկան էի, երբ պետական որոշմամբ քանդեցին մեր տունը, մնացած հարևան տների հետ միասին, որ կառուցեն ինչ-որ Հայպետջրշիննախագիծ ինստիտուտ։ Իսկ վերջինիս հարևանությամբ արդեն կառուցել-վերջացրել էին տասնհարկանի պանելային մի շենք, ուր պիտի տեղափոխեին մեր թաղի՝ իրենց տներից զրկված բնակիչներին։ Հին հարևանները դառնալու էին նոր հարևաններ, բայց դա ուրիշ պատմություն է, շեղվեցի։

    Տատիկս էդ տուն և առհասարակ Երևան եկել է Օդեսայից։ Իսկ թե ինչպես է հայտնվել Օդեսայում, ուշագրավ պատմություն է։ Իր պատմությունը տատիկս պատմում էր ինձ երբեմն առ երբեմն, իմ խնդրանքով, բայց փոքր էի ու շատ բան էնպես լավ չէի հասկանում ցավոք, որ ճիշտ հարցեր տայի և այսօր ունենայի ավելի ճշգրիտ ու ամբողջական պատկեր։ Գիտեմ, որ ծնվել է Թուրքիայի Սեբաստիա նահանգի Զառա գյուղում, միակ երեխան է եղել՝ երեք տարեկան, երբ սկսվել են տեղահանությունները։ Տատիկիս հորը թուրքերը տարել են բանակ, իսկ մայրը սկսել է աշխատել ամերիկյան մի որբանոցում, ուր “աման էր լվանում”, և տատիկս էլ էդ ընթացքում որբանոցում էր մնում, մյուս երեխաների հետ։ Լոբու հատիկներից կազմում էր տառեր, մի անգամ էլ որբանոցի ամերիկուհի տնօրենը ինչ-որ տիկնիկի համար բարկացել ու մատ է թափ տվել վրան՝ ինչ-որ անգլերեն բառ ասելով, որը տատիկս կրկնում էր մատը թափ տալով ու ընդօրինակելով տնօրենուհու ակցենտը, բայց ցավոք, ինչքան փորձում եմ, չեմ կարողանում հիշել այդ բառը (գուցե մի օր հիշեմ մի հրաշքով)։ Ինչու՞ էր տատիկս, 3-4 տարեկան, էդ էպիզոդը հատկապես հիշել։ Երևի կարգին ազդված կամ վախեցած է եղել տնօրենուհու հարձակումից․ զգացմունքների կիզակետում տեղի ունեցածն է, որ դաջվում է հիշողության մեջ։ Իսկ հետո տատիկս իր մոր հետ հայտնվում է մի մեծ նավի վրա, որին ոչ մի ափ չէր ընդունում, քանի որ նավի վրա “կարանտին” էր (լսում էի էդ բառն ու գաղափար չունեի ինչի մասին է խոսքը, բայց բավարարվում էի՝ վիզուալ պատկերացնելով մոլորված, տխուր մի նավ, որ մի ափից մյուսն է մոտենում, ու մերժվելով՝ գլխահակ հեռանում)։ Ի վերջո, նավն էդ հանգրվանում է հունական մի կղզում, ուր զեյթունի մեծ ծառեր կային, և տատիկս զեյթուն էր հավաքում ու լցնում արկղերի մեջ։ Ու մի օր էլ փոստատարը մի նամակ է բերում (փոստատարն աչքիս հայտնվում էր հեծանվով՝ չգիտես ինչու, կապիչավոր գլխարկով, և ուսի վրայից գցել է շագանակագույն կաշվե պայուսակ․ ընդհատում է տատիկիս զեյթուն հավաքելն ու հանձնում է նամակը)։ Նամակը տատիկիս հորից էր, որը պատերազմի ընթացքում հայտնվել էր Օդեսայոում (երևի ռուսական բանակի կողմն անցնելով), և որը տեղական մի լրագրում, ուր տպել էին էդ տարաբախտ նավի ուղևորների ցուցակը, գտել էր կնոջ և դստեր անունները։ Էդպես տատիկս մոր հետ տեղափոխվում է Օդեսա, որտեղ ապրում է իր մնացած մանկությունն ու հաջորդող երիտասարդությունը՝ մինչև քսանյոթ տարեկան, մինչև որ մի առիթով այցելում է Երևան և մնում՝ ամուսնանալով պապիկիս հետ։ Իրականում առիթը հենց ամուսնանալն էր, բայց դա էլ մի ուրիշ՝ առանձին պատմություն է։

