Պատերա՞զմ, թե՞ խաղաղություն. լրջանալու պահը

[Տրիբուն]

Բյուր, մեռանք ասելով, եթե չի ուզում, ջանքերդ դիր որ պարտադրես ուզելը, ոչ թե խնդրից փախիր։

Լավ չեք ասում, էլի, ապեր։ Համոզիչ չեք։ Պիտի էլի աշխատեք ձեր վրա։ Համ ձեր ասած/գրածները համոզիչ չեն, համ էլ մեր ունեցած նախկին փորձը մեզ հուշում ա, որ ձեր քաղաքականություն ասածն ու վերջնական արդյունքը իրարից մի հազար կիլոմետր հեռու են։ Մենք էլ ռիսկի չենք ուզում դիմենք, քանի որ, պանիմայեշ, վտանգավոր ա, էլի։

Ու մեռանք ասելով, որ բանակցության սեղանի մոտ լավ էլ ուզում ա։

Ալիևը մինչը իրա բերանով չասի, հոր արև չերդվի, հիսուն ոչխար երդումի դեմը մատաղ չանի, չենք հավատալու։ Թե չէ նենց տոշնի եք ասում, որ բանակցությունների սեղանի շուրջ լավ էլ ուզում ա, յանի սաղ զապիսները ունեք բանակցությունների, կամ ՀԱԿ-ով սաղդ ընդեղ նստած եք։

Ես Ալիևի բերանից էսքան ժամանակ մենակ լսել եմ, որ հայերին սաղին մոռթելու են լցնեն Սևանը, ու փաստացի մոռթողներին էլ ազգային հերոսի կոչում ա տվել, ու կնգան էլ փոխնախագահ ա նշանակել։ Շատ վստահելի բանակցային կողմ ա, Դոդի պես։

[Տրիբուն]

Ցավոք հռնց ՀՀԿին էլ գնում ա։ Բայց էս թեմայում էդչի էականը, այլ էն, որ ոչ թե մեր փաստարկներն են անհամոզիչ, այլ դրանք քննելու կամք չկա։ Դեռ չկարդացած արդեն հակադրվելու կամք կա։

Ապեր, եթե դրանք քնարկելու կամք կամ ցանկություն չկա, ուրեմն ձեր փատսրակները համ համոզիչ չեն, համ էլ ի լրումն ժամանակավրեպ են։ Այսինքն, ավելի վատ ձեր համար։ Այսինքն, դու վաբշե հայկական քաղաքական կոնտեքստից դուրս եք։ Ոնց ո Կոպեռնիկոսը։

[Chuk]

Ա՜խ, ձյաձ, ո՜նց կերցրիր, ապրես, հինգ։

Sent from my A0001 using Tapatalk

[Տրիբուն]

Ասեմ որ իմ ձայնը ավելի շուտ ոչ մեկի չի գնա, քան ՀՀԿ-ին կգնա։ Բայց էս պահին ամեն դեպքում, իմ անձնական վարկանիշային աղյուսակում առաջին տեղը զբաղեցնում ա ԵԼՔ-ը։ Երկրորդ տեղում դեռ ՀԱԿ-ն ա։ Բայց անձնական ընտրության մեխանիզմն այնպիսին ա, որ յա երկրորդ տեղում, յա վերջին, նույն բանն ա։

[Տրիբուն]

Ա՜խ, ձյաձ, ո՜նց կերցրիր, ապրես, հինգ։

Էլի մեղմ ժպտում ես, ու անցնում ես առա՞ջ

[Chuk]

Քվեարկիր ԵԼՔին Տրիբուն, եթե ԵԼՔը քեզ համոզում է, ՀԱԿը չէ՝ էդ ընտրությունն առավել քան նորմալ եմ համարում։ Իսկ ես էլ իմ հերթօն կարող եմ համարել, որ էդ ձենդ անուղղակի ՀՀԿին ա գնում։ Բայց չեմ ուզում էդ թեմայով ծավալվել։ Էս թեմայի համատեքստում ԵԼՔից մենակ Արցախի հարցում իրենց ամբողջական մոտեցումն է հետաքրքիր։ Ես կուռ մոտեցում չեմ նկատել։ Եթե ինչ-որ մեկը նկատել ա, թող էստեղ տեղադրի, մենք էլ իմանանք։

