Թարգմանչաց մրցույթ N3. Ախմատովա

[ivy]

Ինձ համար ավելի կարևոր ա որ նորմալ հայերեն տեքստ ստացվի քան թե բառարանից պեղած բրածո բառերով արհեստական ինչ_որ բան։ Ոչինչ որ հանգը բնօրինակի խախտվի։

Բառերը, որոնք ինձ համար պրոզայում չէին ուտվի, պոեիզայում լավ էլ սիրուն ու տեղին են թվում:
Բայց դե պոեզիա շատ հազվադեպ եմ կարդում, էդ էլ երևի ազդեցություն ունի ընկալմանս վրա:

[Ծլնգ]

Ինձ համար ավելի կարևոր ա որ նորմալ հայերեն տեքստ ստացվի քան թե բառարանից պեղած բրածո բառերով արհեստական ինչ_որ բան։ Ոչինչ որ հանգը բնօրինակի խախտվի։

Մի քիչ մեֆություն անեմ... Շինարար ջան, իսկ քո կարծիքով բառարանները ինչի՞ համար են։

[Շինարար]

Մի քիչ մեֆություն անեմ... Շինարար ջան, իսկ քո կարծիքով բառարանները ինչի՞ համար են։

Բանաստեղծների համար որ հանգը պահելու համար բառեր գտնեն։


Կատակը մի կողմ, ես իմ մոտեցումն եմ ասում։ Եթե ձեզ դուր ա գալիս հաղթանքն եւ աղուն, ձեր գործն ա։ Ինձ խանգարեց։

[ivy]

Իսկ արտամրցութայինները կարդացե՞լ եք, ի՞նչ կարծիքի եք:

[Արէա]

էս քառատողը բացարձակ չհասկացա

Շին ջան, նորմալ հայերեն նախադասություն ա իմ կարծիքով։

Իսկ քո սիրուն այդ տիկնիկին,
Զգացումն հաղթող ամենազորի,
Հարազատ հեռավոր օրերի
Հուշից թանկ է, քաղցր ու անգին...

Արի ջնջենք տողադարձերը.

Իսկ քո սիրուն այդ տիկնիկին, զգացումն հաղթող ամենազորի, հարազատ հեռավոր օրերի հուշից թանկ է, քաղցր ու անգին...

Եթե էլի պարզ չի, մի երկու ավելորդ բառ էլ ջնջենք )

Իսկ քո սիրուն տիկնիկին, հաղթողի զգացումը, հեռավոր օրերի հուշից թանկ է։

[Արէա]

Էլի ռուսերենի շեշտադրմանը ուշադրություն չես դարձում... եթե լիներ, ասենք, «балагур покачнёт головой», հետդ կհամաձայնեի, բայց հաստատ չես համոզի, որ եռոտանի անապեստը համարժեք է յամբիկ տետրամետրին...

Դու ասում էիր 3-3-3 կառուծվաքը լուրջ վանկաչափական խնդիր է, ես ցույց տվեցի որ Ախմատովայի մոտ էլ կա նմանատիպ կառուցվածք։ Շեշտադրության առումով, Ձմեռվա իրիկունը քննարկելիս ես համաձայնվել եմ, որ ռուսերենի շեշտադրությունը հայերենում նույնությամբ վերարտադրել հնարավոր չի, բայց դա, օրինակ, արդարացում չի տալիս Թումանյանին «Буря мглою небо кроет»-ը թարգմանել պատահական 8 վանկանի տողով, այլ ստիպում ա հստակ բաժանել 4 խմբի, անկախ այդ խմբերում շեշտադրության տարբերություններին։

Լուման երևի օգտագործվել է որպես «гроши»-ի բառացի թարգմանություն, «աղու»-ն կարծում եմ շատ ավելի տեղին է քան «սիրալիր» տարբերակը, իր իմաստով շատ ավելի լավ է հեգնականացնում այդ հատվածը, «յար»-ի դեմ ի՞նչ ունես, հա, «հաղթանք»-ի հետ համաձայն եմ, ականջ է ծակում, բայց ստուգեցի նոր, ընդունված բառարանային տարբերակ է, ուրեմն ինչո՞ւմն է խնդիրը։ Ասենք նենց չի որ Թումանյանի «զերթ»-ը սիրուն այլըանտրանքային տարբերակ է, չափ ու հանգը պահելու համար է էլի ընտրել, գալարումն էլ հետը...