    Երբ մեր “տները” քանդեցին, պապիկիս ու տատիկիս (չամուսնացած հորեղբորս հետ միասին), բնակարան տվեցին հատկացված նորակառույցի առաջին մուտքի երրորդ հարկում, իսկ մեր ընտանիքին՝ երեք հարկ վերև՝ վեցերորդում։ Երբ ծնողներս աշխատանքի էին, իսկ ես մանկապարտեզ չէի գնում, տատիկս էր ինձ նայում, իր տանը, ուր էդ ժամերին մենակ ես ու ինքն էինք։ Ես վատ ուտող էի, և ինձ միշտ պիտի կերակրեր, մուգ կապույտ, թույլ-սպիտակ կետիկավոր մի cute թասիկից։ Կերակրելիս հեքիաթ էր պատմում։ Ստախոս մի հովվի մասին, որն ամեն անգամ սուտ շուխուռ էր անում՝ թե եկեք-փրկեք, գայլերը ոչխարներս կերան, ու հետո, երբ մարդիկ իրենց գործերը թողած գալիս էին ափալ-թափալ, ծիծաղում էր նրանց վրա, մինչև որ մի անգամ գայլերն իսկապես հարձակվեցին, բայց ոչ ոք այլևս չհավատաց ու չհասավ օգնության։ Էդ պատմությունից հետո ինձ ամեն անգամ շատ հետաքրքրում էին նոր մանրամասներ հովվի ճակատագրից, ու սկսում էի հարցախեղդ անել տատիկիս․ իսկ ի՞նչ զգաց հովիվը, լացե՞ց, թե՞ չէ, իսկ իրա մաման-պապան ի՞նչ ասեցին, և ամենակարևորը՝ հովվի հետագա կյանքն ինչպես դասավորվեց։ Տատիկս համբերատար պատասխանում էր հարցերիս՝ գդալով քերելով թասիկի հատակի մնացորդները։

    Տատիկս սիրում էր իմ տիկնիկներին։ Նրանցից մեկի անունն ինքն է դրել՝ Նունիկ։ Տիկնիկներիս համար շորեր էր կարում։ Հետևում էի, թե ինչպես է անում։ Նունիկն այսօր ինձ հետ է, իմ տանը։ Աղջիկս, հինգ տարեկան, իր հետ լուսանկար ունի։ Հետաքրքիր է, որ տիկնիկները տատիկներից երկար կարող են ապրել։

    Գրքերի հետ մեծ բարեկամ էր տատիկս։ Երբ տան գործով չէր զբացված (իսկ նա արագաշարժ էր ու շուտ էր վերջացնում), ակնոցներն աչքերին գիրք էր կարդում կամ թերթ։ Արագ կարդացող էր թե՛ հայերեն, թե՛ ռուսերեն, լավ տիրապետում էր թուրքերենին, ու մի քիչ էլ հունարեն գիտեր։ Հարևան հասակակից կանայք երբեմն ծաղրում էին տատիկիս ընթերցասիրությունը, հատկապես որ նախընտրում էր թաղահարևանային բամբասանքներից (նա առհասարակ որևէ բամբասանքի չէր մասնակցում), բայց ոչ միայն դրա։ Տատիկս նաև կրքոտ ֆուտբոլասեր էր։ Այսինքն, պապիկիս չէր հասնի իհարկե, բայց երբ Արարատը պարտվում էր, տատիս բարկացած դուրս էր գալիս բակ ու իր գործերին էր անցնում՝ քթի տակ դժգոհելով “էշի գլուխներից”։ Եվ հարևան Ասյան միշտ չանչ կաներ․ “Իիի՜շ, եքա կնիկ ա, չի էլ ամաչում, ֆտբոլի համար իրան կորցնում ա”։

    Մի քանի անգամ տատիկիս բռնացրել եմ տանը երգելիս։ Կարծել է, թե մենակ է, ու հատակը լվալիս երգում էր։ Թուրքերեն։ Երևի իր մանկության, մորից լսած երգերն էին։

    Մամաս ասում է, որ ես տատիկիս եմ քաշել․ քաղցրալեզու չեմ։ Տատիկս իրոք որ քաղցրալեզու չէր, զուսպ էր, քչախոս, բառեր, հատկապես քաղցր, չէր շռայլում։ Չեմ հիշումն երբևէ “ջան” ասեր։ “Ջան” ես էլ չէի ասում, փոքր ժամանակ։ Լեզուս չէր պտտվում մի տեսակ, արհեստական ու կեղծիք էր թվում։ Իսկ հիմա ասում եմ, ոչ հաճախ, բայց այլևս դժվար չէ․ երևի որովհետև փոխվել է մոտեցումս մարդկանց հանդեպ։

    Մութուցուրտի տարիներին հորեղբորս ընտանիքը, որ ապրում էր տատիկիս հետ, իսկ պապիկս արդեն չկար, գնաց երկրից։ Տատիկս իր բնակարանում մնաց մենակ։ Մենք իհարկե երեք հարկ վերև կայինք, ու պապաս ամեն օր պարտադիր իջնում, տեսնում էր տատիին, բայց ես, որ տասնյոթ-տասնութ տարեկան էի արդեն, ապրում էի ուրիշ կյանքով, ուրիշ աշխարհում։ Իմ օրվա անցուդարձի, մտքերի մեջ տատիկիս միշտ չէր, որ հիշում էի (նրա գոյությունն ընկալում էի որպես առօրեականություն), իսկ այցելում էի է՛լ ավելի հազվադեպ։ Ու էդ սակավաթիվ այցերին, երբ երեկոյան մի քանի րոպեով իջնում էի ներքև, խոհանոցում միայն մի թույլ լույս էր վառվում, ութսունամյա տատիս իր հնամաշ, մաքրեմաքուր ու կոկիկ հավաքված խոհանոցում, սեղանի մոտ աշակերտի պես նստած, ակնոցներն աչքերին գիրք էր կարդում․․․