Sent from my A0001 using Tapatalk

[Chuk]

Էլի մեղմ ժպտում ես, ու անցնում ես առա՞ջ

Չէ, ձյաձ, շատ տխուր ու հոգնած եմ ժպտալու համար։ Դուք ժպտացեք ու ծիծաղեք ձեր սրտի ուզածի չափ։

Sent from my A0001 using Tapatalk

[Տրիբուն]

Քվեարկիր ԵԼՔին Տրիբուն, եթե ԵԼՔը քեզ համոզում է, ՀԱԿը չէ՝ էդ ընտրությունն առավել քան նորմալ եմ համարում։ Իսկ ես էլ իմ հերթօն կարող եմ համարել, որ էդ ձենդ անուղղակի ՀՀԿին ա գնում։ Բայց չեմ ուզում էդ թեմայով ծավալվել։ Էս թեմայի համատեքստում ԵԼՔից մենակ Արցախի հարցում իրենց ամբողջական մոտեցումն է հետաքրքիր։ Ես կուռ մոտեցում չեմ նկատել։ Եթե ինչ-որ մեկը նկատել ա, թող էստեղ տեղադրի, մենք էլ իմանանք։

Sent from my A0001 using Tapatalk

Լավ, համոզեցիր, կոմունիստներին կտամ:

[Lion]

Չուկ ջան, դու ուզում ես, որ ես/մենք քեզ հատ-հատ համոզենք, որ ձեր պնդումները կամ որոշ պնդումներ սխալ են: Բայց մոռանում ես, որ մենք որևէ մեկին համոզելու խնդիր չունենք, քանի որ մենք քաղաքական ուժ չենք, որը գնում ա ընտրությունների։ Քաղաքական ուժը դուք եք, դուք պետք ա համոզեք, որ դուք ճիշտ եք։ Դուք փորձում եք համոզել, ոնց որ լավ էլ փորձում եք, բայց մենք չենք համոզվում, քանի որ ձեր փաստարկները համոզիչ չեն։ Պրտոմ համ մաոզիչ չեն հատ-հատ վերցրած, համ էլ ամբողջությամբ: Ամեն ինչ այսքան պարզ է, եղբայր։ Կոպիտ ասած, իմ մեկ քվեն գնում է այլ քաղաքական ուժի։ Լավ ա գոնե ՀՀԿ-ին չի գնում։

Մեկ ուզում եմ հատ-հատ էս հերթական <գլուխգործոցն> էլ ջախջախել, մեկ էլ ասում եմ՝ ախր մեր Արտակը պատրաստ չի դիսկուսիայի, ինչ նստեմ գրեմ, էն էլ էս հոգնած հալիս: Հեսա, քիչ մնաց, ապրիլի 2-ին ՀԱԿ-ի ողջ այս անիմաստ ու ազգավնաս քարոզչության արդյունքները իրենք կզգան՝ իրենց ստացած տոկոսների տեսքով...

[Chuk]

Եթե նպատակդ ինձ հակաճառելն ա, մի գրի, Մհեր ջան։ Նյարդերդ ու նյարդերս խնայիր։ Եթե բովանդակային իրական ասելիք ունես, ուրեմն քո համար պետք ա մեկ լինի, թե ես ինչ կասեմ, էդ դեպքում գրիր։

Sent from my A0001 using Tapatalk

[Lion]

Ախր հարցն էլ հենց նրանում է, որ դու ոչինչ չես ասում - նախորդ գրածներիս իսկ չպատասխանեցիր՝ փոխարենն անցնելով սարկազմին:

Ես լսում եմ ՀԱԿ նախընտրական ելույթները՝ տարրական տրամաբանությունից կաղում են: Այսօր էր, կարծեմ, մեկն ասում էր - 2.000 զոհ ենք տվել 1994 թ-ից ի վեր ու... ոչինչ չենք ազատագրել՝ խաղաղություն! Տրամաբանությունը որն է? Մենք, ինչ է, ագրեսիվ պատերազմ ենք վարել որևէ մեկի դեմ, որ 2.000 զոհ ենք տվել ու ոչնչի չենք հասել, չէ որ այդ ադրբեջանցիներն են, որ ամենից առաջ մեզ հետ խաղաղություն չեն ուզում՝ դրա միակ պայմանը դնելով մեր, ըստ էության հանձնվելը - ուր է տրամաբանությունը:

Էլի այսօր լսեցի՝ կարծեմ Արամ Մանուկյանն էր ասում՝ սա տանք, որ... Տո այ Արամ ջան, եթե այդքան ազնիվ տղա ես, վերցրու քարտեզն ու քարտեզի վրա հստակ ցույց տուր՝ ինչն ենք տալիս, ինչ նպատակով ու ինչ երաշխիքներով: Ու կրկին՝ խուսափում են կոնկրետիկայից, որովհետև դա իրենց դեմ է:

Ես արդեն այն տպավորություն եմ ստանում, թե ԼՏՊ-ն, իր <հանճարեղ> ուղեղով խորամանկ պլան է մտածել՝ իշխանությանը դրդել զիջումների, դրանով խարխլել նրա դիրքերը ու... գոնե այդ կերպ հասնել իշխանափոխության: Ահա, եղավ - իշխանություններն էլ դա չեն հասկանում, հա, որ ՀԱԿ պահանջած այս կասկածելի զիջում-խաղաղությանը չգնան, այլ, ցույց տալով ՀԱԿ դիրքորոշման պարզ տրամաբանական սխալները, նրան անկյունը մտցնեն: Շարունակում եմ մնալ այն մտքին, որ ՀԱԿ-ն այս ամենով ինքն իր գերեզմանն է փոխում:

Եվ այսպես, մնում են չպատասխանված մի շարք հարցեր, այդ թվում՝ ինձ ենք զիջում, ինչ երաշխիքներով, ինչ պայմաններում, երբ և ում: Արտակ ջան, կարող ես պատասխանել?

[Chuk]

Մհեր, ես քեզ արդեն ասել եմ, որ քո հակափաստարկները որակում եմ հինգերորդ դասարանցու մակարդակի։ Կարող ա լավ չեմ անում, որ էդպիսի գնահատական եմ տալիս։ Բայց դու ի՞մ գնահատականի համար ես գրում։ Ընկեր, քո գրածները լրիվ հակափաստարկված են էն հոդվածում, որը փորձել ես հերքել։ Ավելին ասելու բան չունեմ, իմաստ էլ չեմ տեսնում։

Իսկ թեմայի առաջին իսկ գրառման մեջ ներողություն եմ խնդրել ու զգուշացրել, որ հաճախ էստեղ «խոսելու եմ ուրիշի շուրթերով», որտև էն ինչ պետք ա ասեմ, ինձնից ավելի փորձառուները շատ ավելի հանգամանալի շարադրել են։

Հիմա վերջին դրածումս կան թեմայում հնչած լիքը հարցերի պատասխաններ, որոնց էդ նյութը սարքողները ինձնից ավելի լավ պատասխանել են, ես էլ դրել եմ, որ տեսնեք էդ պատասխանները։

Համաձայն չես դրանց։ Խնդրեմ՝ մի համաձայնվիր։ Առարկելու բան ունես՝ առարկիր, քո առարկածին արձագանքել թե չարձագանքելն էլ իմ ու քննարկման ուրիշ մասնակիցների որոշելիքը կլինի։ Ընդհանուր գնահատական ես ուզում տալ, որ անհամոզիչ ու սխալ են, տուր ու անցիր առաջ։ Բայց իմ քննարկման ձևը իմ ընտրելիքն ա, դրան մի խառնվիր։