Ամենազորը մոռացա, դա էլ ականջս հեչ չի ծակում...

Լումայի շատ ավելի բանաստեղծական այլընտրանք կա՝ գրոշ։
Աղուն չգիտեմ ինչ ա։
Յար ու աղու բառերով կինը չի դիմի իր նախկին սիրեցյալին, անգամ բանաստեղծության մեջ։
Յարի օգտագործման արդարացումը չգիտեմ որն ա։ Հին, բարբառային, չօգտագործվող, տգեղ բառ ա իմ կարծիքով։ Ի՞նչ պարտադիր ա բանաստեղծության մեջ օգտագործել։
Հաղթանքն էլ զուտ հաղթանակի ավելի հաջող տարբերակ չգտնելու հետևանք ա։

Ու պետք չի նման կարծիքներին տենց ագրեսիվ հակազդել. իբր մարդիկ տանջվել են, ինչ մի քննադատում եք։ Ընդամենը կարծիք ենք հայտնում, որը կարա բոլորովին էլ գերագույն ճշմարտություն չլինել։

[ivy]

Բայց իսկականից էկեք չմոռանանք, որ սա պոեզիա է, ոչ թե արձակ, ու նախադասություններն էլ ուրիշ կառուցվածք կարող են ունենալ:
Ինձ հենց լրիվ հստակ ու «ճիշտ» նախադասությունները պոեզիայում անգույն ու անհրապույր են թվում:

[Շինարար]

Շին ջան, նորմալ հայերեն նախադասություն ա իմ կարծիքով։

Իսկ քո սիրուն այդ տիկնիկին,
Զգացումն հաղթող ամենազորի,
Հարազատ հեռավոր օրերի
Հուշից թանկ է, քաղցր ու անգին...

Արի ջնջենք տողադարձերը.

Իսկ քո սիրուն այդ տիկնիկին, զգացումն հաղթող ամենազորի, հարազատ հեռավոր օրերի հուշից թանկ է, քաղցր ու անգին...

Եթե էլի պարզ չի, մի երկու ավելորդ բառ էլ ջնջենք )

Իսկ քո սիրուն տիկնիկին, հաղթողի զգացումը, հեռավոր օրերի հուշից թանկ է։

Արեա ջան, հո ջնջելով չի։ Հաջող չի ստացվել։ Կներես՝ ես չհասկացա, մինչև ջնջելդ և ջնջելուց հետո էլ։ Ինչ ասել է՝ տիկնիկին, տիկնիկի համա՞ր։ Քո կարծիքով նորմալ հայերե՞ն ա դա։ Իմ կարծիքով ոչ։ Էլ չասեմ բաղաձայնից առաջ ն հոդը ինչքան ա դժվարացնում խոսքի հոսքը։ Բայց ամենակարևորը դա չի այլ որ նախադասություն չկա։

[Շինարար]

Բայց իսկականից էկեք չմոռանանք, որ սա պոեզիա է, ոչ թե արձակ, ու նախադասություններն էլ ուրիշ կառուցվածք կարող են ունենալ:
Ինձ հենց լրիվ հստակ ու «ճիշտ» նախադասությունները պոեզիայում անգույն ու անհրապույր են թվում:

Բայց դա պիտի համոզիչ լինի որ մարդու ուղեղը չկախի կարդալուց։

[Արէա]

Բնականաբար ջնջելով չի, ջնջելը հասկանալու համար ա, թե կոնկրետ ինչը չի հասկացվել նշված նախադասւոթյան մեջ։ Հիմա պարզ ա.