    Տատիկս մահացավ, երբ ես քսան տարեկան էի։ Կաթվածից հետո ( արյան բարձր ճնշում ուներ) ապրեց ամսից քիչ ավել՝ աստիճանաբար կորցնելով գիտակցությունը, բայց քանի գիտակից էր, անհանգիստ էր երկու բանի համար միայն․ որ աստիճանահարթակը կեղտոտ է մնացել ու երբ եմ ես վերջապես գտնելու իմ երջանկությունը անձնական կյանքում։

    ․․․․․
    Տատիկս իմ անավարտ կարոտն է, որ կրում եմ գիտակցությանս ու հիշողություններիս ամենանվիրական խորշերում։ Այնտեղ երևանյան մեր բակն է, ես նայում եմ վեցերորդ հարկի պատուհանից, տատիս՝ իր մշտական կապույտ ու սպիտակ ծաղիկներով զգեստով, ձեռքին ցանցավոր պայուսակը՝ "սետկան" կախ, գնում է հացի, հետևից հարթ ու արծաթ մազերի նրբիկ կոսը։

    Ամեն այցիս Հայաստան այցելում եմ տատիկիս գերեզմանը, դնում իր պես պարզ ու քնքուշ մի քանի ծաղիկ, նախընտրելի է իր գույնի՝ սպիտակ․ գույնզգույնը, ճոխն ու շքեղը տատիկս չէ։ Ու ես էլ չեմ։
    Ով գիտե, մահից անդին աշխարհի, գոյության ու հարազատների հետ հանդիպման գաղափարը գուցե ստեղծել են հենց ինձ նման մարդիկ․ նրանք, ովքեր անավարտ կարոտ են ունեցել իրենց մեջ։

     •
    • 
     Սեղմել՝ ցույց տալու համար

    Վերջին խմբագրող՝ Ուլուանա: 27.08.2020, 07:09: Պատճառ: Հեղինակի խնդրանքով

  22. Գրառմանը 7 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Freeman (27.08.2020), Varzor (27.08.2020), Արէա (27.08.2020), Գաղթական (27.08.2020), մարդ եղած վախտ (21.07.2023), Նաիրուհի (27.08.2020), Ուլուանա (27.08.2020)

  23. #27
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Ձայնային կոմֆորտ

    Այնպես ստացվեց, որ ընկա հուշագրության մեջ, ու հիմա ձեռքերս քոր են գալիս գրելու մի հետաքրքիր կենցաղային, ես կասեի՝ կենսականության էլեմենտի մասին, որը, հոտերի նման, առաջացնում է ինձ մոտ ուժեղ ասոցիացիաներ, բայց, ի տարբերություն հոտերի, ոչ թե տանում է անցյալ, այլ ապրեցնում է ներկան մի աննկարագրելի հավեսով ու ոգեղենությամբ։

    Խոսքս ձայնային կոմֆորտի մասին է, կամ ավելի շուտ՝ կոմֆորտային ձայների։

    Ինձ մոտ, կարծում եմ, վիզուալ արտահայտչականությունը թույլ է զարգացած․ դրա համար երևի արվեստի մեջ չկամ։ Չկամ նաև երաժշտության մեջ․ դրա վայբերն էլ ինձ անհասանելի են։ Փոխարենը իմը բառերն են՝ գրավոր կամ արտաբերված։ Արտաբերվածը վեր է հանում գրավորը թղթից, տալիս եռաչափ արտահայտչականություն՝ ձայնային բոլոր հատկանիշներով՝ տոնայնություն, հաճախականություն, անգամ շնչառություն։ Բայց նշածս հատկանիշները միայն բառերը չէ, որ ունեն։ Այդ հատկանիշներից ունեն նաև որոշ դիսկրետ ձայներ․ օրինակ, կոշիկի կրունկի կտտոցը, բացվող ծրարի շրշյունը, ժամացույցի չկչկոցը սենյակի լռության մեջ, սուրճի բաժակի՝ իր ափսեին հպման չխկոցը, խիճը տրորելու խրթխրթոցը և այլ նման այնպիսի կենցաղային ձայնիկներ, որոնք ինձ մոտ առաջացնում են ներկայի, հարմարավետության ու կենսականության մի աննկարագրելի հավես ու ախորժելիություն։

    Ու դրա մասին հիշեցի, ավելի ճիշտ՝ վերապրեցի մի քանի օր առաջ, երբ սկսեցի սովետական մի ֆիլմ նայել (յութուբի յաբախտի բերած ցուցակում էր, ես էլ հետաքրքրված բացեցի), որը երևի քչերն են նայել, պոպուլյար ֆիլմ չի եղել, բայց ընթացքում վերհիշեցի․ էդ ֆիլմը նայել եմ փոքր ժամանակ, եթե ոչ ամբողջովին, ապա ինչ-որ հատվածներ տեսել եմ, թեև տպավորել էին թույլ: Ֆիլմը, որը կոչվում է Каникулы Кроша (1980), մի տղայի մասին է, որը ազնիվ էր, չէ, ավելի ճիշտ՝ այդ տղայի հետ գործ բռնած մի կոլեկցիոներ արվեստագետի մասին էր, որն անազնիվ էր, չէ, ավելի ճիշտ կամ ավելի շուտ՝ ինձ համար ֆիլմը նեցկե կոչվող ճապոնական մանրաքանդակագործության մասին է, որն ինձ, այժմ նայելիս, ամբողջովին հափշտակել էր (չորս սերիա էր, նայեցի երկու օրում, շունչս պահած, մինչև գիշերվա մեկը-երկուսը – ուրիշ ազատ ժամ չունեմ)։