Sent from my A0001 using Tapatalk

[Lion]

Դե ինչ, սկսեմ կարդալ, իսկ նման բաները կարդալիս ես սովորություն ունեմ՝ նշումներ անել: Եվ այսպես, Արտակ ջան, հերթական դիտարկումներս նոր այս թեզիսների վերաբերյալ

Մենք հող չենք զիջում։ Իրականում այս ծրագրով մենք ազատագրված հողը պահպանում ենք:

Մի վայրկյան՝ այսինքն՝ ոնց չենք զիջում: Արտակ ջան, տպավորություն կա, թե մեզ ուզում եք մոլորության մեջ գցել: Ոնց չենք զիջում, չէ որ մենք, ըստ էության, մի բան այնուհանդերձ տալիս ենք, այլ հարց է, թե քո նման խելացի տղան դա ներկայացնում է հրապուրիչ փաթեթավորմանբ՝ մենք հող պահում ենք: Այս պայմաններում ավելի ազնիվ կլինի աել՝ մենք մի մասը զիջում ենք, որ մնացաը պահենք, ոչ թե այսպես, թե մենք... Մենք հող չենք զիջում։ Իրականում այս ծրագրով մենք ազատագրված հողը պահպանում ենք դրա մի մասը զիջելու հաշվին, համաձայն չես?

Մենք Լեռնային Ղարաբաղի համար պատերազմի ժամանակ պարտադրաբար ստեղծած անվտանգության ժամանակավոր երաշխիքը փոխարինում ենք մշտականով եւ տասնապատիկ ավելի հուսալիով։

Եվ կրկին կներես - հնարավոր է դա քո համար է մեր պատմական Հայրենիքի մի մասն ընդամենը... պարտադրաբար ստեղծած անվտանգության ժամանակավոր երաշխիք, բայց փոխարենը իմ ու ինձ նմանների համար, այդ հողերի համար արյուն թափածների համար այդ տարածքները պատմական Արցախի մի մասն են, իսկ Հայրենիքը մանրադրամ չէ, որ այն փոխանակես ոնց պատահի: Իսկ թե այդ <մշտականն ու հուսալին> ինչ արժեն, արդեն ասացի ու ստորև էլի կասեմ:

Այդ երաշխիքները տալիս է միջազգային հանրությունը՝ պատերազմական շրջանում մեր կողմից ստեղծված՝ ժամանակավոր երաշխիքի դիմաց։

Արտակ, ուշքի արի, ինչ միջազգային հանրություն??? Չեք տեսնում, աշխարհում ինչ է կատարվում, երբ միջազգային հանրություն կոչվածը, որպես մեկ միասնական մարմին, ըստ էության չկա, ամեն մեկն անում էր իր ուզածն իր ուժերի ներածի չափով և բոլորը թքած ունեն այդ ամենի վրա: Միջազգային հանրությունն էր, որ Ապրիլյան պատերազմում հարվածը հետ մղեց, թե այդ միջազգային հանրությունն էր, ՀԱՊԿ-ն էլ հետ վերցրած, դրանց նանն էլ ընդեղ, որ ապրիլին մեզ պաշտպանեց, հը?

Հող զիջողները նրանք են, ովքեր վարելով ստատուս քվոն պահպանելու անհեռատես եւ կործանարար քաղաքականություն, փխրուն զինադադարի պայմաններում ամեն օր մսխում են 1991-1994 թվականներին ռազմի դաշտում ձեռք բերված հաղթանակը:

Ու էլի տրամաբանական սխալ՝ այո, նրանք, որոնք վարելով ստատուս քվոն պահպանելու քաղաքականություն, այդ ընթացքում անձնիշխանության և սեփական գրպանը լցնելու խնդիր են լուծում, հենց հող հանձնողներ են, բայց... դուք ևս իրենցից քիչ եք տարբերվում՝ իրենք անուղղակի են հանձնում՝ դուք՝ ուղղակի և միանգամից: Ելքը երրորդ ուժի ձեռքում է, որը հողերը ձեզ նման հապշտապ չի հանձնի, բայց նաև, ի տարբերություն ոմանց, ուժեղ պետություն կստեղծի:

Մենք, հակառակը, առաջարկում ենք ամրագրել այդ հաղթանակը միջազգայնորեն երաշխավորված խաղաղության պայմանագրով, որը կապահովի Արցախի անվտանգությունը եւ ինքնորոշման իրավունքի իրականացումը:

Սևրի պայմանագրի նման? Արտակ, դուք իրոք հավատում եք այդ միջազգային թղթերին: Ի դեպ, գիտես, Միջազգային իրավունք առարկայից ամուր 5 եմ ստացել

Ստորագրելով պայմանագիրը՝ դրան համաձայնում է նաեւ Ադրբեջանը։

Հետո? Իսկ եթե այս Ադրբեջանը համաձայնվում է, իսկ այն մյուսը, որ հետո կգա՝ ոչ? Իսկ եթե նույն Ալիևը հանկարծ մի հանրաքվե է կազմակերպում և <ժողովրդի ձայնի ճնշման տակ> փոխում է մտադրությունը, հոլանդացին է գալու քո հանձնած դիրքերը ադրբեջանցիների ձեռքից վերցնելու ու կրկին քեզ հետ տալու? Արտակ ջան, ախր մեղք է այս ժողովուրդը, առանց էդ էլ շշկռված է, դուք լրիվ շշկռում եք, այն էլ՝ վտանգավոր ուղղությամբ:

Ադրբեջանը կատարում է նաեւ հետեւյալ զիջումները:

Ի դեպ, իրենց հարցրել եք? Գուցե ճիշտ կլիներ նախապես այս ասածին գոնե մոտավորապես նման մի բան իրենցից լսել, հետո նոր գալ մեր երկրում նման քարոզչություն տանել, հը? Ինչքան ես եմ տեղյակ, սրան նույնիսկ մոտիկ մի բան էլ իրենք պատրաստ չեն:

Նա պաշտոնապես հրաժարվում է ուժի կիրառումից կամ կիրառման սպառնալիքից՝ որպես հակամարտությունը լուծելու միջոց:

Է ասենք հիմա հրաժարվեց, մյուս տարի էլ, <հայերի չդադարող պրովոկացիաների պայմաններում>, վերսկսեց ուժի կիրառումը, ինչ ես անելու?

Նա համաձայնում է բաժանարար գոտու ստեղծմանը

Որ տարածքների հաշվին, ինչքան պետք է լինի այդ գոտին, որտեղ են կոնկրետ ռազմական հաշվարկները, որ, ահա, այսքանն ու այսքանը զիջելուց հետո արցախահայությունը կլինի անվտանգության մեջ?

եւ խաղաղարար ուժերի տեղակայմանը այն տարածքներում, որ միջազգայնորեն ճանաչվում են Ադրբեջանի տարածք:

Էդ Ռուանդայի խաղաղապահների նման?

Ադրբեջանը համաձայնում է, որ Լեռնային Ղարաբաղին տրվի միջազգայնորեն ճանաչված միջանկյալ կարգավիճակ, որը թույլ կտա արցախցիներին պաշտոնական հարաբերությունների մեջ մտնել միջազգային հանրության հետ, իսկ Արցախում անցկացվող ընտրությունները կճանաչվեն ու կընդունվեն միջազգային հանրության կողմից:

Ախր Արտակ ջան, նույն Արցախի Հանրապետությունն այս պահին ավելին ունի, չէ?