Ինչ ասել է՝ տիկնիկին, տիկնիկի համա՞ր։ Քո կարծիքով նորմալ հայերե՞ն ա դա։ ... նախադասություն չկա։

Հմմ... Ճիշտն ասած ինձ առաջի հայացքից խորթ բան չէր թվացել էդ նախադասության մեջ, բայց հիմա որ ասում ես... միգուցե իրոք էն չի։

Մարդուն թանկ է անցյալը։
Մարդու համար թանկ է անցյալը։

Առաջին տարբերակը հեչ գոյության իրավունք չունի՞։

Հ.Գ. Բաղաձայների մասով համաձայն եմ, որ հաջող չի ստացվել։

[Շինարար]

Բնականաբար ջնջելով չի, ջնջելը հասկանալու համար ա, թե կոնկրետ ինչը չի հասկացվել նշված նախադասւոթյան մեջ։ Հիմա պարզ ա.



Հմմ... Ճիշտն ասած ինձ առաջի հայացքից խորթ բան չէր թվացել էդ նախադասության մեջ, բայց հիմա որ ասում ես... միգուցե իրոք էն չի։

Մարդուն թանկ է անցյալը։
Մարդու համար թանկ է անցյալը։

Առաջին տարբերակը հեչ գոյության իրավունք չունի՞։

Հ.Գ. Բաղաձայների մասով համաձայն եմ, որ հաջող չի ստացվել։

Չգիտեմ Արեա ջան, բայց կոնկրետ քննարկվող քառատողը նորից ու նորից եմ կարդում, ոչ մի կերպ ուղեղս չի մտնում։

[ivy]

Չգիտեմ Արեա ջան, բայց կոնկրետ քննարկվող քառատողը նորից ու նորից եմ կարդում, ոչ մի կերպ ուղեղս չի մտնում։

Շին ջան, չե՞նք կարող ասել՝ «տիկնիկին կարևոր է», ինչպես՝ «ինձ կարևոր է», «նրան կարևոր է»:
Անպայման պիտի «համար» բառը լինի՞:

[Ծլնգ]

Կատակը մի կողմ, ես իմ մոտեցումն եմ ասում։ Եթե ձեզ դուր ա գալիս հաղթանքն եւ աղուն, ձեր գործն ա։ Ինձ խանգարեց։

Առաջին անգամ կարդալուց մտածեցի՝ այ քեզ բառեր, երկրորդ անգամ կարդալուց արդեն մտածեցի՝ ինչ տեղին են, երրորդ անգամ կարդալուց էլ առանց այդ բառերի արդեն չէի պատկերացնում այդ տարբերակը։ Երևի ոնց որ մեկը Ֆրեյնդլիխի արտասանությունը համարում է հենց նենց որ պիտի լինի, մյուսին էլ դա արհեստականորեն ցինիկության ներմուծում է թվում։

Ամեն դեպքում պետք չի մոռանալ, որ սա սահմանափակ ժամանակով մրցույթ է, ու չարժի սպասել, որ սենց պիտի լինի.

— Վուշ-վո՜ւշ, Անո՜ւշ, վուշ-վո՜ւշ, քուրի՜կ,
Վո՜ւշ քու սերին, քու յարին…
Վուշ-վո՜ւշ, Սարո՜, վուշ-վո՜ւշ, իգի՜թ,
Վո՜ւշ քու սիրած սարերին…

[Chuk]

Ինչ ուզում եք ասեք, բանաստեղծություն թարգմանելը խայտառակ բարդ բան ա:

Տարբերակներից ոչ մեկը, ըստ իս, կյանք չունի որպես առանձին գործ, հետաքրքիր ա միայն թեմայի շրջանակում: Էդ իմաստով տարբերվում ա 3-րդ տարբերակը, որը չնայած բնագրից լավ հեռացած ա, բայց ավելի մշակվելու դեպքում կարող ա առանձին կյանք ունենալ: Իսկ բնագրին շնչին ավելի մոտ էր, իմ կարծիքով 6-րդը, դրա համար դրա օգտին եմ քվեարկել:

[Ծլնգ]

Դու ասում էիր 3-3-3 կառուծվաքը լուրջ վանկաչափական խնդիր է, ես ցույց տվեցի որ Ախմատովայի մոտ էլ կա նմանատիպ կառուցվածք։ Շեշտադրության առումով, Ձմեռվա իրիկունը քննարկելիս ես համաձայնվել եմ, որ ռուսերենի շեշտադրությունը հայերենում նույնությամբ վերարտադրել հնարավոր չի, բայց դա, օրինակ, արդարացում չի տալիս Թումանյանին «Буря мглою небо кроет»-ը թարգմանել պատահական 8 վանկանի տողով, այլ ստիպում ա հստակ բաժանել 4 խմբի, անկախ այդ խմբերում շեշտադրության տարբերություններին։

Հա, համաձայն եմ վերջին նախադասությանդ հետ։ Դրա համար էլ կարծում եմ, որ այդ տարբերակի անապեստը չի սազում Ախմատովային քառոտանի յամբին։ Առաջինը տրոհում է տողը երեք մասի, իսկ Ախմատովայի մոտ այդպիսի տրոհում չկա, ու քո բերած տողը Ախմատովայից հաստատ եռոտանի չի... ու դրան ոչ-եռոտանի է սարքում հենց ռուսերենի փոփոխական շեշտը։ Եթե եռոտանի լիներ, ապա առաջին ոտքում շեշտը կլիներ երկրորդ վանկի վրա, երկրորդ ոտքում՝ առաջին, իսկ երրորդ ոտքում՝ նորից երկրորդ։ Սա տակտի խանգարում կլիներ ռուսերենում։ Ճիշտ առոգանությամբ կարդալիս այդ տողն էլ պիտի տրոհվի 4 խմբի, չնայած որ մի խմբում շեշտակիր վանկ չկա։

Լումայի շատ ավելի բանաստեղծական այլընտրանք կա՝ գրոշ։
Աղուն չգիտեմ ինչ ա։
Յար ու աղու բառերով կինը չի դիմի իր նախկին սիրեցյալին, անգամ բանաստեղծության մեջ։
Յարի օգտագործման արդարացումը չգիտեմ որն ա։ Հին, բարբառային, չօգտագործվող, տգեղ բառ ա իմ կարծիքով։ Ի՞նչ պարտադիր ա բանաստեղծության մեջ օգտագործել։
Հաղթանքն էլ զուտ հաղթանակի ավելի հաջող տարբերակ չգտնելու հետևանք ա։

Ու պետք չի նման կարծիքներին տենց ագրեսիվ հակազդել. իբր մարդիկ տանջվել են, ինչ մի քննադատում եք։ Ընդամենը կարծիք ենք հայտնում, որը կարա բոլորովին էլ գերագույն ճշմարտություն չլինել։

Գրոշին էլ կասեին արդի հայկական բառ չի...

Իսկ ի՞նչ ես կարծում, կինը կարա՞ յար ու իգիթ ասել իր սիրածին։ Ագրեսիվ չեմ ընդունում, միմիայն ասում եմ՝ ավելի լայն նայի։ Յարը կարող է քո համար տգեղ հնչերանգ ունենալ, ուրիշ մեկի համար էլ՝ շատ սիրալիր լինել։ Ոնց որ ասենք շնորհակալության փոխարեն «ապրես» ասելը որոշ մարդկանց վերին աստիճանի գռեհիկ է թվում, մյուսներին էլ՝ լրիվ ընդունված նորմալ այլընտրանք...