    Ֆիլմում 17-րդ դարի ճամպոնական մանրաքանդակ արձանիկները կապել էին ճապոնական գրականության, ավելի կոնկրետ՝ պոեզիայի հետ։ Վիկիպեդիան, օրինակ, նեցկեի հաշվով նման կապի մասին չի ասում, ենթադրում եմ՝ ֆիլմարտադորղի մտահղացումն էր, որն այնպես բնական ու ավարտուն էր ստացվել, ու ուզում ես մտածել, որ իրականում այդպես էլ կա՝ արձանիկը պատրաստվել է պոեզիայի հիման վրա, կոնկրետ տող աչքի առաջ ունենալով։
    Ֆիլմը դնում էր արձանիկը մի հարթ մակերևույթի վրա, ֆոնն աղոտանում էր, արձանիկը կոնկրետանում, ապա պտտվում իր բոլոր կողմերն ի տես, և սովետական հրաշալի՝ խորն ու փափուկ դիկցիան արտասանում էր տող ճապոնական պոեզիայից, ինչը բացատրում էր արձանիկը։
    Առաջին անգամ էր, որ ես, համադրելով վիզուալը բառերի հետ, ընկալեցի ճապոնական պոեզիայի խորիմաստությունն ու գրավչությունը։ Այդ պոեզիան համահունչ է մանրաքանդակի նրբին, անավելորդ, «միայն գլխավորի մասին» բարձր արվեստին․ ճապոնական պերֆեկցիոնիզմ, որի ակունքների մոտ Ֆիլմն ինձ կարծես կանգնեցրեց, և ճանապարհ ունեմ անցնելու։

    Հա, իսկ ֆիլմը, որ 80-ականների սկզբի սովետական արտադրության է, ներդրել էր հենց իմ ախորժած դիսկրետ-ձայնային կոմֆորտը, այդ ժամանակների ձայնային ռեժիսուրայի ավանդույթներով, ձայներ, որոնք անցկացնելով միջովդ ՝ կյանքն ապրել ես ուզում մի ուրիշ տեսակի հավեսով

    Ի դեպ, դրանից հետո յութուբն առաջարկեց մի ուրիշ սովետական ֆիլմ, որը նույնպես սկսել եմ նայել ու նորից հաճույքով, բայց դրա մասին՝ հետո։

  24. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Գաղթական (10.09.2020), Դեղին մուկիկ (10.09.2020)

  25. #28
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Անցողիկի ու հավերժի մասին

    Քանի որ այնպես ստացվեց, որ ձեղնահարկիցս, որի մասին մի անգամ հիշատակել եմ, մեկիկ-մեկիկ հանել սկսեցի գլխավորն ու առանձնահատուկը, պատմեմ նաև անցողիկի մասին, որը (վերա)դառնում է հավերժություն, երբ բերում ես նրան ներկա։

    Անցած գրառմանս վերջում նշեցի, որ նայել եմ սկսել մի ուրիշ սովետական ֆիլմ (այս անգամ հանրածանոթ), որը հատուկ չփնտրեցի-գտա, բայց յութուբը պատահական առաջարկեց նորից, ու դա համապատասխան էր իմ ցանկությանը, ավելի ճիշտ՝ ներկայիս տրամադրությանը։

    Շերլոկ Հոլմսի մասին սովետական ֆիլմերն էին՝ հինգ ֆիլմ, որ շարված էին իրար հետևից՝ ըստ նկարահանման ժամանակի (1979-1986) (և դեպքերի կատարման ժամանակագրության նաև), ընդհանուր 12 ժամ տևողությամբ։ Նայեցի մի քանի օրում, հերթական կեսգիշերային կինոդիտմանս սեանսին, երբ տանը բոլորը քնած են, և ոչինչ չի խանգարում տեղափոխվել ուրիշ դար, ուրիշ քաղաքակրթություն, ուրիշ արժեքների աշխարհ, ու վերջապես՝ կրկին մանկություն։

    Երբ փոքր էի, Շերլոկ Հոլմս-ը նայում էի մեծագույն հաճույքով (թեև ամենը չէր, որ հասկանում էի)։ Իսկ հաճույքով նայում էի նախ Լիվանովի համար, որն անզուգական է Հոլմսի դերում (նույնիսկ եթե Կոնան Դոյլն այդպիսին չէր պատկերացրել իր հերոսին, ես հրաժարվում եմ նրան այլ կերպ ընդունելուց), ապա ֆիլմի աուրայի, գունային մուգուտաք երանգի, սենյակի դասական, գողտրիկ կահավորանքի, բուխարիում մշտապես կայծկլտացող կրակի, մարդկանց տեսքի ու հագուստների, հատընտիր խոսքի ու ձայների կոկիկության, ջենտլմենության ու կանացի շնորհքի, մթնոլորտի հարմարավետ հանգստության ու դյութիչ խորհրդավորության, պատվի, պարկեշտության ու նման արժեքների, և վերջապես ու անշուշտ՝ iconic դարձած երաժշտության համար։ Այս ամենը, ֆիլմի կլանող բովանդակությամբ հագեցած, դաջված է մանկությանս մեջ, ու կրում եմ մեջս՝ առանց նկատելու, որը հանելը տասնամյակների փոշու շերտի տակից ու վերապրելը՝ հետաքրքիր փորձություն էր։

    Հետաքրքիր էր, որովհետև բացահայտեցի մի քանի բան․

    Նախ, բովանդակությունն ավելի պրիմիտիվ էր, քան կարծում էի։ Ավելի ճիշտ՝ հակառակն էր․ միշտ կարծել եմ լուրջ, խորն ու բարդ, մինչդեռ մանկապատանեկան արկածային ոճի էր` բանից պարզվում է, թեև գրքերն էլ կարդացել էի ժամանակին։
    Չգիտեմ, գուցե հարյուր հիսուն տարի առաջ, երբ սըր Արթուրը ստեղծել էր այդ կերպարն ու արկածները, նման գործերին ավելի լուրջ էին վերաբերվում, բայց հիմա, մինչև մեզ է հասել, վեր է ածվել ընդամենը դասականի, և զարմանալու ու քամահրելու փոխարեն, հարգել արժե ու պահպանել, կարծում եմ։

    Երկրորդը, անցողիկի ու հավերժության մասին մտքերն էին, որ ֆիլմը հարուցեց։ Որքան որ երանելի էր «ապրելը» ֆիլմի «ներկայում» (ինչը փորձեցի ի մի բերել՝ վերևում թվարկելով ախորժելի բաղադրությունը՝ աուրայից մինչև երաժշտություն), նույնքան էլ ափսոսանք էի ապրում, որ դա այլևս անցյալ է, անդառնալի, նման հոգևոր ժամանակներ չկան այլևս, իսկ փոխարենն ունենք պլաստիկ դար, մթնոլորտ, արժեքներ։ Բայց հետո, երբ ավարտեցի նայելը, մի միտք ծնվեց հանկարծ․ իսկ գուցե հենց հավերժությունն այնտեղ է, որտեղ անցյալի «ներկան» վերապրվում է որպես ներկա «ներկա»։ Ճիշտ է, վերապրվում է ինչպես կար, առանց զարգանալու հեռանկարի, բայց չէ՞ որ դա էլ հենց հավերժության հայեցակարգն է․ անփոփոխ, մնայուն։

    Եվ վերջապես, ֆիլմերից վերջինը՝ Հոլմսը քսաներորդ դարում, ինձ համար դա արդեն Հոլմսը չէր (այծի մորուքով մեղվաբույծ, ամերիկաներում ճամփորդած-ապրած, քաղաքականության մեջ խառը), ու այնքա՛ն չէի ուզում այդ համը մնար վերջում, որ վերադարձա նորից առաջին ֆիլմերին, վերանայեցի մի քանի պատառիկ, վերագտա իմ Հոլմսին, վերականգնեցի նրան իմ (և իր) ժամանակի ու հավերժության մեջ, և նոր միայն հանգիստ անջատեցի հեռուստացույցն ու գնացի քնելու։

  26. Գրառմանը 2 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Արշակ (14.09.2020), Գաղթական (16.09.2020)

  27. #29
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Մեզ մոտ սկսվել է գարունը։

    Առաջ, հատկապես երբ փոքր էի, չէի հասկանում, թե մարդիկ ինչու են սիրում գարունը։ Գարունն ինձ համար տարվա ամենաանհետաքրքիր եղանակն էր։ Ապրելով քաղաքում՝ նախ, չես տեսնում այդքան փառաբանված ծաղկունքը, փոխարենը տեսնում ես հալվող ձյան ցեխոտ շիթերը փողոցներին՝ մեքենաների անիվների տակից ֆշշոցով ցայտող, և հագնվելու առումով էլ թեև թեթևանում ես մի քիչ, բայց մի բան այն չէ՝ անհարմար են երկարաճիտքից կոշիկի անցնելու փուլը՝ հատկապես կիսահալ ցեխաձնաջրերի վրայով ցատկոտելու, և վերարկուին փոխարինելու եկած բարակ, կտորե անձրևանոցներն էլ տանել չես կարողանում։
    Բայց գլխավորը՝ փոքր տարիքում կենսական էներգիան ուրիշ չափաբաժիններով էր բաշխված մեջդ․ այն ինձ մոտ խտանում, ջերմանում էր, երբ գալիս էր աշնան հերթափոխը՝ իր մուգ գույներով, տերևաթափով, ներքին մտահայությամբ ու մելանխոլիայով – դրա մեջ անսահման ոգեղենություն էի տեսնում։ Իսկ հիմա ավստրալիական անդեմ ու անգույն, սառեցնող ու չտրամադրող ձմեռվանից հետո, երբ դուրս ես գալիս փողոց, և ընդամենը արև է ու տաք, ստվերներ են ու իսկական ծաղկունք, քեզ թվում է, թե ներկա ես կյանքի արարման սկզբին և ուզում ես սկսել ապրել։

    Մի հետաքրքիր բան եմ հայտնաբերել ինձ համար․ պետք է ուշադրություն դարձնել այն հանգամանքի վրա, որ մարդուս էներգիան օրվա տարբեր հատվածներում տարբեր չափի ու որակի է, և ճիշտ դնել պահանջներդ ու սպասելիքներդ ինքդ քո հանդեպ։ Պետք է օպտիմալ օգտագործել օրվա էներգիադ՝ ըստ ժամերի․ չվատնել, երբ այն առատ է, և չմզել, երբ ուզում է անցնել հանգստի։ Հանգիստը շատ կարևոր է, դրանով է տեղի ունենում լիցքավորումը, և այդ առումով ամենից կարևորը քունն է՝ բավարար, ժամանակին կազմակերպված քունը։

    Քանի որ հոգնածությունն ու լարվածությունն այս վերջին շաբաթների ընթացքում անկանոն ու անհամաչափ չափաբաժիններով են բեռնում օրս, օրվա վերջում էներգիաս խռովում ու էշի համառությամբ դեմ է տալիս ոտքերը, որ իրեն էլ չբզեմ։ Լավագույնը, որ «թույլ է տալիս» ուշ երեկոյան, բազմոցին կիսապառկած մեկնվելն ու հանդարտ, հավեսով լի սովետական մի ֆիլմ դիտելն է՝ հանգստի իմ սիրած ձևերից մեկը։ Բայց ամենից լավը կլիներ շուտ քնելն, իհարկե։

    Թուլացնելու համար հոգնության լարվածությունս, որոշեցի երեկ երեկոյան գործից հետո ծովափ գնալ։ Գործից հետո, վեցի մոտ, ուղիղ քշեցի ընկերուհուս տուն, վերցրի նրան ու մյուս ընկերուհուս, ճանապարհին վերցրինք աղջկաս, ու երբ հասանք ծովափ, մութ էր։ Մերձափնյան սակավամարդ էր, համարյա ամայի, ափի միակ լուսավոր կետը սպիտակ քարից երկհարկանի ռեստորանն էր, ուր մարդիկ աշխույժ ճաշում էին։
    Մենք ընդամենը զբոսնում ենք ռեստորանի լույսով լուսավորված սև մերձափնյայով՝ հետ ու առաջ, ու զրուցում դեսից-դենից։

    ․․․Հեռվում ավազին, նստած է աղջիկս, կիսալուսնի լույսով հազիվ նշմարվող։ Մոտենում եմ, նստում կողքին․ ծովն անալիք, թույլ շոյում է ափը։ Անտրամադիր է, դեմքին՝ անմնացորդ տխրություն։ Զրուցում ենք։ Արցունքները գլորվում են։ Սիրտս սեղմվում է։ Ուզում եմ հասնել իրեն, հասկանալ, գրկել, կիսել ու օգնել։ Չեմ փորփրում շատ, անցնում եմ կողմնակի զրույցի։ Զարմանում է, (մինչ այդ քայլում էր մեզ հետ), որ ընկերուհիներս կարող են այդքան սխալ մտքեր ունենալ։ Բացատրում եմ, որ ոչ թե մտքերն են սխալ, այլ դա մեծահասակների հոգեբանություն է, կամ «մշակույթը»՝ եթե կուզես․ ասել բաներ, որոնց ինքդ էլ չես հավատում, բայց ուզում ես հուսադրել մարդկանց, որ ամեն ինչ լավ կլինի, պարզապես որ մարդիկ իրենց լավ զգան։ Ասաց․ ես այդպես չեմ կարող [ասել ոչ ճիշտը]։ Նա ոչ միայն առաջ էր այդպիսին, կամ հիմա՝ տասնչորս տարեկանում, ինձ թվում է՝ նա երբեք չի կարողանա, և շատ եմ ուզում, որ դա չբարդացնի իր կյանքը, բայց օգնի ապրելու ներդաշնակ ինքն իր հետ՝ առանց զգալի կոնֆլիկտների հասարակության հետ։
    Որոշեցինք երբեմն գալ ծովափ, միայն երկուսով, թեկուզ աշխատանքային-դպրոցական օր, երեկոյան հինգին-վեցին, լողալ, հետո ճաշել այդ ռեստորանում՝ սպիտակ ավազաքարից, որը լինելու է միակ աշխույժ ու լուսավոր կետն այդ ժամին, մութ ու ամայի ծովափին։

  28. Գրառմանը 3 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Գաղթական (26.09.2020), Նաիրուհի (25.09.2020), Ուլուանա (25.09.2020)

  29. #30
    Պատվավոր անդամ
    Բարեկամ-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    04.09.2006
    Գրառումներ
    3,542
    Բլոգի գրառումներ
    6
    Mentioned
    21 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Սպորտային արկած

    24-3-21, 2։40AM

    Չորս օր բառացիորեն անընդմեջ տեղալուց հետո անձրևը քիչ առաջ դադարեց։
    Անձրև սիրում եմ, որովհետև շարժ է ու փոփոխություն, բայց երբ ջրաշիթային վարագույրը դառնում է տեսարանիդ անփոփոխ, միապաղաղ մասը, հոգնում ես․ անձրևի բացակայությունն է դառնում ցանկալի շարժ։
    Գիշերը կարծես ջրվեժի հարևանությամբ քնած լինեի․ մթության քողի տակ, ասես գաղտնի դուրս էր թափում իրեն շռնդալեն՝ կատաղած ծեծելով ջրհորդանի թիթեղը, և ուզում ես ասել՝ եղավ-լա՜վ, մի քիչ կամաց․․․
    Առավոտյան փակեցի պատուհանը, որովհետև միալար, թաց ձայները խանգարում էին դաս լսել․ համալսարան չգնացի էս առավոտ, անձրևների պատճառով դասն օնլայն էր։

    Ինչքան էլ որոշում եմ լռել, չի ստացվում առանձնապես։ Խոսում եմ էլի ինչ-որ բաներ, հետո փոշմանում։ Կարծես կրքի պես անկառավարելի ու մի տեսակ անճիշտ բան ներթափանցի ուղեղս՝ արձագանքելու, կուտակվածը դուրս շպրտելու մղումով։ Կարևորը՝ շպրտածդ բումերանգի պես հետ չշպրտվի։ Բայց իմ անձնական թաղանթի ներսում հետ է շպրտվում հենց անմիջապես, առանց կանգառի, դրա համար էլ փոշմանում եմ։
    Խոսում եմ, որովհետև չեմ սիրում կուտակումներ։ Որևէ տեսակի։ Էդ մասին շատ եմ գրել։ Այ կվերցնեմ ու սրանից հետո կուտակումներն էստեղ կշպրտեմ, իսկ ֆիզիկական կյանքում՝ լուռ։ Բայց բարեկամս ասում էր էսօր․ եթե հանկարծ մի օր լուռ լինես, ուրեմն քեզ մի բան պատահել ա․ լռելը քո դեպքում ախտանիշ ա, ընդ որում՝ առաջնային։

    Երեկ գիշեր երկու ժամ եմ հազիվ քնել։ Քննական առաջադրանքներիս վրա եմ աշխատում։ Օրս այսպես է․ համալսարան, հետո՝ աշխատանքի, հետո՝ օնլայն գործնականներ, հետո՝ գիշեր ու քննական առաջադրանք։ Արանքներում՝ հպանցիկ շփումներ ընտանիքիս, երբեմն էլ՝ ընկերներիս հետ։ Երկու օրից վերջնաժամկետն է, չգիտեմ՝ կհասցնե՞մ, ամեն դեպքում մի շաբաթով խնդրել եմ երկարացնել վերջնաժամկետը․ մի փաթեթ թուղթ ուղարկեցի՝ շտապօգնություն, հիվանդանոց, գործողություն, ձեռքս՝ գիպսի մեջ, երկու շաբաթ հետո արնահոսում էր, գիպսը փոխեցին, ու էդպես արդեն մի ամիս։ Գիպսն անցած երկուշաբթի հանեցին․ թևս կարծես միանգամից ծանրացավ, պրկվեց, մկաններովս ասես ծանրքաշային հոսանք անցներ։ Անցներ ու չգնար։ Գիպսով լավ էր, համարյա չէր ցավում, կամ քիչ էր ցավում։ Իսկ հիմա, երբ հեռացրին հենարանը, գրավիտացիան զգացնել տվեց, որ ունեմ թև, որում ջիլերը վնասված են։
    Փետրվարի 24-ին պատահեց, չորեքշաբթի, երեկոյան ութի մոտ։ Մարզիչս առաջարկեց նոր վարժություն բատուտի վրա․ ցատկել ու կանգնել ձեռքերի վրա (ռուսերեն ասած՝ ստոյկա, բայց թռիչքով) ։ Ես թևերիս մեջ միշտ էլ քիչ եմ ուժ ունեցել․ փոքր ժամանակ բակում գործագործ չէին խաղացնում․ լքված ու անտեսված, խմբի պոչից քարշ գալով, հետևում էի ակտիվ ու ճարպիկ ընկերներիս, որոնք "տոպկում" էին գնդակով այնպես, որ ոտքիդ, թևիդ, երբեմն էլ դեմքիդ վրա վարդագույն, ցավոտ շրջան էր դաջվում, իսկ աչքերիցդ՝ կայծեր դուրս թռչում։
    Բատուտ չեմ սիրում, բայց ցատկեցի ու կանգնեցի ձեռքերիս վրա։ Երկրորդ անգամ փորձեցի ավելի բարձր (իբր որակի բարձրացում), և վայրէջ կատարելով ձեռքերիս վրա՝ ցատկի հետևանքով ավելի մեծ թափով, թույլ թևերս ինձ չպահեցին․ արմունկի մասում ճկվեց՝ ծալվելով հակառակ ուղղությամբ, ինչպես ինձ թվաց՝ երևի առնվազն մի վաթսուն աստիճանի սուր անկյուն կազմելով ինքն իր նկատմամբ։ Երբ գիտակցեցի, թե ինչ կատարվեց (իսկ դա հենց ճկվելու միկրովայրկյանների ընթացքում էր), առաջին բանը, որ միտքս ծակեց աներևակայելի ցավի մեջ, հետևյալն էր․ սենց բան իրականում եղավ փաստորեն, սա երազ չէ (դե, նման ահուսարսափները սովորաբար երազում են լինում՝ արթնանալու մղումով)։ Անկեղծ ասած, մի միկրոհատիկ մթագնած հույս ունեի, թե դեռ, գուցեև, հանկարծ ու՝ երազ էր․․․
    Շարունակությունը՝ ճիչեր ցավից, I broke my arm!, կանչ՝ շտապօգնություն, ինչու-չեն-գալիս-կես-ժամ-անցավ, մարզիչս՝ Աննան, բռնել է թևս, որ չշարժեմ (ինչ շարժել, միայն իր գոյությունն արդեն անտանելի ցավ էր), ձեռքերով ծածկած է պահում արմունկս՝ գոռալով՝ don't look at it! don't look at it!, բայց ես մտադիր էլ չեմ նայել (ցավի մեջ` նման անտանելի, ամենաքիչ բանը, որ առկա է, հետաքրքրասիրությունն է), իսկ շտապօգնությունն ուշանում է, խնդրում եմ, աղաչում եմ նորից զանգել, ասեն, որ շտապի, ցավին փորձում եմ դիմակայել շատախոսությամբ (ուրիշ ինչով ), Աննային մանրամասն նկարագրում եմ, թե ոնց է ցավում, ու որ ինքը բան չի հասկանում, ու չի կարող պատկերացնել, ինչքան էլ փորձի․․․
    Գալիս են պարամեդիկները, մագլցում բատուտի վրա, մորֆին, հետո ինչ-որ կանաչ սուլիչ՝ թմրեցնող․ ցավում է մշուշի մեջ, շատախոսում եմ մշուշի մեջ․․․ Քննարկում են, թե ինչպես տեղափոխեն, որ թևս մոլեկուլ անգամ չշարժվի․ կարծես դուրս էր ինձնից, մի քանի չպոկված ջիլով անկապ կախված, բայց ցավը․․․
    Շտապօգնության մեքենայի մեջ պառկած՝ ճանապարհին եմ, գլորվող անիվի տակ սալահատակի ամեն մի չնչին անհարթությունը՝ ցավ ու ոռնոց, կամա՛ց քշեք, կամա՜ց․․․ Էդ ընթացքում մի հատ էլ մորֆին, ու մի հատ էլ նորից՝ հիվանդանոցում։ Շտապ տարան "պրոցեդուրային", քթիս անցքերի մեջ ինչ-որ խողովակներ խցկեցին, ասացին՝ խորը շնչիր, հիմա հայտնվելու ես դրախտային մի տեղ, վայելի։
    Անկեղծ ասած՝ ուրախացա (եթե դա ճիշտ բառն է էդ վիճակում)․ միշտ ուզել եմ իմանալ, իսկ ավելի շատ՝ ապրել, թե ինչ զգացողություն են առաջացնում ամենաուժեղ թմրանյութերը, և looking forward վիճակում փակեցի աչքերս։ Սկզբում դիմացս ինչ-որ խոռոչներ տեսա, մի քանի հատ, սպիտակ մակերևույթի վրա՝ սև դոնդողանման թմրող խոռոչներ, որ բացվում-փակվում էին։ Մտա մեկի մեջ․․․
    Այն, ինչ հիշում եմ "մեջից", կյանք էր, ակտիվ ընթացող կյանք, ինչ-որ ակտիվ իրավիճակներ, մարդիկ, եռուզեռ, սովորական կյանք, ու խոսում են շատ՝ չավարտվող, իրար հերթ չտվող խոսակցություններ (ուրիշ ինչ․ չէ՞ որ ես էի դրանք գեներացնում ), իսկ ես քննություններ ունեմ, մտքերս միայն առաջադրանքներիս շուրջն են, գլուխս՝ խառը, ժամկետներ ու վերջնաժամկետներ․․․
    Երբ արթնացա, մի ժամ թողեցին, որ ուշքի գամ վերջնականապես՝ մինչև X-ray անելը։ Մինչ ուշքի էի գալիս, բողոքում էի․ դրախտի փոխարեն քննությունների մղձավանջ էր, բժիշկ․․․
    Թևս տեղն էին գցել։ Հետո՝ գիպս, ու ցավը քարացավ, դառավ գիպսի մաս։

    Հիմա վերականգնվում ենք։

    Այսօր այսքանը։

  30. Գրառմանը 10 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    Cassiopeia (24.03.2021), Chilly (26.03.2021), Freeman (24.03.2021), ivy (24.03.2021), John (31.03.2021), Tiger29 (24.03.2021), Varzor (24.03.2021), Գաղթական (24.03.2021), մարդ եղած վախտ (24.03.2021), Ուլուանա (24.03.2021)

Էջ 2 3-ից ԱռաջինԱռաջին 123 ՎերջինըՎերջինը

Թեմայի մասին

Այս թեման նայող անդամներ

Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)

Համանման թեմաներ

  1. Զանազան լեզվական հարցեր
    Հեղինակ՝ Ուլուանա, բաժին` Հայերեն
    Գրառումներ: 2276
    Վերջինը: 15.10.2022, 01:10
  2. Զանազան լեզուներ
    Հեղինակ՝ Smokie, բաժին` Լեզուներ
    Գրառումներ: 58
    Վերջինը: 13.04.2016, 18:34
  3. Զանազան Հարցեր Պատմությունից
    Հեղինակ՝ dvgray, բաժին` Պատմություն
    Գրառումներ: 64
    Վերջինը: 13.07.2014, 11:12
  4. Face of the Future. դեմքի զանազան փոխակերպումներ
    Հեղինակ՝ Ուլուանա, բաժին` Զվարճալի
    Գրառումներ: 121
    Վերջինը: 10.12.2010, 14:24
  5. Զանազան հարցեր գրականությունից
    Հեղինակ՝ lusattik, բաժին` Գրականություն
    Գրառումներ: 0
    Վերջինը: 10.06.2010, 07:24

Էջանիշներ

Էջանիշներ

Ձեր իրավունքները բաժնում

  • Դուք չեք կարող նոր թեմաներ ստեղծել
  • Դուք չեք կարող պատասխանել
  • Դուք չեք կարող կցորդներ տեղադրել
  • Դուք չեք կարող խմբագրել ձեր գրառումները
  •