Արցախցիները հնարավորություն կունենան անկաշկանդ տնտեսական հարաբերությունների մեջ մտնել այլ երկրների հետ:

Հիմա էլ են մտնում՝ չերեզ Հայաստանի Հանրապետություն:

Այս ամենը, ըստ էության, միջանկյալ քայլ է Արցախի միջազգայնորեն ճանաչված անկախության ճանապարհին:

Տո թքած էդ միջազգայինի վրա՝ ասենք Մոզամբիկը Արցախը ճանաչեց, ինչ? Ով պետք է, հիմա ճանաչում ու փաստացի հարաբերվում է, առանց Սվազիլենդի էլ՝ մի կերպ կդիմանանք:

Ստորագրումից հետո սահմանի այն կողմից արձակված թեկուզ մեկ կրակոց նույնպիսի միջազգային հակազդեցության կարժանանա, ինչպես հայ-թուրքական, հայ-վրացական եւ ցանկացած այլ՝ միջազգայնորեն երաշխավորված սահմանում։

Մաքուր հակազդեցություն կլինի՝ մոտավորապես այնպես, ինչպես հիմա, չէ, երբ մեր Տավուշի մարզն է գնդակոծվում: Ի դեմ, այդ <միջազգայինն> ովքեր են, որ պիտի հակադարձեն, գուցե մանրամասնես? Թարգեք, այ ախպեր, մեծ մարդիկ եք, հեքիաթներին եք հավատում, կամ, որ ավելի վատ է, ժողովրդին եք ստիպում դրանց հավատալ՝ ինքներդ չհավատալով:

Այլ լուծում այսօրվա աշխարհում գոյություն չունի, իսկ մենք ապրում ենք այսօրվա աշխարհում։

Ունի - օրինակ՝ մի գեղեցիկ օր Ադրբեջանը կործանվում է: Փառք աստծո, Ալիևը որ սենց շարունակեց, այդ գեղեցիկ օրը ես ու դու կտեսնենք:

Նրանք, ովքեր այլ բան են ասում, կա՛մ չեն հասկանում տարրական բաներ, կա՛մ էժան հեղինակություն ձեռք բերելու համար պարզապես խաբում են ժողովրդին ականջ շոյող կեղծ «հայրենասիրական» թոթովանքներով։ Նրանք են իրական հող տվողները, ինչն ապացուցվեց ապրիլյան պատերազմի ժամանակ, երբ կորցրինք 800 հեկտար:

Հիմա ես որոնցից եմ՝ չեմ հասկանում <տարրական բաներ>, էժան հեղինակության հետևից եմ ընկել, թե անձամբ 800 հեկտար հող եմ տվել?

[Chuk]

Դե ինչ, սկսեմ կարդալ, իսկ նման բաները կարդալիս ես սովորություն ունեմ՝ նշումներ անել: Եվ այսպես, Արտակ ջան, հերթական դիտարկումներս նոր այս թեզիսների վերաբերյալ

Էսքանից ավելին չեմ կարդա, Մհեր ջան։ Բացատրեմ, դու քո թեթև ձեռով ապացուցեցիր ասածս, որ ընդամենը հակադրվելու նպատակ կա։ Հակառակ դեպքում նախորդ գրառումներում չէիր գրի «Մեկ ուզում եմ հատ-հատ էս հերթական <գլուխգործոցն> էլ ջախջախե», որտև դեռ չկարդացած չէիր կարող իմանալ ջախջախելիք ա, թե չէ։ Ու դրանից հետո նոր սկսել կարդալ, ամեն նախադասությանն անպայման մի հակաճառություն բերելով, խոսում ա անլրջության ու նախատրամադրվածության մասին։

Իսկ ես դեռ առանձնացրած լիքը կարևոր նյութեր ունեմ կարդալու։


Բայց դու շարունակիր գրել, ինձ չէ, բայց ուրիշներին քո գրածները կարող են հետաքրքիր լինել, ու եթե նպատակդ ուղղակի ինձ առարկելը չի, պիտի ուզես գրել։


Sent from my A0001 using Tapatalk

[Lion]

2.Հայաստանը կարող է զարգանալ եւ հզորանալ նաեւ շրջափակման պայմաններում եւ պահել ստատուս-քվոն։ Հաջորդ տասնամյակում մենք կարող ենք Ադրբեջանի համեմատ առաջանցիկ զարգացում ապահովել։

Այդ մասին խոսվում էր նաեւ 1997-ին, երբ նաեւ թվարկվում էր, թե՝ ինչ հիմքերի վրա, ինչ ռեսուրսներ օգտագործելով (հիմա դա էլ չեն անում)։ Դրանցից ոչ մեկը չաշխատեց։ Անցած քսան տարում, անգամ պաշտոնական ուռճացված վիճակագրությամբ, հակառակ արդյունքներն են։ 1997-ին Հայաստանի համախառն ներքին արդյունքը (ՀՆԱ) ընդամենը 2,4 անգամ էր պակաս Ադրբեջանից, վերջին տարիներին՝ արդեն 7-8 անգամ: Մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ով 1997-ին մենք նույնիսկ գերազանցում էինք Ադրբեջանին, հիմա, 2015-ին՝ մոտ 25%-ով զիջում ենք նրան։ Այն ժամանակ Ադրբեջանի ռազմական ծախսերը ընդամենը 25%-ով էին գերազանցում Հայաստանի ռազմական ծախսերին, հիմա գերազանցում են 8 անգամ։ Փաստն այն է, որ կիսապատերազմական վիճակի ու պատերազմի սպառնալիքի հետեւանքով արտագաղթը կիսել է Հայաստանի բնակչությունը։ Հայաստանն այն ժամանակ ուներ 3 միլիոն բնակչություն, Ադրբեջանը՝ 7, հիմա Հայաստանն ունի 2 միլիոն, Ադրբեջանը՝ 9 միլիոն։ Լաչինի բնակչությունը 1997 թվականին զրոյից հասցվել էր 15 հազարի, այսօր ընդամենը 2 հազար է:

Այսինքն՝ ստատուս-քվոյի պահպանման ռազմավարությունը լիովին ձախողվել է։

Այսինքն՝ եթե քո երկրում օրենսդրական ու մոնոպոլիստական խնդիրներ կան՝ Արցախը այստեղ ոչ մի կապ չունի: Տվեցիր էլլ չտվեցիր էլ, այդ խնդիրները մնալու են: Դուք նորից տրամաբանական սխալ եք անում՝ մեր խնդիրների ակունքը այլ տեղ փնտրելով, այլ ամենաթանկագին ու խոցելի տեղում:

Տնտեսության լիարժեք զարգացման համար անհրաժեշտ են մեծ ներդրումներ, մինչդեռ եղած կապիտալը դուրս է հոսում Հայաստանից։ Միայն ապօրինի դուրս հանված կապիտալն արդեն 10 միլիարդ դոլարից ավելի է։ Կապիտալը, ում էլ այն պատկանի, փախչում է պատերազմի վտանգից, իսկ զինադադարի ռեժիմը սառեցված պատերազմ է, վերջնական խաղաղություն չէ, ապահովություն չէ։ Ցանկացած գործարար դա շատ լավ հասկանում է։ Ներդրումային ռեյտինգների՝ աշխարհի հանրաճանաչ ընկերությունները Հայաստանին շատ ցածր ռեյտինգ են տալիս հենց Ղարաբաղյան հակամարտության լուծված չլինելու պատճառով, ինչը վանում է օտարերկրյա ներդրումները Հայաստանից:

Կրկին սխալ է՝ թող Հայաստանը ունենա ուժեղ պետական և օրենսդրական համակարգ, կապիտալը կգա, էն էլ ոնց կգա: Իսկ պատերազմով մեզ պետք չէ վախեցնել, այսպես թե այնպես՝ մենք դրան սովոր ենք, կապիտալն էլ հետը:

Բայց խնդիրը միայն ներդրումները եւ շատ արտադրելը չէ, առանց արտահանման հնարավորության՝ անիմաստ է շատ արտադրանքը։ Շրջափակման պայմաններում տրանսպորտային ծախսերը արտահանվող արտադրանքի ինքնարժեքն ավելացնում են միջին հաշվով 35%-ով։ Դրանից հետո քիչ բան է փոխվել, ոչ մի երկաթուղի չի բացվել։ Այդ պայմաններում որեւէ արտադրանք չի կարող մրցունակ լինել արտաքին շուկայում։ Շատ ծանոթ մի օրինակ բերենք։ Ամեն տարի խաղողագործները ամիսներով բողոքում են, որ իրենց արտադրած խաղողը գործարանները չեն ընդունում կամ փողը չեն վճարում։ Գործարանների տերերն էլ արդարանում են, որ տեղ չունեն, բոլոր տարողությունները եւ պահեստները լիքն են։ Երկուսն էլ ճիշտ են ասում։ Պահեստներն ու տարողությունները լիքն են, որովհետեւ բարձր ինքնարժեքի պատճառով արտաքին շուկայում դանդաղ է իրացվում արտադրանքը։ Հիմա՝ որ ներդրումներ արվեն եւ խաղողագործության արտադրանքը տասնապատկվի, դրանից ի՞նչ դուրս կգա։ Այդպես էլ մնացած բոլոր բնագավառներում՝ յուրաքանչյուրն իր չափով։

Եվ ինչ մեղք ունի այստեղ պատերազմը? Ու, գլխավորը, ինչ երաշխիք ունես, որ, հողերը ահնձնելու գնով բացված ճանապարհներդ մի օր կրկին չեն փակվի, թեկուզ անուղղակիորեն, ասենք կարանտինի կամ բարձր մաքսատուրքերի պատճառով?

Իսկ եթե անգամ ենթադրենք, որ ինչ-որ հրաշքով Հայաստանում արագորեն եւ առանց ցնցումների իշխանություն է փոխվում, եւ հաստատվում է արդյունավետ կառավարում, որը, ինչպես խոստանում են, թույլ կտա երկրի տնտեսության ՀՆԱ-ի 6 տոկոսի աճ, միեւնույն է, ստեղծված իրավիճակում ստատուս-քվոյի պահպանման քաղաքականությունը ոչ մի հեռանկար չունի: Բանն այն է, որ, այդ դեպքում անգամ Հայաստանը միայն 12 տարի հետո կկարողանա կրկնապատկել պաշտպանական ծախսերը, մինչդեռ Ադրբեջանի ռազմական ծախսերը, ինչպես արդեն ասվեց, հիմա արդեն 8 անգամ ավելի են, քան Հայաստանինը:

Ի դեպ ասած, վերջին տվյալները հնացած են - այս պահի դրությամբ այդ չափանիշով թշնամին մեզ գերազանցում է մոտ 3.5 անգամ, ընդ որում, հաշվի առնելով, որ շատ բաներ մենք էժան գներով ենք ձեռք բերում, նույնիսկ այդ 3.5 անգամը չկա: Ցանակցած դեպքում, տես վերևում, դու չունես ամուր երաշխիքներ, որ հողերը հանձնելու պարագայում նոր պատերազմի դեմ չես կանգնի՝ ավելի վատ վիճակում:

Իսկ ընդհանրապես, կիսապատերազմական իրավիճակը եւ կոռուպցիան փոխկապակցված են. հենց ոչ խաղաղ, կիսապատերազմական պայմաններն են նպաստում կոռուպցիային եւ քաղաքական համակարգի ոչ կատարյալ լինելուն։

Ոչ միշտ՝ բազում երկրներ կան, որ չեն պատերազմում, բայց կոռուպցիոն բարձր մակարդակ ունեն:

Կիսապատերազմական պայմանները, մի կողմից՝ ազատ են արձակում իշխանության ձեռքերը, մյուս կողմից՝ կաշկանդում ընդդիմությանը։ Խաղաղության պայմաններում նման ռեժիմ հաստատելը կամ պահելը շատ դժվար է, եթե չասենք՝ անհնար։ Սա հանրահայտ իրողություն է եւ աշխարհի փորձը։

Եվ չգիտես ինչու նման ռեժիմները հանգիստ գոյություն ունեն աշխարհի շատ չպատերազմող երկրներում՝ Ուզբեկստան, Թուրքմենստան, Տաջիկստան և այլն, և այլն, և այլն: